muzyka, śpiew i taniec

PYTANIE: Słyszałem, że muzyka, śpiew i taniec są zabronione (haram) w islamie. Odwiedziłem stronę XXX po raz pierwszy i wpisałem słowo ‘muzyka’ i wszystkie artykuły, jakie się wyświetliły głosiły, że muzyka, taniec i śpiew są dozwolone (halal) w islamie. Mówiono, że (są dozwolone) ‘dopóki obie płci nie znajdują się blisko i nie ma picia (alkoholu) itd.’ i nawet podano hadisy, które miały udowodnić, że nasz Prorok Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) nie widział w tym nic złego. Nie wiem, co o tym myśleć. Czy mógłby szeich dać pełne i szczegółowe wyjaśnienie na temat islamskich przepisów dotyczących muzyki, śpiewu i tańca i kiedy są dozwolone, jeśli w ogóle są?

ODPOWIEDŹ: Chwała Allahowi.

Słowo maazif to liczba mnoga od mizafa i odnosi się do instrumentów muzycznych[1], instrumentów, na których się gra[2]. Al-Qurtubi (oby Allah się nad nim zmiłował) przekazał od al-Dżałhari (oby Allah się nad nim zmiłował), że maazif oznacza śpiew. W Sihah powiedziane jest, że oznacza to instrumenty muzyczne. Powiedziano również, że odnosi się to do dźwięku instrumentów. W Al-Hałaszi autorstwa al-Dimjati (oby Allah się nad nim zmiłował) napisano: „Maazif oznacza bębny (arab. dufuf, l. poj. daff) i inne instrumenty, w które się uderza lub bije.”[3]

Dowody na zakaz w Koranie i sunnie:

Allah mówi w Surze Luqman (interpretacja znaczenia):

[Koran 31:6] {Wśród ludzi jest i taki, który zakupuje zabawne opowiadania (lahłal hadis), by sprowadzać z drogi Allaha…}

Uczony ummy, Ibn Abbas (oby Allah był z niego zadowolony) powiedział: „To oznacza śpiew.” Mudżahid (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „To oznacza granie na bębnie.”[4]

Al-Hasan al-Basri (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Werset ten został objawiony odnośnie śpiewu i instrumentów muzycznych (dosł. instrumentów drewnianych).” [5]

Al-Sadi (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „To obejmuje wszystkie niedozwolone (haram) sposoby wyrażania się, wszelkie zabawne (próżne, błahe) opowiadania i kłamstwo, oraz wszelki nonsens, który zachęca do niewiary (kufr) i nieposłuszeństwa; słowa tych, którzy mówią te rzeczy, by odrzucić prawdę i dyskutują wspierając fałsz w celu unieważnienia prawdy oraz obmowę, oszczerstwo, kłamstwa, obelgi i przekleństwa; śpiew i instrumenty muzyczne szatana; i instrumenty muzyczne, które nie przynoszą żadnej duchowej ani ziemskiej korzyści.”[6]

Ibn al-Qajjim (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Interpretacja Towarzyszy (Sahaba) i Następców (Tabiin), że ‘lahłal hadis’ odnosi się do śpiewu - jest wystarczająca. Została ona przekazana od Ibn ‘Abbasa oraz Ibn Masuda z mocnymi (sahih) łańcuchami przekazu (isnad).

Abu’l-Sahba powiedział: „Zapytałem Ibn Masuda o werset: {Wśród ludzi jest i taki, który zakupuje zabawne opowiadania [lahwal hadith]}. On powiedział: ‘Na Allaha, oprócz Którego nie ma innego boga, to oznacza śpiew’ – i powtórzył to trzy razy.”

Zostało również przekazane z mocnym łańcuchem przekazu (isnad sahih) od Ibn Umara (oby Allah się nad nim zmiłował), że oznacza to śpiew. Nie ma żadnej sprzeczności między interpretacją ‘lahłal hadis’ jako śpiewu a tą, która mówi, że oznacza to historie Persów i ich królów oraz królów Rzymian itd., takie jak te, które al-Nadr ibn al-Haris opowiadał mieszkańcom Mekki, by odciągnąć ich uwagę od Koranu. Obydwa znaczenia odnoszą się do ‘lahłal hadis’. Stąd Ibn Abbas powiedział: „Lahłal hadis to kłamstwo i śpiew.” Niektórzy Towarzysze mówili jedno, a inni drugie, a jeszcze inni podawali obydwa znaczenia. Śpiew jest gorszy i bardziej szkodliwy, niż opowieści o królach, ponieważ prowadzi do cudzołóstwa (zina) i sprawia, że (w sercach) wzrasta hipokryzja; jest pułapką szatana i przyćmiewa, mąci umysł. Sposób, w jaki (śpiew) odgradza ludzi od Koranu jest gorszy od innych rodzajów fałszywych rozmów, które od niego odgradzają, ponieważ ludzie czują ku niemu naturalną skłonność i zwracają się ku słuchaniu go. Werset ten potępia zastępowanie Koranu zabawnymi opowieściami w celu sprowadzenia ludzi z drogi Allaha bez wiedzy i żartując sobie z niego, ponieważ kiedy takiej osobie recytuje się werset Koranu, odwraca się, jak gdyby go nie słyszała, jakby była głucha. Jeśli coś z niego usłyszy, żartuje sobie z tego. Wszystko to ma miejsce w przypadku ludzi, którzy są najbardziej zaciętymi niewiernymi (kuffar) i jeśli zdarza się to śpiewakom (piosenkarzom) i tym, którzy ich słuchają, wtedy obydwie strony mają udział w winie.”[7]

