DOOD...

("Samen" 7 januari 2011)

De dood is in onze samenleving minder zichtbaar dan een halve eeuw geleden. In mijn kinderjaren was de dood vertrouwder op straat dan nu. Menigmaal zag ik mijn vader, in zwarte streepjesbroek, samen met een dito geklede ouderling, naar sterfhuis of rouwdienst gaan. En vanuit de schoolbanken zagen we als kinderen regelmatig een lijkstoet langs de school trekken, richting oude begraafplaats.

Ook op een andere manier zag je in het dorp dat er een begrafenis was. De heren-kledingzaak verhuurde hoge hoeden. Talloze mannen liepen met een soort hoedendoos rond, om later met hoge hoed aan de rouwplechtigheid deel te nemen.

De dood hoorde in het straatbeeld. Je werd geconfronteerd met de menselijke eindigheid. Daar stond een dorp bij stil. Er was respect voor overledene en rouwenden, iedere begrafenis was een 'memento mori'. Het sterven van een mens was niet alleen een individuele dood, nee, er viel ook iemand weg uit de gemeenschap, en daar was die gemeenschap zich terdege van bewust.

De omgeving speelde een grote rol in de dagen rond sterven en begrafenis. Het afleggen van de dode, uitnodigen voor de begrafenis, het graf delven, het dragen van de baar, koffie schenken na de begrafenis, het waren taken van de buren. De gemeenschap speelde een actieve rol, en stond juist zó bij het sterven stil. Zo had alles zijn plek in de cirkel van geboren worden en sterven, en zo werd de pijn van het verdriet breed gedragen...

Nu is de uitvaartzorg geprofessionaliseerd, zoals zoveel dingen die vroeger uit liefdadigheid of gemeenschapszin gebeurden.