De zesde maart 1886 en 2021

Abraham Kuyper

en de bestorming

van het Capitool

De troost van

Rijneveld

Koning Willem Alexander heeft dit jaar op de derde dinsdag in september een bijzondere Troonrede uitgesproken onder bijzondere omstandigheden als gevolg van het nog heersende en niet wijkende Corona-virus.

Het bijzondere van deze toespraak was wat er wel en niet gezegd werd. Voer voor de vaderlandse columnisten.

De koning heeft wel zijn persoonlijke inbreng, (er zijn hem enkele eigen alinea’s gegund) maar hij leest voor wat het Kabinet heeft goedgekeurd. Prijsschieten dus voor de politieke commentatoren en de columnisten niet op de onschendbare koning, maar op de politici.

Dat kan raar toegaan. Op de mooiste plaats van de krant, pagina twee links bovenaan, is de derde woensdag in september het woord aan Stevo Akkerman, die de Troonrede qua toonzetting vlak noemt.

Als de koning over de veerkracht van de economie voorlas, kwam hij op zijn papier geen woord tegen over de mensen met de laagste lonen en over degenen die lijden onder de arbeidsdiscriminatie. Het grootste deel van de klap komt terecht bij de kwetsbare groepen. En over de duurzaamheid alleen maar mooie woorden. Puur politieke onderwerpen.

Dat was Akkerman. Met zijn column, waarboven de kop staat.Troonrede

Een dag later, de derde donderdag in september dus, staat in dezelfde krant op dezelfde plaats weer een column onder dezelfde kop Troonrede. Deze column is van Sylvan Ephimenco, die de plek in de krant wisselt met Stevo Akkerman.

De kop Troonrede heeft Ephimenco laten staan. Dezelfde gele balk staat boven het verhaal.

Deze columnist gaat tekeer tegen de ghostwriters, die een oppervlakkerige of ronduit propagandistische tekst leverden voor de Troonrede. Op deze manier wordt koningin Beatrix een leugen in de mond gelegd. Het ging om een taalkundige kwestie, de tweede betekenis van 'met name' , die nog niet in de dikke Van Dale stond vermeld.

Van de aperte leugen bleek weinig over.

Ephimenco kruipt verder door de historie van de Troonrede en bereikt het jaar 2002. Vier maanden voor die derde dinsdag in september werd Pim Fortuyn in het mediapark in Hilversum vermoord. Zijn naam werd toen niet in de Troonrede vermeld. De zaak lag politiek zeer gevoelig.

Het is waar, in de Troonrede 2020 staat geen woord over de vreselijke toestanden onder de vluchtelingen..

Op de derde woensdag schreef Akkerman onder meer:

„Mijn gedachten dwaalden regelmatig af, al was dat vooral om wat onbenoemd bleef. Heb ik het over Moria? Natuurlijk heb ik het over Moria.

Intussen zoeken vluchtelingenkinderen in Griekenland naar wat drinken in de restanten van hun kamp, dat al heel lang geen menswaardige opvang meer bood.

Vlak voor de Troonrede werd uitgesproken, maakte Duitsland bekend 1500 vluchtelingen uit Lesbos op te willen vangen. Nederland houdt het bij honderd, en streept dat weg tegen honderd anderen, die via VN-afspraken hadden zullen komen. “Ik weet niet of barmhartigheid is te meten via getallen”, zei Hugo de Jonge zondag, nadat hij in zijn Abel Herzberg-lezing had gesproken over ‘lotsverbondenheid’ en ‘solidariteit’.

Een dag later constateert Ephimenco, dat het lot van de vluchtelingen en de toestanden op Lesbos, niet worden genoemd. Het hindert hem niet. Hij schrijft: "Maar kamp Moria bevindt zich duizenden kilometers hiervandaan in het verre buitenlamd. Terwijl Fortuyn op het Hilversumse mediapark...werd vermoord op nog geen 90 kilometer van de Ridderzaal.

Waar slaat dat op?

Het nieuws van de dood van Fortuyn was in september in 2002 vier maanden oud. Terwijl op deze derde septemberdonderdag de ellende op Lesbos de kolommen van de kranten vult.