Allah powiedział (interpretacja znaczenia):

[Koran 17:64] {Zwódź (szatanie) swoim głosem (sautika), kogo potrafisz spośród nich! Zbieraj przeciwko nim twoją konnicę i twoją piechotę!}

Przekazano, że Mudżahid (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: {Zwódź (szatanie) swoim głosem (sautika), kogo potrafisz spośród nich!} – jego głos (głos Iblisa/szatana) to śpiew i kłamstwo. Ibn al-Qajjim (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Ta idafa (tzn. twój głos) służy do uszczegółowienia znaczenia, jak w przypadku wyrażeń (tłumaczonych jako) „twoja kawaleria” i „twoja piechota” (dalej w tym samym wersecie). Każdy, kto mówi w sposób okazujący nieposłuszeństwo Allahowi, kto dmucha we flet lub inne drewniane instrumenty lub kto gra na zabronionych (haram) rodzajach bębnów - to jest głos szatana. Każdy kto idzie, by popełnić jakiś akt nieposłuszeństwa wobec Allaha jest członkiem jego (szatana) piechoty i kto dosiada konia, by popełnić grzech jest członkiem jego kawalerii. To jest pogląd Salaf, jak Ibn Abi Hatim przekazał od Ibn Abbasa: ‘Do jego piechoty należy każdy, kto idzie, by dopuścić się nieposłuszeństwa Allahowi.’”[8]

Allah powiedział (interpretacja znaczenia):

[Koran 53:59-62] {Czyż zdumiewa was ta mowa (recytacja Koranu)? I wy się śmiejecie, a nie płaczecie, i wy się zabawiacie (samidun)?}

Ikrima (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Przekazano od Ibn Abbasa, że ‘al-sumud’ (rzeczownik odczasownikowy przetłumaczony tutaj jako: „wy się zabawiacie (samidun)”) oznacza śpiew w dialekcie Himjar; można powiedzieć ‘ismidi lana’ (‘zaśpiewaj nam’ - od tego samego rdzenia co ‘samidun’/’sumud’) w znaczeniu ‘ghanij’ (śpiewaj, poj.)” I powiedział: „Kiedy oni (niewierni/kuffar) słyszeli Koran, śpiewali, wtedy objawiono ten werset.”

Ibn Kasir (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Allah mówi: „wy się zabawiacie (samidun)” – Sufjan al-Sałri powiedział przekazując od swego ojca, co ten przekazał od Ibn Abbasa: „To oznacza śpiew. W (dialekcie) jemeńskim ‘ismad lana’ oznacza ‘ghan lana’ (zaśpiewaj nam).” Był to również pogląd Ikrimy.[9]

Przekazano od Abu Umama (oby Allah był z niego zadowolony), że Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: „Nie sprzedawajcie śpiewaczek, nie kupujcie ich i nie uczcie ich. Nie ma nic dobrego w tym handlu, a ich cena jest haram. Odnośnie takich rzeczy jak te, został objawiony werset (interpretacja znaczenia):

[Koran 31:6] {Wśród ludzi jest i taki, który zakupuje zabawne opowiadania (lahłal hadis), by sprowadzać z drogi Allaha…} ”[10]

Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: „Wśród mojej ummy na pewno będą ludzie, którzy zezwolą na cudzołóstwo (zina), jedwab, alkohol i instrumenty muzyczne…”[11]

Ibn al-Qajjim (oby Allah był z niego zadowolony) powiedział: „To jest hadis sahih zapisany przez al-Buchari w jego Sahih, gdzie przytoczył go jako dowód i stwierdził, że jest on zawieszony, wiszący (muallaq[12]) i ucięty (madżzum). Powiedział on: „Rozdział o tym, co przekazano odnośnie tych, którzy pozwalają na alkohol i określają go inaczej.”

Hadis ten na dwa sposoby wskazuje, że instrumenty muzyczne i radość płynąca ze słuchania muzyki są haram. Pierwszy z nich to fakt, że Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: „(oni) będą zezwalać”, co jasno wskazuje, że wymienione rzeczy, łącznie z instrumentami muzycznymi, są haram według szariatu, ponieważ ci ludzie pozwolą na nie. Drugi to fakt, że instrumenty są wymienione wraz z rzeczami, które definitywnie są uznane za haram, tzn. cudzołóstwo i alkohol. Gdyby instrumenty nie były zabronione (haram), dlaczego wymieniono je razem z tymi rzeczami?[13]

Szeich al-Islam (Ibn Tajmija) (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Hadis ten wskazuje, że maazif są haram, a maazif oznacza instrumenty muzyczne według uczonych języka (arabskiego). Słowo to obejmuje wszystkie takie instrumenty.”[14]

Ibn al-Qajjim (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Odnośnie tego zagadnienia, podobne komentarze przekazano od Sahla ibn Sad al-Saidi, Imrana ibn Husajn, Abdullaha ibn Amr, Abdullaha ibn Abbas, Abu Hurajra, Abu Umama al-Bahili, Aiszy Umm al-Muminin, Alego ibn Abi Talib, Anasa ibn Malik, Abd al-Rahmana ibn Sabit i al-Ghazi ibn Rabia.” Potem wspomniał o tym w Ighasat al-Lahfan i wskazuje to na to, że (instrumenty muzyczne) są haram.”

