PYTANIE: Czytałam, że ciężarna i karmiąca kobieta nie musi pościć, i że może nakarmić głodnego i nie musi odrabiać zaległych dni postu. Ci, którzy tak twierdzą, powołują się na dowód dotyczący tej sprawy relacjonowany przez Ibn Umara. Czy jest to prawda? Proszę odpowiedzcie, podając dowody, niech Allah wam błogosławi.
ODPOWIEDŹ: Chwała Allahowi.
Zdania uczonych różnią się co do regulacji odnoszących się do kobiet w ciąży i karmiących, jeśli one nie poszczą. Istnieje kilka opinii:
Muszą one jedynie odrobić zaległe dni postu. Jest to opinia Imama Abu Hanifa (oby Allah się nad nim zmiłował). Wśród Towarzyszy (Sahaba) opinię tę podzielał Ali ibn Abi Talib (oby Allah był z niego zadowolony).
Jeśli boją się o siebie [swoje zdrowie], muszą odrobić jedynie zaległe dni postu, a jeśli boją się o swoje dzieci, wtedy muszą odrobić zaległe dni postu i nakarmić jedną ubogą osobę za każdy zaległy dzień. Jest to pogląd Imama al-Szafii i Imama Ahmada. Al-Jassas również powołuje się na taką opinię za Ibn Umarem (oby Allah był z niego zadowolony).
Muszą jedynie nakarmić ubogich, i nie odrabiać zaległych dni postu. Wśród Towarzyszy (Sahaba) opinię tę podzielał Abdullah ibn Abbas (niech Allah będzie z niego zadowolony). Ibn Qudama również powołuje się na tą opinię w al-Mughni (3/37) za Ibn ‘Umarem (oby Allah był z niego zadowolony).
Abu Dałud (2318) przekazuje według Ibn Abbasa i Alego, że werset (interpretacja znaczenia): [Koran 2:184] {ci, którym post może sprawiać trudność} był dyspensą udzieloną starszym kobietom i mężczyznom, którym post może sprawiać trudność, pozwalając im, by nie pościli i w zamian za to nakarmili ubogich za każdy dzień; to samo dotyczy kobiet w ciąży i karmiących jeśli obawiają się pościć. Abu Dałud powiedział: „[...] z powodu swoich dzieci – one nie muszą pościć, mogą w zamian za to nakarmić (ubogich).” Al-Nałałi powiedział: ten łańcuch przekazu (isnad) jest dobry (hasan).
Przekazał to również al-Bazzar, który dodał na końcu: „Ibn Abbas zwykł był mówić do swojej kobiety, która była w ciąży: „Jesteś jak ci, którzy nie mogą pościć, więc musisz zapłacić fidja, ale nie musisz odrabiać zaległych dni postu.” Al-Daraqutni zakwalifikował ten isnad jako mocny (sahih), tak jak stwierdził al-Hafiz w al-Talchis.
Al-Dżassas relacjonuje w Ahkam al-Quran, że uczeni różnią się w opiniach dotyczących tej sprawy. Powiedział: „Salaf różnili się w opiniach dotyczących tej sprawy, w której były trzy punkty widzenia. Ali powiedział: (kobiety w ciąży i karmiące piersią) muszą odrabiać zaległe dni postu, jeśli nie poszczą, ale nie muszą płacić fidja.” Ibn Abbas powiedział: „Muszą one płacić fidja, ale nie muszą odrabiać zaległych dni postu.” Ibn Umar powiedział: „Muszą one płacić fidja i odrabiać zaległe dni postu.’”
Ci, którzy twierdzą, że kobiety w ciąży i karmiące piersią muszą jedynie odrabiać zaległe dni postu, powołują się na następujące dowody:
Hadis zrelacjonowany przez al-Nasai (2274) od Anasa, że Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: „Allah zmniejszył o połowę modlitwę dla podróżnych, uchylił (dla nich) post, i dla tych [też], które są w ciąży lub karmią piersią.”; sklasyfikowany jako autentyczny (sahih) przez al-Albani w Sahih al-Nasai. Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) uważał, że zasady dotyczące kobiet w ciąży i karmiących są takie, jak zasady dotyczące podróżnych. Podróżni nie muszą pościć i muszą odrobić zaległe dni postu później, i stosuje się to również do kobiet w ciąży i karmiących. [Zobacz Ahkam al-Qur’an al-Jassas’a]
Analogia do (ludzi) chorych. Zezwala się, by (ludzie) chorzy nie pościli, i by odrabiali zaległe dni postu później, tę samą zasadę stosuje się do kobiet w ciąży lub karmiących piersią. Zobacz al-Mughni, 3/37; al-Madżmu, 6/273.