Hoe zou ik? Pas geleden was ik weer naar een afscheidsplechtigheid voor een crematie gegaan. Als laatste groet aan een leeftijdgenoot, maar vooral om Rob te ontmoeten, die er waarschijnlijk ook zou zijn. Hem had ik jaren geleden gecondoleerd toen zijn vrouw plotseling was overleden. We kenden elkaar van vakanties in Frankrijk in de tijd, dat de kinderen nog mee gingen.

Onze band werd verstevigd na haar dood; ik keek in de aula naar Rob uit. Het was moeilijk.

Een mens kan sterk veranderd zijn als je elkaar in jaren niet hebt gezien.

Soms voel je de nabijheid van iemand. Een meter van me af staat een rolstoel. Hij zit daar.

Om ons heen veel geroezemoes. Rob praat moeilijk; het gehoor laat mij in de steek; gesprek niet mogelijk.

De ogen kruisen, onze handen vinden elkaar. Nee, het heet geen knuffel, maar toch.

Geen stiekeme fotograaf in de buurt, zoals bij de minister van justitie toen hij op de dag van zijn bruiloft zijn schoonmoeder een kus gaf.

Achteraf beschouwd lijkt het toch geen vrolijke bruiloft te zijn geweest. In de Tweede Kamer, toen hij zich verdedigde, was zijn verzuchting , dat hij het feest beter tot hun twee had kunnen beperken.

Maar hij had gedacht, dat het wel zou kunnen. Misschien speelde als hoogopgeleide door zijn hoofd het Latijnse spreekwoord “Quod licet Jovi, non licet bovi” . Wat een belangrijk persoon mag, is niet aan anderen toegestaan.

De goden mogen meer.

Zo werkt het niet meer in deze tijd. Zeker niet wanneer je enkele keren als opperste handhaver van wetten en regels het land als een ouderling in de kerk vermanend en waarschuwend hebt toegesproken, ingeleid door premier Rutte als predikant.

Onze minister-president sprak in de Tweede Kamer nog ernstiger op de religieuze golflengte en had het over barmhartigheid en genade, zo het voor zijn minister opnemend.

In de afgelopen vijf Corona-maanden is het er niet gezelliger geworden in het dagelijks leven. Ik heb het niet direct over het uitgaan, het eten buiten de deur, waar het lekker heet te zijn of het bezoeken van evenementen.

We hebben samen een probleem.

Samen zouden we proberen

er samen uit te komen.

Dat ideaal is verdampt.

Door het virus, dat vijandiger bleek te zijn dan we durfden vermoeden. Het duurde lang en dag op dag taande de verdraagzaamheid

Het elkaar tegenkomen op het voetpad vertoonde op den duur meer rivaliteit dan gedacht.

In De Volkskrant. van dat weekend was men anders bezig door Marianne Zwagerman aan het woord te laten in een groot gebracht interview. In haar woonboot ontving ze de journalist met zelfgebakken bananenkoekjes. “Helemaal vegan, alleen maar fruit en havermout”, zegt ze enthousiast. De bananen waren door haar vriend gehamsterd.

Zo zeurt het verder in het verhaal. Zoetsappig.

Totdat eraan wordt herinnerd, dat een paar maanden eerder mevrouw Zwagerman twitterde, dat de emotie uit het coronadebat moet.

„Het dorre hout wordt gekapt, misschien een paar maanden eerder….Moet iedereen, die nog in de bloei van zijn leven zit daar alles voor opofferen?”

De woorden „dor hout”. Die zijn ingeslagen .

Ze is daar trots op. Haar boodschap is dat je niet de hele economie kunt opofferen om een paar oude mensen te redden. Die leven al in blessuretijd . Over de chronisch zieken en gehandicapten heeft ze het gemakshalve niet.

De levens van de jongeren staan niet stil. Het leven heeft volgens niet veilheid als doel, maar er tegen aan gaan.

Ze herhaalt met de vega-pannenkoekjes als voorbeeld dat ze een natuurmens is. Vandaar de woonboot en het ‚dor hout’.

