europarenkonstituzioa(proiektua)

Europarentzat Konstituzioa bat eratzen duen Tratatua (proiektua)

Itzultzaile Zerbitzu Ofiziala

ATARIKOA

BELGIARREN ERREGE JAUN GURENAK, TXEKIAR ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, DANIMARKAKO ERREGINA ANDRE GURENAK, ALEMANIAKO ERREPUBLIKA FEDERALEKO LEHENDAKARIAK, ESTONIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, HELENIAR ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, ESPAINIAKO ERREGE JAUN GURENAK, FRANTZIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, IRLANDAKO LEHENDAKARIAK, ITALIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, ZIPREKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, LETONIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, LITUANIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, LUXENBURGOKO DUKE GOIEN JAUNAK, HUNGARIAKO ERREPUBLIKAKO PARLAMENTUAK, MALTAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, HERBEHEREETAKO ERREGINA ANDRE GURENAK, AUSTRIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, POLONIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, PORTUGALGO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, ESLOVENIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, ESLOVAKIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, FINLANDIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK, SUEDIAKO ERRESUMAKO GOBERNUAK, BRITAINIA HANDIKO ETA IPAR IRLANDAKO ERRESUMA BATUKO ERREGINA ANDRE GURENAK,

Europaren oinordekotza kulturazko, erlijiozko eta humanistikoen goi-eraginez, hortik abiatuta garatu baitira gizakiaren eskubide urraezin eta utziezinak, demokrazia, berdintasuna, askatasuna eta zuzenbide-estatua bezalako balio unibertsalak,

Europak, bizipen mingarriak jasan ondoren orain bat eginik dagoela, zibilizazioaren, aurrerabidearen eta oparotasunaren bidean aurrera egin nahi duen uste osoaz, bere biztanle guztien onerako, ahulenak eta baztertuenak ere ahaztu gabe; Europa horrek kulturari, jakintzari eta gizartearen aurrerakuntzari kontinente irekia izaten jarraitu nahi duen uste osoaz; herrigintza demokratiko eta gardenagoan sakondu nahi duen eta munduko bakearen, justiziaren eta elkartasunaren alde lan egin nahi duen uste osoaz,

Europako herriek, zein bere nortasunaz eta nazio-historiaz harro egonda ere, antzinako zatiketak gainditzeko erabakia hartuta dutela, eta, gero eta bat eginago, elkarrekin etorkizun erkidea jorratu nahi duten ziurtasunaz,

Europak, “aniztasunean bat eginik”, aukerarik onenak emango dizkiela, guztion eskubideak errespetatuta, eta, ondo jakinda etorkizun dauden belaunaldien aurrean eta Lur osoaren aurrean zer-nolako erantzukizuna duen, gizakiaren itxaropenerako berebiziko esparrua den abentura handi horretan aurrera egin dezaten segurtasunaz,

Europako Erkidegoak eratzeko tratatuen eta Europar Batasunaren Tratatuaren esparruan egindako lanari jarraitzeko deliberoaz, erkidegoaren altxorraren iraupena bermatuta egon dadin,

Europako Konbentzioaren kide guztiei, Konstituzio proiektu hau egite aldera Europako herritar eta estatu guztien izenean esker onez,

HONAKO HAUEK IZENDATU DITUZTE AHAL OSOKO:

BELGIARREN ERREGE JAUN GURENAK

TXEKIAR ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

DANIMARKAKO ERREGINA ANDRE GURENAK

ALEMANIAKO ERREPUBLIKA FEDERALEKO LEHENDAKARIAK

ESTONIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

HELENIAR ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

ESPAINIAKO ERREGE JAUN GURENAK

FRANTZIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

IRLANDAKO LEHENDAKARIAK

ITALIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

ZIPREKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

LETONIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

LITUANIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

LUXENBURGOKO DUKE GOIEN JAUNAK

HUNGARIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

MALTAKO LEHENDAKARIAK

HERBEHEREETAKO ERREGINA ANDRE GURENAK

AUSTRIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARI FEDERALAK

POLONIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

PORTUGALGO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

ESLOVENIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

ESLOVAKIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

FINLANDIAKO ERREPUBLIKAKO LEHENDAKARIAK

SUEDIAKO ERRESUMAKO GOBERNUAK

BRITAINIA HANDIKO ETA IPAR IRLANDAKO ERRESUMA BATUKO ERREGINA ANDRE GURENAK

JAUN ETA ANDRE HORIEK, beren ahal osoak, egoki eta behar bezala aitorturik, elkarri agertu ondoren, ondorengo xedapen hauek hitzartu dituzte:

I. ZATIA

I. TITULUA

BATASUNAREN DEFINIZIOA ETA HELBURUAK

I-1. ARTIKULUA

Batasuna sortzea

Konstituzio honek Europako herritarrek eta estatuek etorkizuna elkarrekin eraikitzeko duten borondatea du sorburu, eta Europar Batasuna eratzen du, estatu kideek helburu erkideak lortzeko hari eskumenak emanda.

Batasunak koordinatuko ditu helburu horiek lortzeko estatu kideen politikak, eta erkidego moduan erabiliko ditu estatu kideek emandako eskumenak.

