sprawiedliwość wobec żon

PYTANIE: Czy jest dozwolonym dla mężczyzny bycie niesprawiedliwym dla żony, jeśli ma dwie żony lub dla jednej z nich – nie dzieląc z nimi należycie czasu. Czasami opuszczam dom drugiej żony dwie lub trzy godziny później, i z tego powodu przysparzam zmartwień mojej pierwszej żonie.

ODPOWIEDŹ: Chwała Allahowi.

Po pierwsze: islam wymaga od mężczyzny, który ma więcej niż jedna żonę, aby traktował wszystkie żony jednakowo i sprawiedliwie. To oznacza, ze musi zachować sprawiedliwość, jeśli chodzi o spędzanie z nimi nocy, zapewnienie zamieszkania, zaopatrzenia oraz ubrań.

Sprawiedliwość w spędzaniu nocy oznacza, ze powinien dzielić czas równo miedzy żonami, a zatem jeśli spędza jedną lub dwie noce z pierwsza żoną, musi taka sama ilość czasu spędzić z każdą z pozostałych żon.

Al-Szafai powiedział: "Sunna Wysłannika Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) i pogląd większości muzułmańskich uczonych wskazuje, że mężczyzna musi dzielić jego czas, noc i dzień, między jego żonami, i musi dzielić go równo, i nie wolno mu być w tym niesprawiedliwym." [Al-Umm, 5/110]

Sprawiedliwość odnośnie zapewnienia zamieszkania oznacza, że każda z nich powinna mieć własne miejsce zamieszkania, do którego on przychodzi, i mieszkania nie powinny się różnić, aby nie faworyzować żadnej z nich.

Ibn Qudamah powiedział: "Mężczyzna nie ma prawa zmuszać obu żon do mieszkania w tym samym domu bez ich zgody, niezależnie od tego, czy są one młode czy stare, ponieważ to może je krzywdzić, ze względu na niechęć i zazdrość miedzy nimi, a zatem zmuszanie ich do mieszkania razem wywołuje kłótnie i sprzeczki, i jedna z nich może słyszeć, kiedy jest on intymnie z drugą, lub może to nawet ujrzeć. Ale jeśli one zgodzą się na to, wówczas jest to dozwolone, ponieważ to im przysługuje do tego prawo, ale również mogą się one go zrzec." [Al-Mughni, 7/229]

Al-Kasani powiedział: "Jeśli mąż chce, aby jego (żona) mieszkała z drugą żoną) lub z jego rodziną, to znaczy jego matką, siostrą lub córką innej żony, lub z jego krewnymi, a ona odmawia, wówczas musi on zapewnić jej oddzielne mieszkanie (dom, studio, itp. – przyp. tłum.), ponieważ oni mogą ją niepokoić (drażnić, dokuczać jej itp.) lub krzywdzić, jeśli będzie z nimi mieszkać. Jej odmowa wskazuje na to, że może się obawiać dokuczania i krzywdy. Również musi być on w stanie współżyć z nią intymnie w dowolnym czasie, który mu odpowiada, a to nie jest możliwe jeśli obecne są osoby trzecie." [Badaa'i al-Sanaa'i’, 4/23]

Odnośnie sprawiedliwości w zaopatrzeniu i ubraniu, oznacza to, że powinien wydawać na nie tyle, ile jest w stanie.

Szeich al-Islam Ibn Tajmijah (oby Allah był dla niego litościwy) powiedział: "Odnośnie sprawiedliwości w zaopatrzeniu (wydatkach) i ubraniu, jest to również sunna, naśladowanie przykładu Proroka, on wydawał na żony równo i również równo dzielił czas miedzy nimi." [Majdżuu al-Fataawa, 32/269]

Ibn al-Qajjim (oby Allah był dla niego litościwy) powiedział: "On (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) traktował je równo, jeśli chodzi o spędzanie nocy, spędzanie z nimi czasu i wydawanie na nie." [Zaad al-Ma'ad, 1/151]

Odnośnie innych rzeczy, nie ma znaczenia, czy traktuje je tak samo, to znaczy – dając prezent jednej z nich, lub skłaniając się bardziej ku jednej z nich w sercu, lub dając jej więcej ubrań niż jest zobowiązany do zapewnienia, czy współżyjąc z jedną z nich częściej niż z drugą, bez intencji krzywdzenia innej. Aczkolwiek lepiej jest, aby traktował je wszystkie jednakowo.

Ibn Qudamah powiedział: "Nie musi on traktować żon jednakowo jeśli chodzi o wydatki i ubranie, jeśli robi to, co powinien dla każdej z nich (zapewnia to, do czego jest zobowiązany – przyp. tłum.). Ahmad powiedział odnośnie mężczyzny, który miał dwie żony – ma on prawo dać jednej z nich więcej niż drugiej, jeśli chodzi o wydatki, pożądanie i ubranie - jeśli druga ma wystarczająco, i może kupić jej lepsze ubranie, tak długo, jak długo druga ma wystarczająco. Jest tak ponieważ zbyt trudnym jest traktowanie ich jednakowo w tych kwestiach, i gdyby było to obowiązkowe, nie byłby on w stanie temu podołać, chyba że z wielką trudnością. Oto dlaczego, nie jest to obowiązkowe, to znaczy traktowanie ich jednakowo, jeśli chodzi o współżycie intymne." [Al-Mughni, 7/232]

Al-Haafiz ibn Hadżir powiedział: "Jeśli wypełnia prawa przysługujące każdej z nich pod względem ubioru, zaopatrzenia i spędzania z nimi czasu, wówczas nie ma znaczenia, jeśli jego serce skłania się bardziej ku jednej z nich lub jeśli da jednej prezent…" [Fath al-Bari, 9/391]

