1965eko azaroaren 9ko Itzalaldi Handia

1965eko azaroaren 9an "1965eko Itzalaldi Handia" deiturikoa gertatu zen Ameriketako Estatu Batuetan batez ere baina baita Kanadan ere. Bat-batean, argia joan zen eta ekialdeko zortzi estatu iluntasun osoan murgilduta gelditu ziren, New Yorkeko hirikoa bereziki esanguratsua izanik; 14 ordu ingurutan, ekintza guztiak gleditu egin ziren, miloi askoko galerak sortuz.

Zergatia

Akatsa Kanada eta Ameriketako Estatu Batuetako ipar-mendebaldeko kostaldea elkartzen zuen 375 mila voltioko interkonektatutako sarean emandako kolapso bat izan zen; dirudienez, sareko babes sistema automatikoko hainbat hutsegiteren ondorioz sortutako gainkargak eraginda. Lehenengo akatsa Sir Adam Beck geltoki sorgailu hidroelektikoan azaldu zen (Queenstonen, Ontarion), non eskaeran eman zen okil batek zerbitzuaren irteera malkartsua behartu zuen. Soberakina New Yorkera bideratu zen, antza denez, kontrolgunearen hutsegiteak eraginda.

Ondorioak

Ondorioz, Kanadan eta Estatu Batuetako itzalaldian 36 milioi pertsona energia elektrikorik gabe geratu ziren; iluntasunak aipatutako kostatik hasita 128 mila kilometro karratutara eragin zuen. Hau da, herrialde osoko biztanleriaren bosten batean. 36 mila milioi pertsona haietatik, milio bat, denbora luze batez, igogailuetan, metroan, eskailera mekanikoetan eta tren elektrikoetan harrapatuta geratu ziren; 800 mila pertsona baino gehiagorengan eragin zuen Washingtonen; hegazkinetako bidaiariak biribiletan hegan egin behar izan zuten lurreratze-pistak aurkitzeko zailtasunak zirela eta... Irrati kateak soilik izan ziren igortzen jarraitu ahal izan zuten bakarrak (zuten larrialdietarako tresneriagatik), eta jarraibideak eman eta hiritar aztoratu eta nahigabetuak lasaitzen saiatu ziren. Azken finean, Massachussetts, New Hampshire, Rhode Island, Connecticut, Vermont, New York, New Jersey, Pensilvania eta Kanadanko esparru batzuek haien bizitzako gaurik luzeena bizi izan zuten.