Batasuna zabalik dago bere balioak errespetatzen dituzten eta baliook elkarrekin indartzeko konpromisoa hartzen duten Europako estatu guztientzat.

I-2. ARTIKULUA

Batasunaren balioak

Batasunak oinarrizko balio ditu gizakiaren duintasunaren begirunea, askatasuna, demokrazia, berdintasuna, zuzenbide-estatua eta giza eskubideen errespetua, gutxiengoetako pertsonen eskubideak ere barnean direla.

Estatu kide guztiek erkide dituzte balio horiek, aniztasuna, bereizkeriarik eza, tolerantzia, justizia, elkartasuna eta emakume eta gizonen arteko berdintasuna ezaugarri dituen gizartearen baitan.

I-3. ARTIKULUA

Batasunaren xedeak

Batasunak bakea, bere balioak eta bere herrien ongizatea sustatzea du helburu.

Batasunak barne-mugarik gabeko askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparrua eskainiko die herritarrei, eta lehia askea eta faltsutu gabea izango duen barne-merkatua.

Batasunak Europaren garapen iraunkorraren alde egingo du lan, horretarako oinarritzat hartuta ekonomia-hazkunde orekatua eta prezioen egonkortasuna, enplegu betea eta gizartearen aurrerabidea jomuga dituen lehiakortasun handiko merkatuko ekonomia soziala eta ingurumenaren babes-maila eta kalitatearen hobekuntza-maila handia.

Era berean, aurrerabide zientifikoa eta teknikoa ere sustatuko ditu.

Batasunak gizarteko bazterkeriaren eta bereizkeriaren aurka egingo du eta gizarte-justizia eta –babesa, emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna, belaunaldien arteko elkartasuna eta haurren eskubideen babesa sustatuko ditu.

Batasunak estatu kideen arteko ekonomia-, gizarte- eta lurralde-kohesioa eta elkartasuna bultzatuko ditu.

Batasunak bere kultura- eta hizkuntza-aniztasunaren aberastasuna errespetatuko du eta Europaren kultura-ondarea zaintzeko eta garatzeko ardura izango du.

Munduko gainerakoekin dituen harremanetan Batasunak bere balioak eta interesak indartu eta sustatuko ditu.

Bakea, segurtasuna, Lurraren garapen iraunkorra, herrien arteko elkartasuna eta errespetua, merkataritza aske eta zuzena, pobretasuna ezabatzea eta giza eskubideak -batez ere haurren eskubideak- babestea, nazioarteko zuzenbidea zorrotz bete eta garatzea, eta, bereziki, Nazio Batuen Gutunaren printzipioen errespetua bultzatuko ditu.

Batasunak bitarteko egokiak erabiliko ditu bere helburuak lortzeko, Konstituzioan ematen zaizkion eskumenen arabera.

I-4. ARTIKULUA

Oinarrizko askatasunak eta bereizkeriarik eza

Batasunak pertsonen, zerbitzuen, salgaien eta kapitalen zirkulazio askea eta kokatzeko askatasuna bermatuko ditu bere baitan, Konstituzioan xedatutakoarekin bat.

Debeku da nazionalitatea dela-eta inongo bereizkeriarik egitea Konstituzioaren aplikazio.eremuan, bere xedapen bereziei kalterik egin gabe.

I-5. ARTIKULUA

Batasunaren eta estatu kideen arteko harremanak

Batasunak estatu kideak Konstituzioaren aurrean berdinak izatea errespetatuko du, eta bai estatu horien funtsezko egitura politikoari eta konstituzio.egiturari lotuta dagoen nazio.nortasuna ere, toki. eta eskualde.autonomiari dagokionetan barne.

Batasunak estatuaren funtsezko egitekoak errespetatuko ditu, eta, bereziki, estatuaren lurralde.osotasuna bermatzea, ordena publikoa jagotea eta estatu.segurtasuna zaintzea xede dutenak.

Lankidetza leialaren printzipioaren arabera, Batasunak eta estatu kideek elkar errespetatuko dute eta elkarri lagunduko diote Konstituziotik eratortzen diren xedeak betetzeko.

Estatu kideek egoki diren neurri orokor zein berezi guztiak hartuko dituzte, Konstituziotik eratorritako betebeharrak eta Batasuneko instituzioen egintzen ondorioz sortutakoak beteko direla bermatuta egon dadin.

Estatu kideek Batasunaren xedea betetzen lagunduko dute, eta ez dute parte hartukoBatasuneko helburuak lortzea arriskuan jar dezakeen ezein neurritan.

I-6. ARTIKULUA

Batasuneko Zuzenbidea

Konstituzioa eta Batasunari emandako eskumenak baliatzean bertako instituzioek sortutako zuzenbidea estatu kideetako zuzenbidearen gainetik egongo dira.

I-7. ARTIKULUA

Nortasun juridikoa

Batasunak nortasun juridikoa du.

I-8. ARTIKULUA

Batasuneko ikurrak

Batasunaren ikurrinak urre koloreko hamabi izar ditu hondo urdinaren gainean.

Batasunaren ereserkia Ludwig Van Beethoven-en Bederatzigarren Sinfoniako Alaitasunaren Ereserkitik hartu da.

Batasunaren ikurritza hau da: “Aniztasunean bat eginik”.

Batasuneko dirua euroa da.

