Igande Odoltsua (1920)
Igande Odoltsua (ingelesez Bloody Sunday) Irlandako Errepublikako historian eztabaida handiak sortu zituen gertakariari deitzeko izengoitia da. Gertakari honetako aurreneko ekintza, 1920an futbol gaeliko partida batean Dublingo Croke Park zeuden ikusle eta jokalarien aurkako sarraskia izan zen.
Aurrekariak
Igande odoltsuak bere jatorria Irlandako Independentzia gerran izan zuen (1919-1921) irlandako errepublikako independentzia eta bere parlamentua ekarri zuena, Dáil Éireanna. Irlandako Erreppublikako armadak,IRAk (IRA, Irish Republican Army), guda bat hasi zuen erresuma batuko poliziaren aurka (Royal Irish Constabulary) hauen helburua separatismo irlandarra amaitzea baitzen. Britainiar gobernuaren erantzuna bere indar paramilitar propioak eratzea izan zen, Black and Tans taldea alde batetik, eta Auxiliary Division delakoa bestetik. Hauen portaera oso polemikoa izan zen erabilitako basakeria eta indarkeriagatik, ez IRA taldekoak ziren susmagarrien artean bakarrik, irlandar guztien artzean baitzik.
Igande odoltsua
1920ko azaroaren 21ean, finantzen ministro irlandarrak eta IRB ko buruzagiak, Michael Collins, El Cairoko patrullareko kide guztien herailketa agindu zuten. Goiz horren, patrullako kideak Collinsen eskuadrapean herailak izan ziren, horietako batzuk haien etxeetan familiaren aurrean. Bi auxiliar ere herailak izan ziren eskuadrak ihes egitea behartzen zituen bitartean. Traizio honek asko ahultu zuen Britaniar Inteligentzia irlandan patrullako zati bat Dublingo gaztelura ihes egitera behartzen.
Dublingo futbol taldeak Tipperary futbol taldearen aurka partidu bat jotzea zuen aurreikusia Croke Parken. Igande odoltsuan inplikatutako auxiliar batek aitortu zuen ''cara o cruz'' egin zutela Croke Parkeko edo Sackvill kaleko hilketa egingo zuten adosteko.
Dublinen zegoen giro txarra alde batera utzita, bizia aurrera zihoan gudan nekatutako herri honetan. Gutxi gora behera 10.000b ikusle joan ziren Croke Parkera partidua ikustera. Partidua baina 10 minutu lehenago hegazkin batek futbol zelaiaren gainetik pasa zer pilotuaren kabinatik ke gorri bat zeriola. Bitartean Auxiliarrak zelaia inbaditu zuten ofizial batek hormatik bere rebolberrarekin tiro bat ematen zuelarik. Zelaitik gentea tirokatzen hasi ziren beste bik sarreratik jendea tirokatzen zuten bitartean. Jendea iesi hasi zen tiroengandik ihesika. Bi jokalariri, Michel Hogani eta Jim Egani tiroak harrapatu eta Michel Hogan hil zuten. Guztira hamalu hildako eta hirurogeita bost zauritu egon ziren.
Hildakoen arten Jeanni Boyle zegoen bost egun beranduago ezkontzeko zegoela. Hamalau urteko John Scott ere hilda aurkitu zuten. Hildako gazteenak hamar eta hamaika urteko gazteak ziren.
Dunblinbegeko gaztelua
The Times aldizkariak eta Partidu Laboralista Britaniar bateko ordezkaritzak Dublingo gazteluak egindako gertakarien bertsioa barregarritu zituzten.
Ondorioak
Auxiliary Division eta Black and Tansen portaerak Independentzia Gerran, Irlandar herriari lagundu zion Britaniar Koroaren aurka borrokatzen.(Black and Tans Guerra de la Independencia)Erregeak eta politikari britaniar batzuk argi eta garbe erakutsi zuten haien beldurra Koroaren indarren portaera ikustean. Gizonezko, emakumezko, ume ikusle naiz futbolariren hilketak aqsko ahultu zuen Britaniar Koroa.
El Cairoko patrullaren eta erlazio publikoetako arazo baten konbinazioak asko ahultu zuen britaniar koroaren buruzagitza Irlandan eta goernu errepublikar baten babesa handitu zen Eamon de Valeraren eskupean. Igande odoltsuaren jarduerak guztion memorian biziraun dute. Atletica Gaelica Asoziazioak Corea Parkeko grada bati Hogan grada izena eman zioten Michael Hoganen horoimenez, heraildako futbolari bat.
James ''Skankers'' Ryan, Clancy eta McKneei delatatu ziela, tiro batez herailtua izan zen IRArn.esku 1921eko otsailesn.