Eiffel Dorrea

1886ko maiatzaren 1ean, Komertzio eta Industria Ministroak, Édouard Lockroy, proiektuaren alde egonik, dekretu bat sinatu zuen laguntza bat emanez 1889ko Nazioarteko Erakusketarako. Gustave Eiffelek laguntza ekonomiko hura lortu zuen eta 1887ko urtarrilaren 8an hitzarmen bat sinatu zuen eraikuntzaren xehetasunekin.

Bi urte, bi hilabete eta bost egunetan eraiki zuen ( 1887tik 1889ra), 250 langileekin eta ofizialki 1889ko martxoaren 31n inauguratu zen. Garaiko artisten iritziaren kontra eraikia izan zenez, arrakasta 70 hamarkada arte ez zuen izan.

Kokapen geografikoa

Datu teknikoak

• • NEURRIAK

• • URTEAK

    • Altuera totala antenarekin ( 2000) 324 m

    • Altuera totala antenarekin ( 1994) 318,7

    • Altuera totala antenarekin ( 1991) 317,96 m

    • Altuera totala antenarekin ( 1989) 312,27 m

    • Altuera totala bandera gabe ( 1889) 300 m

Historia

Ikuspuntu kronologikoa

Hirugarren Errepublika eta tekniken garapena

1887 eta 1889 urte bitartean eraikia izan zen eta azken urte honetako Nazioarteko Erakusketarako egina. Egun, Frantzia osoko sinboloa dugu. Hala eta guztiz ere, ez da beti horrela izan.

1875etik, Hirugarren Errepublika sortu berria, politikaren ezegonkortasuna zen ezaugarri. Garaiko gizarteak atentzio handia jartzen zuen garapen teknikoetan, honek Nazioarteko Erakusten jatorria eman zion. Hala eta guztiz ere, lehengo erakusketatik (Great Exhibition of the Works of Industry of All Nation, Londres, 1851), gobernariak ohartu ziren horren atzean politika zegoela eta ezin zutela aukera galdu beraien potentzia erakusteko. Hori dela eta, Frantziak behin baino gehiagotan hartu zuen Nazioarteko Erakusketa; 1855, 1867, 1878 eta 1900. Baita 1889ko maiatzaren 5etik urriaren 31 bitartean. Azkeneko urte hau nahita hartu zuten; izan ere, Iraultza Frantsesaren mendeurrena ospatzen baitzen urte horretan.

Berriro ere Paris zen munduko zentroa, baina Atlantikoaren beste aldetik gauzak azkar zebiltzan eboluzionatzen, Estatu Batu herrialde berritik, non hortik jaioko zen 300 metroko dorre bat egiteko ideia, halere, arazo batzuk medio ez zuten lortu 300metroko dorrea hori eraikitzea.

Egoera berean zegoen frantses Sébillot ingeniaria. Berak 300 metroko eguzki-dorre bat eraiki nahi izan zuen, 1878ko Nazioarteko Erakusketarako, baina ez zen inoiz eraikia izan.

Proiektuaren garapena

1884ko ekainean, Eiffel enpresako bi ingeniariak, Maurice Koechlin y Émile Nouguier, 300 metroko dorrearen proiektua ikertzen hasi ziren, 1889ko Nazioarteko Erakusketarako.

Ekainaren 6an, Maurice Koechlinek 300 metroko dorrearen lehenengo krokisa egin zuen. Gustave Eiffelen esanetan, bera ez zegoen oso interesatua proiektu horretan, halere, diseinatzaileei baimena ematen die lanarekin jarraitzeko.

Stephen Sauvestre, Eiffel enpresako arkitektu bat, proiektuan laguntzeko deitua izan zen eta berriro marraztu zuen eraikina. Proiektuaren bertsio berri hau, berriro erakutsi zioten Gustave Eiffeli, non aldi honetan oso interesatua agertzen den proiektuarekin. Gainera Koechlin eta Nouguieren eskubideak erosiko ditu, horrela berak bakarrik izango lituzke dorrearen eskubideak, bere izena eramanez.

Bere fondoekin esperimentu zientifiko batzuk ere egin zituen Eiffel Dorretik, baina 1889ko Erakustetan aukeratua izateko oraindik gauza batzuk egin beharra zituen, hala nola, adornurako bakarrik ez zela frogatu beharra zuen, beste erabilera batzuk izan beharra zituela.