Europaren eguna maiatzaren 9an ospatzen da Batasun osoan.

II. TITULUA

OINARRIZKO ESKUBIDEAK ETA BATASUNEKO HERRITARTASUNA

I-9. ARTIKULUA

Oinarrizko eskubideak

Batasunak II. zatia osatzen duen Oinarrizko Eskubideen Gutunean adierazitako eskubideak, askatasunak eta printzipioak aitortzen ditu.

Batasuna Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babesteko Europako Hitzarmenari atxikiko zaio.

Atxikitze horrek ez ditu aldaraziko Konstituzioan zehazten diren Batasunaren eskumenak.

Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babesteko Europako Hitzarmenak bermatzen dituen oinarrizko eskubideak, eta estatu kideen konstituzio-tradizio erkideetatik datozenak Batasunaren Zuzenbidearen osagai dira, printzipio orokor direnez.

I-10. ARTIKULUA

Batasuneko herritartasuna

Estatu kideren bateko nazionalitatea daukan pertsona oro izango da Batasuneko herritar; herritartasun hori erantsi egiten zaio estatu kide bakoitzeko herritar izaerari, bata bestearen ordezko izan gabe.

Batasuneko herritarrak Konstituzioan ezarritako eskubideen titular eta eginbeharren menpeko dira.

Eskubide hauek dituzte:

estatu kideetako lurraldean askatasunez zirkulatzeko eta bertan bizilekua hartzeko eskubidea dute;

botoa emateko zein hautagai izateko eskubidea dute, bai Europako Parlamenturako hauteskundeetan, bai eta bizileku duten estatu kideetako udal-hauteskundeetan ere, estatu horretako herritarrek dituzten baldintza berberetan;

herritar direneko estatu kideak ordezkaritzarik ez daukan hirugarren herrialderen baten lurraldean, beste edozein estatu kidetako agintari diplomatiko eta kontsularren babesa hartzeko eskubidea dute estatu horretako herritarren baldintza berberetan.

Konstituzioaren hizkuntzetako bat erabiltzeko eta erantzuna hizkuntza horrexetan jasotzeko eskubidea dute, Europako Parlamentuari eskaerak egin, Europako Arartekoarengana jo eta Batasuneko instituzio eta organo aholku-emaileei zuzentzean.

Eskubide horiek baliatzeko orduan badira baldintza eta muga batzuk, Konstituzioak berak ezarritakoak eta Konstituzioa aplikatuta hartutako neurriek finkatutakoak.

III. TITULUA

BATASUNAREN ESKUMENAK

I-11. ARTIKULUA

Oinarrizko printzipioak

Eskumenak emateko printzipioak agintzen du Batasunaren eskumenak mugatzeko orduan.

Subsidiariotasun. eta heinekotasun.printzipioak agintzen du Batasunaren eskumenak baliatzeko orduan.

Batasunak, eskumenak emateko printzipioaren indarrez, estatu kideek Konstituzioan esleitu dizkioten eskumenen mugen barruan jarduten du, Konstituzioan ezarritako helburuak betetzeko.

Konstituzioan Batasunari esleitu ez zaion eskumen oro estatu kideei dagokie.

Estatu kideek, nahiz beren gobernu zentralaren bidez, nahiz eskualde- zein toki-erakundeen bidez, xede-ekintzaren helburuak ondo lortu ezin dituztenean, eta, xede-ekintzaren maila edo ondorioak direla-eta, helburuak Batasunaren bidez hobeto lortzeko modukoak direnean, orduantxe bakarrik, eta hein horretan, subsidiariotasun-printzipioaren arabera hartuko du parte Batasunak bere eskumen esklusibokoak ez diren eremuetan.

Subsidiariotasun. eta heinekotasun.printzipioen aplikazioari buruzko protokoloan ezarritakoaren arabera aplikatuko dute Batasuneko instituzioek subsidiariotasun-printzipioa.

Estatu kideetako parlamentuek printzipio hori errespetatuko dela jagongo dute protokolo horretan ezarritako prozeduraren arabera.

Heinekotasun-printzipioaren arabera, Batasunaren ekintzaren edukia eta forma ez dira izango Konstituzioaren helburuak lortzeko beharrezko den neurri horretatik gorakoak.

Subsidiariotasun. eta heinekotasun.printzipioen aplikazioari buruzko protokoloan ezarritakoaren arabera aplikatuko dute Batasuneko instituzioek heinekotasun-printzipioa.

I-12. ARTIKULUA

Eskumen-kategoriak

Konstituzioak eremu jakin batean Batasunari eskumen esklusiboa ematen dionean, Batasunak berak bakarrik egin ahal izango ditu legeak eta berak bakarrik onartu ahal izango ditu zuzenbidearen arabera lotura-indarra duten egintzak, eta estatu kideek, berriz, estatu kide diren aldetik, Batasunak horretarako ahalmena ematen badie edo Batasunaren egintzak aplikatzeko bada, orduan bakarrik egin ahal izango dute hori.

Konstituzioak eremu jakin batean Batasunari estatu kideekin batera partekatutako eskumena ematen dionean, Batasunak eta estatu kideek legeak egin eta zuzenbidearen arabera lotura-indarra duten egintzak onartu ahal izango dituzte eremu horretan.

