2003-49
NOWOROCZNE PODSUMOWANIA I POSTANOWIENIA
I znowu za parę dni nasze monety (bo przecież nie my) będą o rok starsze. Spróbujmy podsumować numizmatyczne wydarzenia mijającego roku.
W obiegu ukazały się monety o nominałach 1, 2, 5, 10 i 20 groszy z rocznika 2003, ale tradycyjnie nie znamy jeszcze ich nakładów.
Oprócz tego , z datą 2003 ukazało się 9 dwuzłotówek "golden nordic" (o 2 więcej niż w roku 2002), 6 srebrnych dziesięciozłotówek (bez zmian) i 4 dwudziestozłotówki (przyrost o 1), w tym prostokątna moneta z Jackiem Malczewskim i przebój roku: klipa z Papieżem. Wybito również monety złote: cztery stuzłotówki (w tym trzy w serii królewskiej) i dwie 200-złotówki. Złota moneta z okazji jubileuszu pontyfikatu Jana Pawła II wydaje się kolejnym kandydatem na przebój cenowy, w przeciwieństwie do monety upamiętniającej lokację Poznania. Ta ostatnie nie powtórzyła jak dotąd sukcesu podobnych emisji dla Wrocławia i Gdańska.
Druga z cyklu "Polscy malarze XIX/XX w." prostokątna moneta - Jacek Malczewski.
Utrzymuje się trend ograniczanie ilości nowych emisji, co należy odnotować z zadowoleniem. Ograniczono też stosowanie niekonwencjonalnych materiałów niebezpiecznie zbliżających produkty mennicy warszawskiej do wyrobów cepeliowsko-pamiątkarskich.
Rok 2003 zaowocował nowymi rekordowymi kwotami na listach wynikowych krajowych i zagranicznych aukcji numizmatycznych. Trwa dobra passa rzadkich i dobrze zachowanych monet, zarówno starych, jak i emisji z ostatniego ćwierćwiecza.
Mamy nową ustawę o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2003 nr 162 poz. 1568), której tworzenie śledziliśmy z niepokojem ze względu na dosyć kontrowersyjne zapisy odnośnie pozyskiwania, przechowywania i obrotu obiektów zabytkowych, w tym numizmatów. Jak dotąd brak sygnałów o niekorzystnych (oraz korzystnych) dla kolekcjonerów konsekwencjach wejścia w życie ustawy, być może ze względu na brak przepisów wykonawczych. O rzeczywistym wejściu w życie ustawy będzie można mówić dopiero po ich ukazaniu się oraz po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej (wtedy wejdą w życie przepisy rozdziału szóstego ustawy).
Wiosną obserwowaliśmy solidne zamieszanie związane ze zmianami na internetowych serwisach aukcyjnych. Niejasna sytuacja własnościowa portalu Allegro oraz wprowadzone na nim na przełomie roku drastyczne podwyżki opłat i prowizji zaowocowały powstaniem konkurencyjnego, jak dotąd bezpłatnego, Kiermaszu. Serwisy podzieliły się rynkiem numizmatycznym. Część większą ilościowo przejął Kiermasz. O lepsze monety nadal łatwiej na Allegro.
Mieliśmy też okazję do zastanowienia się czym właściwie jest numizmatyka, a to za sprawą tzw. prób polskiego euro. Burzliwe dyskusje sprowokowane oświadczeniem, jakie w tej sprawie wydał NBP, publikacjami w Przeglądzie Numizmatycznym i skatalogowaniem tej emisji przez jednego z inicjatorów w swoim katalogu podzieliły kolekcjonerów na dwa obozy. Szkoda, że padały przy tym daleko idące deklaracje (typu: "nie kupię już katalogów Pana XXX", albo "nie będziemy sprzedawać czasopism i katalogów Pana ZZZ, bo źle się wyraził o Panu XXX"), z których trudno się będzie wycofać z twarzą.