Gainera, Eiffelek oso lehia gogorra izan zuen lehiaketan. 107 proiektu aurkeztu ziren, baina azkenean Gustave Eiffelek irabazi zuen, horrela dorrea eraiki izan al zuen 1889ko Nazioarteko Erakusketarako.

Baina berehala bi arazo jazo ziren: igogailuak eta kokapena. Igogailuak ez ziren oso gustukoak eta hasiera batean, Sena ibaiaren ondoan egin nahi zuen.

Kostuari dagokionez, hasieran 6,5 milioi franko ziren, ondoren 5 milioi franko gehiago ezarri ziren eta beste guztia Gustave Eiffelek sorturiko sozietate anonimo batek ordaindua izanen da.

Dorrearen eraikuntza

Hasiera batean, Gustave Eiffelek 12 hilabetetako lana zuen programatua, baina denbora bikoitza behar izan zuen. 1887ko urtarrilaren 28 hasi zen eta 1889ko martxoan amaitu.

Ez ziren 250 baino langile gehiago inoiz erabili obran. Mihiztadurak eta piezak kontu handiarekin aukeratuak izan ziren eta langileak hormigoizko zokalo handiak jarri zituzten eraikinaren lau pilareak eusteko.

Zati metalikoaren eraikuntza 1887ko uztailaren 1ean hasi zen. 1888ko irailean, eraikina nahiko aurreratua egonik eta bigarren pisua eraikita, langileak greban jarri ziren. Lan ordu, soldata... izango ziren hizpide. Azkenean, soldata igo zitzaien, baina hiru hilabete ondoren, berriro greban zeuden. Aldi honetan, aurre egin zien dena ukatuz.

1889ko martxoan amaitua izan zen eta ez zen hildakorik izan lan orduen barruan. Obrak 2, 5 milioi franko gehiago kostatu zuen eta denbora bikoitza behar izan zuen hasieran esan zenenarekin alderatuta.

Eraikina jendearentzat ikusgai zegoen hirugarren plataforma arte. Igogailuak Backmann konpainia bitarte, ukatuak izan ziren (hasiera batean lehiaketara aurkeztuak). Ondorioz, Gustave Eiffel beste hiru hornitzailetara joan zen: Roux-Combaluzier et Lepape , Otis sozietate amerikana eta Léon Edoux.

1889ko Eiffel Dorrea

1889ko maiatzaren 6an Nazioarteko Erakusteka jendearentzat publikoki ireki zen, eta maiatzaren 15etik aurrera Eiffel Dorrera igo zekielarik.

Eraikitzen ari zelarik, garaiko artista batzuek dorreari ospea galdu izan nahi zioten, ez baitzuten batere gogoko, baina Erakusketan arrakasta itzela lortu zuen. Lehengo astetik, igogailuak martxan jarri gabe egonik, 28.922 pertsona igo ziren hara.

Eraikina 1930 arte munduko eraikinik altuena izan zen ( 1930ean New Yorken Chhryler eraikinak gainditu zuen), jende ospetsua ere erakarri zuen, besteak beste, Thomas Edison, Gustave Eiffelen laguna.

Baina Erakusketa behin amaitua zegoela, kuriositatea jaitsi egin zen eta bisitarien kopurua ere. 1899an 149.580 sarrera bakarrik saldu ziren. Berriro ere arrakastatsua izateko asmotan, Gustavek sarreren prezioa jaitsi zituen, baina ez zuen eragin handirik izan. 1900eko Nazioarteko Erakusketara, berriro ere Parisen kokatua, itxaron beharko zen bisitarien kopurua handitzeko. Aldi honetan, milioi bat sarrera baino gehiago salduak izan ziren, hamar urte atzerago lortutako zifran oso gainetik, bisitari kopuru handiagoa lortu zutelako, baina hala eta guztiz ere, obran mantentzearentzako beharko zutenaren oso azpitik geratu zen.

1901tik sarreren kopurua ere beheraka joan zen, dorrearen etorkizuna zalantzan jarriz, batzuk birrintzearen ideia zuten buruan.

Esperimentu zientifikoak eta irratia

Arriskuaz ohartuta, esperimentu zientifiko gehiago egiten ditu eraikinean.

