PYTANIE: Czym jest złe oko? Często słyszę to określenie, czy mogę prośić o przybliżenie tematu?
ODPOWIEDŹ: Wszelka chwała należy się Allahowi.
Muzułmańskim uczonym ze Stałego Komitetu do Wydawania Fatw (werdyktów religijnych) zadano to pytanie: “Jak definiuje się złe oko (spojrzenie)? Allah objawił nam w Koranie (Al-Falaq 113:5) {... i przed złem człowieka zawistnego, w chwili kiedy żywi zawiść!}. Czy hadis, w którym Prorok (pokój z nim) powiedział: Jedna trzecia tych, którzy są w grobie jest tam z powodu złego spojrzenia” - jest wiarygodny?
Jeśli ktoś podejrzewa, że inna osoba mu zazdrości co powinien zrobić/powiedzieć w takiej sytuacji? Czy jeśli osoba, która spoglądała z zazdrością na inną wykąpie się, to czy woda której użyła uzdrowi poszkodowanego? Czy powinna ona wykąpać się w tej wodzie, czy też ją wypić?
Uczeni odpowiedzieli następująco: „Arabskie słowo al-ajn (tłumaczone jako złe oko, spojrzenie) odnosi się do sytuacji, kiedy to jedna osoba wyrządza krzywdę drugiej poprzez swoje spojrzenie- jeśli ktoś lubi pewną rzecz i ciągle się jej przygląda to jego zazdrość może wyrządzić poważne szkody. Allah nakazał Prorokowi (pokój z nim), ażeby szukał schronienia przed zazdrośnikiem, objawiając wersety sury Jutrzenka. Każdy, kto wyrządza szkodę poprzez złe spojrzenie jest zazdrosny ale nie każdy zazdrośnik musi te szkodę wyrządzać. Słowo haasid ( zazdrośnik) ma bardziej ogólne znaczenie niż aain (ten, kto wyrządza szkodę swoim spojrzeniem), dlatego należy szukać schronienia u Allaha przed zazdrośnikiem, włączając tego, który może wyrządzić krzywdę. Złe spojrzenie jest jak strzała wychodząca z duszy haasid lub aain w stronę obiektu jego zazdrości: czasem trafi do celu , czasem chybi. Jeśli cel jest niezabezpieczony- z łatwością go dosięgnie, lecz jeśli jest on czujny i przygotowany, wtedy strzała chybi a nawet może zawrócić w stronę tego, który ją wypuścił. Cytowany z Zaad al-Ma'aad.
Wiele hadisow Proroka (pokój z nim) mówi o efektach złego spojrzenia. Przekazano w obu zbiorach Sahih, że Aisza (niech Allah będzie z niej zadowolony) powiedziała: "Posłaniec Allaha (pokój z nim) radził zrobić ruqjah (recytowanie Koranu i użycie wody wobec choroby ciała bądź duszy) jako ochronę przeciwko złemu spojrzeniu".
Muslim, Ahmad i al-Tirmidi przekazali hadis Ibn Abbasa, wg którego Prorok (pokój z nim) powiedział: "Złe spojrzenie jest prawdą i jeśli cokolwiek miałoby wpływ na boskie dekrety, to byłoby to właśnie to. Jeśli poproszono cię o wzięcie kąpieli, ażeby usunąć jego efekty, to powinieneś tak zrobić". Hadis sklasyfikowany jako dobry przez al- Tirmidiego i al-Albaniego w al-Silsilah al-Sahiihah, 1251.
Imam Ahmad i al-Tirmidi przekazali, że Asma bin Umais powiedziała: 'O Wysłanniku Allaha, dzieci Dżafara dotknęło złe spojrzenie, czy powinniśmy czytać nad nimi ruqjah?'. Odpowiedział : 'Tak, bo jeśli cokolwiek miałoby wpływ na boskie dekrety, to byłoby to właśnie złe spojrzenie.' Hadis sklasyfikowany jako dobry przez al-Albaniego w Sahih al-Tirmidi.
Abu Dawud przekazał słowa Aiszy (niech Allah będzie z niej zadowolony): 'Osobie odpowiedzialnej za złe spojrzenie powinno się nakazać wykonać wudu, następnie poszkodowany powinien się umyć używając tej samej wody'. Sklasyfikowany jako dobry przez al-Albaniego w Sahih Abu Dawud.