Batasunak bere eskumena baliatu ez duen neurrian edo Batasunak bere eskumena baliatzeari uztea erabaki duen neurrian baliatuko dute estatu kideek beren eskumena.

Estatu kideek beren ekonomia- eta enplegu-politikak koordinatuko dituzte III. zatian ezarritako moduen arabera; modu horiek definitzeko eskumena izango du Batasunak.

Batasunak eskumena izango du atzerri- eta segurtasun-politika erkidea zehazteko eta aplikatzeko, defentsa-politika erkidea arian-arian eratzea ere barnean hartuta.

Eremu jakin batzuetan eta Konstituzioan ezarritako baldintzetan, Batasunak ekintzak burutzeko eskumena izango du estatu kideen zeregina koordinatu, lagundu edo osatze aldera, Batasunak, baina, berea egin gabe estatu kideek eremu horietan duten eskumena.

Batasunak, III. zatian ezarritako xedapenen indarrez, eremu horiei buruz onartzen dituen egintzek, zuzenbidearen arabera lotura-indarra dutela, ezin izango dute estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenen ezein harmonizaziorik ekarri.

Batasunak dituen eskumenak norainokoak diren eta zein baldintzatan baliatu behar diren, III. zatiko xedapenetan zehaztuko da eremu bakoitzari dagokionez.

I-13. ARTIKULUA

Eskumen esklusiboen eremuak

Batasunak eskumen esklusiboa izango du honako eremu hauek kudeatzeko:

aduana-batasuna;

barne-merkatuak funtziona dezan lehiari buruz beharrezko diren arauak ezartzeko zeregina;

diru gisa euroa darabilten estatu kideen diru-politika;

Batasunak arrantza-gaietan darabilen politikari lotuta, itsasoko baliabide biologikoak jagoteko zeregina;

Batasun osorako merkataritza-politika.

Era berean, Batasunak eskumen esklusiboa izango du nazioarteko akordioak sinatzeko orduan, betiere, hitzarmen hori Batasunaren lege-egintza batean jasota dagoenean, bere barneko eskumena baliatu ahal izateko hitzarmen hori beharrezko denean, eta arau erkideetan eragina izan dezakeen edo arauon indarra aldaraz dezakeen neurrian.

I-14. ARTIKULUA

Partekatutako eskumenen eremuak

Konstituzioak Batasunari emandako eskumena, I-13 eta I-17. artikuluetan aipatutako eremuei ez badagokie, Batasunak estatu kideekin partekatutakoa izango da.

Batasunak eta estatu kideek elkarrekin partekatuta dituzten eskumenak honako eremu nagusi hauek hartuta aplikatuko dira:

barne-merkatua;

gizarte-politika, III. zatian zehaztutako gaiei dagokienez;

ekonomia-, gizarte- eta lurralde-kohesioa;

nekazaritza eta arrantza, itsasoko baliabide biologikoak jagoteko zeregina alde batera utzita;

ingurumena;

kontsumitzaileen babesa;

garraioak;

Europa barruko sareak;

energia;

askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparrua;

osasun publikoaren arloan segurtasuna bermatzeko gai erkideak, III. zatian zehaztutako arloei dagokienez.

Ikerketari, teknologia-garapenari eta espazioari dagozkien eremuetan, Batasunak ekintzak burutzeko eskumena izango du, bereziki, programak definitu eta egiteko jardunak burutzeko eskumena; eskumen hori baliatzeak, ordea, ez du inola ere eragotziko estatu kideek euren eskumena baliatu ahal izatea.

Garapenerako lankidetzari eta laguntza humanitarioari dagozkien eremuetan, Batasunak ekintzak burutzeko eta politika erkidea egiteko eskumena izango du; eskumen hori baliatzeak, ordea, ez du inola ere eragotziko estatu kideek euren eskumena baliatu ahal izatea.

I-15. ARTIKULUA

Ekonomia- eta enplegu-politikak koordinatzea

Estatu kideek beren ekonomia-politikak koordinatuko dituzte Batasunaren baitan.

Helburu hori betetzeko, Ministroen Kontseiluak neurriak hartuko ditu, bereziki, politika horiek izan behar dituzten norabide nagusiei dagokienez.

Xedapen bereziak aplikatuko zaizkie diru moduan euroa duten estatu kideei.

Batasunak estatu kideen enplegu-politiken koordinazioa bermatzeko neurriak hartuko ditu, bereziki, politika horiek izan behar dituzten norabideak zehaztuta.

Estatu kideen gizarte-politikak koordinatuko direla bermatzeko ekimenak onartu ahal izango ditu Batasunak.

I-16. ARTIKULUA

Atzerri- eta segurtasun-politika erkidea

Atzerri- eta segurtasun-politika erkidean Batasunak duen eskumenak Batasunaren atzerri-politikaren eremu guztiak eta segurtasunari buruzko gai guztiak hartuko ditu bere baitan, defentsa erkidea ekar dezakeen defentsa-politika erkidea arian-arian eratzea barnean hartuta.

Estatu kideek biziki eta baldintzarik jarri gabe bultzatuko dute Batasunaren atzerri- eta segurtasun-politika erkidea, elkarrenganako leialtasunez eta elkartasunez, eta Batasunak eremu horretan egiten duena errespetatuko dute.

