dagboek

Dagboek Regatta

Dinsdag 4 november

Miami

Miami is, hoewel geen metropool van miljoen inwoners of meer, een indrukwekkende stad. Vooral wanneer in de avondschemer de Regatta naar het zuiden vertrekt en de wolkenkrabbers langs de havens zich weerspiegelen in de havens. Het overkoepelend avondrood maakt het spel van kleur en licht, van architectuur en natuur volmaakt.

Miami is verre van een gemiddeldeAmerikaanse stad. Van de bevolking is 70% Hispanic of Latino. Zij komen vooral uit landen als Cuba en Mexico. Tien procent van de bevolking is blank. Een groot deel van hen bestaat uit gepensioneerde mensen uit de noordelijke staten van Amerika. Negentien procent is Afro-Amerikaans of zwart. 1% van de bevolking is van Aziatische afkomst. Meer dan de helft van de inwoners is in een ander land geboren. Meer gegevens van deze stad: 20% van de bevolking is ouder dan 65 jaar, 30% is alleenstaand, 25% van de leeft onder de armoedegrens en. 8% is werkloos. En je je vraagt je af of deze stad,die achter ons ligt niet al de toekomst weerspiegelt van steden in de Verenigde Staten en de westelijke wereld. Miami is futuristisch.

Vrijdag 7 november

Saint Barth

Met vaste grond onder de voeten een dagje Frankrijk. Sint Bartholomeus ligt ten Zuidoosten van Sint Maarten en wordt ook wel Saint Barts, Saint Barths of Saint Barth genoemd. De hoofdstad is Gustavia.

Een overtocht vanaf Miami van twee dagen en twee nachten met een stevige wind en golven met schuimkoppen. De Regatta kan er tegen en zucht er niet eens onder. Een zee van tijd om veel te lezen.

Het eilandje is, hoe kan het haast anders?, is in 1493 ontdekt door Columbus. Afwisselend voerden Franse, Zweedse en tot slot weer Franse kolonisten er het bewind en brachten er de westerse beschaving. Sporen van kolonisatie door Nederlanders zijn er niet te vinden. De klokkentoren van de Zweden domineert in het stadsbeeld van Gustavia.

Saint Barth doet niet sterk katholiek aan. De 'kathedraal' is Anglicaans. De gezangenbundels in de kerk bevatten de hymns in het Frans gesteld.

De Anglicaanse bisschop heeft zijn kudde verder dan het eiland verspreid tot en met Aruba.

Gustavia is Frans met de gebruikelijke Tabac en winkels en dure zaken bij de haven. Een vriendelijke plaats waar de Franse nationale kranten van dezelfde dag te koop zijn.

St. Barth valt onder de Antillen en volgens een bord bij de prefectuur onder 'West Indie'. Het lijkt op een Nederlandse naamgeving.

Zware tropische onweersbuien sluiten deze Franse dag af. St. Barth nam afscheid'. Er kwam nog blikseminslag, waardoor de boot een antenne verloor, die opging in een stofwolk.

Zaterdag 8 november

Castries, St Lucia

Castries is de hoofdstad van de eilandstaat Saint Lucia. In 1991 woonden er 11.147 mensen. De stad werd gesticht in 1650 door de Fransen en vernoemd naar Charles Eugène Gabriel de la Croix, Marquis de Castries.

Ieder jaar bezoeken ongeveer 350.000 toeristen Saint Lucia. Ze komen voor het tropische klimaat, het landschap en de vele stranden en resorts. Andere toeristische attracties zijn een drive-invulkaan (de Sulphur Springs), de Diamond Falls Botanical Gardens, de Pitons, het regenwoud en Pigeon Island National Parkn van het .

Voor ons was dat niet weggelegd. Alle excursies werden afgelast. Het eiland was gevangen in een regengordijn, dat pas laat in de middag werd opgetrokken. Om alles weer goed te maken ontvouwde zich boven de bergen bij zonsondergang een wolkenlucht in kleuren, die niet te omschrijven zijn. Of het moeten de groene tinten zijn, die in de wolkenmassa waren te bespeuren. St. Lucia rehabiliteerde zich.

