Bali

Bali is een eiland vol van vertrouwen in de geesten, het opperwezen en ook in God.

Zondag 25 januari hadden de priesters, die in nauw contact staan met de voor ons onzienlijke wereld, aangewezen als de dag voor de crematie van de overledenen.

De keuze was niet verkeerd. Een stralende dag en de stortregens bleven uit. Niet dat de brandstapels dan zouden doven. De verbrandingstechnieken zijn daarop berekend, zoals ook de organisatie van het massale gebeuren perfect is. Wat een logistiek.

Op de plek bij Denpassar, waar wij getuige zijn van de plechtigheden, zijn twee crematies van vooraanstaanden. De lijken zijn vervoerd in een grote stier in een niet te beschrijven tocht door de stad met als functie de boze geesten te verdrijven met het oog op het verdere heil van de overledene.

De eerste stier, die arriveert is groot en zwart. Wij zijn gekomen voor de tweede crematie. Onze stier is groot en wit.

Bali is een eiland met duidelijk verschil in de maatschappelijke standen. De man, die wij de laatste eer willen bewijzen, is van nog hoger aanzien. Wij zijn door de zaak, die hij in zijn leven heeft opgebouwd, en door familieleden uitgenodigd voor zijn crematie.

Per taxi naar de plaats. Je kunt maar nooit weten. Dus flesjes water en een broodje in de tas. Niet nodig. De catering is perfect. Onze plaatsen op krukjes op de eerste rij zijn gereserveerd. Daar zitten ze dan rechts, de hoogwaardigheidsbekleders. Hij was niet alleen leidinggevend voor de ontwikkeling van de horeca op het toeristische eiland, bestuurlijk was hij belangrijk en als militair eind jaren veertig in de strijd tegen de Nederlanders maakte hij reeds naam.

Zijn levensloop wordt voorgelezen en dan volgen de toespraken van de gouverneur of zijn adjunct, uit het bedrijfsleven en van de leiding van het leger. Op westerse wijze.

De kransen worden aan de poten van de stier gelegd. Het lijkt op een herdenking op de Dam in Amsterdam. Drie pelotons staan aangetreden. Vier fuseliers treden uit en marcheren naar de stier. Op de rug van de stier staan vier officieren. Zij nemen de Indonesische vlag van de kist en houden die hoog. Hun silhouetten steken scherp af tegen de lichte lucht. Commando's worden gegeven. Saluutschoten, hoog gericht over de vlag en de platte petten van de officieren. Dan klinkt de Last Post, wat ijl in het totaal van de dag, maar ontroerend.

Het geweld van de vlammen volgt. De natuur wordt gespaard. De brandweer heeft de bomen dichtbij nat gespoten.

Voor deze dag hebben we ons laten kleden. Sarong, een band om het midden, als bewijs er bij te horen. En een versiering om mijn hoofd, die ik als herinnering mag houden.

Op Facebook waagden we een foto te zetten van de voorbereiding van de dag. Als eerste reactie las ik: "Oh, Bert dat ding op je hoofd, het haalt je helemaal op."

Zo gaat dat op de sociale media.

Een verslagje van Mieke aan de familie leverde dit op.

"Mooi verhaal over de crematie, kunnen ze hier in Nederland nog wat van leren.

Binnen een uur de aula weer uit, kist laten zakken en nog een kop koffie met kleffe cake."

De spijker op de kop geslagen.

Wat verder nog te vertellen? Het bleef niet bij de twee crematies met behulp van de kunstig gemaakte stieren. Op ons terrein werden nog vijftig crematies voltrokken van eerder overledenen, die tijdelijk waren begraven in afwachting van de crematies. Het waren kleinere verbrandingen van de stoffelijke resten, die er nog waren. Er werd weer afscheid genomen, nu definitief, met een overvloed aan offertjes, die werden meegegeven op de reis naar het volgende leven.

Duizenden waren aanwezig op onze plek.

Op Bali kom je steeds veel kennissen tegen van vorige vakanties. We vertelden onze ervaringen.

"Wij zijn in Denpassar zondag in de rooms-katholieke kerk geweest. Dat was ook goed."

Er is meer gebeden die dag op Bali. In de "Jakarta Post" van de volgende dag lees ik, dat in een kerkdienst gebeden is voor de twee Australische drugsmokkelaars, die ter dood zijn veroordeeld en voor wie aan de nieuwe Indonesische president gratie is gevraagd. Wordt die niet verleend dan staan de 33-jarige Myyuran Sukumaran en 31-jarige Andrew Chan binnenkort voor het vuurpeloton.

Dominee Geoff Collins bad ook voor president Jokowi, die reeds een gratieverzoek heeft afgewezen, maar wie een tweede verzoek om genade te verlenen wacht.

Een volle zondag op Bali. Duizelingwekkende crematies over het gehele eiland. Het haalt de landelijke pers niet. Maar wel het bidden in Denpassar om het leven van twee drugsmokkelaars, die daar in de gevangenis zitten wordt uitvoerig vermeld.

Veel geloof en vertrouwen op Bali. Dat is zeker.

********************************************************************************************

Vlak voor de verbranding neemt de weduwe afscheid.

En de laatste dans van de krijgers om de boze geesten te verdrijven.

Tekst:

Bert de Jong

Foto's:

Mieke Rodenhuis