PYTANIE: Czy błogosławieństwom oraz męczarniom/udrękom w grobie poddane są zarówno ciało, jak i dusza czy może tylko jedno z nich? Jeśli mamy być rozliczeni z naszych czynów w Dniu Sądu dlaczego zatem jesteśmy karani już w grobie? Jaki jest status duszy w tym czasie? Jeśli ‘azab al qabr’ jest prawdą, czy więc dusza człowieka w grobie cierpi za jego złe uczynki za życia?
ODPOWIEDŹ: Chwała Allahowi.
Nie ma wątpliwości, że męki i błogosławieństwo w grobie są prawdziwe, na co wskazują wersety Koranu, hadisy Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) oraz konsensus Salaf (wczesnego pokolenia) muzułmańskiej ummy.
Jeśli chodzi o pytanie, czy zarówno błogosławieństwom, jak i męczarniom poddawane są tak ciało, jak i dusza, czy tylko jedno z nich, podstawowa zasada mówi, iż męczarniom i błogosławieństwom poddana jest dusza oraz, że dusza może połączyć się z ciałem, zatem ono również doświadczy czegoś z błogosławieństw i z udręki.
Szeich al-Islam ibn Tajmija (oby Allah się nad nim zmiłował) powiedział: Należy podkreślić, iż pogląd Salaf (wczesnego pokolenia) oraz imamów tej ummy jest taki, że człowiek po śmierci poddany będzie udręce i rozkoszy oraz, że doświadczy tego zarówno dusza jak i ciało. Po tym jak dusza opuści ciało, będzie ona poddawana udręce lub rozkoszy i będzie się czasami mogła łączyć z ciałem, więc doświadczy ono tego, czego doświadcza dusza. Następnie w Dniu Zmartwychwstania dusze powrócą do swych ciał i zostaną uniesione z grobów, by spotkać Pana Światów. Pogląd ten jest jednomyślnie zaakceptowany przez wszystkich uczonych w tradycji (al-hadis ła’l-sunna).
Jest wiele hadisów, które opisują te kwestię, jak na przykład hadis od Abu Dałud (4127) sklasyfikowany jako sahih przez al-Albani w Sahih Abu Dałud od al-Bara ibn Azib (oby Allah był z niego zadowolony): Wyszliśmy z Wysłannikiem Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), by uczestniczyć w pogrzebie mężczyzny z plemienia Ansarów. Kiedy dotarliśmy do grobu, nisza nie została jeszcze wykopana, więc Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) usiadł a my usiedliśmy wokół niego jakby ptaki siedziały na naszych głowach. W jego dłoni znajdował się patyk, którym kreślił po ziemi. Następnie podniósł głowę i powiedział dwa lub trzy razy: „Szukaj schronienia u Allaha od męczarni w grobie.” Następnie opisał jak dusza jest zabierana do nieba a potem zwracana (do ciała). Następnie powiedział: „I on słyszy ich kroki, kiedy wychodzą” a później zostaje mu powiedziane: „Więc kto jest twoim Panem? Jaka jest twoja religia? Kto jest twoim Prorokiem?”
Zgodnie z inna wersją: „Przychodzi do niego dwóch aniołów, sadzają go i mówią: „Kto jest twoim Panem? On mówi: „Moim Panem jest Allah”. Oni mówią: „Jaka jest twoja religia?” On odpowiada: „Moją religią jest islam.” Oni pytają: „Kim jest ten człowiek, który został między was zesłany?” On odpowiada: „On jest Wysłannikiem Allaha.” Oni mówią: „Skąd wiesz?” On odpowiada: „Czytałem Księgę Allaha i uwierzyłem w to (lub w niego).” A oto, co mówi Allah (interpretacja znaczenia):
[Koran 14:27] {Allah umacnia tych, którzy uwierzyli, słowem mocno utwierdzonym, w życiu na tym świecie i w życiu ostatecznym; I sprowadza z drogi niesprawiedliwych. Allah czyni to, co chce.}
Następnie Głos woła z niebios: „Mój sługa mówił prawdę. Dostarczcie mu wyposażenia z Raju i odzienia z Raju i otwórzcie przed nim bramy Raju.” Następnie otrzymuje on trochę z Rajskich zapachów i bryzy, a jego grób zostaje tak powiększony, jak daleko sięga jego wzrok. Ale niewierny (kafir) ... i wspomniał jak umiera kafir i powiedział: „Jego dusza wraca do jego ciała i dwóch aniołów przychodzi do niego i pytają: „Kto jest twoim Panem?” On mówi: „Och, och nie wiem.” Oni mówią: „Jaka jest twoja religia?” On odpowiada: „Och, och nie wiem.” Następnie Głos woła z niebios: „Mój sługa kłamie. Dostarczcie mu wyposażenia z Piekła i odzienie z Piekła i otwórzcie przed nim wrota Piekła.” Następnie dociera do niego trochę z Piekielnego żaru i gorących wiatrów, i jego grób zostaje tak ubity, że splatają się jego żebra. Następnie ukazuje mu się ślepy i niemy mężczyzna, który ma żelazny młot, którym gdyby uderzył w górę, ta zamieniłaby się w popiół. Uderza go nim, a dźwięk uderzenia jest tak silny, że słyszy go wszelkie stworzenie – poza ludźmi i dżinami - między wschodem a zachodem i zamienia się w popiół, a następnie jego dusza wraca do ciała.”