Ez dute parte hartuko Batasunaren interesen aurkako ezein ekintzatan ezta bere eraginkortasuna murriztu dezaketen ezein ekintzatan ere.

I-17. ARTIKULUA

Laguntza-, koordinazio- edo osatze-ekintzen eremua

Batasunak eskumena izango du zenbait eremutan laguntza-, koordinazio- edo osatze-ekintzak burutzeko.

Honako hauek izango dira ekintza horien eremuak, Europa helburu dela:

giza osasunaren babesa eta hobekuntza;

industria;

kultura;

turismoa;

hezkuntza, gazteria, kirola eta lanbide-heziketa;

babes zibila;

administrazioen arteko lankidetza.

I-18. ARTIKULUA

Malgutasun-klausula

Konstituzioak ezarritako helburuetakoren bat lortze aldera, III. zatian zehaztutako politiken eremuari dagokionez, Batasunak ekintzaren bat egin behar duela beharrezkotzat jotzen denean, eta horretarako beharrezko diren jarduteko ahalak Konstituzioan jaso ez badira, Ministroen Kontseiluak, Europako Batzordearen proposamenaren gainean eta Europako Parlamentuak neurrioi aurretiaz onespena emanda, egoki diren neurriak hartuko ditu aho batez.

Europako Batzordeak, I-11. artikuluaren 3. paragrafoan aipatutako subsidiariotasun-printzipioa kontrolatzeko prozeduraren esparruan, estatu kideetako parlamentuei jakinaraziko dizkie artikulu honetan oinarritutako proposamenak.

Artikulu honetan oinarritutako neurriek ezin izango dute estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenen inolako harmonizaziorik ekarri, baldin eta Konstituzioak harmonizazio hori baztertzen badu.

IV. TITULUA

BATASUNEKO INSTITUZIOAK ETA ORGANOAK

I. KAPITULUA

INSTITUZIO-ESPARRUA

I-19. ARTIKULUA

Batasunaren instituzioak

Batasunak, jarraikook helburu dituela, badu instituzio-esparrua:

bere balioak sustatzeko;

bere helburuak lortzeko;

bere interesak eta bere herritarren eta estatu kideen interesak defendatzeko;

bere politiken eta ekintzen koherentzia, eraginkortasuna eta jarraipena bermatzeko.

Hauexek dira instituzio-esparru hori osatzen dutenak:

Europako Parlamentua,

Kontseilu Europarra,

Ministroen Kontseilua (aurrerantzean, “Kontseilua”),

Europako Batzordea (aurrerantzean, “Batzordea”),

Europar Batasuneko Justizia Auzitegia.

Instituzio horietako bakoitzak Konstituzioak emandako eskurantzen mugen barruan jardungo du, betiere, Konstituzioan ezarritako prozedurak eta baldintzak oinarri dituela.

Instituzioek elkarrekiko lankidetzan leial jardungo dute beti.

I-20. ARTIKULUA

Europako Parlamentua

Europako Parlamentuak legegintza eta aurrekontugintza beteko ditu Kontseiluarekin batera.

Kontrol politikoa egiteko eta aholku emateko eginkizunak beteko ditu, Konstituzioak ezarritako baldintzetan.

Batzordeko lehendakaria hautatuko du.

Batasuneko herritarren ordezkariek osatuko dute Europako Parlamentua.

Ordezkarien kopurua zazpiehun eta berrogeita hamarrekoa izango da, gehienez ere.

Herritarren ordezkaritza beheranzko proportziozkoa izango da, eta estatu kide bakoitzeko gutxienez sei diputatu izango dira.

Estatu kideetako bati ere ez zaio emango laurogeita hamasei eserleku baino gehiago.

Kontseilu Europarrak, Europako Parlamentuaren ekimenez eta haren onespenarekin, lehenengo lerrokadan adierazten diren printzipioen arabera, Europako Parlamentuaren osaera finkatzeko europar erabakia hartuko du aho batez.

Europako Parlamentuko diputatuak zuzeneko sufragio unibertsal aske eta isilpekoz hautatuko dira, bost urteko agintaldi baterako.

Europako Parlamentuak bere diputatuen artetik hautatuko ditu lehendakaria eta Mahaia.

I-21. ARTIKULUA

Kontseilu Europarra

Kontseilu Europarrak Batasunaren garapena bultzatu, eta Batasunaren norabide eta lehentasun politiko orokorrak zehaztuko ditu.

Ez du ezein legegintza-eginkizunik beteko.

Estatu kideetako estatuburuek edo gobernuburuek, Kontseiluko lehendakariak eta Batzordeko lehendakariak osatuko dute Kontseilu Europarra.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak ere hartuko du parte Kontseiluaren lanetan.

Kontseilu Europarra hiru hilerik behin bilduko da, Kontseiluko lehendakariak deituta.

Eguneko gai-zerrendak hala eskatzen duenean, Kontseilu Europarreko kideek erabaki ahal izango dute euretariko bakoitzak ministro bana izatea laguntzaile, eta Batzordeko buruak, berriz, Batzordeko kide bat eraman ahal izango du laguntzaile.

Egoeraren arabera beharrezkoa denean, Kontseiluko lehendakariak Kontseilu Europarraren bilera berezia egiteko deia egingo du.

