cat-stijl
Catechismus-
journalistiek
zonder antwoord
De
veteranen
geven
een
nieuwe
koers aan
In de doordeweekse editie van Trouw van vandaag (22 - 02) komen vijf universitaire studenten en hoogleraren aan het woord. Dit is niet uitzonderlijk. De dagbladen en de televisie doen maar al te graag een beroep op de wetenschap, om nieuws en opinie zo goed mogelijk te brengen. Een redactie kan niet alles kennen en begrijpen.
De vraag is wel wat we als lezers en kijkers opschieten met al de wijsheid, die dagelijks van het hoog universitair niveau af wordt gepresenteerd. Dat gaat dikwijls in de vorm van korte vragen en korte antwoorden, hoe belangrijk en ingewikkeld de problematiek ook was.
Meer dan een halve eeuw geleden noemden we dat de catechismus-journalistiek. Het papier was schaars en de kranten waren dun, maar aan journalistiek in de trant van “Wat is uw enige troost beide in leven en sterven..?” deden we niet.
Niet alleen de interviews, maar ook toelichtende verhalen worden in de cat-stijl geschreven door auteurs met schoolmeester-eigenschappen.
Zure appel
Er is deze dag veel aan de orde. Cijfers zijn en blijven heilig. De getallen over de Nederlandse economie vallen tegen, de werkloosheid neemt snel toe en ons vertrouwen als consument blijft dalen.
De redactie heeft haar heil gezocht bij hoogleraar Barbara Baarsma. Zij is directeur van een wetenschappelijk bureau voor economisch onderzoek en bijzonder hoogleraar marktwerking aan de Universiteit van Amsterdam.
Boven het verhaal staat als kop: ‘We moeten nu door de zure appel heen bijten’.
Dat nieuws weten we al kabinetten lang. De koppenmaker wist er niets interessanters of beters van te maken.
De eerste vraag betreft het consumentenvertrouwen, dat nooit zo laag was in Nederland.
Vraag: “Hoe kan dat.”
Antwoord: “Mensen hebben het gevoel dat er iets niet klopt. En dat klopt ook:het klopt niet?”
Volgende vraag: “Wat bedoelt u precies.”
Barbara Baarsma noemt het probleem van de kredietverlening en hypotheekverstrekking, het pensioenstelsel, dat groei en rendement alleen als basis heeft, en wijst verder op de onevenwichtigheid op de huur- en huizenmarkt.
Rutte
bezuinigt
ernstiger
dan
Colijn
i
Minder vertrouwen van de consument. Alsof dat zo ernstig is. De consumentenjacht kan best wat worden getemperd. Maar deze vraag komt in deze catechismus niet voor.
Nieuwe koers
Wel in de roos is de volgende vraag: Hoe belangrijk is het dat we de drie problemen in een akkoord oplossen?”
Barbara Baarsma antwoordt: Pas als we het eens worden over een nieuwe koers op al deze terreinen, kunnen we het vertrouwen voor de langs termijn herstellen.
Mooi. Een nieuwe koers. Dat klinkt goed. Daar had de koppenredacteur desnoods meer mee kunnen doen.
Wat die nieuwe koers dan wordt? We hadden er tien jaar geleden al mee moeten beginnen, zegt Baarsma.
En zij vervolgt: “Dat is helaas niet gebeurd. Maar goed, beter laat dan nooit. Ik wil me niet vastleggen op tijdpaden. We moeten nu door de zure appel heen bijten. Denk niet dat er sprake kan zijn van een quick fix”
Fraaie woorden, waarmee niets wordt gezegd. Vooral de quick fix moet het doen. In het onderschrift van haar foto met twee schaakstukken, die er kennelijk op moesten, komt het quick fix weer terug.
Als je weinig hebt te zeggen, vraag ik me af waarom je instemt met een cat-interview. Om toch maar in de publiciteit te komen?
Of de vraag is gesteld hoe de nieuwe koers zou moeten zijn is niet duidelijk. Baarsma zou er geen antwoord op hebben gehad met de beperking van de cat-formule.
Erger dan Colijn
Marcel ten Hooven, oud-redacteur van Trouw, geeft in het weekblad De Groene Amsterdammer wel een helder antwoord op deze vraag. Geen vraag en antwoord, maar een weergave over vier pagina’s van zijn gesprekken met de veteranen Jaap van Duijn, voorheen de voorman van Robeco, Johan Witteveen, vroeger minister van financiën in de kabinetten Marijnen en De Jong en Bert de Vries, voorheen minister van sociale zaken en werkgelegenheid in het kabinet Lubbers III.
Zij veroordelen het beleid van het zittende kabinet van afknijpen. Meer economische krimp en meer werkloosheid zijn het gevolg. Zelfs in de beruchte crisisjaren van de jaren dertig investeerde de overheid meer dan nu.
Het is een grondige fout te denken dat het huishoudboekje van een gezin vergeleken kan worden met dat van de staat. Het verwijt is, dat Rutte drastischer en zuiniger te werk gaat dan de dikwijls verguisde Colijn.
Een nieuwe koers opperde Barbara Baars. Het verhaal van Marcel ten Hooven staat er bol van, de catechismus met zijn enige troost ver achter zich latend.
Almere, 22 februari Bert de Jong