Imam Ahmad (15550), Maalik (1811), al-Nasaa'i i Ibn Hibbaan zrelacjonowali od Sahla ibn Hanif, że podróżował on razem z Prorokiem (pokój z nim) do Mekki. Kiedy zatrzymali się w górzystych okolicach al-Kharaar w al-Jahfah, Sahl chciał wziąć kąpiel, a był przystojnym mężczyzną o jasnej karnacji. Jeden z towarzyszy- Amir ibn Rabiah zobaczył go bez ubrania i powiedział, że nigdy nie widział tak pięknego koloru skóry, nawet u dziewicy, na co Sahl upadł na ziemię bez czucia. Kiedy powiadomiono o tym Wysłannika (pokój z nim), zapytał on: 'Czy podejrzewacie ,kto jest za to odpowiedzialny?'. Odpowiedziano, iż Amir ibn Rabiah popatrzył na niego podczas kąpieli. Na to Wysłannik (pokój z nim) upomniał Amira ostro mówiąc: 'Czy któryś z was zabiłby swojego brata? Jeśli zobaczycie u kogoś coś, co wam się podoba, proście o błogosławieństwo dla tej osoby'. Następnie nakazał Amirowi umyć się, poczynając od twarzy, następnie ręce, przedramiona, kolana, stopy i wewnątrz dolnej części ubrania. Potem resztę tej wody wylano na Sahla, który od razu powstał i dołączył do grupy, tak jakby nic się nie stało. Hadis sklasyfikowany jako dobry przez al-Albaniego w al-Miszkaa, 4562.
Większość uczonych jest zdania, że ludzie mogą być dotknięci złym spojrzeniem właśnie na podstawie tego hadisu, jak również potwierdzających go relacji i innych dowodów. Odnośnie cytowanego przez ciebie hadisu, że jedna trzecia tych, którzy są w grobie jest tam z powodu złego spojrzenia, to nie wiemy dokładnie, czy jego autentyczność jest potwierdzona. Istnieje natomiast hadis o autentycznym przekazie od al-Bazzaara, który zrelacjonował od Dżabira (niech Allah będzie z niego zadowolony), że Prorok (pokój z nim) powiedział: 'Większość tych, którzy umieraja spośród mojej wspólnoty umiera z woli i dekretu Allaha, a następnie z powodu złego spojrzenia'. Muzułmanin powinien szukać ochrony od szatanów spośród ludzi i dżinnów, w mocnej wierze i zaufaniu Allahowi, w szukaniu Jego pomocy i ochrony, jak również recytując specjalne suplikacje przekazane od Proroka (pokój z nim), dwa ostanie rozdziały Koranu, surę Jutrzenka oraz werset Tronu i surę Otwierającą. Recytować można następujące suplikacje:
A'udhu bi kalimaat-illaah il-taammati min szarri ma khalaqa.
Szukam schronienia w doskonałych słowach Allaha od zła, które On stworzył.
A'udhu bi kalimaat-illaah il-taammati min ghadabihi wa `iqaabihi, wa min szarri `ibaadihi wa min hamazaat al-szajatini wa an jahdurun.
Szukam schronienia w doskonałych słowach Allaha od Jego gniewu i kary i od zła jego sług i od złych podszeptów szatanów i ich obecności.
Można również recytować słowa Allaha:
{Hasbi Allaahu laa ilaaha illa huwa, 'alajhi tawakkaltu wa huwa Rabb ul-`arsz il-`aziim} [al-Tawbah 9:129]
' Wystarczy mi Bóg! Nie ma boga, jak tylko On! Jemu zaufałem! On jest Panem tronu wspaniałego!'
Istnieje wiele podobnych suplikacji, które są zalecane przez szariat. Jeśli jest wiadomym lub podejrzewa się, że kogoś dotknęło złe spojrzenie, to powinno się wtedy nakazać odpowiedzialnej za to osobie, ażeby umyła się dla swojego brata. Powinna ona umyć swoje ręce w naczyniu z wodą i wypłukać do niej usta. Następnie umyć twarz i lewą ręką umyć prawe kolano po czym używając prawej ręki lewe kolano. Po czym powinna umyć wewnątrz swojego ubrania. Następnie tą wodą należy oblać głowę poszkodowanego, robiąc to od tyłu za jednym zamachem. Wtedy z woli Allaha zostanie on uzdrowiony.