Kontseilu Europarrak adostasunez hartuko ditu erabakiak, Konstituzioak bestelakorik xedatu ezean.

I-22. ARTIKULUA

Kontseilu Europarreko lehendakaria

Kontseilu Europarrak gehiengo kualifikatuz hautatuko du lehendakaria bi urte eta erdiko agintaldi baterako; kargu hori beste behin bakarrik bete ahal izango du pertsona berak.

Eragozpen edo falta astunen bat gertatuz gero, Kontseilu Europarrak prozedura bera erabiliz eman ahal izango dio amaiera lehendakariaren agintaldiari.

Kontseilu Europarreko lehendakaria:

Kontseilu Europarraren lanetan bera izango da buru eta sustatzaile;

Kontseilu Europarraren lanak prestatzeko eta horiei jarraipena emateko ardura izango du, Batzordearen lehendakariarekin batera lankidetzan eta Gai Orokorren Kontseiluaren lanetan oinarrituta;

Kontseilu Europarraren barnean kohesioa eta adostasuna sendotzen ahaleginduko da;

Kontseilu Europarraren bileretako bakoitza amaitutakoan, txostena aurkeztuko dio Europako Parlamentuari.

Kontseilu Europarraren lehendakariak, bere mailari eta izaerari dagokienez, Batasunaren atzerri-ordezkaritza hartuko du bere gain atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen gaietan, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak dituen eskurantzei kalterik egin gabe.

Kontseilu Europarraren lehendakariak ezin izango du estatu kideetan ezein aginterik izan.

I-23. ARTIKULUA

Ministroen Kontseilua

Kontseiluak legegintza eta aurrekontugintza beteko ditu Europako Parlamentuarekin batera.

Politikak zehazteko eta koordinazio-lana egiteko eginkizunak beteko ditu, Konstituzioak ezarritako baldintzetan.

Kontseilua osatzeko orduan estatu kideetako bakoitzak ordezkari bana izango du, ministro-mailakoa. Ordezkari horiek bakoitzak bere estatuko gobernua konprometitzeko adinako ahalmena izango dute, baita botoa emateko eskubidea ere.

Kontseiluak gehiengo kualifikatuz hartuko ditu erabakiak, Konstituzioak bestelakorik xedatu ezean.

I-24. ARTIKULUA

Ministroen Kontseiluaren osaerak

Kontseilua osaera ezberdinak hartuta bilduko da.

Gai Orokorren Kontseiluak zainduko du Kontseiluaren osaera guztietan egindako lanak euren artean koherenteak izan daitezen.

Kontseilu Europarraren bilerak prestatuko ditu eta bileren ondorengo jarduna betetzen dela bermatuko du, Kontseilu Europarreko lehendakariarekin eta Batzordearekin harremanetan dagoela.

Atzerri Arazoetako Kontseiluak Batasunaren atzerri-ekintza landuko du, Kontseilu Europarrak zehaztutako jarraibide estrategikoak aintzakotzat hartuta, eta Batasunaren jarduna koherentea izan dadin jagongo du.

Kontseilu Europarrak gehiengo kualifikatuz europar erabakia hartuko du, Kontseiluaren gainerako osaerak zein diren zerrenda batean ezartzeko.

Estatu kideen Gobernuetako Ordezkari Iraunkorren Komitea arduratuko da Kontseiluko lanak prestatzeko zereginaz.

Kontseilua jendaurrean bilduko da lege-egintzaren proiektu bati buruz eztabaidatu eta botoa eman behar duenean.

Hori betetze aldera, Kontseiluaren batzarraldi bakoitzak bi zati izango ditu, bata, Batasunaren lege-egintzei buruz eztabaidatzeko, eta, bestea, legegintzakoak ez diren jardueretan aritzeko.

Kontseiluan estatu kideen ordezkari direnek osatuko dute lehendakaritza Kontseiluaren osaeretan, Atzerri Arazoetako osaeran izan ezik, eta, horretarako, berdintasunezko txandakatze-sistema bat erabiliko dute, Kontseilu Europarrak hartutako europar erabaki batean ezarritako baldintzen arabera.

Kontseilu Europarrak gehiengo kualifikatuz hartuko ditu erabakiak.

I-25. ARTIKULUA

Kontseilu Europarreko eta Kontseiluko gehiengo kualifikatuaren azalpena

Gehiengo kualifikatuak gutxienez Kontseiluko kideen %55 bilduko du, gutxienez hamabost kide barne dituela, eta estatu horiek gutxienez Batasuneko biztanleriaren %65 hartu behar dute barne.

Blokeo-gutxiengoak Kontseiluko lau kide bildu behar ditu gutxienez; horrelakorik ezean, gehiengo kualifikatua lortutzat joko da.

Dena den, 1. paragrafoan xedatutakoa gorabehera, Kontseiluak Batasuneko Batzordearen edo Atzerri Arazoetako ministroaren proposamenez jarduten ez duenean, hurrengo hau hartuko da gehiengo kualifikatutzat: gutxienez, Kontseiluko kideen %72 biltzen duena, eta estatu kideen ordezkaritza horrek, gutxienez, Batasuneko biztanleriaren %65 barnean hartzen duena.

