Joséphine Baker

Jpsephine Baker ( 1906eko ekainaren 3an jaio eta 1975eko apirilaren 12an hil zen) dantzari, abeslaria eta antzezle estatubatuarra zen. Ingelesez eta frantsesez oso ondo moldatzen zen. Baker, ikono musikal eta politiko bihurtu zen.

Baker lehenego emakume afroamericarra izan zen, Zouzou(1934) pelikula garratzitsua protagonizatzen. Estatu Batuetako kontzertuen gela integratzen eta munduko lehengo girotzaile bihurtzen. Baita ezaguna da bere kontribuzioengatik movimiento por los derechos civiles en Estados Unidos, resistencia francesa -ri laguntzeagatik Segunda Guerra Mundial eta militar fratsesen ohorea lortzeagatik.

Biografia

Artista

Vodevil lokaleko proba pasa ondoren, eszenatokian lan egiten hasi zen eta 14 urterekin bere lehengo dantza lehiaketa irabazi zuen.

13urte zituela ezkondu zen, baina 1920rako dibortziatua zen eta bere bigarren matrimonioa Willie Baker-ekin izan zen, blueseko gitarrista zen, non bere abizen artistikoa hartu zuen.

1920an bere lehengo matrimonioarekin amaitu zuenean, txikia zenetik dantzan egon zen Josephine Bakerrek, kaleko hiru kideko artisten talde batera batu zen "Joanes Family Band" deiturikora, Dixie Steppers-en itzuli konpainiaren ondoren integratu zen. Hemen da bere bira gelditzen dean Filadelfian eta Josephine lehenengo aldiz Willie Bakerrekin geratzen dena, berarekin ezkondu ze 1921ean. Bizitza irabazteko, Josephine Baiker antzoki estandarrean hasi da dantzan, non 10 dolar irabaziko dituen asteko; baina Josephinek handitan pentsatzen du eta Broadwayko lanzamentuan dantza egitea desiratzen du. 16 urte zituela, bere bigarren gizonarekin utzi egiten du New Yorkera joateko. Behin han dagoela,Josephinek ez du denborarik galtzen eta Hall de Broadwayko musikalera iristen da 63.kalean. Zuzendariarengandik iritzi negatiboak jasotzen ditu, harik eta paper on lortzen duen arte. Horaz 1921ean 1921ean Shuffle Along musika-komediaren zerrendarekin elkartzen da, sozietate beltzeko herriko ikuskizuna. Bi urte giran pasa ondoren, Josephine 1924an Chocolate Dandisekoena batzen da, ezagutzen duen tokian Plantation Club-ari Caroline Dudley Reagan-i sartzeko doan tokitik, Paris Estatu Batuetako enbaxadaren agregatu komertzialaren emaztea J Donald. Reaganek potentzial handi bat ikusten du Josephinengan, zeinengatik, 250$-eko soladata eskaintzen dion asteko, baldin eta Frantziara joateko konpromisoa hartzen badu, Reagan-ek Josephine protagonista izan zedin ikuskizuna egin nahi zuen, izar batek haren egingo luke.

1925eko irailaren 25ean, Josephinek bidaia egin zuen Berengaria barkua, Cherburgo portura iritsi zen. Parisera joateko ordua zen eta berehala ensaioak hasiko ziren. 1925eko urriaren 2an Parisen debutatu zuen Revue Nègre izeneko espektakuluarekin, jazz orkesta bat zuen, Claude Hopkinsek zuzendua, Sidney Becheten parte hartzearekin. Bere herabetasunik gabeko sentsualitatea.

Chourus-Girls-en bildumatik (...) lerroan kolokaturik,ziztu bizian ateratzen da lanza baten moduan, iha biluzik dagoen nerabe bat, gerrian gerripeko bat daukalarik (...); Josephina Baker! Bere irriak itzalarazi egiten zuen errefletagailuen argia(...). Bere agerpenak zearo maitemindutautzi zuen. Paris harrituta geratu zen. Bere mugimendu aserrea, lau hanketan eta asaldura eragiten zuten jendaurre zoro batean.

