Henry Cavendish

Henry Cavendish fisikari eta kimiko britaniarra 1731ren urrian jaio zen Nizan eta 1810 ean hi zen. Bere gurasoak britaniar nobleak ziren: Lord Charles Cavendish Devonshireko dukea eta Lady Ann Gray.

11 urte zituela, Newcomeko eskola batean sartu zen ikastera eta 18rekin Cambridgeko unibertsitatean hasi zen ikasten. Garai artan besteengandik gailendu zen ikasketetan ikasle aplikatua isila eta lotsatia zelako, bere irakasleek beti ilargian zegoela esaten zuten ( suposatu da sindrome de aspenger zuela), baina gauza da gai zientifikoei buruz erreflexionatzen ibiltzen zela.

Cavendish bereziki ezaguna da bere kimikako ur eta airearen inbestigazioengatik, eta lurraren dentsitatearen kalkuloarengatik.

Bere lehen lanak beroaren sustantzia esspezifikoak izan ziren. 1766ean hidrogenoaren propietateak deskubritu zituen. Bere lanik ospetsuena uraren konposizioaren deskubrimendua izan zen. Bertan esaten zuen ura oxigenoz eta hidrogenoz osaturik zegoela.

Cavendishen esperimentua deritzaionaren bidez deskubritu zuen bere lana Experiences to determine the density of the Earth (1789)eta bertan eaten zuen lurraren dentsitatea 5,45 aldiz handiagoa zela uraren dentsitatea baino, kalkulu hau oso gertu geratu zen teknika berriekin egin zutenarekin alderaturik(5,5268).

Cavendisek ere determinatu zuen atmosferaren dentsitatea eta inbestigazio inportanteak egin zituen korronte elektrikoei buruz.

Cavendishek Newtonen legea edozein gorputzetan betetzen zela ikusi zuen. Horretarako, tortsio balantza erabili zuen bere esperimentu famosorako, non lurraren dentsitatea neurtzea lortu zuen. Bere lanagatik XIX.mendean, G konstantearen balioa kalkulatzea lortu zuten. Konstante honek sekulako garrantzia lortu zuen. Cavendishek ez zuen behar izan honen balioaren beharrik bere lana aurrera eraman ahal izateko, horregatik bere lanaren garrantzia bikoiztu zen.Elektrizitatearen zientziaren sortzaileetako bat izan zen, nahiz eta, bere lanetan ez azaldu mende bat igaro ostean. Coulumben legea proposatu zuen eta potentzial elektrikoaren kontzeptua erabili zuen. Cavendishek ez zeuzkan beharrezko materiala bere lanak aurrera eraman ahal izateko, beraz, korronte elektriko baten indarra modu zuzen batean neurtzen zuen, korrontea hartu eta sorturiko minaren arabera hain zuzen ere.1803an Royal Societyn sartu zen.Izakeraz oso bakartia, itxia eta misoginoa zen. Lunar de Birmingham soziedadean sartu zen, zientzilari talde bat. “Los Lunaticos” bezala ezagutzen ziren, izan ere, Ilargi betea zegoenean elkartzen baiziren. Talde hontan inglaterrako esperimentatzaile garrantzitsuak aurkitzen ziren, esaterako, Joseph Priestley, James Watt, William Herschel edo Erasmus Darwin.

80 urte zituela hil zen, nota eta esperimentu asko utzirik.

Cavendish Cavendish Laboratory eta Catedra Cavendish Cambridgeko unibertsitatean bere izena jarri zioten honen dirutzaren zati bat jaso ondoren.