Przekazano, że Nafi (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Ibn Umar usłyszał drewniany instrument, włożył palce do uszu i trzymał się z dala od tej ścieżki. Powiedział do mnie: ‘Nafi, słyszysz coś?’ Powiedziałem: ‘Nie.’ Więc wyjął palce z uszu i powiedział: ‘Byłem z Prorokiem (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), a on usłyszał coś takiego i uczynił to samo.’”[15]

Jakaś mało ważna osoba powiedziała, że hadis ten nie udowadnia, by instrumenty były haram, albowiem gdyby tak było, Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) nakazałby Ibn Umarowi (oby Allah był z niego zadowolony) również włożyć palce do uszu, a Ibn Umar nakazałby uczynić to samo Nafiemu! Odpowiedź na to brzmi: nie słuchał jej, ale ją słyszał. Jest różnica między słuchaniem a słyszeniem. Szeich al-Islam (Ibn Tajmija) (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Odnośnie (muzyki), której człowiek nie zamierza słuchać (nie ma intencji słuchania - przyp. tłum.), nie ma w tym zakazu czy winy zgodnie z konsensusem uczonych. Stąd wina lub pochwała wiąże się ze słuchaniem, a nie ze słyszeniem. Ten, kto słucha Koranu, zostanie za to wynagrodzony, zaś ten, kto słyszy go bez intencji lub pragnienia słuchania go - nie zostanie wynagrodzony, ponieważ czyny osądzane są według intencji. To samo dotyczy instrumentów muzycznych, które są zabronione: jeśli człowiek słyszy je bez zamiaru słuchania ich, to nie ma to znaczenia.”[16]

Ibn Qudama al-Maqdisi (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Słuchacz to ten, którego intencją jest słuchanie i nie jest to przypadek Ibn Umara (oby Allah był z niego zadowolony); w jego przypadku miało miejsce słyszenie. Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) chciał wiedzieć, kiedy dźwięk ustał, ponieważ oddalił się od ścieżki i zatkał uszy. Tak więc, nie chciał wrócić na ścieżkę ani odetkać uszu, dopóki nie ustały dźwięki, jeśli więc zezwolił Ibn Umarowi na dalsze słyszenie ich, stało się tak ze względu na konieczność.”[17]

[Pomimo iż słyszenie, do których odnoszą się komentarze dwóch imamów jest niepożądane (makruh), zostało dozwolone w przypadku konieczności, jak zobaczymy poniżej w opiniach Imama Malika (oby Allah się nad nim zmiłował). I Allah wie najlepiej.]

Poglądy uczonych (imamów) islamu:

Al-Qasim (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Śpiew jest częścią kłamstwa/fałszu.” Al-Hasan (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Jeśli z zaproszeniem na posiłek (łalima – wesele) wiąże się muzyka, nie przyjmujcie go.”[18]

Szeich al-Islam Ibn Tajmija (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Pogląd czterech imamów głosi, że wszystkie rodzaje instrumentów muzycznych są haram. Przekazano w Sahih al-Buchari i jeszcze w innym miejscu, że Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział, że wśród jego ummy będą ludzie, którzy pozwolą na cudzołóstwo, jedwab, alkohol oraz instrumenty muzyczne i powiedział, że zostaną zamienieni w małpy i świnie… Żaden z podążających za imamami nie wspomniał o jakiejkolwiek polemice w kwestii muzyki.”[19]

Al-Albani (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Cztery szkoły prawa (mazhahib) zgadzają się co do tego, że wszystkie instrumenty muzyczne są haram.”[20]

Ibn al-Qajjim (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Mazhab (szkoła) Abu Hanify jest w tej kwestii najściślejszy, a jego komentarze są jednymi z najsurowszych. Jego towarzysze jasno orzekli, że jest haram słuchanie instrumentów muzycznych, jak flet i bęben, nawet stukania patykiem. Stwierdzili, że jest to grzech, który powoduje, że człowiek staje się buntownikiem czyniącym zło (fasiq) i jego świadectwo powinno być odrzucone. Poszli dalej mówiąc, że słuchanie muzyki jest buntem, czynieniem zła (fisq), a czerpanie przyjemności z tego jest niewiarą (kufr). Takie były ich słowa. Dla poparcia przytoczyli hadis, którego nie można przypisać Prorokowi (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim). Powiedzieli: „Należy starać się nie słuchać, jeśli przechodzi się obok lub jeśli dzieje się to w pobliżu.”

Abu Jusuf powiedział w odniesieniu do domu, z którego dobiegają dźwięki instrumentów muzycznych: „Wejdźcie do niego bez pozwolenia, bo zabranianie złych czynów jest obowiązkiem; gdyby wejście bez pozwolenia nie było dozwolone, ludzie nie mogliby wypełnić swego obowiązku (zalecania dobra i zabraniania zła).”[21]

Zapytano Imama Malika (oby Allah się nad nim zmiłował) o grę na bębnie lub flecie, jeśli zdarzy się, że człowiek idąc lub siedząc usłyszy ich dźwięki i sprawia mu to przyjemność. Odpowiedział: „Powinien wstać, jeśli czuje, że sprawia mu to przyjemność, chyba że siedzi z konieczności lub nie jest w stanie się podnieść. Jeśli jest w drodze, powinien albo zawrócić albo ruszyć dalej.”[22] On (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „W naszej opinii, jedynymi ludźmi, którzy tak czynią są fasiq.”[23]

Ibn Abd al-Barr (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Wśród rodzajów zarobków, które są haram według konsensusu uczonych są: lichwa (riba), opłata za prostytutkę, wszystko co zabronione, łapówki, zapłata za lamentowanie nad zmarłym i śpiew, zapłata dla wróżek i dla tych, którzy utrzymują, że znają to, co niewidzialne oraz dla astrologów, zapłata za grę na flecie i wszystkie rodzaje hazardu.”[24]