Josephine cubisten ohinarri bilakatu zen. Hauek, baztertu egiten zuten parisinoen Jazz eta musika beltzaren irrika. Garai horretan,Georges Simenon, sekretario kontratatu zuen. Arrakasta Josephine sentzat erreserbatua zegoen, "La Revoe negre", "Vision Benevolen y condescendiente hacia los negros"-en parte izan zen . Epoka zoragarrikoa,Sophie Jadoteren arabera. Hala ere, justua da esatea "Saviageonneren"ikuskizun hone, Josephie Baker errenazimentu beltzean oinarritutakoJazz, dudaismo,arte beltz eta kubismoko, pintore kalifikatzen du. .Beldur naturalaren eztabaida batzuk menpean hartu ditu.

Josephine Baker-en erretratu bat.

Europan zeharreko itzuli baten ondoren, Folies Bergère-aren vedettea izan zen eta gero Chez Joséphine bere kluba ireki zuen. 1927an bere lehengo pelikula estreinatu zen La Sirène des Tropiques izenekoa, Zouzou eta Princesse Tam Tam-ek jarraituko ziena.

1920. urteko erdian eta 1930.urteetan pin-up-eko modelo destakatua izan zen.

Europan zeharreko itzuli baten ondoren, Josephine Baker liderra izan zen 1927ko lehoinabarrarekin, zeinen aldarte gutiziatsuak orkestra izutu zuen eta audientziara hunkitu zuenarekin, lagundutako Folies Bergère-a. 1927an, Josephine industria musikalerako saltoa egin zuen. 1930eko urteen hasieran bere lehengo diska grabatu zuen eta hurrengo urteetan, arrakasta handia lortu zuen J'ai deux amours abestiarekin, Vincent Scottok konposatua. Zineasta desberdinek Marc Allégret esaterako, papel desberdinak eskaintzen dizkieta beraien pelikuletan. Bere pelikula garrantzitsuak: Princesse Tam Tam eta Zouzou ez zuen bete espero zen exituarekin. Ordea, publiko zabalagoa biltzen du kantatuz eta dantzaz, barne “Voluptuosa” padilla José-en tangoa. Estatu Batuetarako 1936ko bere itzuliak ez zuen ere ez aurrez ikusitako arrakasta izan. Estatu Batuak eszeptikoak dira eta batzuetan frantsesez edo Frantziako azentuarekiko ingelesaz hitz egitea batzuk aurpegira bota zioten.

1936an Estatu Batuetara itzuli zen Ziegfeld Folliesen aktuatzeko Bob Hope eta Fanny Brice-ekin. Iritzi publikoko leku garrantzitsuak eraso zion showaren, eta hainbat hotelen promiskuitateari eta jatetxeek bere sarrera galarazi zioten artistari. Azkenean, Josephinek obra utzi zuen eta Parisera itzuli zen.

Nahiz eta hasiera, Josephine sentsazio exotiko bezala aurkeztua izan den, ospe sendoa forjatu da, Ebano-Venus bateko pertsonaiak adieraztera heldu zuenagatik, gizarte paristarraren esfera altuetan. Baker emakume azkarra, gai izan zen bere irudia erabiltzeko eta bere erara manipulatzeko, bere publikoari forma ematen eta bere etorkizuna berak nahi bezala planifikatzen.

Bigarren mundu gerran, frantses erresistentziara batu zen eta geroago erresistentzia frantsesera batu zen eta gerora, Fuerzas Aerea Frantseseko auxiliarra izan zen.

Jatorri desberdineko ostadarreko tribuak izena eman zien hamabi umezurtz adoptatu zituenean. Hainbat alditan itzuli zen agertokira zailtasun ekonomikoengatik eta ere zuzenbide zibilengatik mugimendu iparramerikarraren alde agertzeko, Carnegie Hall-eko lau kontzertu eman zituen, hondoak kausarako lortzeko, eta, 1963an, Washingtonen gaineko martxan parte hartu zuen.

Arazo ekonomikoengatik agertokira hainbat alditan itzuli zen, baina Grace Kelly-ek lagundu zion ere, orduan Monakoko eta artistaren lagun zen pertsonaleko Printzesa.

