PYTANIE: Czy dozwolonym jest poszczenie w drugiej połowie miesiąca szaban? Słyszałam, że Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) zabronił poszczenia w drugiej połowie miesiąca szaban.
ODPOWIEDŹ: Chwała Allahowi. Abu Dałud (3237), at-Tirmizi (738) oraz Ibn Nadża (1651) przekazali od Abu Hurajra (oby Allah był z niego zadowolony), że Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: „Kiedy minie połowa szaban, nie poście.” [Sklasyfikowany jako autentyczny (sahih) przez al-Albani w ‘Sahih at-Tirmizi, 590]
Hadis ten oznacza, że nie jest dozwolone poszczenie w drugiej połowie miesiąca szaban, tj. począwszy od 16 dnia tego miesiąca.
Istnieją jednak przekazy, które wskazują, że jest dozwolone poszczenie w tym czasie. Na przykład:
Abu Hurajra (oby Allah był z niego zadowolony) powiedział: „Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim)rzekł: ’Nie oczekujcie ramadanu poszcząc dzień lub dwa dni przed jego nastaniem, ale jeżeli ktoś ma w zwyczaju pościć, niech pości.” [al-Buchari, 1914 i Muslim, 1082]
Oznacza to, że post w drugiej połowie miesiąca szaban jest dozwolony dla kogoś, kto zwykle pości, jak np. człowiek, który regularnie pości w poniedziałki i czwartki, lub ten kto pości co drugi dzień itp.
Aisza (oby Allah był z niej zadowolony) powiedziała: „Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) zwykł był pościć cały szaban, z wyjątkiem kilku dni.” [al-Buchari, 1970 i Muslim, 1156]
Al-Nałałi powiedział: „W słowach: ‘On zwykł był pościć cały szaban z wyjątkiem kilku dni’ druga część zdania wyjaśnia pierwszą, i oznacza, że słowo „cały” oznacza „większość/większą część”
Hadis ten oznacza, że post w drugiej połowie miesiąca szaban jest dozwolony, ale tylko dla tych, którzy kontynuują post od pierwszej połowy tego miesiąca (tj. dla tych, którzy pościli w pierwszej połowie miesiąca szaban i kontynuują post w drugiej połowie tego miesiąca – przyp. tłum.)
Szafii postępują zgodnie z tymi hadisami i mówią: „Nie jest dozwolone pościć w drugiej połowie miesiąca szaban, poza tymi, którzy mają określony schemat/nawyk/zwyczaj poszczenia (tj. np. poszczą zawsze w poniedziałki i czwartki – przyp. tłum.) oraz tymi, którzy kontynuują post od pierwszej połowy tego miesiąca.
Zgodnie z opinią większości uczonych, zakaz w tym przypadku oznacza, że jest to zakazane/niedozwolone (haram) [Zobacz ‘Al-Majmoo’, 6/399-400; ‘Fath al-Bari’, 4/129] Niektórzy z uczonych, jak np. al-Rujani, sugerują, że zakaz ten powinien być rozumiany w znaczeniu znienawidzony/nie zalecany (makruh), nie zaś jako zakazany/niedozwolony (haram). Al-Nałałi (oby Allah był z niego zadowolony) powiedział w ‘Rijadh al-Salihin’ (str.412): „Rozdział o zakazie oczekiwania na miesiąc ramadan poszcząc w drugiej połowie miesiąca szaban, z wyjątkiem tych, którzy kontynuują post od pierwszej połowy szaban i tych, którzy mają regularny schemat poszczenia, jak np. poszczenie w poniedziałki i w czwartki.”
Większość uczonych jest zdania, że hadis, który zabrania postu w drugiej połowie miesiąca szaban jest słaby (daif) i opierając się o to uznali, że poszczenie w drugiej połowie miesiąca szaban nie jest znienawidzone/nie zalecane (makruh).
Al-Hafiz powiedział: „Większość uczonych uznała, że jest dozwolone wykonywanie dobrowolnego postu w drugiej części miesiąca szaban i uznali hadis odnoszący się do tej kwestii za słaby (daif). Ahmad i Abn Main powiedzieli, że jest on potępiony (munkar) [z Fath al-Bari], zaś do tych, którzy uznali go za słaby należeli al-Bajhaqi oraz Al-Tahałi.”