Zondag 9 november

Scarborough op Tobago

Bij aankomst in de morgen doet Scarborough vriendelijk aan. De stad is de hoofdplaats van het eiland Tobago. Scarborough heette oorspronkelijk Nieuw Vlissingen. In 1654 vestigden Zeeuwse West-Indiëvaarders zich op het eiland. Onder het Zeeuwe bewind werden op het eiland plantages gevestigd goed voor suiker, rum en cacao.

Een deel van het havengebied is afgeschermd met een schutting, beplakt met actuele en historische afbeeldingen. Een ervan is een reproductie van een vloot onder Nederlandse vlag. Kennelijk moet dat de komst van de Zeeuwen voorstellen. De groei van het eiland wekte de interesse van de Engelsen en de Fransen, die het eiland om beurten veroverden. Bij de Britse verovering in 1762 werd de stad hernoemd naar Scarborough. Het was het einde van een harde strijd, die de Zeeuwen en Hollanders in de zeventiende en achttiende eeuw hebben moeten voeren. De wapenresten uit die vechtperiode zijn nog op het eiland te vinden.

Niet ver van de haven ligt een Dutch fort. Een erfenis van de Zeeuwen, die het toch naar hun zin moeten hebben gehad. Het eiland heeft mooie brede stranden, die herinneringen aan Walcheren oproepen.

De uren, die ons op de wal waren gegund brachten we door in de botanische tuin en op Pigeon Point, een half uurtje rijden buiten de stad.

Maandag 10 november

Volle zee.

De zee is wijd en verandert per seconde.

De Regatta is klein in verhouding tot lucht, wolken en water.

Niet dat ons iets zal overkomen. Volgens de statistieken zeker niet.

Dat telde ook voor de inzittenden van de Mh17, het vliegtuig, dat boven Oekraïne neerstortte, elke berekening tartend. En wat te zeggen van het toestel van de Maleisische luchtvaartmaatschappij, dat de in de wijdte van de oceaan verdween verdween en waarvan zelfs geen spoor is gevonden?

Er is in het vaderland een nationale herdenking, een gezamenlijke beleving van het berouw, dat zich zo wreed opdrong. Arie, de zoon van mijn oudere broer, zal meedoen aan het noemen van de slachtoffers van de vliegramp en

zal onder meer de namen van Annet, zijn dochter, en haar man laten horen. Van Annet zijn behalve een "stuk bekken, wervel, ellepijp en spaakbeen nu ook de trouwring terecht.", zo meldde Arie per email de familie.

Dat zijn feiten. Zo is het gegaan, zo is het geweest.

De zee is wijd en geeft ruimte aan het denken.

Dinsdag 11 november

Herdenken

De zee geeft ook ruimte aan het herdenken. Er zijn veel Canadezen aan boord en veteranen uit Australië, de Verenigde Staten en Canada. Het is de dag van de veldslag uit de Grote Oorlog (1918) in Vlaanderen, waar meer dan duizend Canadese jongens ver van hun vaderland sneuvelden. Aan het begin van de dag zijn de veteranen bij elkaar gekomen. Het is de dag van de poppies van de klaprozen, die op het slagveld bloeiden. Dagen liepen de bejaarde Canadezen al met poppies op hun revers.

Zij hebben Vlaanderen uit de Eerste Wereldoorlog niet meegemaakt; zij overleefden de gevechten van de Tweede Wereldoorlog. Zij zitten daar op het dek en het zou kunnen, dat onder hen de soldaat is, die 4 mei 1945 door onze tuin sloop, onze liberator. Wat doet het er toe. De soldaten van het Gemene Best, de liberators. De volksliederen van Australië, Canada, Engeland en de Verenigde Staten worden gespeeld. Zij staan nu, met de hand aan een petje of de pink op de naad van de korte of lange broek.

Het gedicht van de poppies, wordt voorgelezen.

De woorden waaien weg over de oceaan.:

In Flanders fields the poppies blow

Between the crosses, row on row

That mark our place; and in the sky

The larks, still bravely singing, fly

Scarce heard amid the guns below.

We are the Dead. Short days ago

We lived, felt dawn, saw sunset glow,

Loved, and were loved, and now we lie

In Flanders fields.