Bere semee adoptiboekin bizi izan zen, Milandeseko Gazteluan, Frantzian.

1975ean hil zen, errespetatutako pertsona oso maitea zen, eta jatorri estatubatuarreko lehen emakumea izan zen nahiz eta bere hilobia Monakoko hilerrian aurkitu bere hiletetan ohore militarrak, Frantzian ospatua izan zen.

Emakumea

Joséphine Baker

Josephine Baker Missourin jaio zen. Bere gurasoak, McDonald Carrie eta Eddie Carson, bizkor banantu ziren eta bere ama Arthur Martin-ekin berriro ere ezkondu zen. Bere aurtzaroa eskolan pasa zuen eta bere amak aberatsek etxeak garbitzen zituen. Une horretan, Josephine-k ez zuen izan beste zereginik , Josephine bere anai-arrebetan zaharrena zenez gero, ekonomikoki familiaren gastuekin en beste aukera gehiagorik.

Josephine Bisexuala zen. Hainbat gizonekin ezkonduta, emakumeekiko erlazio maitekorrak mantentzen zituen ere bere bizitzan zehar.

Bigarren mundu-gerraren hasieratik, 1939ko irailean, Josephine Baker kontraespioitza agente izatera pasatzen da, Jacques Abtey-ek tratatuta (Pariseko kontraadimen militarreko Nagusia), izatera. Amaiera honetaz, hura goi-gizarte paristarrera doa eta Gurutze gorria mobilizatzen du. Frantziako guduaren ondoren, enlista Frantziako zerbitzuetako ezkutuetako 1940ko azaroaren 24 librean, Abtey-en komandoaren bitartez, funtzionarioa askatzera arte izaten jarraitzen duenaren, liberación24-erainoko funtzionarioa Frantzian eta Ipar Afrikan, tokian zegoen Ahmed Belbachir Haskouri-ren babesaren azpian, khalifien-a Marokoko Kabinetearen Nagusiarenean, izaten jarraitzen duena.

Joséphine Baker 1950an.

1947an ezkondu zenarekin Joe Bouillon-ek “Milandes” lursaila erosi zuen Dordoinan. Josephine-k ematen du hartu zuen jatorriko leku desberdineko hamabi umeentzat ongietorria, “Ostadarreko tribua” deitzen zienetarako. Lekua Ekialdean, kantitate handia pertsonalaren eskatzen du bere ondasun guztia daukanagatik eta aurkezpen ugariak egiten ditu bere lanarekin jarraitzeko. 1955ean anplifikatzen da Europan Emmett Till gazte afro-amerikarraren hilketaren (Tallahatchie-ko konderrian, Mississippiko, Estatu Batuetako) kontrako haserre olatu bat, behin zigorgabetasuna ziurtatuta dutenez gero, bi hiltzaileen absoluzioaren eta bere sententziaren ondoren aitormen zinikoen jarraituta. 1963 Josephine-n parte hartu zuen Washingtoneko lanagatik martxan eta Martin Luther King-ek antolatutako askatasunean.

1964ko ekainean, Josephine Baker egiten du bat Dordoinako bere bere seme-alaba guztiak bildu zituen jabetzak batzeko deituta, hunkituta eta Brigitte Bardot emakume honen larritasunagatik eragozten du, berehala nahasi zuen bere erreskatatzean eta karitatearen arabera ikuskizunei bidali zien importante. txeke bat Josephine zegoen ia hondamenean, Grace de Mónaco printzesarengan, kantariaren lagun batengan, eta hura bezala Estatu Batuetan jaiotako artista batengan berriz, Roquebrune-ko etxe bat eskaini zuten bere gainerako bizitza pasa zezala, eta gonbidatu zuten Monakora joan zedila.