Ibn Qudama powiedział w al-Mughni, że Imam Ahmad powiedział odnośnie tego hadisu: „Nie jest on autentyczny. Zapytaliśmy o niego Abd al-Rahmana ibn Mahdi i nie sklasyfikował go jako sahih, i nie przekazał mi go. Zwykł był unikać mówienia o tym hadisie. Ahmad powiedział: ‘Al-Ala jest godny zaufania (siqah) i żaden z jego hadisów nie jest uznany za potępiony (munkar) poza tym jednym.’”
Al-Ala, o którym mowa to al-Ala ibn Abd al-Rahman, który przekazał ten hadis od swego ojca od Abu Hurajra (oby Allah był z niego zadowolony). Ibn al-Qajjim (oby Allah był z niego zadowolony) w „Tahzib al-Sunan” tym, którzy klasyfikują ten hadis za słaby (daif) odpowiedział, że jest on autentyczny/mocny zgodnie z warunkiem Muslima. Mimo, że al-Ala jest jedynym przekazicielem tego hadisu, nie wpływa to ujemnie na ten hadis, ponieważ al-Ala jest godny zaufania (siqah); w swoim ‘Sahih’ Muslim przekazał wiele hadisów od al-Ala, od jego ojca od Abu Hurajra (oby Allah był z niego zadowolony). Wiele z Sunny Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) zostało przekazane przez jedną tylko osobę, która jest godna zaufania, ale zostały one (hadisy) zaakceptowane przez ummę, która według nich postępowała. Następnie (Ibn al-Qajjim) powiedział: „Odnośnie tych, którzy sadzą, że występuje sprzeczność między tym hadisem a hadisami, które mówią o poszczeniu w miesiącu szaban wyjaśniam, że nie ma tu żadnej sprzeczności. Te hadisy mówią o poszczeniu w obu połowach miesiąca szaban oraz o poście podczas drugiej połowy miesiąca, który wynika ze schematu poszczenia danej osoby, podczas gdy hadis al-Ala mówi o zakazie poszczenia celowo/umyślnie wyłącznie w drugiej połowie miesiąca (szaban), a nie o poście, który człowiek wykonuje regularnie lub kontynuując post rozpoczęty w pierwszej połowie miesiąca (szaban).”
Zapytano szeicha Ibn Baza (oby Allah się nad nim zmiłował) o hadis mówiący, że post w drugiej połowie szaban jest niedozwolony.
Udzielił on następującej odpowiedzi: „Jest to hadis autentyczny (sahih), tak jak powiedział szeich Nasir al-Din al-Albani.”
Oznacza to, że nie wolno rozpoczynać postu w drugiej połowie miesiąca szaban. Ale jeśli człowiek pości większą część tego miesiąca lub przez cały miesiąc, wówczas postępuje zgodnie z Sunną. [Madżmu Fatawa szeicha Ibn Baz, 15/385]
Szeich Ibn Usajmin w komentarzu do ‘Rijadh as-Salihin’ (3/394) powiedział: „Nawet jeśli hadis jest autentyczny, zakaz w nim (poszczenia w drugiej połowie miesiąca szaban – przyp. tłum.) nie oznacza, że jest to niedozwolone (haram), ale raczej, że jest to znienawidzone/nie zalecane (makruh), jak rozumieją to niektórzy spośród uczonych. Jednak ktokolwiek ma w zwyczaju pościć regularnie, powinien pościć nawet jeśli jest to druga połowa miesiąca szaban.
Podsumowując: nie jest dozwolone, by pościć podczas drugiej połowy miesiąca szaban i jest to znienawidzone (makruh) lub zakazane (haram) z wyjątkiem tych, którzy mają w zwyczaju pościć regularnie lub kontynuują post od początku pierwszej połowy miesiąca szaban. A Allah wie najlepiej. Powodem tego zakazu jest fakt, że nieprzerwany post może uczynić osobę zbyt słabą, by pościła w ramadanie. Jeśli ktoś mówi, że człowiek poszczący od początku miesiąca szaban stanie się jeszcze słabszy, odpowiedź brzmi, że ktokolwiek pości od początku miesiąca szaban, ten przyzwyczai się do postu tak, że poszczenie będzie dla niego wręcz łatwiejsze. Al-Qari powiedział: „Zakaz oznacza tutaj, że nie jest to (czyn) pochwalany, żeby ta umma nie stała się zbyt słaba, by wypełnić obowiązek poszczenia w miesiącu ramadan. Ale ci, którzy poszczą cały miesiąc szaban, przyzwyczają się do postu i nie będzie to dla nich trudne. I Allah wie najlepiej.
Islam Q&A
Przekład: Alina Abu-Zaitoun