Kontseilu Europarrari aplikatuko zaizkio 1. eta 2. paragrafoak, erabakiak gehiengo kualifikatuz hartzen dituenean.

Kontseilu Europarreko lehendakariak eta Batzordeko lehendakariak ez dute parte hartuko Kontseilu Europarreko bozketetan.

I-26. ARTIKULUA

Europako Batzordea

Batzordeak Batasunaren interes orokorra sustatuko du eta horretarako ekimen egokiak hartuko ditu.

Konstituzioa aplikatzeaz eta instituzioek Konstituzioaren arabera hartutako neurriak aplikatzeaz arduratuko da.

Batasuneko Zuzenbidea aplikatzen dela gainbegiratuko du, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren kontrolpean.

Aurrekontua gauzatuko du eta programak kudeatuko ditu.

Era berean, koordinatze-, gauzatze- eta kudeatze-eginkizunak ere beteko ditu, Konstituzioak ezartzen duenaren arabera.

Atzerri- eta segurtasun-politika erkidea eta Konstituzioak jasotako beste kasu batzuetan izan ezik, Batasunaren atzerri-ordezkaritzaz arduratuko da.

Batasunaren urteko programen eta urte anitzeko programen ekimena izango du, instituzio arteko akordioak lortzeko asmoz.

Batasunaren lege-egintzak Batzordearen proposamenez baino ezingo dira onartu, Konstituzioak bestelakorik xedatu ezean.

Bestelako egintzak Batzordearen proposamenez onartuko dira Konstituzioak hala ezartzen duenean.

Batzordearen agintaldia bost urtekoa izango da.

Batzordeko kideak beren gaitasun orokorra eta Europarekiko duten konpromisoa aintzakotzat izanik hautatuko dituzte, zalantzarik gabeko independentzia agertzen duten pertsonen artetik aukeratuta.

Konstituzioaren arabera izendatutako lehen Batzordea estatu kide bakoitzeko herritar batez osatuko da, Batzordeko lehendakaria eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa, lehendakariordeetako bat izango dena, barne direla.

Bosgarren paragrafoak aipatzen duen Batzordearen agintaldia amaitzen denetik, Batzordeak honako kide-kopuru hau izango du: estatu kideen kopuruaren bi herena, Batzordeko lehendakaria eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa barne direla, baldin eta Kontseilu Europarrak ez badu zenbateko hori aho batez aldatzea erabakitzen.

Batzordeko kideak estatu kideetako herritarren artetik hautatuko dituzte, horretarako, estatu kideen artean berdintasunezko txandakatze-sistema bat erabilita.

Sistema hori ezartzeko, hain zuzen, europar erabakia hartuko du aho batez Kontseilu Europarrak, honako printzipio hauen arabera:

Estatu kideak berdintasun zorrotzez tratatuko dira, beren herritarrak Batzordeko kide gisa izendatzeko txanda-hurrenkera eta igarotako denbora zehazteari dagokionez; ondorioz, bi estatu kide jakinetako herritarrek betetzen dituzten agintaldien guztizko kopuruaren arteko aldea ezingo da inoiz izan batetik gorakoa.

denborak aurrera egin ahala sortuz joango diren Batzordeetako bakoitza, a) idatz-zatian xedaturikoari atxikiz, estatu kide guztien aniztasun demografiko eta geografikoa behar bezala islatuta osatuko da.

Batzordeak independentzia osoz beteko ditu bere erantzukizunak.

Batzordeko kideek, I-28. artikuluaren 2. paragrafoari kalterik egin gabe, ez dute eskatuko ez onartuko inongo gobernu, instituzio, organo zein organismoren jarraibiderik.

Ez dute parte hartuko beren betebeharrekin edo beren eginkizunak betetzearekin bateraezina den ezein egintzatan.

Batzordeak kide anitzeko organo modura izango du erantzukizuna Europako Parlamentuaren aurrean.

Europako Parlamentuak, III-340. artikuluarekin bat etorriz, Batzordearen aurkako zentsura-mozio bat bozkatu ahal izango du. Zentsura-mozio hori onartzen bada, Batzordeko kideek talde gisa eman beharko dute dimisioa, eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak ere Batzordean betetzen duen kargua utzi beharko du.

I-27. ARTIKULUA

Europako Batzordeko lehendakaria

Europako Parlamenturako hauteskundeen emaitzak aintzat hartuta, eta egoki diren aholkuak eskatuta, Kontseilu Europarrak, gehiengo kualifikatuz, Batzordeko lehendakari-kargua betetzeko hautagaia proposatuko dio Europako Parlamentuari.

Europako Parlamentuak hautagaia aukeratuko du, Parlamentua osatzen duten kideen gehiengoz.

Hautagaiak beharrezko den gehiengoa lortzen ez badu, Kontseilu Europarrak, gehiengo kualifikatuz, beste hautagai bat proposatuko du hilabeteko epean; ondoren, Europako Parlamentuak aukeratu beharko du prozedura bera erabilita.

Kontseiluak, lehendakari hautetsiarekin ados jarrita, Batzordeko kide izendatzeko proposatuko diren gainerako pertsonen zerrenda onartuko du.

Estatu kideek aurkeztutako proposamenetatik abiatuta aukeratuko dira pertsona horiek, betiere, I.26. artikuluaren 4. paragrafoan eta 6. paragrafoko bigarren lerrokadan adierazitako irizpideekin bat etorrita.