Ibn al-Qajjim (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział, wyjaśniając pogląd Imama al-Szafii: „Jego towarzysze, którzy znali jego mazhab (pogląd) orzekli, że to jest haram i potępili tych, którzy powiedzieli, że na to zezwolił.”[25]

Autor ‘Kifajat al-Achbar’, który był szafiitą (uczonym szkoły szafii), uważał instrumenty muzyczne, takie jak flet i inne za zło (munkar), a ten kto jest obecny (w miejscu, gdzie się na nich gra) powinien je potępić. Nie może usprawiedliwiać się faktem, że są źli uczeni - ponieważ psują oni szariat, lub nieszczęśni fakirowie[26] (arab. fuqara) – w znaczeniu sufich, gdyż oni określają się mianem fuqara – ponieważ są oni ignorantami i podążają za każdym, kto robi hałas; nie są oni prowadzeni przez światło wiedzy; raczej latają na wszystkie strony z każdym wiatrem.”[27]

Ibn al-Qajjim (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „W związku z poglądem Imama Ahmada, jego syn Abdullah powiedział: „Zapytałem mojego ojca o śpiew. Powiedział: ‘Śpiew sprawia, że w sercu rośnie hipokryzja. Nie lubię go.’ Potem wspomniał słowa Malika: ‘pośród nas czynią tak złoczyńcy (fasiq).’”[28]

Ibn Qudama, badacz szkoły (mazhab) hanbalickiej (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Są trzy instrumenty muzyczne, które są haram. Są to (instrumenty) strunowe i wszelki rodzaj fletów (instrumentów dętych), lutnia, bęben i rabab (instrument strunowy), itd. Należy odrzucić oświadczenie tego, kto obstaje przy ich słuchaniu.”[29] I powiedział: „Jeśli człowiek otrzymuje zaproszenie na spotkanie, gdzie będzie coś niewłaściwego, jak wino czy instrumenty muzyczne i jest w stanie się temu przeciwstawić, wtedy powinien udać się na owe spotkanie i głośno przeciw nim przemówić, bo w ten sposób połączy dwa obowiązki. Jeśli nie jest w stanie tego uczynić, nie powinien na nie iść.”[30]

Al-Tabari (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Uczeni wszystkich rejonów są zgodni, że śpiew jest makruh i powinno się mu zapobiegać. Mimo iż poglądy Ibrahima ibn Sad i Ubajd-Allah al-Anbari różniły się od większości, (należy mieć na względzie, że) Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: „Trzymajcie się większości.” A kto umrze, mając odmienne zdanie od większości, umrze jako dżahili.”[31] We wczesnych pokoleniach słowa ‘makruh’ używano w znaczeniu haram, potem przyjęło ono znaczenie „niepożądany”. Jednakże należy rozumieć je - jako zabronione, ponieważ [al-Tabari] powiedział ‘należy temu zapobiegać’, a nie powinno się zapobiegać niczemu poza tym, co jest haram; i ponieważ w dwóch cytowanych hadisach muzyka została potępiona w najostrzejszych słowach. Al-Qurtubi (oby Allah się nad nim zmiłował) zrelacjonował ten przekaz, a potem powiedział: „Pośród naszych towarzyszy, Abu’l-Faradż i al-Qaffal powiedzieli: „Oświadczenie śpiewaka i tancerza jest nie do przyjęcia.” Ja mówię: „Jeśli jest dowód na to, że rzeczy te są zabronione, wtedy przyjęcie zapłaty za nie jest również zabronione.”

Szeich al-Fałzan (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „To, co Ibrahim ibn Sad i Ubajd-Allah al-Anbari powiedzieli odnośnie śpiewu, nie odnosi się do rodzaju śpiewu znanego w czasach współczesnych, albowiem nigdy nie zezwoliliby na ten rodzaj najbardziej niemoralnego i obscenicznego śpiewu.”[32]

Ibn Tajmija (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Nie jest dozwolonym robić instrumenty muzyczne.”[33] I powiedział: „Według większości fuqaha’ (uczonych prawa) wolno niszczyć instrumenty muzyczne, takie jak tanbur (instrument strunowy podobny do mandoliny). Taki jest pogląd Malika i jest sławniejszym poglądem z dwóch przekazanych od Ahmada.”[34] I powiedział: „…Ibn Munzir wspomniał, iż uczeni byli zgodni co do tego, że nie wolno płacić ludziom za śpiew lub lament… Konsensus wszystkich uczonych, których poglądy omówiliśmy, głosi, że lament i śpiew nie są dozwolone. Al-Szubi, al-Nachai i Malik uznali to za makruh (w znaczeniu haram). Abu Sałr, al-Numan – Abu Hanifa (oby Allah się nad nim zmiłował) – oraz Jaqub i Muhammad, dwaj uczniowie Abu Hanifa powiedzieli: „Nie wolno płacić za śpiew lub lament. Taki jest nasz pogląd.” I powiedział: „Instrumenty muzyczne są winem dla duszy, a to, co czynią duszy jest gorsze niż to, co czynią napoje alkoholowe.”[35]

Ibn Abi Szajbah (oby Allah się nad nim zmiłował) przekazał, że pewien mężczyzna zepsuł mandolinę innego mężczyzny, a ten poszedł z tą sprawą do Szurajha. Lecz Szurajh nie wyznaczył dla niego żadnego wynagrodzenia – tzn. nie kazał pierwszemu zapłacić za mandolinę, ponieważ była ona haram i bezwartościowa. [36]