1975 Josephine-ko apirilaren 9an bere apartamentuan aurkitzen da, oihala giro gogotsuan erori berria izan zen berriz. Hurrengo goizean apirilaren 10ean, Josephine Baker-ek isurtze zerebrala sufritu zuen eta garraiatzen du “Pitié-Salpêtrière” koma sakoneko ospitalera, La 69 años. adinerako apirilaren 12a hil zen tokian Josephine-ren heriotzak ohore militar guztiak kontatu zituen eta Monakoko hilerrian lurperatu zuen. Josephine Baker judaísmo bihurtu zen 1937ko bere ezkontzan zehar Jean Lion-ekin. Konbertsio honek ez zuen iraun eta Baker-ek hileta katolikoa jaso zuen Pariseko “Madeleine-ko” elizako 1975eko apirilaren 15ean

Kultura popularra

Josephine baikerren figura hainbat erreferentzietan presente egon da. Les triplettes de Belleville pelikulan, haserako eszenan.

Diskografia

Josephine Baker. Banana girl. Peter's Music Factory, 1993.

Looking for/à la recherche de Josephine. New Orleans for ever (CD+3 videoclips) Comedia musical de Jérôme Savary (grabación en directo en Madrid, España). LRN Production, 2006.

Bere abesti ezagunenak

C'est lui

Dis-moi, Joséphine

J'ai deux amours (letra de Géo Koger y Henri Varna, música de Vincent Scotto)

La Petite Tonkinoise

Bideoa

La Revue des Revues, Joé Francys. Arte Vidéo. 2005. (en francés, inglés y alemán)

Filmografia

1927 La Revue des Revues, de Joé Francys y Alex Napals

1927 La Sirène des Tropiques de Henri Etiévant y Mario Nalpas: Papitou

1928 Le Pompier des Folies Bergère (El bombero del Folies Bergère), célebre cortometraje humorístico recientemente reeditado en DVD (principios del siglo XXI)

1929 La Folie du jour de Joé Francys

1929: Die Frauen von Folies Bergères de Joé Francys y Max Obal (Versión alemana de la película anterior)

1934 Zouzou de Marc Allégret: Zouzou

1935 Princesse Tam Tam de Edmond T. Gréville: Aouïna

1940 Moulin Rouge de Yves Mirande y André Hugon

1940-1945: Fausse alerte de Jacques de Baroncelli: Zazou Clairon

1954: An Jedem Finger Zehn de Erik Ode: Una cantante

1955 Carosello del varietà de Aldo Bonaldi y Aldo Quinti

Bibliografia

Jean-Claude Baker, Chris Chase: Josephine. 2001 ISBN 0-8154-1172-3

La Historia del Music-Hall, Sebastián Gasch. Ediciones G. P. Barcelona, 1962.

Josephine Baker, Maurice Sauvage: Ich tue, was mir paßt. Vom Mississippi zu den Folies Bergere. Fischer Taschenbuch Verlag, Frankfurt 1983 ISBN 3-596-22472-1

Lynn Haney: Naked at the Feast: The Biography of Josephine Baker. Robson Books 2003 ISBN 1-86105-507-2

Phyllis Rose: Josephine Baker oder Wie eine Frau die Welt erobert. Droemer Knaur 1994 ISBN 3-426-75016-3

Ean Wood: The Josephine Baker Story. Santuary Publishing 2002 ISBN 1-86074-394-3

Ean Wood: La folie Joséphine Baker. Ud-Union Distribution 2003 (Reihe: J'ai Lu) ISBN 2-290-32410-8

Dieter Wunderlich: WageMutige Frauen. 16 Porträts aus drei Jahrhunderten Piper Verlag, Múnich 2008 ISBN 978-3-492-24772-6

Das fabelhafte Leben der Josephine Baker – Hörbuch mit Regina Lemnitz, Manfred Lehmann, Hans Teuscher, Barbara Becker u. a. 3 CD / 229 Minuten, duo-phon records, 2006, ISBN 3-937127-10-0

Erreferentziak

A Biography of Josephine Baker

Baker, Josephine; Bouillon, Joe (1977). Josephine. Nueva York: Harper & Row. ISBN 0-06-010212-8.

Bostock, William W. (2002). «Collective Mental State and Individual Agency: Qualitative Factors in Social Science Explanation». Forum Qualitative Sozialforschung 3 (3). ISSN 1438-5627. Consultado el 20 de septiembre de 2009.

Marcel Sauvage, Les Mémoires de Joséphine Baker, Paris, Éditions Dilecta, 2006, p. 39.