Take up our quarrel with the foe:

To you from failing hands we throw

The torch; be yours to hold it high.

If ye break faith with us who die

We shall not sleep, though poppies grow

In Flanders fields.

Een enkele minuut doodse stilte met alleen het hoorbaar geklots van de golven. Tot slot de last post; over de railing worden bloemen in de zee geworpen.

Een andere ceremonie. De Regetta kruist de evenaar. De trompetter van de last post is er weer en begeleidt met zijn medeblazers de als een Sinterklaas uitgedoste Neptunes en een niet op Zwarte Piet lijkende lakei.

Voor de zeevorst staat een tobbe met op zeewater lijkend vocht. Bemanningsleden die voor het eerst de evenaar passeren krijgen de volle laag. Wat plezieriger is dan het kielhalen. Voor de anderen wordt volstaan met het lieftallig insmeren met het groene spul.

Men ondergaat dit vrijwillig, maar er vormt zich een snelle rij van degenen, die niet ongemerkt over de equator willen gaan.

De evenaar, die de planeet in twee gelijke parten deelt.

als teken van evenwicht

en wellicht als

een wereld omvattende regenboog van hoop.

Woensdag 12 november

Op naar de Amazone

Op weg naar de Amazone. De zee is wijd en de buitenwereld ver. Het contact via internet is moeizaam. Maar een vriendelijke medereiziger geeft me een print op papier van De Telegraaf. We hadden met elkaar gesproken een over de ceremonie aan boord van de veteranen ter herdenking van de gevallenen in de wereldoorlogen en over de herdenking in Nederland van het neerstorten van de Mh17 boven de Oekraïne.

De print is van de krant van gisteren en en is liefst een verslag van acht pagina's rijk van de herdenking van de vliegtuigramp.

Mijn oog valt direct op de foto van Suze Ann Bakker, die de moed had in de massa achter de lessenaar haar verhaal te doen. Zij zei:

"Diep ontroerd zijn wij doordat de mensen in het rampgebied zo veel van onze geliefden en bagage hebben geborgen. Dit terwijl ook zij getraumatiseerd moeten zijn door wat er die middag uit de lucht door hun dak, voor hun voordeur en op hun akkers ie gevallen."

Suze verloor haar beide ouders. Ze is de dochter van Annet en Wim en het kleinkind van mijn oudere broer. Hij kon altijd als een trotse opa de verhaaltjes vertellen over zijn kleinkinderen.

In De Telegraaf is met veel begrip en mooi verslag gedaan van de herdenking. In een begeleidend commentaar wordt echter inhoudelijk niet op de herdenking ingegaan en tekeer gegaan tegen Rusland. De columnist wekt de indruk dat de koude oorlog reeds een climax heeft bereikt en beschuldigt het Kremlin van nucleaire chantage.

Er zijn mooie en troostende woorden gesproken, zo blijkt uit het verslag van de krant.

Maar een herdenking is er niet voor om oorlogszuchtige taal te schrijven.

Donderdag 13 november

Gelovigen

Diep in Brazilië aan de oever van de brede Amazone, zuchtend onder de onverbiddelijke zon van de equator, voor anker gegaan tegenover de stad Santarem. De havenstad ligt bij de samenvloeiing van de Tapajós en de Amazone in het Amazonewoud en is de belangrijkste plaats in de regio met betere infrastructuur en economische activiteiten.

Santarém is gesticht op 22 juli 1661, waarmee het de oudste stad is in de Amazone. In 1758 kreeg het de status van vila en in 1948 werd het een stad. De stad is een van de meest historische steden in Brazilië.

Langs de rivier is een boulevard aangelegd met echter weinig voorzieningen voor de bezoekers van elders. Tegen de stad geplakt staan rij aan rij de martkkraampjes. De binnenstad bestaat hoofdzakelijk uit kleine winkeltjes. Iets eigens van de stad is moeilijk te vinden.

In deze rommelige sfeer staat de blauwe kathedraal uit de achttiende eeuw. Een indrukwekkend gebouw. Het lukt niet er in te komen. De toegang is versperd door kerkgangers voor wie geen plaats meer was binnen. Het moet de dag van een heilige zijn. Binnen wordt gezongen. Niet gregoriaans. De bezoekers op het bordes voor de ingang zingen en bidden in vervoering mee.

