Je vraagt je bij alle ontkerkelijking af of we beter uit zijn, nu we nergens meer aan doen. Velen hebben zich aan het juk van de kerk ontworsteld, maar of die vrijheid veel positiefs oplevert? Ik vraag het me af... Bovendien blijkt dat wanneer geloof in het evangelie verdwijnt er genoeg ander ‘geloof’ overblijft. ‘Geloof’ dat dikwijls meer de naam bijgeloof verdient. Nepperij, waar de bedrijfstak ‘esoterie’ overigens garen bij spint, door menig euro binnen te harken, dat dan weer wel.
Ook het geloof in eigen gelijk heeft trekken van een nieuwe religie. De bemensing van onze volksvertegenwoordiging is daar een symptoom van, menig populist maakt niet langer onderscheid tussen feit en mening. Dat dit levensgevaarlijk is, en een samenleving snel kan ontwrichten, werd al duidelijk bij de bestorming van het Capitool, begin dit jaar. Maar ook de boerenprotesten deze zomer laten een diepe kloof zien tussen de Haagse politiek, met een hoog ‘grachtengordel-gehalte,’ en het platteland. Wederzijds begrip is er weinig, de elektrische bakfietsmoeder te Wassenaar leeft in een totaal andere wereld dan de paasvuur-bouwer in Twente. De plattelander voelt zich bedreigd door een cultuur die de zijne niet is, de stedeling ziet de aardigheid van paasvuren en ‘zwientjen tikken’ niet in…
Het is niet goed, gevaarlijk zelfs, als bevolkingsgroepen van elkaar vervreemden. Ik beweer niet dat dit rechtstreeks door de ontkerkelijking komt. Maar in de kerk, in kerkelijke vergaderingen, in kerkelijke circuits, ontmoetten vroeger alle rangen en standen elkaar. En wanneer je elkaar kent zijn moeilijke gesprekken vaak net iets minder moeilijk…