Al-Nałałi powiedział: "Nasi towarzysze, powiedzieli: 'Jeśli traktuje je jednakowo (w kwestiach, w których jest to wymagane), nie musi traktować ich jednakowo jeśli chodzi o współżycie intymne, raczej powinien spędzać noce z każdą z nich, ale nie musi mieć z każdą stosunku. Może współżyć z niektórymi z nich, kiedy wypada ich kolej na jego odwiedziny, a – nie musi z innymi. Ale jest dla niego mustahabb (pożądanym), aby nie zaniedbywał współżycia intymnego z innymi i traktował je jednakowo w tej kwestii.'" [Szarh Muslim, 10/46]

Ibn Qudamah powiedział: "Nie wiemy nic, o różnicach miedzy uczonymi odnośnie faktu, iż nie jest obowiązkowym traktowanie żon jednakowo jeśli chodzi o współżycie intymne; jest to pogląd Malika i al-Szafaiego; ponieważ współżycie ma związek z pożądaniem i skłonnością, i nie jest możliwym traktowanie ich jednakowo w tej kwestii. Serce mężczyzny może skłaniać się bardziej ku jednej z nich. Allah mówi (interpretacja znaczenia):

{Wy nie będziecie być mogli sprawiedliwi dla każdej z waszych żon, nawet jeśli byście tego chcieli} [Koran 4:129]

Ubajda al-Salmani powiedział odnośnie miłości i współżycia: "Jeśli jesteś w stanie traktować je jednakowo, w kwestii intymnego współżycia - to jest lepsze, ponieważ jest bardziej słuszne i sprawiedliwe… Ale traktowanie ich jednakowo w kwestii związanej z intymnością, która jest 'mniejsza' niż stosunek, to znaczy – całowaniu, obejmowaniu, itp. nie jest obowiązkowe, albowiem jeśli nie jest obowiązkowym traktowanie ich jednakowo w kwestii stosunków płciowych, wówczas dotyczy to nawet bardziej rzeczy które do nich prowadzą.” [Al-Mughni, 7/234, 235]

Po drugie: odnośnie męża wychodzącego w dniu, w którym wypada jego kolej na wizytę u danej żony, jeśli ma to związek z jakąś potrzebą i nie ma on zamiaru ranić jej i nie wychodzi do drugiej żony, wówczas nie ma w tym nic złego, in sza Allah. Podstawą równego spędzania czasu jest spędzanie nocy; musi on spędzać większą cześć nocy z żoną, której kolej wypada. Allah nie stworzył żadnej trudności w religii i nie uniemożliwia to mężowi wychodzenia z domu lub wychodzenia po zakupy, czy uczestniczenia w naukach podczas kolei jednej z jego żon, jeśli nie ma on zamiaru wyrządzać jej krzywdy wychodząc, i nie spędza większej części nocy poza domem żony, której kolej wypada.

Dr Ahmad Rajan powiedział: "Niektórzy uczeni wypowiadają się bardzo surowo odnośnie sprawiedliwości w podziale czasu, i twierdzą, że każdy kto tego nie przestrzega nie traktuje swoich żon sprawiedliwie. Niektórzy z nich twierdzą nawet, że jeśli przychodzi on do pierwszej żony po zachodzie słońca, a do drugiej po modlitwie isza, nie traktuje ich jednakowo. Oznacza to, że mąż musi zakończyć wszystkie swoje prace (zajęcia, biznes, itp.) za dnia, przed zachodem słońca, żeby móc kontrolować czas w którym udaje się do swoich żon każdego dnia tak, by udawać się do nich o określonej godzinie każdego dnia. To mogło być możliwe w dawnych czasach, kiedy życie było prostsze i było mniej rzeczy potrzebnych do życia i ludzie mogli żyć skromniej. Ale teraz nie jest to możliwe. Iluż mężczyzn może kontrolować (uporządkować) ich działania do takiego stopnia, żeby zapewnić że wejdą do domu przed zachodem słońca każdego dnia, aby ich podział czasu i spędzanie nocy z każdą z żon było doskonale jednakowe? Raczej, bardziej stosownym jest zasugerowanie, że mąż musi spędzić większość czasu danej nocy w domu, nie określając czasu, kiedy powinien do niego wejść czy z niego wyjść, ponieważ jego warunki życiowe, czy prawa innych ludzi, czy tez pogoń za wiedzą i inne okoliczności mogą wymagać od niego przychodzenia do domu później lub opuszczania go wcześniej. A zatem, to co ma znaczenie, to fakt, że powinien on zostać z tą żoną, której kolej wypada przez większą część nocy, albowiem sednem przebywania z jego żoną jest zapewnienie jej towarzystwa i bycie z nią intymnie, które mąż może osiągnąć spędzając z nią większość nocy. Widzimy z hadisów przytoczonych powyżej sposób w jaki osiągano podział czasu w rodzinie Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim). Fakt, ze odwiedzał swoje żony w nocy lub za dnia, lub spotykał się z nimi w domu żony, której kolej wypadała, nie był w sprzeczności ze sprawiedliwym podziałem czasu, choć dobrze wiadomo, że te wizyty i spotkania mogły umniejszać do pewnego stopnia prawa należne żonie, której kolej wypadała, ponieważ pochłaniały część jej czasu, do którego miała wyłączne prawo, podczas kiedy pozostałe go nie miały."

A zatem, sadzę, że to, co ma znaczenie odnośnie kwestii podziału czasu męża pomiędzy jego żony, to fakt, iż powinien on spędzać większość nocy z żoną, zaznaczajac jednocześnie, że jego spóźnienia nie powinny mieć na celu krzywdzenia żony, której kolej wypada, a raczej być wynikiem codziennej pracy męża. A Allah wie najlepiej.

Przekład Umm Sultan