[Fataawa al-Lajnah al-Daa'imah li'l-Buhuth al-`Ilmiyyah wa'l- Ifta, 1/186]
Zapytano szeicha Muhammada al-Saaliha al-Uthajmina: „Czy złe spojrzenie może wyrządzić szkodę? Jak usunąć jego efekty? Czy zabezpieczanie się przed złym spojrzeniem nie zaprzecza zaufaniu Allahowi?”
Odpowiedział: „Według nas złe spojrzenie jest prawdą i są na to dowody w naukach islamu, jak również w przykładach z życia wziętych. Allah objawił:
"Zaprawdę, ci, którzy nie wierzą, gotowi są wywrócić cię swoimi spojrzeniami". [Koran 68:51]
Ibn Abbas i inni skomentowali ten werset mówiąc: 'Oznacza to, że przydarza ci się coś złego poprzez ich spojrzenie'. Prorok (pokój z nim) powiedział: "Złe spojrzenie jest prawdą i jeśli cokolwiek miałoby wpływ na boskie dekrety, to byłoby to właśnie to. Jeśli poproszono cię o wzięcie kąpieli, ażeby usunąć jego efekty, to powinieneś tak zrobić". Przekazali Muslim, Al-Nasai i Ibn Madżah oraz Sahl ibn Hanifa jak powyżej. Rzeczywistość potwierdza te fakty i nie można im zaprzeczyć.
Jeśli zdarzy się, że zostaniesz dotknięty złym spojrzeniem, powinieneś użyć przepisanych przez szariat sposobów:
1. Recytacja ruqjah. Prorok (pokój z nim) powiedział: 'Nie wykonuje się ruqjah poza przypadkiem złego spojrzenia i gorączki'. [Al-Tirmidhi, 2057; Abu Dawud, 3884] Archanioł Gabriel zwykł robi ruqjah Prorokowi mówiąc:
"Bismillaahi arqika min kulli szaj'in ju'dhiika, min szarri kulli nafsin aw `ajnin haasid Allaahu jaszfiik, bismillaahi arqiik."
W imie Allaha wykonuję dla ciebie ruqjah, od wszystkiego co może ci zaszkodzić, od zła każdej duszy i zazdrosnego oka- niech Allah cię uzdrowi, w imię Allaha robię dla ciebie ruqjah.
2. Poproszenie osoby odpowiedzialnej za złe spojrzenie, ażeby się umyła jak zalecał Prorok (pokój z nim). Wodą powinien być także oblany ten, którego owo złe spojrzenie dotknęło. Nie ma dowodów na to, żeby zabierać odchody tej osoby ani coś, co do niej należy. Raczej, jak potwierdza cytowany wyżej hadis, należy użyć tylko i wyłącznie wody. I Allah wie najlepiej.
Nie ma nic złego w zabezpieczaniu się przed złym spojrzeniem, zanim ono nas dotknie i nie jest to zaprzeczeniem idei tawakkul - ufaniu tylko Allahowi. W rzeczywistości to jest właśnie tawakkul, ponieważ zaufanie Allahowi powinno iść w parze z wypełnianiem Jego zaleceń. Prorok (pokój z nim) zwykł prosić za swoich wnuków, al-Hasana i al-Husaina słowami:
"U'iidhukuma bi kalimaat Allaah al-taammati min kulli szajtaanin wa haammah wa min kulli `ajnin laammah."
Szukam schronienia dla was obu w doskonałych słowach Allaha, od każdego szatana i każdego niebezpiecznego gada i od każdego złego spojrzenia. [Al-Tirmidhi, 2060; Abu Dawud, 4737]
Posłaniec Allaha mawiał również, że Abraham miał zwyczaj polecania bożej opiece swoich synów, Izmaela i Izaaka. [al-Bukhari, 3371]
[Fatwa szeich Ibn Uthajmiin, 2/117,118]
przekład: siostra Sarah