Puccini (1858-1924)

Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini, operako italiar konpositore handienetakoa, 1858ko abenduaren 22an, Toscanan jaio zen, Lucca izeneko herri batean hain zuzen ere.Operako teknika italiar eta alemaniarrak erabiltzeko gai izan den konpisitoreetako bat izan zen eta Guiseppe Verdiren ondorengotzat hartzen da. Gianni Schicchi eta Nessun Dormaren "O mio babbino caro" gaur egungo kulturaten zati bat da.Bere lehenengo opera Le Villi (1884) izan zen eta lehenengo garaipena Manon Lescaut (1893). Hamabi operaz gain, Puccinik meza nagusia, Erromari ereserki bat, gurari sinfonikoa, bi preludio sinfoniko... ere idatzi zituen.

Biografia

Lehenengo etapa

Musikarekiko zuen grina familiarengandik zetorkion, Puccinitarrak belaunaldiz belaunaldi Luccako Duomo Katedraleko kamarako irakasleak izan baitziren. Bost urterekin aita galdu ondoren, Fortunato Magi osabarekin eraman zuten berekin ikastera, non honi Giacomo ikasle txarra zela iruditu zitzaion eta, batez ere, dena bost ajola zitzaiola.

Beranduago, organojole eta koro bateko irakasle bezala aritu zen Luccan. Legendak, antzerki musikalean lan egiteko erabakia 1876an, Pisan, Verdiren Aida izeneko ekitaldi bat ikustera joan zenean hartu zuela dio.

Garai honi dagozkio bere lehen konposizioak: kantata bat (I figli d'Italia bella, 1877), motete bat (Mottetto per San Paolino, 1877) eta Eliza bat (1880).

1880an, senide baten eta beka baten laguntzaz, Milaneko kontserbatorioan izena eman zuen konposizioa ikasteko Antonio Bazzini eta Amilcare Ponchiellirekin. Urte honetan, 21 urte zituenean, Eliza konposatu zuen, bere familiak musika erlijiosoarekin izan zuen erlazioari amaiera emanez. Eliza hau "Misa de Gloria" izenez ezagutzen da.

Obra honekin operako konposatzaile karrerari hasiera eman zion, dramarekiko gaitasuna zuela erakusteko aztarnak utzi zituenean, hain ahaltsuak diren ariak tenoreentzat eta solistentzat musika erlijiosoan operaren ezaugarri gehiago baititu. Gainera, orkestrazio eta potentzia dramatikoa Verdiren Requiemeko Elizarekin alderatzen dute.

Konserbatorioan ikasi bitartean, Puccinik Perdinando Fontanaren libreto bat lortu zuen eta opera bat egiteko txapelketa batean parte hartu zuen 1882an. Txapelketa irabazi ez arren, Le Villi 1884an aurkeztu zen Milaneko Teatro dal Vermen eta Giulio Ricordik begiz jo zuen. Gizon hark bigarren opera bat egiteko aukera eman zion, Milaneko Scala antzezlekuan estreinatzeko, baina Edgarrek (1889) ez zuen arrakastarik izan eta ondorengo hamarkadetan aldaketa ugari jasan zituen errepertorioan sartu gabe.

1884an, Puccinik familia bat osatu zuen, emaztetzat Elvira Bonturi zuelarik. Alabak Fosca izena zuen eta 1886an Antonio jaio zen (Tonio), bere seme bakarra izango zena.

Puccini Torre del Lagon

1891. urtetik aurrera, Puccinik Torre del Lagon pasatzen du denbora gehiena, Luccatik 20 kilometrora eta Tirreniar itsasoa eta Massaciuccoli lakuaren artean dagoen herri txiki batean, Viareggioren azpiko aldean. Hasieran alokaturiko etxe batean bizi zen eta denbora asko ehizatzen pasatzen zuen nahiz eta Lucca bisitatzen jarraitu. Hala ere, 1900. urtean lursail bat erosi zuen eta lakuaren ertzean etxe bat eraiki zuen. Etxe horretan 1921 arte egon zen, lakuaren kutsadurak Viareggiora mugitzera behartu zuen arte.

