(Samen no. 42, 25 juni 2010)
'Ben jij soms een Gereformeerde Bonder?' werd me onlangs gevraagd...
Nu moet ik toegeven dat ik de Geneefse Psalmen hogelijk waardeer, dat het woord 'HEERE' mij niet ondierbaar is, en mijn bevestiger in De Lier een Bonds-predikant was. Maar zelf Bonder? Nee, met de psalmberijming van 1773 heb ik uiteindelijk niet veel, ik zing graag een gezang, en de vrouw in het ambt vind ik een geweldige verrijking voor de kerk.
Wel voel ik me verwant met de sobere orde van dienst, zoals die in Bondsgemeenten gepraktiseerd wordt. Geboden, gebed en schriftlezing vóór de preek, het 'grote gebed' erna, eerlijk gezegd heb ik er persoonlijk genoeg aan. Responsies en een veelheid aan gebeden, het is aan mij niet besteed.
Ben ik dus laag liturgisch? Misschien wel in de zin dat een dienst voor mij niet zoveel toeters en bellen hoeft te hebben. En ik graag teruggrijp op de liturgisch gedachten van de reformatie. Liever Noordmans dan van der Leeuw, om het zo maar te zeggen. Maar 'lage liturgiek' in de zin dat we in de kerk 'zomaar' iets doen, en er ongegeneerd een potje van maken, verfoei ik.
Ik erger mij mateloos aan voorgangers die een dienst stijlloos en ondoordacht voort laten kabbelen. Laten de dingen in Gods huis met waardigheid en stijl geschieden. Hoe wordt duidelijk dat wij de Heilige ontmoeten, als het in de dienst alleen maar 'ouwe jongens krentenbrood' is? Of we alles ongepast en overbodig willen verklaren, uitleggen, en het zo dood kletsen? En hebben bijvoorbeeld onze ambtsdragers nog enig stijlgevoel wat hun kleding betreft? Of ben ik erg ouderwets? Maar als ik bij de Bonte Haas op het terras zit, zie ik daar een bordje: 'gepaste kleding gewenst...' Als dat in de horeca al zo is, zou het in de kerk dan niet veel meer moeten gelden?
Ik werd eens een kerk in geleid door een vrouwelijke ouderling van dienst in een uiterst kort rokje. Of ik wilde of niet, terwijl ik achter haar aan de kerk binnen liep, liet ik mijn ogen een paar keer langs haar benen op en neer gaan, maar dacht toen (hopelijk op tijd!) 'Henk, pas op, de gemeente ziet je kijken...' Ik bedoel maar, je moet in een dienst niet teveel hebben dat afleidt van het Woord...
Maar het meest ergerlijke vind ik toch het mateloze geklets en gezwets van sommige voorgangers. Weeg je woorden bij het voorgaan toch op een goudschaaltje af... Geef de liturgie, of je nu hoog liturgisch bent of sober reformatorisch, geef de liturgie de ruimte... Die vertelt haar eigen verhaal en heeft haar eigen gebaar. We zijn in onze omgangsvormen al zo veel stijl kwijtgeraakt, moet dat in de kerk ook? Begrijpen we werkelijk niet dat we de Geest met onze veelheid van woorden dikwijls het zwijgen opleggen?
Zou Prediker hier al iets van begrepen hebben? Hij zegt immers: 'Wees niet te haastig met je woorden... Want God is in de hemel en jij bent op aarde, dus moet je spaarzaam met je woorden zijn.' 1
Vooral in de kerk, voeg ik daar maar aan toe!
1Prediker 5: 1