Meer dan 60 procent van de bevolking in Santerem is rooms-katholiek, vermeldt de officiële statistiek. Geen twijfel aan dit cijfer. Goed gelovig is men ook.

Ten noorden van de stad vloeien de Amazone en de Tapajós samen, nadat ze voor enkele kilometers langs elkaar hebben gestroomd zonder te mengen. Het troebele water van de Amazone draagt sediment vanuit de Andes mee, terwijl het water van de Tapajós warmer is en een donkerblauwe kleur heeft.

Vrijdag 14 november

Boca da Valaria

Boca da Valaria ligt een kleine zijrivier van de Amazone en telt 50 tot 100 vaste inwoners. De Regatta is voor anker gegaan. Tenders brengen de bezoekers naar het dorpje, waarvan de houten huisje een arme indruk maken. Alleen het kerkje en de school er naast zijn niet zo bouwvallig dat ze op instorten staan.

Op Wikipedia vond ik een verslagje van een passagiere van de Prinsendam van de Holland-Amerika Lijn, die eerder voor anker ging.

Een officier van de Prinsendam had de bezoekers van Boca gezegd, dat ze het echte Brazilië zouden zien en Jane schrijft:

"... the company offers no organized tours or activities for the stop. There in lies the tale."

Ze vervolgt:

"As Jeanne and I exited the tender, small children politely attempted to take us by the hand, one on each side. We, just as politely, declined. Many of the grandfather and grandmother passengers accepted the offer. Later, I heard one “grandmother” tell the little girl who had adopted her, “Dear, I don’t have any more dollar bills.

Boca Da Valeria has a small, white church. Inside, the “pews” are WalMart-like white plastic chairs, lined in rows before a modest, colorful alter. We were left to ponder how often the residents receive sacraments from an ordained priest. Next to the church is a tiny school. Are its students blessed with a teacher? Regardless, it was transparently clear school was out during the five hours the Prinsendam tenders flowed back and forth to the dock. An impressive number of children swarmed the visitors."

Voor de komst van de Regatta hadden de kinderen ook vrij gekregen. Ze hadden schone en nieuwe kleren aan alsof het zondag was.

De passagiers van onze boot die door het dorpje wandelden waren Amerikaanse oma's en opa's.

Wij als Hollanders gaan niet zo maar in een ver en vreemd land aan de wandel met lieve kleine kinderen in en betalen geen Amerikaanse dollar voor een foto, die we van de schatten nemen.

Het verslag gaat verder:

"The children did not beg. If a child posed for a photo, a dollar bill was the price. I succumbed to more than one costumed Amazon River, water-toned little girl. The homes in Valeria are small, open-windowed shacks built on stilts (Oh, the Amazon does rise during the rainy season). Some had hammocks hanging between stilts, obviously to alleviate the lack of sleeping space in the home above."

Ons bezoek verliep moeizamer. De waterstand in het riviertje was laag, zodat de tenders minder passagiers konden vervoeren. Op de tender, die voor de onze ging, kreeg nog een lading mee zodat het vervoer van de passagiers meer haperde.

Later op de dag vonden we de lading in dozen van karton terug in de school, waarvan de kinderen vrij waren en aan de wandel met de oma’s en opa’s van de grote boot. De dozen waren een donatie van de rederij. We konden met een goed gevoel terug naar de Regatta, ondanks dat gezeur om de biljetten van een dollar, waarop me meestal niet ingingen.

.

Zaterdag 15 en zondag 16 november

Manaus

Manaus is telt ongeveer twee miljoen inwoners. De stad werd belangrijk op het einde van de 19e eeuw toen de rubberhandel voor fabelachtige rijkdom zorgde. Het uit 1896 daterende neoclassicistische operagebouw Teatro Amazonas staat als schoolvoorbeeld voor de uiting van die welvaart. In 1913 stortte de rubberprijs echter in en verarmde de stad.

Op ongeveer 15 km van het centrum van Manaus vloeien de Rio Solimões en de Rio Negro samen om dan de Amazone te vormen. De verschillen in temperatuur, stroomsnelheid en samenstelling van beide rivieren zorgen voor bijzondere effecten.