Hadis ten jasno wskazuje, że dusza jest zwracana ciału i że żebra się zazębiają. Świadczy to o tym, że zarówno dusza, jak i ciało zostają poddane męczarniom i rozkoszom.
Zostało przekazane przez Abu Hurajra (oby Allah był z niego zadowolony), że Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: „Kiedy dusza wierzącego zostaje zabrana, aniołowie łaski przychodzą do niego z białym jedwabiem i mówią: „Wyjdź do łaski Allaha.” Więc ona (dusza) wychodzi niczym najlepszy zapach piżma i przekazują ją sobie jeden drugiemu i wąchają ją, aż dostarczą ją do bram Niebios. Oni mówią: „Co to za ładny zapach, który przyszedł z ziemi?” Następnie prowadzą ją do dusz wierzących, którzy radują się bardziej, niż rodzina nieobecnej ukochanej osoby, gdy wraca. Jeśli chodzi o niewiernego (kafir), przybywa do niego dwóch aniołów z kawałkiem włosiennicy (tkaniny na worki – przyp. tłum.) i mówią: „Wyjdź do gniewu i złości Allaha” i ona (dusza) wychodzi jak cuchnący odór trupa.” [Ibn Habban, 7/284: powiedział: łańcuch przekazicieli (isnad) hadisu jest autentyczny (sahih)]
Ten hadis i inne mu podobne, wskazują na to, iż zarówno dusza jak i ciało doświadczą radości i męki grobu oraz, że dusza doświadczy rozkoszy razem z ciałem, które jest w grobie – In sza Allah.
Jeśli chodzi o duszę samotnie doświadczającą męczarni oraz rozkoszy, zacytowaliśmy poniżej przekaz, który na to wskazuje. W Sunan al-Nasai (2073) zostało przekazane od Kab ibn Malik (oby Allah był z niego zadowolony),że Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: „Dusza wierzącego (jak ptak) je z drzew Raju, do czasu, gdy Allah ześle ją z powrotem do jej ciała w Dniu Zmartwychwstania.” [Sklasyfikowany jako (autentyczny) sahih przez szeicha al-Albani w Sahih al-Nasai]
Hadis ten wskazuje, że ciała spoczywające w grobach doświadczą rozkoszy i męczarni – jeśli Allah tego zechce i w sposób, jaki On zechce oraz, że dusza zazna również samodzielnie rozkoszy w Raju. Oba te twierdzenia są prawdziwe. Hadis wskazuje również na to, że dusze będą doświadczać rozkoszy i męczarni po opuszczeniu swych ciał.
Szeich Ibn Usajmin (oby Allah się nad nim zmiłował) został zapytany: „Czy męczarnie grobu dotyczą ciała czy duszy?” Odrzekł: „Podstawową zasadą jest, że doświadcza tego (męczarni lub rozkoszy) dusza, ponieważ zasady po śmierci odnoszą się do duszy, a ciało staje się nieruchomym korpusem. Tak więc ciało nie potrzebuje już pożywienia, by przetrwać, jako że ani nie pije, ani nie je; raczej jest zjadane przez robaki. Więc podstawową zasadą jest, że (radości i męczarni) doświadcza dusza.”
Jednak Szeich al-Islam Ibn Tajmija powiedział, że dusza może łączyć się z ciałem, tak że ono doświadcza tego, co ona. Opierając się na tym, uczeni powiedzieli, że dusza może kontaktować się z ciałem, więc ono również doświadcza rozkoszy i męki. Można to wyjaśnić poprzez hadis, w którym Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: „Grób zaciska się wokół niewiernego (kafir), dotąd aż jego żebra się zazębią.” To wskazuje, że męczarni grobu doświadcza również ciało, ponieważ żebra są elementem ciała.
A Allah wie najlepiej.
[Madżmu Fatawa Ibn Usajmin, 1/25 Zobacz: Madżmu Fatawa Szeich al-Islam, 4/282-299; Al-Qijama al-Sughra szeich Umara al-Aszqar, 107 - (Ta książka jest dostępna w języku angielskim, pod tytułem: „Smaller Resurection” wyd. International Islamic Publishing House, Riyadh).]
Islam Q&A
Przekład: Alina Abu-Zaitoun