„Zo werkt de natuur. We gaan door met de ‚verse twijgjes"

Verkondigt zij.

In de NRC las ik een stukje van Marcel van Roosmalen, die buiten zinnen was van woede. Marianne had de krant met haar woorden stinkend gemaakt. De redactie dan, want die had het interview geplaatst. Ziedend was hij.

Ik zocht na dit alles gelezen te hebben mijn heil bij mijn wijze doch verre vriend, die een onvervreemdbare trouwe lezer van „De Volkskrant” is.

Ik mailde hem:

“Haar beweringen en triomfantelijkheid herinnerde me aan het denken van NSB’ers en de nazi’s voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, die geloofden in de absolute macht van de natuur, waardoor alles wat zwakker en minder levensvatbaar is moet verdwijnen en het dor hout verwijderd wordt. En de mens zou toch alleen maar natuur zijn.”

Mijn goede vriend had de krant wel gelezen, maar zijn oog was slechts gevallen „op de foto van mevrouw Zwagerman, bevallig poserend op een zeilboot.”. Hij las nog iets over de door de vriend gehamsterde bananen en was er mee opgehouden.

Een troostvol antwoord.

Op mijn aanraden viste hij de krant weer uit de afgelegde stapel en las het verhaal.

Bizar om mensen met dor hout te vergelijken, reageerde hij.

Alle menselijke waarden worden uit het oog verloren.

De antithese van het Nieuws

Dit alles ter zijde. Ik treur met mijn vriend mee. Maar er is meer om niet vrolijk te zijn. In de Trouw van dit weekend schrijft Leonie Breebaart, filosoof en redacteur van de krant haar laatste column. “Wat is daar nou erg aan.?” was het chapeau, waaronder ze steeds haar wekelijkse regels schreef.

Het chapeau past helaas niet op haar laatste column.

Ze heeft zich vaak afgevraagd wat het betekent dat de Duitse bezetting 75 jaar achter ons ligt en schrijft:

“Hoe de krant de vrijheid kan steunen, vieren en bevorderen?”

De krant is niet alleen voor het nieuws etc maar ook een podium voor publiek debat en daar zouden we best “trotser op mogen zijn.”.

Over de aard van dit debat merkt ze op dat het geen machtsstrijd is,, maar dat je kunt blijven “streven naar een dialoog, waarin argumenten zwaarder wegen dan machtsposities, geheime belangen, een ons-kent-onsmentaliteit..

Dat was Leonie Breebaart. Zij zit met haar afscheid midden in de problematiek van het verhaal hierna over onder meer het vertrek van Lex Oomkes. “Ideeën en ideologie tellen niet meer.”

Het ging ook over het vertrek van personen en het aflopen van een periode in de journalistiek, waarin het accent niet bij voorbaat werd gelegd op sentiment en beeldvorming, zoals ook in de politieke praktijk.

Ik heb op de redactievloer de geboorte van Letter en Geest nog mogen beleven, voerde de redactie van Podium de rubriek van ingezonden en gevraagde artikelen van elders en kreeg aan mijn bureau bezoek van Jaffe Vink, de latere commandant van het katern. Hij was doorgestuurd door mijn hoofdredacteur.

De ideeen van Vink spraken me weinig aan. Het was of ik weer een discussie voerde van vroeger op de gereformeerde jongelingsvereniging over wat genoemd werd een “vrij onderwerp”.

De benoeming van Vink ging door. Ook de titel van het katern Letter en Geest, welke me deed denken aan het jongelingsblad.

Het nu verdwijnende katern was een erfenis van hoofdredacteur en theoloog Jan Greven, die directeur van de omroep IKON was en niet uit de praktijk van de journalistiek kwam.

De hem opvolgende hoofdredacteuren, meldt Cees van der Laan, hebben hun handen vol gehad aan Vink als chef van het katern.

Als argeloze lezer van de krant begin je aan een aardbeving te denken met het vaarwelzwaaien van columnisten, die wat te zeggen hadden en omkegeling van katernen, die gekoesterd werden. Dat alles zo halverwege het jaar tegen de vakanties aan.

