Estraperloaren eskandalua
Estraperlo edo Straperlo hitza Espainian erabiltzen da, ondasunen merkataritza ilegala estatuaren zergarekiko zerikusia duela adierazteko. Ekintza hau, irregularra dela esan dezakegu, merkatu beltzaren sinonimoa da eta hau praktik
atzen dutenei estraperlistak deritzaie.Akronimo honen jatorria Espainiako Bigarren Errepublikan gertatutako eskandalu politikoari dagokio. Erruleta joko elektroniko batengatik sortua izan zen, joko horren markaren izenagatik, hain zuzen, Straperlo. Izen hori, enpresari holandestar batzuengatik eratorri zen, Strauss, Perel eta Lowann. Hauek izan ziren Estraperloaren negozioaren sustatzaile nagusiak. Hala ere, esaten da, Strauss eta Perel izan zirela sustatzaile bakarrak.Historia
Hiru enpresari hauek, Strau
ss, Perel eta Lowann, helburu bera zuten, erruleta baten instalazioaren baimena lortzea Donostiako Kasinoan. 1934an Gobernuko hainbat pertsona garrantzitsu igurtzi zituzten, horien artean Aurelio Lerroux, Alejandro Lerroux Alderdi Erradikaleko buru zenaren iloba eta Rafael Salazar Alonso ministroa, alderdi berekoa.
Poliziak jokoa debekatu zuen iruzurra zela jakin zuenean. Izan ere, erruleta, botoi batez kontrolatzen zen, beraz, Kasinoak nahi zuenean irabazi zezakeen. Gauza bera gertatu zen Mallorcan, Formentor Hotelean, gerora ixtera behartuta ikusi zena.
Daniel Straussek, Alcala Zamoraren aurrean, Errepublikako presidentearen aurrean,
Eskandalu hartatik aurrera, Estraperlo hitza azpijokoaren sinonimo bezala geratu da, azpikeri edota negozio iruzurtia. Horrela, merkatu beltzari edo merkataritza ilegala praktikatzen dutenei estraperlistak deritze. Izen hau, batez ere erabiltzen zen Espainiako Gerra Zibila gertatu baino lehenagoko urteetan.
Bibliografia
Marc Fontbona, Estraperloa, erruleta politikoa, "La Aventura de la historia" (Madril) num. 120 (2008ko Urria)
"El caso Strauss. El escandalo que precipito el final de la II Republica", Jose Carlos Garcia Rodriguez idazlearena. Akron Argitaletxea, Astorga - Leon - 2008)