Arrakasta: Luigi Illica eta Giuseppe Giacosarekin elkarlanean

Edgarrek izan zuen arrakasta eskasaren ondoren, hirugarren opera bat egin zuen, Manon Lescaut izenekoa. Opera honek oso harrera ona izan zuen, bizitzan zehar egin dituen guztienetatik honena, agian. Gainera, Luigi Illica eta Giuseppe Giacosa libretisten lankidetzaz idazten hasi zen. Illica eta Giacosak, beranduago, Pucciniren hurrengo hiru operen libretoak idatzi zituzten, ezagunenak.

Lehenengoa, La Boheme (Henri Murgerren Scenes de la vie de Boheme nobelan oinarrituta) izan zen eta bere operarik famatuena izan daiteke. Opera guztien artean, La Boheme opera dramatikoaren adibide argia da, lau "kuadroetan" antolatuta.

Hurrengo operak, Tosca, melodramaren historian Pucciniren gainbehera suposatzen du. Gaiak, Victorien Sardouk asmatua, opera veristaren estereotipo batzuk gogorarazten dizkigu.

Hirugarren opera Madama Butterfly da, David Belascoren drama batean oinarrituta dago eta Pucciniren lehenengo opera bitxi edo exotikoa da. Milaneko Scala antzezlekuan estreinatu zen 1904. urtean eta porrota izan zen. Alabaina, aldaketa batzuen ondoren, opera honek orain arte irauten duen arrakasta lortu zuen.

Illica eta Giacosarekin lanean egon zen denbora oso eraginkorra izan zen eta asko ikasi zuen hauengandik. Luigik, dramagile eta kazetariak, argumentuaren zirriborroa egiten zuen Puccinirekin eztabaidatuz, testuarekin bukatzeko. Giuseppek, komedia egilea eta literaturako irakasleak, bertso moduan jarri beharra izaten zuen testua izugarrizko eroapenarekin.

Azken hitza, beti, Puccinik zuen eta horregatik deitzen zion Giulio Ricordik "Dogo", taldean hartzen zuen nagusitasunagatik. Ricordik ere parte hartzen zuen libretoak egiten, irtenbideak iradokitzen, batzuetan bertsoak idazten eta, batez ere, libretisten eta musikoen bitarteko izaten Puccinik dramaren haria endredatzeko duen ohituraren eraginez sortutako eztabaidetan.

Krisia

1903tik aurrera oso urte zailak etorri zitzaizkion gainera, bere bizitzaren urterik zailenak, hain zuzen ere. Urte honetan, musikariak istripu latza izan zuen kotxean zihoala eta larri zauriturik atera zen. Luzaroan gaixorik egon behar izan zuen.

1906an, Giacosaren heriotzak laguntza eza suposatu zion Pucciniri, bera izan baitzen hiru operak idazterako orduan laguntza eskaini zionetako bat.

1909an, zorigaitz berri bat gertatu zitzaion: bere aña, Doria Manfredi, 23 urte zituela bere buruaz beste egin zuen pozoituz. Zorigaitz honek ez zion mesederik egin konpositore eta bere emaztearen arteko erlazioari.

1912an, Giulio Ricordi hil zen, Puccinirekin erabat loturik zegoen editorea. Puccinik bigarren aita kontsideratzen zuen.

Zati artistikoan, exotismoarekiko zuen pairamenari esker beste ohitura batzuk erabiltzen hasi zen. Honela jaio ziren La fanciulla del West 1910an eta La rondine 1917an. Krisi honen ondorioz proiektu asko bertan behera utzi zituen. XIX.mendearen amaieran, Puccini Gabriele D'Annunzioren lankide izaten saiatu zen behin baino gehiagotan.

Triptikoa

Pucciniren eklektizismoak, bere etengabeko irtenbide originalen bilaketarekin batera, gune gorena aurkitu zuen Il Tritticorekin, hau da, hiru obraz osatutako lan batekin, Nueva Yorken estreinatuak 1918an. Hiru obrak ezaugarri ezberdinak dituzte: Il tabarro tragikoa eta verista , Suor Angelica elegiazkoa eta lirikoa eta Gianni Schicci komikoa .