Het is weliswaar de beste tijd, dat de lezers hun bedankjes niet schrijven, doorbellen of mailen.

Terug naar Leonie Breebaart, die al schrijvend liever een komma zette dan een punt.

Ik neem het slot van haar laatste column over:“

„Niets stemde me dan ook zo tevreden als het bericht dat een column leid­de tot verdere discussie, aan tafel, op school, bij de koffie-automaat.

Want wantrouwen is een journalistieke deugd, maar zonder vertrouwen in de mogelijkheid dat de ander gelijk zou kunnen hebben, verpietert het debat waarop elke vrije samenleving gebouwd is.”

MEESTE AANDACHT

VOOR DE

GROOTSTE BEK

Gisteren, woensdag 1 juli, was het een belangrijke dag. Tenminste voor het wisselen van de wacht in de journalistiek. De helft van het jaar was om.

Mijn vroegere collega Willem Breedveld, vooral bekend als politiek commentator bij het dagblad het dagblad Trouw, ging deze dag tien jaar geleden met pensioen en wees Lex Oomkes, die ook op de redactie werkte, als zijn opvolger aan.

In de krant van gisteren dan stond de laatste politieke column van Lex . Hij ging die dag ook met pensioen.

Ik moest er een nachtje over slapen voor ik het afscheid van Lex en ook dat van Willem van weleer had verwerkt.

Niet dat ik door somberheid ben overmand. Maar ik kan de gedachte niet wegdrukken, dat halverwege 2020 journalistiek een periode is afgesloten voor het dagblad Trouw.

Hoewel, het was ook in het jaar 2010, dat Hans Goslinga gebruik moest maken van de vertrekregeling en de redactie van de krant verliet. Maar hij behield wel zijn vaste plek in de zaterdagse Trouw voor zijn veelgelezen politieke beschouwing.

En schrijft deze nog steeds trouw. Hij wil dat nog even blijven doen, verzekerde hij me.

Volhouden, waag ik hem luid toe te roepen.

Laat het licht nog branden.

Toen de fusie tussen Trouw en de Rotterdammer-bladen was geregeld, ontmoetten Breedveld en ik elkaar als collega’s op dezelfde redactie in Den Haag.

De eerste dagen had hij het druk met het testen van een brommer, die zeer geschikt was voor het stadsverkeer. Willem was enthousiast en had een gunstige recensie in zijn hoofd. Tot een publicatie kwam het niet. De redactie in Amsterdam weigerde plaatsing. Te commercieel getint. Zo ging dat.

Breedveld beperkte zijn interesses verder voor het politieke werk. En hoe!

Intussen had hij wel zijn aandacht getoond voor de praktijk in het dagelijks leven zonder welk de politiek niet kan gedijen.

We waren in een, zoals later bleek, select team terecht gekomen, waarvan onder meer Ferry Mingelen deel uit maakte, die over stapte naar de NOS en op het televisiescherm de politiek jaren lang helder wist te duiden.

Willem Breedveld is kort na zijn pensionering in oktober 2010 overleden . Zijn opvolger Lex Oomkes schreef toen over Breedveld wat hij in die jaren in zijn werk en discussies op de politieke redactie erin probeerde te stampen. Een politicus handelt en denkt vanuit ideeën.

Ideologieën, hoe gering soms ook dreven, politici toch wel. En niet steeds de ijdelheid of jagen op effect.

Om dicht bij huis te blijven, het CDA met zijn strijd om het leiderschap van de partij. Mijn wijze vriend raadde Mona Keizer reeds aan ijsjes te gaan verkopen op de dijk bij Volendam.

In NRCHandelsblad van vandaag vraagt columnist Tom-Jan Meeus zich af waarom Mona Keijzer maatregelen aankondigt tegen telefonische verkopers, terwijl ze in haar keuken een pannenkoek bakt.

Ik zou nog de schoenen kunnen noemen van Hugo de Jonge.