De Regatta heeft vanaf de monding van de Amazone in de Atlantische Oceaan naar Manaus ongeveer 1500 kilometer afgelegd.

Het operagebouw uit de rijke tijd is het afleggen van die afstand (weliswaar omringd door het comfort van een cruiseschip ) zeker waard. De vorige keer toen we Manaus bezochten, werd het gebouw gerestaureerd en zijn we er snel langs gelopen.

Teatro Amazonas is een wonder geworden en zou in Wenen, Parijs of Parijs geplaatst kunnen zijn als bouwwerk uit de Belle Epoque. Het is in volle glorie in de ruimte neergezet en niet tussen de bebouwing gepropt zoals in andere steden.

Als we rondgeleid worden is het Philharmonisch Orkest van de Amazone aan een repetitie bezig. De gids weet alles van het gebouw en de opera af.

Het theater werd op 31 december 1896 geopend. De eerste voorstelling had plaats op 7 januari 1897.

In de geschiedenis van het theater van de Amazone moet een zekere Wilson een ster zijn geweest. De gids beweerde, dat ik op Wilson leek. Ik wist niet of ik me vereerd moest voel. Ik bekeek de gebeeldhouwde koppen uit de geschiedenis van het theater, maar kon mijn dubbelganger niet ontdekken tijdens de rondgang niet ontdekken

Wilson bleek echter een bekende uit de filmwereld te zijn. Voor de gids om in een kleedkamer naast me te gaan staan en te vragen van ons met zijn toestel een foto te maken, een selfy maar niet zelf genomen.

Van de rijkdom van vroeger heeft de kerk in Manaus minder geprofiteerd. De kathedraal was in neoromaanse stijl gebouwd en sober. Geld voor een kerkorgel was er kennelijk niet geweest. Geen probleem. Een bandje en een koor hield er de vaart in. De priester hield een preek, waarnaar bijna ademloos werd geluisterd. Zijn beloning was een hartelijk applaus en de kerkgangers begroetten en kusten elkaar. We hadden geen woord van de preek verstaan, maar deze oproep begrepen we. Een kerkdienst om niet snel te vergeten, vooral als je deze samenkomsten niet meer gewend bent.

Geloven is ook een kunst in het leven en een kunst om te leven.

Om te leven. Manaus, in het hartje van de jungle, doet met de wereld mee. Voor we in de kerk terecht kwamen was in een gebouw aan de kade Wifi beschikbaar.

Neef Arie, die in februari 60 jaar wordt, is het onderwijs trouw gebleven. Hij is de oudste zoon van mijn oudere broer en op zijn beurt de oudere broer van Annet, die met haar man Wim omkwam in de Mh17.

Arie nam maandag actie deel aan de nationale herdenking en liet deze zondag op Facebook weten:

Al 36 jaar werk ik met naamlijsten.

Deze naamlijst te mogen voorlezen

kost me hartvezels

en brokken in de keel.

Het had niet gemogen.

Toch is het me een eer

mee te werken aan

laatste eer bij

de nationale herdenking.

Bij zijn tekstje had hij een foto gevoegd van het lijstje met namen op de lessenaar.

Inzoomen maakte de namen van Annet en Wim zichtbaar.

Verde op Facebook gaf een ander de foto door van Arie terwijl hij deze namen las.

Ik heb Arie per omgaande geantwoord, maar nog nooit zat ik zo verlegen om woorden.

De Regatta is 180 graden gekeerd en aan de terugreis over de Amazone begonnen.

Maandag 17 november

Parintins

Parintins werd ontdekt in 1793. De gemeente heeft meer dan 100.000 inwoners in een gebied van 7069 km². Parintins ligt aan de rechter oever van de rivier de Amazone op het eiland Tupinambarana.

In april 2000 werd in de stad de "conferentie over 500 jaar inheemse volken" gehouden. Maar de gemeente is voornamelijk bekend van het boi-bumbáfestival. Voor de passagiers van de Regatta werd een extra show gegeven in een gebouw recht tegenover de aanlegplaats van de tenders.