Eleuthère Mascartek, Meteorologi ofizinatako zuzendariak, behaketa zentro txiki bat jarri zuen dorrean. 1898ko urrian, Eugène Ducretetek telefono konexioa hertziarra jarri zuen. 1903an, Gustave Ferriék haririk gabeko sare telegrafikoa jarri nahi zuen, baina ez zuen Armadaren finantzazioa, beste seinale batzuk erabiltzen baitziren. Egoera horretan egonik ere, Gustave Eiffelek finantzatu zuen bere diruarekin Ferriék-en proiektua. Esperimentua arrakasta handikoa izan zen, dakigunez etorkizuneko teknologia izango delako. 1921tik aurrera, irrati saio batzuk emititzen dira Eiffel Dorretik eta 1925etik , telebistarentzat aurrerapen handia izan zen, hasieran txuri beltz eta ondoren koloreekin eta azkenik 2005ean Lurreko Telebista Digitaleko kate bat.

Eiffel Dorrea, beraz, eraikuntza zientifiko garrantzitsu bat dugu.

1937ko aldaketa

Lehenengo pisuko dekorazioa aldatu eta argi instalazio berria ezarri zen.

Dorrea Bigarren Mundu Gerra ondoren

1944ean sute bat jasan zuen alemanek sortua eta tropekin komunikatzeko erabilia zen.

1960tik aurrea, turismo internazionala handitu zen, urtean 6 milioi bisitari izanez(1998) , honek dorrea berritzea ekarriz.

1985 arte luzatuz, obrak hiru ezaugarri izanen:

• • Eraikuntzaren estruktura arindu

  • Igogailuen eta eskaileren berreraikuntza

  • Segurtasun neurriak dorrean

Gainera, margotua izan zen eta Le Jules Verne jatetxea ireki zuten.

1970tik aurrera, arrakasta handitzen joan zen, ez bakarrik Frantzia mailan, baita mundu mailan ere.

1978ko abenduaren 26an, Thierry Sabine lehenengo Rally Dakar ospatu zuen, Eiffel Dorrearen ondoan. Kontzertu batzuk ere eginak izan dira bertan, Jean-Michel Jarre ( 1995) eta Johnny Hallyday ( 2000). Eta nola ez, flm askotan Eiffel Dorrearen irudia askotan atera dute.

2004an Frantziako 5.momumentu bisitatuena bihurtu zen.

Ikuspegi tematikoa

Hasierako zailtasunak

Artikulu batzuk 1886 inguruan idatzitakoak, argi uzten dute garaiko artista batzuek Eiffel Dorrea munstro eta alferrikakotzat zutela. Artista horietako batzuk hauek ziren, besteak beste: Guy de Maupassant, Charles Gounod, Victorien Sardou, Charles Garnier, François Coppée, Sully Prudhomme, Leconte de Lisle, William Bouguereau , Alexandre Dumas (semea), Ernest Meissonier, Joris-Karl Huysmans eta Paul Verlaine.

Halere, bazeuden artista batzuk non Eiffel dorrea sinbolo indartsu bat bezala ikusten zutenak.

Pintura

Georges Seurat eta Paul-Louis Delance-ek Eiffel Dorrea marrazten zuten oraindik bukatu gabe zegoenean, gainera artista anitz izan ziren beren lanetarako dorrea erabiltzen zutenak, besteak beste, Henri Rousseau, Paul Signac, Pierre Bonnard, Maurice Utrillo, Marcel Gromaire, Robert Delaunay, Marc Chagall....

Musika

Eiffel Dorreak abeslari ugari erakarri ditu, adibidez, 1962ko irailaren 25ean “El día más largo” filmean, Darryl F. Zanuck produktoreak musikal bat antolatu zuen Parisen eta Édith Piafek dorrearen lehengo pisutik abestu zuen. 1966an ere, Charles Aznavour eta Georges Brassens-ek gosearen aurkako kanpaia baterako bertan abestu zuten. 1995ko uztailaren 14an, Jean-Michel Jarren txanda izan zen Unescoren 50.uteaurrena ospatzeko eta azkenik, 2000eko ekainaren 10ean, Johnny Hallyday kontzertu bat ospatu zuen bertan.

Argazkigintza

Argazkigintzan, nazioarteko artista asko izan dira dorrea bere argazkietan atera dutenak.

Literatura

Literaturan, idazle askok Eiffel Dorrea erabili izan dute beren obretan, gai nagusi bezala edo dekorazio gisa.

Eraikitzen ari ziren garaian, dorreak kritika asko jasoa izan zen, garaiko egunkarietan argitaratuak izaten zirela (askotan kritika negatiboak izanen). Baina jarraian lortu zuen ospea lortu zuela eta, atzean utzi zituzten kritika txar horiak idazleek.