Zesenvijftig jaar geleden, in juli van het jaar 1964 vertrok hij uit Spakenburg met acht dispuutgenoten.

Op zeil de smalle haven uit want het hangmotortje deed het niet.

Het verslag gaat verder:

“Met een halve bemanning zeeziek, voer ik over het water wat nu Zuidelijk Flevoland . Via een opening in de Knardijk en een draai naar het westen, kwamen we uiteindelijk nat en koud bij de haven van Volendam aan.

Spectaculair voeren op het zeil naar binnen en op goed geluk konden we de boot afmeren aan de visafslag.

Ja, het Hemeltje is nu al historie. En de visafslag, waar de vader van Mona Keijzer wellicht heeft gewerkt en waar vandaan Mona in haar jongere jaren met een vrachtauto vol vis het land in reed. Je weet maar nooit nu we het er toch over hebben, mogelijk is de visafslag de plaats waar ooit een standbeeld van de Volendamse Mona zal verrijzen.

Maar goed, Het verhaal gaat over een standbeeld. Hoorn werd bereikt. De stad met het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen. Ik citeer mijn zegsman getrouw:

• “Je voelt het natuurlijk al aankomen. Na een avondje Hoorn min of meer onveilig gemaakt te hebben, kwamen we op het plein waar het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen staat. Welke onbewuste motieven een rol hebben gespeeld weet ik niet meer. Maar: we schoren de vlaggenlijnen uit ; een paar klommen op de sokkel van het standbeeld en slingerden de touwen om de nek van J.P. Coen. Tegen discriminatie avant la lettre. Daar moest ik dus even aan denken.”

Naarmate je ouder wordt ga je minder geloven. Het begon al vroeg, toen je twijfelde aan het bestaan van Sint Nicolaas . Je vond het evenwel verstandig dit geloof in stand te houden met het oog op de cadeautjesregen van het volgende jaar.

Zo is het met meer geloofszaken gegaan. Het eigen belang en het behoud van de lieve vrede zijn behoudende factoren als het geloven in geding is.

Vaste waarden, die het dagelijkse doen en laten ordenden, geankerd door de systemen van de democratie , bleken op den duur minder standvastig te zijn en meer afhankelijk van het menselijk gedoe en verlangen. Om het maar niet te hebben over de tanende dogma’s en leringen der kerken.

Ver terug in de vorige eeuw werd me in colleges in het statige gebouw van de Vrije Universiteit aan de Keizersgracht in Amsterdam voorgehouden het volle gewicht van onze rechtspraak. Het paste niet kritiek te hebben op de vonnissen, uitspraken en cassaties van onze rechterlijke macht. .? Als beginnend journalist berichtte je dan ook met respect over rechtszittingen en haalde je het niet je hoofd te schrijven dat een rechter de plank had misgeslagen.

Euthasie is in beginsl het toepassen van goede zorg. Maar in de laatste jaren is de interpretatie van wat dit inhoudt uitgebreid en geen halt toegeroepen.

Dit betoogt Rosa Hertzberger in haar zaterdagse column in NRCHandelsblad , een dagblad dat met zijn tijd mee gaat en vreemd is aan conservatisme.

Volgens haar zijn we op ‘een uiterst steil stukje hellend vlak beland’ . De wilsverklaring van de patiënt, die van gedachten en gevoelens kan veranderen, ligt er.

Hertzberger vraagt zich af: “Hoe wisselend mag de wens zijn. Hoe vaak moet ze roepen dat ze geen euthanasie wil voor we haar serieus nemen. Hoe zeer mogen we haar om de tuin leiden om haar dood te maken?

De conclusie van microbioloog Rosa Hertzberger: “Bij twijfel doen, dat is euthanasie anno 2020.”

De reactie van een lezer van de NRC: “Ik ben het hier zo volledige mee eens, dat ik bijna geneigd ben een wilsverklaring op te stellen, dat ik niet dood wil. Gewoon omdat ik niet wil dat iemand anders vindt, dat mijn leven niet meer de moeite waard is.”