De boi-bumbá is een populaire en wijdverspreide komisch-dramatische dans, waarin het verhaal van de dood en verrijzenis van een os wordt gevierd. Het feest begon in het einde van de 18e eeuw op de suikerplantages. De naam komt van het woord "bumbar" en betekent drummen, en wordt als kreet gezongen door het publiek om de os uit te dagen. Het is een kleurrijke vertoning, zoals alles kleurrijk is wat met de boi-bumba heeft te maken.

De stad heeft ook een kathedraal. Het bijzondere eraan is, dat het bouwwerk van de laatste tijd is en dat er zoals dikwijls in de westelijke wereld niet jaren en jaren aan gebouwd is.

De Nossa Sanhora de Carmo kwam gereed in 1962. De toren is smal en hoog en steekt ver boven de stad uit. De Nossa Sanhora is een moderne kerk in zakelijke stijl, waar geen miljoenen aan besteed zijn, maar die wel voldoet aan haar religieuze bestemming aan het geloven te voldoen.

Dinsdag 18 november

Eeuwigheid

De Amazone is breed en lang.

Eeuwigheid is voor ons een onbereikbaar begrip.

Het houdt oneindigheid in.

De eindeloze rivier als de Amazone is brengt de eeuwigheid dichterbij.

Het oerwoud, waardoor de rivier en haar zijrivieren hun stroom hebben gevonden, heeft geen begin en eind.

De bewoners van de nederzettingen

ervaren de eeuwigheid in het dagelijks leven meer dan wie ook.

Woensdag 19 november

De zee

Door de delta van de lange rivier heeft de Regatta de oceaan weer bereikt.

De koers laat een lege horizon toe.

Het land blijft verborgen.

De ruimte is oneindig.

De zee lijkt bovenwerkelijk.

De zee, waarin de dichter zijn ziel zichzelf weerspiegeld vond.

Donderdag 20 november

Duivels Eiland

De boot ligt geankerd voor het Franse Ile Royale, dat met zijn palmbomen op een paradijs lijkt. Een wandeling van twee kilometer rond het eiland is het toppunt van tropische romantiek. Het verleden is echter meer dan hels geweest. De Fransen hadden er van 1852 tot 1946 een strafkolonie gevestigd, waar het ongenadig toeging. De gestraften waren niet alleen ernstige misdadigers, maar ook politici, die verbannen moesten worden. In het totaal telde de drie eilandjes 80.000 gevangenen van wie slechts weinigen het vaderland terugzagen.

Het zwemmen in zee wordt op de meeste plaatsen ontraden. De stroming is sterk. Gevaarlijk zijn de haaien, die langs het eiland leven. De vraatzuchtige vissen zijn naar het eiland getrokken in de tijd van de strafkolonie. De efficiënte gevangenbewaarders smeten de overleden gevangenen in zee en waren er van af, aldus de overlevering.

De hut van Dreyfus op het geïsoleerde en bewaakte Duivels Eiland.

De Franse strafkolonie had de beschikking over drie kleine eilanden die voor de kust van Frans Gyana liggen.

Het Ile Diable was bestemd voor de politieke gevangen van wie de Franse officier Dreyfus de bekendste is. Deze officier had in Frankrijk in tijd voor de Eerste Wereldoorlog twee problemen. Hij was geboren in de Elsas en hij was jood.

Dreyfus werd zonder enig bewijs veroordeeld wegens het leveren van gegevens aan Duitsland verbannen naar het Duivels Eiland, waar hij onder erbarmelijke omstandigheden werd bewaakt.

Dreyfus werd een pijnlijk bewijs van het antisemitisme in de wereld. Hij kwam weer vrij en keerde terug in Frankrijk. De publieke opinie had zich gekeerd tegen het gekleurde vonnis.

De geschiedenis van het Duivels Eiland en zijn gevangen is boeiend en schokkend.In het vroegere gouvernementsgebouw op het eiland wordt dit stukje duivelse Franse geschiedenis openhartig geëtaleerd.

Een historie zonder nationale trots geschreven.

Vrijdag 21 november

Volle zee

Zaterdag 22 november

Bridgetown Barbados

Bridgetown is de hoofdstad van het Caribische eiland Barbados. De stad zelf heeft zo'n 7000 inwoners maar met de hele agglomeratie meegerekend staat de teller op ongeveer 96.000 inwoners.