Al-Baghałi (oby Allah się nad nim zmiłował) orzekł w jednej fatwie, że jest haram sprzedaż wszelkich rodzajów instrumentów muzycznych, jak mandoliny, flety, itp. Potem powiedział: „Jeśli obrazy zostaną zamazane, a instrumenty muzyczne przerobione, wtedy dozwolonym jest sprzedać ich części, czy są one ze srebra, żelaza, drewna, czy czegoś innego.”[37]

Właściwy wyjątek

Wyjątkiem od powyższego jest daff – bez pierścieni, krążków (tzn. ręczny bęben wyglądający jak tamburyn, ale bez żadnych grzechotek) – używany przez kobiety w święta id oraz na weselach. Wskazują na to autentyczne (sahih) hadisy. Szeich al-Islam (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) uwzględnił pewne rodzaje instrumentów muzycznych na weselach itp. oraz grę kobiet na daff na weselach i przy innych radosnych okazjach. Aczkolwiek mężczyźni za jego życia nie grali na daff, ani nie klaskali w dłonie.

Zostało przekazane w al-Sahih, że (Prorok) powiedział: „Klaskanie jest dla kobiet, a tasbih (mówienie Subhana Allah) dla mężczyzn.”

I przeklął kobiety naśladujące mężczyzn i mężczyzn naśladujących kobiety. Ponieważ śpiew i granie na daff to rzeczy, które robią kobiety, Salaf zwykli byli nazywać mężczyzn, którzy to robili – zniewieściałymi mężczyznami (muchannas) i nazywali zniewieściałymi śpiewaków (mężczyzn) – a ilu takich mamy dzisiaj! Powszechnie wiadomo, że Salaf tak mówili.

Podobnie głosi hadis Aiszy (oby Allah był z niej zadowolony), kiedy jej ojciec (oby Allah był z niego zadowolony) przyszedł do niej w święto id i były u niej dwie dziewczynki śpiewające wiersze, które Ansarowie recytowali w dniu Buas – a każda rozsądna osoba wie, co ludzie mówią o wojnie. Abu Bakr (oby Allah był z niego zadowolony) powiedział: „Instrumenty szatana w domu Wysłannika Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim)!” Wysłannik Allaha był zwrócony twarzą do ściany – stąd niektórzy uczeni powiedzieli, że Abu Bakr (oby Allah był z niego zadowolony) nie zganiłby nikogo w obecności Wysłannika Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), ale myślał, że Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) nie zwracał uwagi na to, co się działo. A Allah wie najlepiej. On (Prorok, pokój i błogosławieństwo Allaha niech będą z nim) powiedział: „Zostaw je, Abu Bakr, bo każdy naród ma swoje id (święto), a to jest nasze id, ludzi islamu.”

Hadis ten ukazuje, że nie było zwyczajem Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) ani jego Towarzyszy zbierać się na słuchanie śpiewu, dlatego Abu Bakr al-Sidiq nazwał go ‘instrumentem szatana’. A Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) pochwalił to określenie i nie zaprzeczył mu, kiedy powiedział: „Zostaw je, Abu Bakr, bo każdy naród ma swoje id (święto), a to jest nasze id, ludzi islamu.” To wskazuje, że powodem, dla którego na to pozwolił był czas świąt (id), a zakaz obowiązywał w istocie w czasie poza świętami, poza wyjątkami uczynionymi na wesela w innych hadisach. Szeich al-Albani wyjaśnił to w swej cennej książce ‘Tahrim Alat al-Tarab’ (Zakaz instrumentów muzycznych). Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) pochwalił śpiew młodych dziewcząt w święta, jak głosi hadis: „Tak by muszrikin (dodający współtowarzyszy Allahowi, politeiści) wiedzieli, że w naszej religii jest miejsce na odpoczynek (odprężenie).” W hadisie o dwóch dziewczynkach nic nie wskazuje na to, że Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) ich słuchał. Nakazy i zakazy odnoszą się do słuchania, nie do słyszenia, tak jak w przypadku spojrzenia - przepisy nawiązują do patrzenia intencjonalnego a nie do tego, które zdarza się przypadkowo. Jasne jest więc, że to jest tylko dla kobiet. Imam Abu Ubajd (oby Allah się nad nim zmiłował) określił daff jako ‘to, na czym grają kobiety.’[38]

Niewłaściwe wyjątki

Niektórzy robią wyjątek dla bębnów na czas wojny, a w konsekwencji niektórzy współcześni uczeni powiedzieli, że muzyka wojskowa jest dozwolona. Lecz nie istnieją ku temu żadne podstawy, z kilku powodów.

Po pierwsze, jest to robienie wyjątku bez żadnego jasnego dowodu poza samą opinią i myśląc, że to jest dobro; a to jest niewłaściwe.

Po drugie, to, co muzułmanie powinni uczynić podczas wojny to zwrócić serca ku swemu Panu. Allah mówi (interpretacja znaczenia):

[Koran 8:1] {Zapytują cię o łupy. Powiedz: „Łupy należą do Allaha i Posłańca. Przeto bójcie się Allaha i ustanówcie zgodę między wami!}

Stosowanie muzyki jest przeciwne do tej idei bogobojności (taqła) i odciągnęłoby ich od wspominania ich Pana.

Po trzecie, stosowanie muzyki jest zwyczajem niewiernych (kuffar), a zabronionym jest naśladowanie ich, szczególnie w tym, czego Allah nam zabronił, jak muzyka. [39]

„Żaden lud nie zbacza z drogi po tym, jak został poprowadzony, chyba że poróżnią się między sobą.”

