Elders
Zoek
de nieuwe premier
niet in de Tweede Kamer
Minis-
ters en
staats-
secreta-
rissen
ook niet
Stond daar zondagavond 26 augustus in de Rode Hoed in Amsterdam tijdens het debat tussen vier lijsttrekkers, onze toekomstige minister-president? Roemer, Rutte, Samsom en ook Wilders kwamen voor deze hoge positie in aanmerking en mochten van gesprekleider Wester recht in de camera’s vertellen waarom ze zichzelf de beste premier van Nederland vonden.
Roemer noch Rutte zijn geschikt. Roemer maakte in het gesprek met zijn drie rivalen niet de indruk de grote leidsman te kunnen zijn. Zijn vriendelijkheid en gemoedelijkheid waren verdwenen en hadden plaats gemaakt voor onzekerheid en fanatisme. Rutte als demissionaire minister-president hield zich op de vlakte en kon een fikse ruzie met Wilders niet vermijden. Wilders, die het land in de ellende van het Europese isolement wil storten, zo bleek weer, telde niet meer mee. Bleef over Samsom van de PvdA, die al snel na het debat tot winnaar werd gebombardeerd. Volgens de peilingen haalde hij Roemer en zijn SP snel in.
De vraag is of de man of vrouw van de grootste partij minister-president moet worden. Wie de cijfers van het CBS, dat de programma’s van de partijen doorberekende bestudeert, komt tot de conclusie dat alle partijen het ernstige voornemen hebben het land uit de crisis te sleuren. Opvallend is dat uit deze cijfers, die een dag na het debat tussen de vier werden gepubliceerd, blijkt dat de standpunten niet ver van elkaar zijn ingenomen.
Na de verkiezingen kan over een breed front overeenstemming gevonden worden. Zeker met de mentaliteit, waarmee het Kunduz-akkoord werd bereikt.
Gevraagd, wanneer de stembus een chaotisch politiek beeld heeft geleverd, een gezaghebbende zakelijk ingestelde informateur, die niet in de politieke arena naam heeft gemaakt en in staat is een dienovereenkomstige formateur (minister-president) te vinden.
Historicus Jan Dirk Snel pleit in een essay in het dagblad Trouw voor de komst van een minister-president, die niet gekozen is en dus geen lid van de Tweede Kamer. Dit zou de kwaliteit van ons politieke bestel aanzienlijk verbeteren.
Snel vraagt zich zelfs af of ook niet de ministers en staatssecretarissen buiten het parlement moeten worden gevonden.
Door de wijziging van haar Reglement van Orde heeft de Tweede Kamer koningin Beatrix als de persoon aan wie de fractieleiders hun standpunten over de vorming van het nieuwe Kabinet rapporteren, uitgeschakeld. De Kamer maakt zelf uit wie informateur wordt en heeft de Majesteit daarbij niet meer nodig.
Geen
van
de vier
Hoe dat zal gaan, durft niemand te voorspellen. Mogelijk komt men in een noodsituatie toch weer met hangende pootjes bij de vorstin terecht.
Bij het openbare debat in de Kamer na de verkiezingen zou men tot de conclusie kunnen komen dat de beoogde minister-president over wie men het eens zou moeten worden, buiten de Tweede Kamer wordt gezocht. Wanneer de Kamer dit bij meerderheid besluit, zonder dat men zich uitspreekt over de samenstelling van een coalitie, zijn er al veel problemen direct opgelost.
Het zou lang niet gek zijn, dat nu tijdens de verkiezingscampagne, die onderhand eentonig begint te worden, de partijen zich hierover uitspreken. Het probleem is dan opgelost, dat de nieuwe minister-president uit de partij komt met de meeste stemmen, terwijl hij daarvoor niet geschikt is of een politiek verleden met zich meezeult (Rutte), waarvan hij alleen maar hinder zal ondervinden.
Z u i v e r e n d
Jan Dirk Snel suggereert in zijn essay de overstap als lid van de Tweede Kamer naar het ambt van minister of staatssecretaris wettelijk onmogelijk te maken. Dat verbod zou dan voor de zittingsperiode van vier jaar gelden. Een dergelijke wettelijke maatregel komt volgens mij zeker de kwaliteit van de democratie ten goede. Inderdaad, men heeft zich laten kiezen om in de eerste plaats het land en ook de wereld rondom (Europa) te dienen. Maar niets menselijks is ook de politicus in de Tweede Kamer vreemd en de ambities blijven. Het klinkt banaal, maar het ambt van bewindsman of bewindsvrouw biedt meer comfort en aanzien en dat alleen niet om de mooie auto met chauffeur. Dit persoonlijk verlangen, dat nooit geagendeerd wordt, maar wel ter sprake komt in de aparte vertrekken, is een geheime onderstroom in het politiek gebeuren. In de biografie van mooie Barend Biesheuvel merk je deze ambities niet alleen tussen de regels door , maar schrijft auteur Wilfred Scholten er openlijk over. Trouwens, in de die tijd, dat ik in Den Haag als redacteur werkte, moest ik soms het antwoord geven op een vraag van een Kamerlid of hij of zij 'ministeriabel' werd geacht.
Het overstapverbod (vast te leggen in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer? ) zou zuiverend werken in het politiek bestel.
Bert de Jong.
Terug naar Weerwater: Home