Phyllis Rose, Jazz Cleopatra: Josephine Baker in Her Time, New York: Doubleday, 1989, p. 48.

Phyllis Rose, Jazz Cleopatra: Josephine Baker in Her Time, New York: Doubleday, 1989, p. 50.

Marcel Sauvage, Les Mémoires de Joséphine Baker, Paris, Éditions Dilecta, 2006, p. 46

Marcel Sauvage, Les Mémoires de Joséphine Baker, Paris, Éditions Dilecta, 2006, pp. 48-52.

Marcel Sauvage, Les Mémoires de Joséphine Baker, Paris, Éditions Dilecta, 2006, p. 53.

Sophie Jacotot, « Danses de société des Amériques en France dans 1'entre-deux- guerres: les mirages de l'exotisme», dans Pauline Schmitt Pantel (dir.), Hypothèses 2007: Travaux de l'École doctorale d'histoire de l'université Paris I Panthéon-Sorbonne, Publications de la Sorbonne, 2008, 356 p. (lire en ligne [archive]), p. 60.

Michel Fabre, « La Revue indigène et le mouvement Nouveau Noir», Revue de littérature comparée, Volume 51, no 1, janvier/mars 1977, pp. 30-39.

Baker, Brian B. Josephine Baker: Le regard d'un fils, Paris, Patrick Robin Éditions, 2006, p. 18.

Jules-Rosette, Benetta. Josephine Baker in Art and Life: The Icon and The Image.. Chicago: University of Illinois Press, 2006, 2-3.

http://www.youtube.com/watch?v=ps7m7bUHq2E [archive] KETC/Living St. Louis/ Josephine Baker.

Marcel Sauvage, Les Mémoires de Joséphine Baker, Paris, Éditions Dilecta, 2006, pp. 40-41

Phyllis Rose, Jazz Cleopatra: Josephine Baker in Her Time, New York: Doubleday, 1989, p. 11

Merlind Theile, « Adopting the World: Josephine Baker's Rainbow Tribe [archive]», Spiegel International Online, 2 octobre 2009.

« Josephine Baker», glbtq.com, An Encyclopaedia of Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender and Queer Culture, p.2, 2006 (lire en ligne [archive]).

Merlind Theile, « Adopting the World: Josephine Baker's Rainbow Tribe [archive]», Spiegel International Online, 2 octobre 2009

« Josephine Baker», glbtq.com, An Encyclopaedia of Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender and Queer Culture, p.2, 2006 (lire en ligne [archive]).

Kevin Labiausse, « Joséphine Baker au service de la France Libre» [archive], Le Patriote résistant, octobre 2006.

Jacques Abtey, La Guerre secrète de Josephine Baker, Éditions Siboney, 1948.

Jean-Luc Barré, « Baker, Joséphine (1906-1975)», in Claire Andrieu, Philippe Braud, Guillaume Piketty (dir.), Dictionnaire de Gaulle, Paris, Robert Laffont, coll. Bouquins, 2006.

Kevin Labiausse, « Joséphine Baker au service de la France Libre» [archive], Le Patriote résistant, octobre 2006.

Emmanuel Bonini, La véritable Joséphine Baker, Paris, Éditions Pygmalion, 2000 (ISBN 978-2-85704-616-5), p. 130.

Jean-Luc Barré, « Baker, Joséphine (1906-1975)», in Claire Andrieu, Philippe Braud, Guillaume Piketty (dir.), Dictionnaire de Gaulle, Paris, Robert Laffont, coll. Bouquins, 2006.

Charles Onana, Joséphine Baker contre Hitler, Paris, Éditions Duboiris, 2006 (ISBN 978-2-9522315-7-5[à vérifier: isbn invalide]), 160 pages.

Vivre un idéal de fraternité universelle: la "Tribu Arc-en-ciel" de Joséphine Baker [archive] par Yves Denéchère

La famille arc-en-ciel de Josephine Baker [archive]

Selon le film documentaire allemand de 2006, Une diva noire dans un monde de Blancs, de Annette von Wangenheim, diffusé le 11 janvier 2009 sur Arte.