Wielu uczonych popierało ten pogląd.
Szeich Ibn Baz w Majmu al-Fatawa, 15/225, powiedział: „Kobiety w ciąży i karmiące piersią podlegają tym samym zasadom co chorzy. Jeśli post sprawia im trudność, wtedy zaleca się, by nie pościły, ale muszą odrobić zaległe dni postu, kiedy będą już w stanie, tak samo jak chorzy. Niektórzy uczeni są zdania, że wystarczy dla nich jeśli nakarmią jednego ubogiego za każdy opuszczony dzień, ale jest to słaba opinia. Właściwą opinią jest, że muszą odrobić zaległe dni postu, tak samo jak podróżujący i ci, którzy są chorzy, ponieważ Allah powiedział (interpretacja znaczenia):
[Koran 2:184] {ale jeśli którykolwiek z was jest chory lub w podróży, ta sama ilość dni (musi być wypełniona (odrobiona) w inne dni}.”
Powiedział również w Majmu’ al-Fatawa, 15/227: „Prawidłową opinią dotyczącą tej sprawy jest, że kobiety w ciąży i karmiące piersią muszą odrobić zaległe dni postu, a to co przekazali Ibn Abbas i Ibn Umar, że muszą również w zamian nakarmić ubogich, jest słabą opinią, która jest w sprzeczności z dowodami z szariatu. Allah powiedział (interpretacja znaczenia):
[Koran 2:184] {ale jeśli którykolwiek z was jest chory lub w podróży, ta sama ilość dni (musi być wypełniona[odpracowana]) w inne dni}
Kobiety w ciąży i karmiące piersią są podobne do chorych, i nie podlegają tym samym zasadom, co kobiety czy mężczyźni w podeszłym wieku, którzy nie są w stanie pościć. Podlegają raczej tym samym zasadom co chorzy, więc muszą odrobić zaległe dni postu, kiedy będą już w stanie, nawet jeśli będzie to opóźnione.”
Powiedziano w Fatawa al-Lajnah al-Daimah (10/22): „Jeśli kobieta w ciąży obawia się o siebie (swoje zdrowie) lub o swoje dziecko (jego zdrowie) w łonie - z powodu postu w miesiącu ramadan, może przerwać post i musi tylko odrobić zaległe dni postu. Pod tym względem, kobieta [w ciąży], jest jak osoba chora i nie jest w stanie pościć lub boi się, że post zaszkodzi dziecku. Allah powiedział (interpretacja znaczenia):
[Koran 2:184] {ale jeśli którykolwiek z was jest chory lub w podróży, ta sama ilość dni (musi być wypełniona [odpracowana]) w inne dni}
Podobnie jeśli karmiąca piersią kobieta boi się o siebie (swoje zdrowie), jeśli karmi dziecko w miesiącu ramadan, albo jeśli boi się o swoje dziecko (jego zdrowie), jeśli pości a nie karmi go, wtedy nie musi pościć, i musi jedynie odrobić zaległe dni postu.”
Powiedziano również w Fatawa al-Lajnah al-Daimah (10/226): „Kobieta w ciąży musi pościć, chyba że boi się o siebie (swoje zdrowie) lub o swoje dziecko (jego zdrowie), które nosi w łonie (o zdrowie dziecka), w tych przypadkach zezwala się by nie pościła, ale musi odrobić zaległe dni postu po urodzeniu dziecka i po okresie połogu (nifas)... Nie jest dla niej (kobiety) wystarczające, by zamiast postu nakarmiła ubogich, powinna raczej pościć (odrabiać zaległe dni postu) i nie musi karmić ubogich, jeśli tak robiła.”
Szeich Ibn Usajmin, po wymienieniu różnic opinii w tej sprawie między uczonymi i po wyrażeniu swoich preferencji, że kobiety [w ciąży lub karmiące piersią] powinny jedynie odrobić zaległe dni postu, powiedział w ‘al-Szarh al-Mumti’, 6/220: „Takie stanowisko w tej sprawie wydaje mi się najbardziej prawidłowe według mojej opinii, ponieważ są one (kobiety) najbardziej podobne do tych, którzy chorują lub są w podróży, którzy muszą jedynie odrobić zaległe dni postu.” A Allah wie najlepiej.
Przekład: Safija