Hiruetatik hirugarrenak izan zuen arrakastarik handiena, Il tabarro aurrerago izango den bitartean. Haatik, Suor Angelica zen bere gustukoa.

Gaur egun, triptikoaren opera bakoitza beste konpositore baten opera batekin batera antzezten dituzte.

Turandot

Azken opera, Turandot, amaitu gabe geratu zen, eztarriko minbizia baten ondorioz, Puccini, 1924ko azaroaren 29an hil baitzen Bruselan. Herrialde honetara ondo zaintzeko joan zen eta bere semeak besterik ez zekien gaixotasunaren benetako garrantzia. Puccini oso tabakozalea zen.

Turandoteko azkeneko bi agertokiak Franco Alfanoren bidez bukatuak izan ziren, Arturo Toscaniniren gainbegiratuaren ondorioz. Estreinaldiko gauean, Toscaninik orkesta eten zuen, Puccinik konposizioa utzi zuen lekuan. Scalan estreinatu zutenean, Liu hiltzen denean zezenak "Liù, bontà perdona! Liù, docezza, dormi! Oblia! Liù! Poesía!" abestu behar zuenean, Toscaninik hauxe esan zuen: "Hemen bukatzen da opera, une honetan hil baitzen maisua". Alfanok bukatu zuen bertsioa bigarren gauean aurkeztu zuten. 2001ean Luciano Beriok amaiera berri bat asmatu zuen, Pucciniren libretoetan eta zirriborroetan oinarrituz. Carlo Gozziren elezaharra eta lehenengo aldiz 1926an aurkeztua, Turandot fantasiazko giroa duen Pucciniren lehen opera da. Opera honetan, exotismoa dramaren forman bihurtzen da: Txinatarrak zorte ona ekartzen du, mamuak daude eta kanpotik datozen zaratak.

Pucciniri Turandot printzesa pertsonaiarekiko gogoa piztu zitzaion, harroa eta ankerra, baina zalantzak izan zituen amaierako musika jartzean. Ohi ez bezalako bukaera zoriontsua asmatu nahi zuen eta horretarako urte batez lanean haritu zen, baina ez zuen bukatu.

Pertsonalitate artistikoa

Opera verista zen garai hartan indar handiena zuena, baina Puccini opera honetatik aldendu zen.

Zaila da Puccini nazioarteko operan kokatzea, eginiko etengabeko aurrerapen artistikoaren ondorioz, ez baitzen, garaiko konpositore asko bezala, berriztatzailea inondik ere.

Puccini musikazko antzezpenean atxiki zen, beti ere ikusleetan pentsatuz, ekitaldiak zainduz eta mundu osoan zehar jarraituz.

Hamabi opera sortu arren, mundu osoko antzezleku lirikoetako bildumetan agertzen dira. Obretan aldaketa asko, bizkortasuna, sintesia, sakontasun psikologikoa eta aurkikuntza eszeniko ugari aurki daitezke.

Ikusleak, nahiz eta opera bakoitzak beti zuen zati berriaren ondorioz nahasturik egon, azkenean bere alde jartzen ziren. Musika italiarrak, berriz, Puccini etsai eta susmagarritzat hartzen zuen. Italian merkataritzan lan egiten zuela uste zen eta bere musika ez zela, ez italiarra, ez errusiarra, ez alemaniarra eta ezta frantziarra ere. Hala ere, garai hartako Stravinski, Schoenberg, Ravel eta Webernek Pucciniren lana baloratu zuten.

Pucciniren meriturik handiena hizkuntzak eta kultura musikalak ikasteko eta trebetasunez laburtzeko zuen ahalmena da. Konpositorearen nortasun artistikoa ezagutzeko beharrezkoa da garai hartako kultura musikal ezberdinaetan miatzea.

Richard Wagnerren eragina

Milanera iritsi zenetik Richard Wagnerren jarraitzaileetako bat izan zen: bi konposizio sinfonikoek, Kontserbatorioko ariketak bezala aurkeztuak, Wagnerren lehenengo obren bereizgarriak dituzte: Lohengrin eta Tannhauser. 1883. urte hasieran, Parsifalen partitura lortu zuen Pietro Mascagni gelakidearekin batera.