Over Barbedos zou veel te melden zijn. Een goede kennis heeft er jaren gewoond en verzekerde ons dat het er niet leuk was. We dachten naar ons bezoek van een dag haar tegen te kunnen spreken. Het was ons niet gegeven. Een ondoorzichtig regengordijn verborg de stad en haar omgeving, de stad die aan Londen zou doen denken.

Het terminalgebouw aan de haven waren de plaatselijke souvenirs in ruime mate te koop. Het WiFi-contact met de rest van de wereld was moeilijk. We gaven het regengordijn de schuld.

In 1966 werd Barbados onafhankelijk.

Zondag 23 november

Roseau


Roseau (Antilliaans Creools Frans: Wozo) is de hoofdstad van de Caraïbische eilandstaat Dominica. Het is een havenstad en de belangrijkste economische en culturele plaats van het land en telde in 2007 een kleine 17.000 inwoners.

In de vriendelijke stad met smalle straatjes en vrolijk geverfde kleine huizen en bescheiden gebouwde grotere publieke gebouwen treffen we deze zondagmorgen geen opvallend gelovig leven aan.

Gelokt door een toren, dat boven het stadsbeeld uitsteekt lopen we de kerk van de methodisten in, waar een dienst gaande is. De predikant is blauw gekleed, heeft een zwarte hoed op en is een vrouw.

De kerk is matig tot slecht bezet en het komt me voor dat de aanwezigen niet geboeid zijn door de preek. Hoewel de predikante bij elke zin een expressief gebaar maakt en een vriendelijke stem heeft. Aan het slot van de preek komt een groep kinderen en jongeren binnen, die speciale aandacht van haar krijgen.

Achter haar, ze maakt geen gebruik van de preekstoel, zit een groep van mannen en vrouwen. Het kan een koor zijn ter ondersteuning van de gemeentezang (er is geen kerkorgel) of de kerkenraad. Het laatste is vermoedelijk het geval, afgaande op het later wat schraalklinkende zingen.

Even verderop in de straat staat de kathedraal. Het terrein is met ijzeren hekken afgesloten en het gebouw ziet er ruïneus uit. De bisschop heeft er zijn domein. Een straat verder kerken de rooms-katholieken in een ruim noodgebouw met een interieur, dat noodt tot devotie. De mis is voorbij en in de straat is het druk door de wegrijdende kerkgangers.

De sfeer in Roseau is vriendelijk. Fraai zijn de kleurige deels stenen, deels houten huizen met grote balkons. Op de markt, achter het Dominica Museum, vonden vroeger de veilingen van slaven plaats. Nu is er een monument ter nagedachtenis.

Van tijd tot tijd valt er een zacht motregentje, dat de tropische hitte weet te verdrijven. Er liggen twee cruiseschepen aan de kade. Maar de honderden toeristen, die aan land zijn gegaan hebben Roseau niet in bezit genomen; de zondagrust is niet verstoord.

Maandag 24 november

Tortola (Maagdeneilanden)

Om negen uur plaatselijke tijd voor anker in de baai van Tortola, het grootste eiland van de Britse Maagdeneilanden. De oorspronkelijke naam was Ter Tholen, door Zeeuwse zeevaarders genoemd naar het eiland Tholen. De Nederlandse vrijbui ter Joost van Dyk vestigde zich daar in dienst van de West-Indische Compagnie.

Een bezoek aan Tortola zou een duik moeten zijn in de roemruchte vaderlandse geschiedenis overzee in de zeventiende eeuw.

Ter Tholen was een belangrijk strategisch punt tussen de bezittingen in de West; tussen Suriname en Nieuw Nederland (Nieuw Amsterdam, later New York). De naam van Joost van Dyk leeft voort in een van de kleinere maagdeneilanden. Hij had zich daar gevestigd na de strijd tegen de Spanjaarden, die in de 80-jarige oorlog niet alleen op de Zeeuwse en Nederlandse bodem werd gevoerd.

Voor de argeloos zich op de wal begevende cruisepassagiers is het vroegere Ter Tholen geen paradijs. Er wordt hier weinig gewandeld.