Niektórzy użyli hadisu o Abisyńczykach grających w meczecie Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) na dowód, że śpiew jest dozwolony! Al-Buchari zawarł ten hadis w Sahih w rozdziale ‘Bab al-Hirab łal-Daraq Jałm al-id’ (Rozdział o lancach i tarczach w Dniu id). Al-Nałałi (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Wskazuje on, że dozwolonym jest grać bronią itp. w meczecie i zastosował to do innych czynności związanych z dżihadem.”[40] A jak stwierdził al-Hafiz ibn Hadżar (oby Allah się nad nim zmiłował): „Kto mówi o czymś, co nie jest jego profesją, przyjdą mu do głowy takie dziwne pomysły, jak te.”

Niektórzy używają jako dowodu hadisu o dwóch śpiewających dziewczynkach, który omówiliśmy powyżej, lecz zacytujemy słowa Ibn al-Qajjim (oby Allah się nad nim zmiłował), ze względu na ich cenność: „Jestem zdumiony, że jako dowód przyzwalający na słuchanie wyszukanych pieśni, cytujecie hadis mówiący o tym, jak dwie dziewczynki, które nie osiągnęły wieku dojrzałości, śpiewały młodej kobiecie w dniu id wiersze arabskiej poezji o odwadze w trakcie wojny i innych szlachetnych cechach. Jak możecie porównywać jedno do drugiego? Dziwnym jest, że hadis ten jest najmocniejszym dowodem przeciw nim. Wielki prawdomówny człowiek (Abu Bakr as-Sidiq) nazwał je instrumentami szatana, a Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) pochwalił to określenie, lecz uczynił wyjątek w przypadku tych dwóch dziewczynek, które jeszcze nie osiągnęły wieku odpowiedzialności, a słowa tych pieśni nie mogły zdeprawować nikogo, kto ich słuchał. Czy można użyć tego jako dowodu przyzwalającego na to, co czynicie i na to, co wiecie o słuchaniu (muzyki), co zawiera (złe) rzeczy, które nie są skryte?! Subhana Allah! Jak ludzie mogą zostać sprowadzeni (z drogi prostej)!”[41]

Ibn al-Dżałzi (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Aisza (oby Allah był z niej zadowolony) była w wtedy młoda; kiedy osiągnęła wiek dojrzałości, nie przekazano od niej niczego innego poza potępieniem śpiewu. Syn jej brata, al-Qasim ibn Muhammad potępił śpiew i powiedział, że nie wolno było go słuchać, a wiedzę czerpał od niej.[42]” Al-Hafiz ibn Hadżar (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Grupa sufich użyła tego hadisu – hadisu o dwóch dziewczynkach – jako dowodu na to, że śpiew jest dozwolony i wolno go słuchać, czy to z akompaniamentem instrumentów muzycznych, czy bez. Poglądowi temu zaprzecza jasne stwierdzenie Aiszy w hadisie, w którym powiedziała: „Nie były one śpiewaczkami.” Wyjaśniła ona, że nie były one śpiewaczkami jako takimi, mimo że można tak zrozumieć ze sformułowania hadisu. Więc powinniśmy to ograniczyć do tego, co zostało przekazane w tekście odnośnie okazji i sposobu, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia przeciwko zasadzie, tzn. hadisowi. A Allah wie najlepiej.”[43]

Niektórzy ludzie ośmielają się nawet sugerować, że Sahaba i Tabiin słuchali śpiewu i nie widzieli w tym nic złego!

Al-Fałzan (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Żądamy, by pokazali nam mocne łańcuchy przekazu (isnady sahih) sięgające tych Sahaba i Tabiin, udowadniające to, co im przypisują.” Potem powiedział: „Imam Muslim wspomniał we wprowadzeniu do Sahih, że Adbullah ibn al-Mubarak powiedział: „Isnad jest częścią religii. Gdyby nie on, każdy mówiłby, co chce.”

Niektórzy powiedzieli, że hadisy zabraniające muzyki są pełne wad. Żaden hadis nie był wolny od krytyki ze strony niektórych uczonych. Ibn Baz (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Przekazane hadisy, mówiące o tym, że muzyka jest haram nie są pełne wad, jak (niektórzy) utrzymują. Niektóre z nich znajdują się w Sahih al-Buchari, która to (kolekcja) jest najmocniejszą księgą po Księdze Allaha, inne są dobre (hasan), a inne słabe (daif). Ale ponieważ jest ich tak wiele, z różnymi isnadami, stanowią definitywny dowód, że śpiew i instrumenty muzyczne są haram.”

Wszyscy imamowie zgodzili się co do mocnego statusu hadisów, które zabraniają śpiewu i instrumentów, oprócz Abu Hamid al-Ghazzali (lecz al-Ghazzali nie posiadał wiedzy z zakresu hadisu) oraz Ibn Hazam, lecz al-Albani (oby Allah się nad nim zmiłował) wyjaśnił, gdzie Ibn Hazam popełnił błąd, a sam Ibn Hazam powiedział, że jeśli którykolwiek z (tych hadisów) byłby sahih, on by za nim podążył. Lecz teraz mają dowód na to, że hadisy te są sahih, ponieważ jest tak wiele książek uczonych, które to stwierdzają, a mimo to, odwracają się od tego. Są o wiele bardziej radykalni niż Ibn Hazam i nie są tacy jak on, ponieważ nie są wykwalifikowani i nie można się do nich odwoływać.

Niektórzy powiedzieli, że uczeni zabronili śpiewu, ponieważ wspomniany jest wraz ze spotkaniami, na których pije się alkohol i gdzie ludzie wstają późną nocą w złym celu.

