2005-06

Co zbierać ???

Z wielką przyjemnością stwierdzam, że wśród listów, które do mnie trafiają jest coraz więcej próśb o pomoc kierowanych przez świeżo upieczonych kolekcjonerów. Im nas więcej, tym lepiej.

Jestem proszony o wskazówki dotyczące przechowywania zbiorów, ich katalogowania, czyszczenia monet. Początkującym kolekcjonerom sprawia trudność wybór najlepszego katalogu, bezpieczne zakupy (na aukcjach, giełdach ale również w sklepach).

O to wszystko pytają osoby, które już jakąś kolekcję mają. Są też osoby, którym z różnych względów podoba się numizmatyka, ale nie potrafią samodzielnie podjąć decyzji o tym, co zbierać. Napisałem już kiedyś artykuł na ten temat. Dzisiaj chcę pokazać kilka bardziej nietypowych przykładów.

Pewien Pan (Pozdrowienia!) wynotował sobie z katalogów wszystkie monety, które wybito na świecie w roku jego urodzin i konsekwentnie buduje zbiór złożony wyłącznie z monet z rocznika 1972. Zbiór nie będzie mały, bo w katalogu Krausego takich monet jest prawie 1000.

Inny kolekcjoner też wybrał sobie rocznik. Może ma jakieś dziwne zainteresowania, a może tylko przewrotne poczucie humoru, w każdym razie zbiera szóstaki koronne z roku 1666. Zaglądając w katalog Kopickiego znajdziemy tylko cztery warianty tego rocznika, z tego jeden rzadki (R6). A cóż to za zbiór z czterech monet? Katalog wydany w 1982 roku przez Cz. Kamińskiego i J. Kurpiewskiego odnotowuje 6 odmian, bo uwzględnia warianty legendy. Nadal mało! Jak więc się stało, że kolekcja tego Pana liczy ponad 100 monet? Okazuje się, że dla tego rocznika wariantów legendy z uwzględnieniem użytych znaków przestankowych jest nie kilka, a kilkadziesiąt. Na dodatek, a może przede wszystkim, zbiór jest bogatą galerią różnych portretów Jana Kazimierza. Większość z nich jest prymitywna i schematyczna, ale kilka zdradza wyrobioną rękę i zmysł artystyczny rytownika stempla.

Rewersy też są różne. Najbardziej rzucają się w oczy różne wielkości i kształty korony. Podobno właściciel dojrzewa powoli do decyzji opublikowania katalogu swojego zbioru. Z nadzieją na to oczekuję.

Wiele osób zbiera "jednogroszówki" z całego świata - monety o najniższym możliwym nominale. Wbrew pozorom nie jest to ani łatwe, ani tanie, zwłaszcza, jeśli nie wystarczy nam po jednym przykładzie z każdego wariantu i postanowimy kompletować roczniki i znaki mennicze. Chętnym do takiego kolekcjonowania sugeruję rozpoczęcie od ograniczonego okresu, n.p. XXI wiek.

Widziałem niedawno kolekcję monet, którą można nawlec na sznurek - monety z otworem. Zaczęło się w roku 2003 od Owsiakowej dwuzłotówki, do której dołączyła okupacyjna pięciogroszówka i przedwojenne drobniaki z Francji. Po dwóch latach zbiór liczy około 400 egzemplarzy, z czego ponad połowę stanowią chińskie monetki z kwadratowym otworem. Najstarszy egzemplarz w kolekcji ma ponad 2000 lat.

Wiem też o kilku osobach zbierających monety o nietypowych kształtach - wielokątne, z falistym obrzeżem, owalne, zbliżone do lekko spłaszczonych kulek z ledwie widocznym śladem uderzenia stempla (Tajlandia). I w tych zbiorach najciekawszymi okazami są eksponaty z Dalekiego Wschodu.

Zajęciem dla osób z pierwszej setki na liścia najbogatszych mieszkańców naszego kraju jest kolekcjonowanie monet oblężniczych. Z definicji są one bardzo rzadkie i bardzo drogie. Niektóre są niemal nie do zdobycia (Koźle), inne często pojawiają się na rynku, ale prawie zawsze, jako fałszerstwa i trzeba potężnej wiedzy aby nie dać się oszukać. Niektóre monety oblężnicze aż proszą się o to by je fałszować, bo bito je w trudnych warunkach przy użyciu prymitywnych narzędzi. Fałszerzy rozzuchwala też brak publikacji i trudny dostęp do materiału porównawczego.

Wyzwanie dla ambitnych - historia "małych ojczyzn". Nie w każdym mieście była mennica, ale w prawie każdym używano różnych form pieniądza zastępczego - od żetonów dominialnych, przez żetony żebracze i kościelne aż po znaki rozliczeniowe firm i spółdzielni. Warto ich poszukać. Warto zajrzeć w archiwa, bo czasem tylko tam można znaleźć informacje o istnieniu takich monet, będące jednocześnie wskazówką do ich poszukiwania.

Piękną kolekcję ma mój kolega z pracy. Ma w niej monety Mieszka Pierwszego, Bolesława Chrobrego, Kazimierza Wielkiego - nie tylko grosz, ale również niezwykle rzadkie miedziaki bite dla Rusi. Ostatnio jego zbiór wzbogacił się o wielki rarytas, polsko-rosyjskie 3 ruble = 20 złotych z roku 1841. Pewnie zaczynacie się domyślać, co to za zbiór.

Kolega kolekcjonuje dobre zdjęcia polskich monet. Oczywiście dzięki internetowi. Zaplanował sobie zgromadzenie wszystkich monet notowanych w Ilustrowanym Skorowidzu E. Kopickiego. Bagatela, zaledwie 11614 pozycji. Zgadnijcie, ktore "monety" najtrudniej zdobyć.

Okazuje się, że największy problem pojawia się przy próbie dotarcia do zdjęć odmian literowych miedziaków Augusta III.

Oczywiście polowanie nie odbywa się na zasadzie "dzisiaj szukam szczecińskiego wita Karola XII z roku 1707". Kolega przegląda nowe aukcje wystawiane na światowych i polskich internetowych serwisach aukcyjnych oraz oferty większych firm numizmatycznych wybierając z nich rodzynki w postaci dobrych zdjęć. Co ciekawe, okazało się niedawno, że znalazł innego kolekcjonera, a właściwie został przez niego znaleziony. Dostał ofertę wymiany - za dobre zdjęcia trojaków Batorego zaproponowano mu zdjęcia szelągów krzyżackich. Czyli takich kolekcjonerów jest więcej!

Wspomnieć trzeba o bardziej tradycyjnych pomysłach. Słyszałem o kolekcjach obejmujących po jednej monecie każdego z władców Polski, po jednym denarze każdego z rzymskich cesarzy, po jednej monecie z każdego z państw na kuli ziemskiej - istniejących i tych, których już nie ma. Coraz bardziej popularne jest kolekcjonowanie tematyczne: monety z żaglowcami, roślinami, kwiatami, poetami, sportowcami.

Jedynym ograniczeniem zdaje się być tylko wyobraźnia. Byle starczyło jej dla wybrania takiej "niszy", która nie zrujnuje Waszego budżetu.

Fragment kolekcji krajcarów Marii Teresy.

Jest ich tak wiele, że skompletowanie wszystkich może zająć wiele lat.

Tekst został napisany 16 lutego 2005 i jest nadal dostępny na e-numizmatyka.pl

https://e-numizmatyka.pl/portal/strona-glowna/monety/lista-artykulow/Co-zbierac.html