Engeland veroverde het eiland in het jaar 1672.

Tot halverwege vorige eeuw werd er nog een Nederlandse creolentaal gesproken - het Negerhollands - door vooral mensen van wie de ouders slaven waren, en die destijds op Nederlandse plantages gewerkt hebben.

Verder zijn er nog enige ruïnes te zien en is het eiland Jost Van Dyke mogelijk vernoemd naar de gelijknamige Nederlandse zeerover.

Het klassiek strijkkwartet met de dames uit de Oekraïne. Drie uitvoeringen per dag op hoog niveau.

Dinsdag 25 november

San Juan Puerto Rico

De vaderlandse geschiedenis blijf je ontmoeten in het Caribische deel van de wereld. Puerto Rico telt circa 1.500.000 inwoners. Het eiland behoort tot de Verenigde Staten. In het noorden ligt de hoofdstad San Juan.

De geschiedenis in een notendop.

De stad werd genoemd naar Ponce de León, die er zich in 1508 vestigde. De stad werd aangevallen in 1598 door de Engelsen en in 1625 door de Nederlanders, die het strategisch belang als toegang uit Europa van de West-Indische eilanden inzag. Commandant van de Nederlanders was kapitein Boudewijn Hendricks, door de Spanjaarden Enrico genoemd. De bedoeling was het bolwerk op het eiland op te blazen. Er volgde op het land een zwaar gevecht. De Spanjaarden waren te sterk.

Het moet een keerpunt zijn geweest in de historie van de Caribische eilanden.

Vijftig Nederlanders sneuvelden;de overigen werden de zee in gedreven, waar hun oorlogsschip lag.

Een reproductie van een schilderij, waarop de veldslag (als een onderdeel van de 80-jarige oorlog tegen de Spanjaarden) staat uitgebeeld maakt de toelichting naast monument duidelijker en compleet.

In de loop der eeuwen is het fort uitgegroeid tot een niet in te nemen bolwerk tot de tijd van het zwaardere geschut en de bommen uit de lucht. Het fort is met een muur langs de kust verbonden met het monumentale kasteel El Morra. Het geheel is tot werelderfgoed verklaard en staat onder bescherming van de Unesco.

Enorme hagedissen hebben een veilig onderkomen gevonden in het bolwerk. Het oorspronkelijk Spaanse San Juan is een van de oudste steden van de Verenigde Staten. De kathedraal is in 1521 gebouwd. Juan Ponce de Leon, die met Columbus Porto Rico ontdekte, ligt er begraven.

Woensdag 26 november

Op zee

De ligstoelen rond het zwembad waren opzij geschoven. Op de vrij gekomen ruimte waren kraampjes gezet zoals op een kermis. Het leek ook op een kermis voor het vermaak op deze dag, waarop alleen het oneindige blauw van de oceaan te genieten viel. De crew van de Regatta bood spelletjes, waarvoor enige behendigheid vereist was en minder kennis en intelligentie. Een uitzondering was de opdracht van het team van de excursies toeristische vragen te beantwoorden.

Het idee van dit evenement komt uit Engeland: de "olde faire". De dorpelingen doen met hun stalletjes niet alleen aan straatverkoop, maar vermaken elkaar ook met spelletjes. Zo bevorder je de gemeenschapszin. Dat lukte aardig op de boot.

Een zeedag kan lang zijn. Daarom werd het thee-uurtje uitbundig gevierd met de expositie van culinaire composities uit de keuken van alles wat zoet en lekker was en in overeenstemming met een thee van onvoorstelbare hoogte.

Donderdag 27 november

De laatste dag

De laatste dag op zee. Het afscheid morgen is onherroepelijk.

Een bootreis werkt verslavend.

Een vliegreis kort of lang de halve wereld rond is een verschrikking.

De boot is niet alleen een goed doordachte perfect werkende mechaniek, waarop weinig op aan te merken is; de boot als optelling van alle onderdelen is meer dan het totaal van de duizenden onderdelen.

Bezieling is een zwaar woord. Wat het ook mag zijn, het van boord stappen na meer dan drie weken is moeilijk; dit afscheid mag zwaar worden genoemd.

De laatste avond aan boord met de eindhaven in zicht.