Al-Szałkani (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Odpowiedzią na to jest, że wymienienie tych rzeczy łącznie nie oznacza, że tylko to, co jest w ten sposób łączone - jest haram. W przeciwnym razie znaczyłoby to, że cudzołóstwo, jak wspominają hadisy, nie jest haram, jeśli nie towarzyszy mu alkohol i użycie instrumentów muzycznych. W ten sam sposób werset (interpretacja znaczenia):

[Koran 69:33-34] {Zaprawdę, on nie wierzył w Allaha, Potężnego i nie zachęcał do żywienia biednych.} –

pociągałby za sobą, że nie jest haram niewiara w Allaha, jeśli nie towarzyszy jej niezachęcanie do karmienia biednych. Jeśli mówi się, że zakaz tych rzeczy pojedynczo jest udowodniony przez inne przekazy, odpowiedzią na to jest, że zakaz instrumentów muzycznych jest znany również z innych dowodów, jak wspomniano wyżej.”[44]

Niektórzy z nich powiedzieli, że lahłal hadis nie odnoszą się do śpiewu; wspomnieliśmy wyżej obalenie tego poglądu. Al-Qurtubi (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „To – pogląd, że oznacza to śpiew – jest najlepszą rzeczą, jaką powiedziano odnośnie tego wersetu, a Ibn Masud przysiągł trzy razy na Allaha, oprócz Którego nie ma innego boga, że odnosi się to do śpiewu. Potem wspomniał innych imamów, którzy powiedzieli to samo. Następnie podał inne poglądy w tej kwestii. I powiedział: „Pierwsza opinia jest najlepszą ze wszystkiego, co powiedziano w tej sprawie, ze względu na hadisy marfu[45] i poglądy Sahaba i Tabiin.”[46]

Ibn al-Qajjim (oby Allah się nad nim zmiłował), zacytowawszy ten tafsir powiedział: „Al-Hakim Abu Abdullah powiedział w Tafsir Kitab al-Mustadrak: „Niech ten, kto szuka tej wiedzy wie, że tafsir Towarzyszy (Sahaba), którzy byli świadkami objawienia, jest hadisem z isnadem według dwóch szeichów (al-Buchari i Muslim).” Gdzie indziej w swej książce powiedział: „W naszej opinii, hadis ten ma tę samą moc, co hadis marfu. Mimo iż ich tafsir ciągle jest przedmiotem analiz, wciąż jest łatwiejszy do przyjęcia niż tafsir tych, którzy przyszli po nich, ponieważ byli oni najbardziej uczonymi spośród ummy w tym, co Allah miał na myśli w Swej Księdze. Została Ona objawiona pośród nich i byli pierwszymi, do których się zwracała. Poznali tafsir od Wysłannika (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) w słowach i w czynach. I byli Arabami, rozumiejącymi prawdziwe znaczenie (arabskich) słów, więc muzułmanie powinni unikać uciekania się do jakiejkolwiek innej interpretacji na tyle, na ile jest to możliwe.”

Niektórzy mówią, że śpiew jest formą adoracji, jeśli intencją czynienia tego jest pomoc w posłuszeństwie Allahowi!

Ibn al-Qajjim (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: „Jakie to dziwne! Jaki rodzaj wiary, światła, wnikliwości, przewodnictwa lub wiedzy można zdobyć słuchając melodyjnych wersetów i muzyki, w których większość tego, co się mówi jest haram i zasługuje na gniew i karę Allaha i Jego Wysłannika?... Jak ktoś, kto posiada najmniejszą cząstkę intuicji i wiary w swym sercu, może przybliżyć się do Allaha i zwiększyć swą wiarę czerpiąc przyjemność z czegoś, czego On nienawidzi i nie cierpi tego, kto tak twierdzi i to akceptuje?”[47]

Szeich al-Islam, omawiając stan osoby, która przyzwyczaiła się do słuchania śpiewu, powiedział: „Dlatego też zobaczycie, że ten, kto się do tego przyzwyczaił i dla kogo jest to jak jedzenie i picie, nigdy nie będzie pragnął słuchać Koranu lub nie poczuje radości słuchając go, i nigdy nie odnajdzie w słuchaniu jego wersetów tego samego uczucia, jakie znajduje w słuchaniu poezji. W rzeczy samej, jeśli usłyszy Koran, będzie słyszał z nieuwagą w sercu i będzie rozmawiał kiedy, ten jest recytowany, a kiedy usłyszy gwizd i klaskanie, uciszy swój głos, zachowa milczenie i będzie uważał.”[48]

Niektórzy mówią, że muzyka i instrumenty łagodzą serca ludzi i wzbudzają szlachetne uczucia. Nie jest to prawdą, ponieważ pobudzają fizyczne żądze i zachcianki. Gdyby było tak, jak mówią, wtedy złagodziłyby serca muzyków i ulepszyły ich zachowanie i postawę, lecz większość z nich, jak wiadomo, zbacza z drogi i postępuje źle.

Wniosek

Być może – dla bezstronnych i obiektywnych czytelników – streszczenie to wyjaśni, że pogląd, jakoby muzyka była dozwolona nie ma żadnych solidnych podstaw. Nie ma dwóch poglądów w tej sprawie. Więc musimy doradzić w najlepszy sposób, a potem krok po kroku potępiać muzykę, jeśli jesteśmy w stanie to uczynić. Nie powinniśmy się dać oszukać sławą człowieka w naszych czasach, w których ludzie prawdziwie zaangażowani na rzecz islamu stali się dziwakami. Ten, kto mówi, że śpiew i instrumenty są dozwolone, wspiera zachcianki ludzi dzisiejszych czasów, jak gdyby masy wydawały fatwy, a on je po prostu śpiewa! Kiedy nadarzy się sposobność, spojrzą na opinie uczonych prawa (fuqaha) w tej kwestii, a potem przyjmą najłatwiejszy pogląd, jak utrzymują. Następnie poszukają dowodów lub jedynie pozornie prawdziwych argumentów, które są nic niewarte. Jak często ci ludzie zaaprobowali w imię szariatu rzeczy, które nie mają nic wspólnego z islamem.