De reacties op de uitspraak van ons hoogste rechtscollege waren niet mals vooral van degenen, die te maken hadden met het toedienen van euthanasie als verpleeghuisarts Bert Keizer. Hij vindt de uitspraak van de Hoge Raad betreurenswaardig.

Hij schreef in Trouw: „In de afgelopen veertig jaar is één ding constant gebleven in het euthanasiedebat: elke keer als er een grens werd getrokken, werd die onmiddellijk overgestoken op zoek naar de volgende grens. We gingen van terminaal zieken naar chronisch zieken, toen naar psychiatrisch zieken, toen naar beginnende dementie, toen naar ouderen met een stapeling van klachten, toen naar mensen met gevorderde dementie, en we stopten bij mensen met een ‘voltooid leven’.”

Zij die geconfronteerd worden met de problemen van de overgang van het leven naar de dood weten geen raad met de uitspraak.

Zo schrijft Ethicus Theo Boer, voormalig lid van de regionale commissie, die de gevallen van euthanasie beoordeelt, in het dagblad Trouw dat wie duidelijkheid verwacht van de uitspraak van een koude kermis thuis komt. De artsen moeten zich voorbereiden op een stijgende druk van de familieleden. Het mag nu immers. De waardeoordelen van de familie - met de gedachte “Ik zou nooit dement willen zijn. Wat is dat voor leven? “ krijgen meer gewicht.

Het is waar, de rechtspraak loopt achter de ontwikkelingen in de samenleving aan. Maar als het om de bescherming van het leven gaat, willen we wel weten waar de ouderen aan toe zijn.

Erkend is, dat de afgelopen crisis-maanden de zorg voor de ouderen minder aandacht heeft gehad. Te sterk is gedacht dat de bewoners van de verpleeghuizen en met name de 80-plussers aan de rand van het graf vertoeven.

Nederland behoort tot de vier zuinigste of spaarzaamste landen van de Europese Unie. Dat is dan vriendelijk aangeduid. Een kwestie van vertaling.

Met Oostenrijk, Denemarken en Finland heeft Nederland kritiek op de wijze, waarop de landen van de Europese landen Italië en Spanje willen helpen, de landen die het ernstigste zijn getroffen door de Corona-crisis.

De vierzuinige landen worden in de meest gebruikte taal van de Unie “The frugal four” genoemd.

In de dikwijls interessante en ook actuele taalrubriek op de achterpagina van het dagblad Trouw van vandaag ( 27 mei) lees ik, dat de vertaling van frugal niet alleen spaarzaam kan zijn, maar ook gierig .

De Nederlandse taal is veel synoniemen van zuinig rijk met een ongunstige bijklank als gierig, knieperig, krenterig en schraperig. Om het woord ‘vrekkig’ niet te vergeten. “De vrekkige vier” dus. Dat allitereert aardig. Finland kan zich ook nog aansluiten bij de landen, die bezwaar maken. “De vrekkige vijf”. Dat klinkt ook nog.

Nederland trok in Europa steeds met Duitsland op. Maar Duitsland en zijn bondskanselier Merkel draaiden bij en zochten het terwille van het behoud en de eenheid van de Europese Unie bij Frankrijk.

Er was meer aan de hand. Wilden de landen van de Unie zich handhaven terwijl de machtsblokken in de wereld verschoven en de Verenigde Staten met Trump aan de top onberekenbaar was geworden?

Merkel schatte de gevolgen van de Corona-crisis ernstig in.

Ik citeer wat Sterre Lindhout in De Volkskrant schreef:

“Wie Rutte hoort praten, of zijn Oostenrijkse collega Sebastian Kurz, krijgt de indruk dat ze denken dat de EU, zodra er een vaccin of medicijn is om het virus klein te krijgen, de draad weer op zal pakken waar het die in februari 2020 heeft laten liggen. Merkel ziet dat anders. Dit is de zwaarste crisis in de geschiedenis van de EU, zei ze twee keer tijdens de presentatie van het Duits-Franse plan. ‘En zo’n crisis vereist passende antwoorden.’ De Duitse regering is overtuigd dat de EU op een belangrijk kruispunt staat, dat het om meer gaat dan ‘slechts’ het bestrijden van een pandemie en een recessie, dat de toekomst van de Europese samenwerking in het geding is”