1880. urteko obretan Wagnerren eragina nabarmentzen da. Manon Lescauten ondoren, Puccini teknika berezi bat ikertzen hasiko da leitmotiv erabiliz.

Tosca sortu ondoren, batez ere, agertzen da nabarmen Wagnerren eragina.

Frantziar eragina

Kolorea frantziar operatik hartu zuen, Bizet eta Massenetengandik batez ere. Giroaren berreraikuntza musikalak erliebe itsura hartzen du partitura guztietan: Turandoteko Txinakoa, Madama Butterfly-ko Japoniakoa, La fanciulla del Westeko Amerika mendebaldekoa, Manon Lescauteko Parisekoa, La Bohème, La Rondine eta Il Tabarro, Toscako Erromakoa, Gianni Schicci-ko Florentziakoa edo XVII. mendeko Suor Angelica konbentukoa.

Pucciniren harmoniak frantziar musikaren elementuak hartzen ditu. Hala ere, ez da erraza eragin konkretu bat azaltzea, horrelako pasartzeak Le Villin azaltzen baitita, Fauré eta Debussyren musikak ezezagunak zirenean Italian oraindik.

1890 aldera Debussyren musika interesatzen hasten zaio eta Nuevo Mundon erakutsiko du zaletasun hau.

Italiar herentzia

Konpositore internazionalaren fama hartzeak, italiar tradiziotik aldentzea eragin zion, Guiseppe Verdiren antzerkiaz batez ere. Dialektikaren presentzia italiarra da. Pucciniren operak pasarte batzuk ditu, non denbora moteldu egiten den: Butterfly-eko eszena batean, adibidez.

Eztabaidagarriagoa da melodia, opera italiarraren ardatza.

Obrak

Operak

    • Le Villi, Milan (Dal Verme), 31-V-1884.

    • Le Villi (bigarren bertsioa), Turin (Regio), 26-XII-1884.

    • Edgar, Milán (Scala), 21-IV-1889.

    • Edgar (bigarren bertsioa), Lucca (Giglio), 5-IX-1891.

    • Edgar (hirugarren bertsioa), Ferrara (Comunale), 28-I-1892.

    • Edgar (laugarren bertsioa), Buenos aires (Ópera), 8-VII-1905.

    • Manon Lescaut, Turin (Regio), 1-II-1893.

    • La Bohème, Turin (Regio), 1-II-1896.

    • Tosca, Erroma (Constanzi), 14-I-1900.

    • Madama Butterfly, Milan (Scala), 17-II-1904.

    • Madama Butterfly (2ª versión), Brescia (Grande), 28-V-1904.

    • Madama Butterfly (3ª versión), Londres (Covent Garden), 10-VII-1905.

    • Madama Butterfly (4ª versión), Paris (Opera-Comique), 28-XII-1906.

    • La fanciulla del West, New York (Metropolitan), 10-XII-1910.

    • La rondine, Montecarlo (Opera), 27-III-1917.

    • Il Trittico (Triptikoa):Il Tabarro, Suor Angelica eta Gianni Schicchi), New York (Metropolitan), 14-XII-1918.

    • Turandot (inacabada a la muerte de Puccini y completada por Franco Alfano), Milán (Scala), 25-IV-1926

Beste obra batzuk

    • Piezas para órgano y para piano(1874-1878)

    • A Te

    • Preludio a orquesta (1876)

    • Mottetto per San Paolino (1877)

    • I figli d'Italia bella, (1877)

    • Credo (1878)

    • Prime fantasie (1879)

    • Vexilla Regis (1874-1880)

    • Misa 1880

    • Adagio (1881-1882)

    • Preludio sinfónico (1882)

    • Ah! se potesse (1882)

    • scherzo (1882)

    • Seguitiam (1882 ondoren)

    • Fuga Reale (1883)

    • Melanconia (1883?)

    • Salve Regina (1883?)

    • Storiella d'amore (1883?)

    • Ad una morta (1883?)

    • Adagetto (1881-1883)

    • Trío (1881-1883)

    • Fuga (1883)

    • Mentía l'avviso (1883)

    • Capriccio Sinfonico (1883)

    • Scherzo (1883?)

