Mammon
("Samen" 26 augustus 2011)
MAMMON
Er waart een vreemde geest door het Westen...
Een geest van onzekerheid en angst. Dreiging, die méér is dan zomaar een onbestemd gevoel. Anders dan die van 11 september 2001, die de wereld tien jaar geleden in haar greep kreeg. Na de gruwelijke gebeurtenissen in de Verenigde Staten dachten veel mensen dat we wereldwijd in een soort godsdienstoorlog terecht zouden komen, een bloedige strijd tussen verschillende culturen. Geert Wilders spon er garen bij... Zo'n godsdienstoorlog kwam gelukkig niet, hoewel er sinds de aanslag op het World Trade Center nog heel wat onschuldig bloed gevloeid heeft. Overigens méér in islamitische landen dan in het Westen... Laten we niet vergeten dat Al Qaida daar meer slachtoffers maakte dan bij ons.
Tegen een vijand van buiten kun je je wapenen... Inlichtingendiensten zijn alert, hoewel ze natuurlijk nooit voor honderd procent tegen godsdienstwaanzinnigen of andere gevaarlijke gekken kunnen beschermen, zie Anders Breivik in Noorwegen...
De dreiging die nu over ons komt heeft evenwel niet te maken met een vijand van buiten. Het is iets in ons! Ons materialisme en onze geldzucht keren zich tegen ons... Eerst alle toestanden rondom de bonus-cultuur en de krediet-crisis, nu de euro-crisis en het Amerikaanse schuldenplafond... Griekenland als het brekebeentje van de klas, feitelijk failliet, Ierland en Portugal als zwakke broeders, zorgen over Italië en Spanje... Daarbij heeft de kredietwaardigheid van de VS een forse deuk opgelopen, kortom: we zijn er nog niet met de financiële markten... Dalende beurskoersen, zenuwachtige beleggers, angst voor een nieuwe crash van de economie... Zou het te somber gedacht zijn dat onze welvaart straks behoorlijk naar beneden gaat?
Nu ben ik gelukkig geen econoom, maar een simpele dominee. Ik hoor u al zeggen: "schoenmaker, blijf bij je leest..." Moeten dominees hun "licht" écht laten schijnen over economische en financiële kwesties? Weten ze daar iets van? Heeft de kerk de pretentie om over “alles” iets te vinden nog steeds niet afgeleerd? Maar de keuze tussen God en mammon is een heikel punt in het evangelie. Daarom hoort de vraag of de mammon ons misschien zó in de tang heeft dat we verleerd zijn dat geld alleen een middel is dubbel en dwars in de kerk thuis.
Kunnen wij eigenlijk nog wel leven in een materieel veel minder welvarend bestaan? Kunnen we zo'n leven nog bevredigend vorm geven? Een bestaan met andere waarden dan die van de beurs alleen? Is zo'n leven voor ons de moeite waard? Geen dikke auto, geen verre vakanties, geen luxe huis, geen enorm bedrijf... Ik heb er een hard hoofd in... Want als veel mensen in het Westen immateriële waarden als religie en cultuur achteloos als oud vuil aan de straat hebben gezet, zouden ze hun bestaan dan wél vorm kunnen geven in een materieel minder bedeelde wereld?Komt er misschien een totaal andere tijd op ons af? En vraagt die van ons het vermogen te kunnen leven onder een open hemel? Dat blijkt niet makkelijk, met een volle portemonnee... Of kunnen we het geld weer op de plek zetten waar het hoort, namelijk een middel, en geen doel op zich?
Als het er op aankomt schep je met geld geen toekomst. Voor iedereen komt een dag dat je geld er totaal niet meer toe doet... Karel Eijkman zei het in zijn kinderbijbel prachtig: "Goud? Daar kun je in het Koninkrijk van de hemel niets mee... Daarom hebben ze er in het nieuwe Jeruzalem de straten maar mee geplaveid... Wordt het toch nog goed gebruikt..."