„Hoe moet ik die verdomde statistieke interpreteren? In mijn leeftijdsgroep vallen de doden bij bosjes….

ik doe er verstandig aan binnen te blijven, afstand te houden, kalm aan te doen….

het onderliggende lijden is oud-zijn…

Iedereen, dus ik ook, zoekt op internet naar kennis, maar zeker als het gaat om deze pandemie, is het of je de Toren van Babel beklimt; men spreekt elkaar tegen….

de ene viroloog zegt dat mondkapjes onzin zijn, de ander vindt het noodzakelijk dat ik ze draag. De vraag naar wijsheid geeft geen antwoord. De cijfers laten zich niet tot begrijpelijke woorden en adviezen kneden. „

Je kunt wel net doen of je niets hoort en ziet en de televisie weg knippen als in het nieuwsjournaal de zoveelste grote of kleine ondernemer zegt met de rug tegen de muur te staan en je kunt het bovenstaande geklaag direct vergeten, het is al te duidelijk dat ons feuilleton over Corona-dreiging krijst om een vervolg.

De jammerkreten heb ik als brandnetels geplukt uit een column in het serieuze weekblad De Groene Amsterdammer. Boven het verhaal staat de kop Dode letters.

De naam van de auteur is Opheffer, achter welke naam schuil gaat Theodoor Holman, die als columnist van Het Parool in de tijd dat ik dit dagblad las de kachel wist aan te maken en het onbevangen bruin wist te bakken. In „Het Parool” trok aan het eind van de vorige eeuw de volgende zin van hem vooral de aandacht: „Nog steeds vind ik iedere christenhond een misdadiger”.

Er werd een aanklacht tegen hem ingediend, maar de rechter sprak hem vrij van godslastering.

Zijn geklaag over de elkaar tegensprekende wetenschappers, die hun adviezen „als snoepgoed rondstrooien” heeft alle grond. Een vriend wijst hem op de Bijbeltekst uit het boek Korinthe "De letter doodt, maar de Geest maakt levend."

Als je Opheffer leest, vermoed je het te doen hebt met een oude man. Hoogbejaard haast. Hij schrijft tekst na de gelezen te hebben; „Mijn Geest raakt vermoeid. Hij wil een beetje niks doen, vermaakt worden, de tijd verlengen met herinneringen van vroeger.”

En verderop: „Zoals ik, naarmate mijn jaren verstrijken, voortdurend minder weet wat het goede is, wat goed is, wat waard is, wat waarheid is en wat het schone is, neemt mijn onzekerheid toe en daarmee een vorm van handelingsonbekwaamheid”

Opheffer weigert evenwel zijn eerbied voor de wetenschap op te geven, maar beseft, dat de conclusies, de wetten en de formules en de elegante redeneringen dode letters zijn.

De columnist van De Groene vraagt zich in deze crisistijd af wat hij in ‚godsnaam’ moet denken en hoe hij het juiste denkt. Zijn slotzin: „Die vragen knagen een steeds ouder wordende geest weg…”

Hoogbejaard ? Zo ver ben je gekomen als je 67 jaar bent geworden terwijl er nog een mooi stuk leven voor je hebt ligt.

Is de Corona-crisis echt zo ernstig? De wetenschappers spreken elkaar tegen. De politiek neemt beslissingen, maar zegt maatregelen terug te nemen als het virus weer terugbijt.

Het vaccin tegen het virus moet nog gevonden worden.

De voorspellingen worden somber. Het kan zelfs 2021 of later worden voor het „eureka” klinkt.

Mijn dierbare bejaarde kennis is al twee keer voor weken verbannen naar zijn kamer, omdat in zijn verpleeghuis een besmetting was geconstateerd. Volledig gevangen. Kan zich een meter heen en terug in zijn rolstoel bewegen.

Zo zijn er honderden verhalen.

De crisis is inderdaad ernstig,

Het virus is nog ongrijpbaar.