    • Tre minuetti (1884)

    • Sole e amore (1888)

    • Crisantemi (1890)

    • Piccolo Valzer (1894)

    • Avanti Urania! (1896)

    • Inno a Diana (1897)

    • E l'uccellino (1899)

    • Scossa elettrica (1899?)

    • Terra e mare (1902)

    • Canto d'anime (1904)

    • Requiem (1905)

    • Ecce sacerdos magnus (1905)

    • Dios y Patria (Buenos Aires, 1905eko abuztuaren 3an)

    • Casa mia (1908)

    • Piccolo tango(1907 edo 1910)

    • Foglio d'álbum (1907 edo 1910)

    • Sogno d'or (1912)

    • Morire? (1917?)

    • Inno a Roma(Erromako ereserkia, 1919)

Bukatu gabeko obrak (operak)

    • La lupa, (1894)

    • Aphrodite (1899)

    • Tartarin de Tarascon (1899-1900).

    • Daphnis (1900)

    • Adolphe (1900).

    • Maria Antonietta, eta L'Austriaca (1900, 1905-1906, 1907).

    • Conchita (1903-1907).

    • La Zattera, Kan e il suo figlio, I 26 per uno, Máximo Gorkiren hiru ipuin (1904-1905).

    • Margherita da Cortona (1904-1906).

    • A Florentine Tragedy (1906-1907).

  • Cecco d'Ascoli

    • Parisina (1906).

    • La Rosa di Cipro (1906).

    • Hanneles Himmelfahrt (1911).

    • Due Zoccoletti (1911-1915?)

    • Anima allegra(1912-1913).

    • La Crociata degli Innocenti (1912-1914).

    • Comédie de celui qui épouse une femme muette (1913).

    • Mollie (1913).

    • Cristoforo Sly edo Sly (1916-1920).

    • Oliver Twist (1919-1920).

Jakingurak

Konposizioa

Bere azken operan izan ezik, beste obra guztiak gelako ate eta lehioak itxita egiten zituen kaleko argia sartu ez zedin. Oso ohikoa zen gauean lanean geratzea egunean zehar egindakoa hobetzen.

Puccini eta autoak

Oso gutxik dakite Puccini izan zela lehen lurrorotako auto italiarraren jabea.

Autoak maite zituen eta erosi zuen lehena De Dion Bouton "5 CV" bat izan zen, 2001 ean, Milaneko esposizio batean ikusi zuena.

Ibilgailu hauekin Viareggio edo Forte dei Marmira joaten zen, azken honetan ematen baitzuen uda. Livornoko polizien arabera, nahiko azkar joan ohi zen autoz eta 1902an isuna jarri zioten. Gau batean, bi hilabete beranduago, karreteratik irten zen bere emaztearekin, semearekin eta mekaniko batekin zihoanean, baina ez zen oso larria izan.

Sizaire et Naudin bat erosi zuen 1905ean. Auto guztiak familiarekin ibiltzeko erabiltzen zituen, ez ehizara joateko.

Arrazoi horregatik, Puccinik lur zailetan ibiltzeko gai den auto bat eskatu zion Vincenzo Lanciari. Hortik hilabete gutxira, lurrorotako lehen auto italiarra kontsideratzen dena eman zioten, baina ez zen pozik geratu eta "Lancia Trikappa" bat eta "Lancia Lambda" bat erosi zituen.

Lehenengoarekin, 1922ko abuztuan Europatik bidaia luze bat egin zuen: Bi autoetan joan ziren lagunak. Ibilbidea honako hau zen: Cutigliano, Verona, Trento, Bolzano, Innsbruck, Munich, Ingolstadt, Nurenberg, Frankfort, Bonn, Colonia, Amsterdam, La Haya, Konstanza eta Italiara itzulera.

1924ko "Lambda" Pucciniren azken autoa izan zen. Auto honekin Pisako estaziora joan zen Buselara trenez joateko. Hemen hil zen.

Puccini erakustokia

Konpositorea hil ondoren erakustoki bat eraiki zen, non bere gorputza bertan aurkitzen den bere emaztearekin eta semearekin batera. Erakustoki hau bere bilobarena da gaur egun.