Ocenę tej emisji trzeba chyba pozostawić rynkowi. Mówi się, że kolekcjonerstwo niewiele ma wspólnego ze zdrowym rozsądkiem, ale powiedzenie to dotyczy głównie indywidualnych zachowań poszczególnych zbieraczy. Jako "masa" postępujemy raczej racjonalnie i wyrok wydany przez ogół kolekcjonerów rzadko bywa niesprawiedliwy.
Poszukując informacji o wysokości nakładów tegorocznych monet obiegowych dotarłem do ciekawych danych Narodowego Banku Polskiego dotyczących fałszerstw znaków pieniężnych ujawnionych w latach 2001 i 2002. NBP podał, że w roku 2002 liczba falsyfikatów krajowych znaków pieniężnych zmniejszyła się w stosunku do roku 2001 o 13,8%, przy czym ilość ujawnionych fałszywych banknotów zmalała o 24,15%, a monet wzrosła o 19,55%.
Jeśli chodzi o monety, sprawa przedstawia się tak: w roku 2001 ujawniono 15792 fałszywe monety, w roku 2002 18880. Dodatkowo, ujawniono 11982 fałszerstwa polegające na przerobieniu (np. opiłowaniu) i wykorzystaniu w automatach wrzutowych jako monet obecnej emisji autentycznych monet powszechnego obiegu o nominałach 10, 20, 50, 100 i 500 zł, wycofanych z obiegu w 1994 r.
Nie wiem, jaka jest skuteczność ujawniania fałszerstw obecnych monet obiegowych. Jeśli nawet sięga ona 75%, to oznacza to, że w obiegu pozostaje ich jeszcze prawie 7000. To bardzo niewiele, zarówno w ujęciu ilościowym, jak i wartościowym. Przecież gdyby wszystkie te monety były pięciozłotówkami, to ujawniona kwota wynosiła by niecałe 100000 zł. Byle aferka z siódmej strony codziennych gazet przebija ją wielokrotnie! Dla porównania: liczba ujawnionych w roku 2002 fałszywych banknotów wynosi 54861 szt, a najniższy nominał wynosi przecież 10 zł. Jeśli mierzyć wartość monet jedynie rzadkością ich występowania, to fałszywe monety obiegowe obecnej emisji należą do najrzadszych numizmatów polskich ostatnich lat.
Tyle tytułem podsumowania kończącego się roku. Teraz pora na podjęcie postanowień.
Bywają w życiu każdego człowieka momenty, w których solennie obiecuje się sobie wykonanie czegoś w nadchodzącym czasie - to prostsze, bo z obietnic składanych innym możemy zostać rozliczeni.
Co więc chciałbym zrobić w nadchodzącym roku?
Po pierwsze - Uporządkować kolekcję i zakończyć jej katalogowanie. Tyle razy pisałem w swoich artykułach o konieczności takiego działania, że po prostu nie wypada postępować inaczej.
Po drugie - Jak nieraz tu wspominałem, utrzymuję w internecie wzajemnie powiązane trzy strony numizmatyczne poświęcone obiegowym monetom ziem polskich. Ich treść nie wymaga może wielu drastycznych zmian, ale forma jest nieco archaiczna. Szwankuje też ostatnio częstotliwość aktualizacji. Coś z tym trzeba będzie zrobić.
Po trzecie - Dawno nic nie opublikowałem "na papierze". Internet jest znakomitym medium do dzielenia się informacją i poglądami z ludźmi z całego świata, ale medium to jest tak ulotne...
Po czwarte - Pisać coraz lepsze i coraz ciekawsze artykuły dla E-numizmatyki. Pomóżcie, proszę w tym niełatwym zadaniu! O czym chcielibyście przeczytać w najbliższych tygodniach?
Myślę, że zrealizowanie tych punktów choćby w połowie powinno dać sporo satysfakcji.
Tekst został napisany 27 grudnia 2003 i jest nadal dostępny na e-numizmatyka.pl