Starajcie się usilnie uczyć islamu z Księgi Allaha i Sunny waszego Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim). Nie mówicie ‘taki a taki powiedział’, bo nie możecie się uczyć prawdy jedynie od ludzi. Uczcie się prawdy, a potem porównujcie z nią słowa ludzi. To powinno wystarczyć temu, kto panuje nad swymi pragnieniami i poddaje się swemu Panu. Oby to, co napisaliśmy powyżej uleczyło serca wierzących i rozproszyło podszepty w sercach tych, którzy doświadczają miłych im podszeptów. Oby zdemaskowało wszystkich, którzy sprowadzają z drogi Objawienia i przyjmują najłatwiejsze opinie, myśląc, że wymyślili coś, czego żadne wcześniejsze pokolenie nie osiągnęło, mówiąc o Allahu bez wiedzy. Starali się uniknąć czynienia zła (fisq), a skończyli popełniając bidah – oby Allah ich w tym nie błogosławił. Lepiej, aby podążali drogą wierzących.

A Allah wie najlepiej. Oby Allah pobłogosławił i dał pokój Swemu Wysłannikowi, który uczynił jasną drogę wierzących oraz jego Towarzyszom i tym, którzy podążyli za nimi w prawdzie aż do Dnia Sądu.

Streszczenie pracy zatytułowanej Al-Darb bi’l-Nała li man abaha al-Mazif li’l-Hała szeicha Sada al-Din ibn Muhammad al-Kibbi.

Więcej informacji – zobacz: Al-I’lam bi Naqd Kitab al-Halal wa’l-Haram, Szeich al-‘Allamah Salih ibn Fawzan al-Fawzan; Al-Sama, Szeich al-Islam Ibn al-Qajjim; Tahrim Aalat al-Tarab, Szeich Muhammad Nasir al-Din al-Albani (oby Allah się nad nim zmiłował).

Szeich Muhammed Salih al-Munadżdżid, Islam Q&A

Przekład: Iman

POLECANA LEKTURA DODATKOWA: POGLĄDY 4 IMAMÓW NA KWESTIĘ MUZYKI

odniesienia:

[1] Fath al-Bari, 10/55

[2] Al-Madżmu’, 11/577

[3] Fath al-Bari, 10/55

[4] Tafsir al-Tabari, 21/40

[5] Tafsir Ibn Kasir, 3/451

[6] Tafsir al-Sadi, 6/150

[7] Ighasat al-Lahfan, 1/258-259

[8] Ighasat al-Lahfan

[9] Tafsir Ibn Kasir

[10] Hadis hasan

[11] Zapisał al-Buchari, nr 5590; zapisali jako małsul: al-Tabarani i al-Bajhaqi. Patrz „Al-Silsilah al-Sahihah” Szeicha al-Albani, 91

[12] hadis muallaq to taki, w którym przekaziciel omija cały sanad (łańcuch przekazicieli) i cytuje bezpośrednio Proroka – wg klasyfikacji na podstawie połączeń sanadu

[13] zaczerpnięte z ‘Al-Silsila al-Sahiha’ szeicha al-Albani, 1/140-141

[14] Al-Madżmu, 11/535

[15] Sahih Abu Dałud

[16] Al-Madżmu’ 10/78

[17] Al-Mughni, 10/173

[18] Al-Dżami - Al-Qajrałani, str. 262-263

[19] Al-Madżmu’ 11/576

[20] Al-Sahiha, 1/145

[21] Ighasat al-Lahfan, 1/425

[22] Al-Dżami, Al-Qajrałani, 262

[23] Tafsir al-Qurtubi, 14/55

[24] Al-Kafi

[25] Ighasat al-Lahfan, 1/425

[26] fakir - biedak; żebrzący mnich, często wędrowny; indyjski asceta posiadający dzięki ćwiczeniom fizycznym i duchowym niezwykłą odporność ciała na kontakt z płomieniem, ostrymi przedmiotami itp.

[27] Kifajat al-Achbar, 2/128

[28] Ighasat al-Lahfan

[29] Al-Mughni, 10/173

[30] Al-Kafi, 3/118

[31] Tafsir al-Qurtubi, 14/56

[32] Al-Ilam

[33] Al-Madżmu, 22/140

[34] Al-Madżmu, 28/113

[35] Madżmu al-Fatawa, 10/417

[36] Al-Musannaf, 5/395

[37] Szarh al-Sunna, 8/28

[38] Gharib al-Hadith, 3/64

[39] Al-Sahiha, 1/145

[40] Szarh al-Muslim

[41] Madaridż al-Salikin, 1/493

[42] Talbis Iblis, 229

[43] Fath al-Bari, 2/442-443

[44] Najl al-Awtaar, 8/107

[45] hadis marfu’ - jest to przekaz od Proroka, w którym przekaziciel (Sahabi, Tabi’i lub inni) użył stwierdzenia: „Wysłannik Allaha powiedział:...”; wg klasyfikacji hadisów na podstawie początku isnadu;

[46] Tafsir al-Qurtubi

[47] Madaridż al-Salikeen, 1/485

[48] Madżmu al-Fataawa, 11/557 ff