‘Waarom kijk je zo donker?’ vraagt God aan Kaïn, als die door jaloezie verblind is. Letterlijk staat er iets als: ‘waarom viel je gezicht?’ Gezichten spreken dikwijls boekdelen. En met een ‘gevallen gezicht’ kun je je naaste niet langer zien. Dat kan rampzalige gevolgen hebben, kijk maar naar Kaïn en Abel.
Het gezicht, met name de gezichtsuitdrukking, is belangrijk. Het gelaat van de ander doet een beroep op ons, betoogt de filosoof Levinas. In dat gelaat ontmoeten we, volgens hem, zelfs God. Maar ook wie minder diep nadenkt weet dat aan het menselijk gezicht, dat van jou én dat van een ander, veel valt af te lezen.
Daarom had ik in die akelige corona-periode zoveel moeite met mondkapjes. Het zijn niet alleen krengen om te dragen, ze maken de communicatie tussen mensen ook lastig. Als je het gezicht van je gesprekspartner niet ziet, ligt miscommunicatie altijd op de loer. Een gezicht vertelt soms een ander verhaal dan de woorden die de mond spreekt...
Ronduit kwaadaardig vind ik daarom demonstranten die universiteitsgebouwen bezetten en daarbij hun gezicht bedekken met sjaals of mondkapjes. Demonstreren is een grondrecht dat we moeten koesteren. Het is goed dat mensen met demonstraties aandacht kunnen vragen voor hun diepste overtuigingen, en aan de kaak kunnen stellen wat zij als onrecht zien. Bovendien hoort het ook bij de jeugdperiode dat jongeren uitgesproken meningen hebben, die luid en duidelijk worden geventileerd.
Maar heeft wie daarbij het gezicht niet wil tonen soms andere belangen? Overtuigingen zijn goed, maar wel graag met open vizier beleden.