Batzordeko lehendakaria, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa eta Batzordeko gainerako kideak Europako Parlamentuaren onarpen-botoaren menpe jarriko dira kide anitzeko organo modura.

Onespen hori oinarritzat hartuta, Kontseilu Europarrak izendatuko du Batzordea, gehiengo kualifikatuz.

Batzordeko lehendakariak:

norabideak zehaztuko ditu, Batzordeak horien arabera beteko baititu bere betebeharrak.

Batzordearen barne-antolamendua erabakiko du, eta begiratuko du Batzordeak koherentziaz, eraginkortasunez eta kide anitzeko organo modura jardun dezan.

lehendakariordeak izendatuko ditu Batzordeko kideen artetik, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa izan ezik.

Batzordeko kideak dimisioa aurkeztuko du, baldin eta lehendakariak hala egitea eskatzen badio.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak dimisioa aurkeztuko du, I.28. artikuluaren 1. paragrafoan ezarritako prozeduraren arabera, baldin eta lehendakariak hala egitea eskatzen badio.

I-28. ARTIKULUA

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa

Kontseilu Europarrak, Batzordeko lehendakariaren onespenaz, gehiengo kualifikatuz izendatuko du Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa.

Kontseilu Europarrak prozedura bera erabiliz amaiarazi ahal izango du haren agintaldia.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak Batasunaren atzerri- eta segurtasun-politika erkidea gidatuko du.

Bere proposamenen bidez politika hori egiten lagunduko du, eta Kontseiluaren mandatari denez, politika hori betearaziko du.

Berdin jokatuko du segurtasun- eta defentsa-politika erkideari dagokionez.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa izango da Atzerri Arazoetako Kontseiluaren buru.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa Batzordeko lehendakariordeetako bat izango da.

Batasunaren atzerri-ekintzaren koherentziaz arduratuko da.

Batzordearen barruan, atzerri-harremanen eremuan Batzordeari dagozkion erantzukizunez eta Batzordearen atzerri-ekintzaren beste alderdi batzuk koordinatzeaz ere arduratuko da.

Batzordearen barruan dituen erantzukizun horiek betetzean, eta soilik erantzukizun horiei dagokienez, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa Batzordearen funtzionamendua arautzen duten prozedurei atxikita egongo da, baldin eta hori bateragarria bada 2. eta 3. paragrafoekin.

I-29. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegia

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak bere baitan hartuko ditu Justizia Auzitegia, Auzitegi Orokorra eta auzitegi espezializatuak.

Konstituzioaren interpretazioan eta aplikazioan Zuzenbidea errespetatzen dela bermatuko du.

Estatu kideek beharrezko diren errekurtso-bide guztiak ezarriko dituzte Batasuneko Zuzenbideak babestutako eremuetan babes judizial eragingarria berma dadin.

Justizia Auzitegia estatu kide bakoitzeko epaile banaz osatuko da, eta abokatu nagusien laguntza edukiko du.

Auzitegi Orokorrak, gutxienez, estatu kide bakoitzeko epaile bana izango du.

Justizia Auzitegiko epaile eta abokatu nagusiak eta Auzitegi Orokorreko epaileak aukeratzean, zalantzarik gabeko independentzia agertzen duten pertsonak eta III-355 eta III-356. artikuluetan ezarritako baldintzak betetzen dituztenak hartuko dira hautagai. Estatu kideetako gobernuek izendatuko dituzte, denak ados jarrita, sei urteko epe baterako.

Epaile eta abokatu nagusi horiek, epe hori bukatutakoan, berriro ere izendatu ahal izango dira.

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak, III. zatiaren arabera, hauei buruz emango ditu ebazpenak:

Estatu kideren batek, instituzioren batek edo pertsona fisiko zein juridikoren batek aurkeztutako errekurtsoei buruz;

epaitu aurreko arazoen kasuan, estatu kideetako jurisdikzio-organoek halaxe eskatuta, Batasuneko Zuzenbidearen interpretazioari buruz edo instituzioek onartutako egintzen baliozkotasunari buruz;

Konstituzioan jasotako gainerako kasuetan ere emango ditu ebazpenak.

II. KAPITULUA

BATASUNEKO BESTE INSTITUZIO ETA ORGANO AHOLKU-EMAILE BATZUK

I-30. ARTIKULUA

Europako Banku Zentrala

Europako Banku Zentralak eta estatu kideetako banku zentralek osatuko dute Banku Zentralen Europako Sistema.

Europako Banku Zentralak eta diru gisa euroa darabilten estatu kideetako banku zentralek, horiek osatzen baitute Eurosistema, Batasunaren diru-politika zuzenduko dute.

Europako Banku Zentralaren artezkaritza-organoek zuzenduko dute Banku Zentralen Europako Sistema.

Prezioen egonkortasunari eustea izango da Banku Zentralen Europako Sistemaren helburu nagusia.

Helburu horri kalterik egin gabe, Batasunaren ekonomia-politika orokorrei ere laguntza emango die, Batasunaren helburuak lortzen laguntzeko.

Banku zentral bati dagozkion gainerako xedeak ere beteko ditu, betiere, III. zatian ezarritakoarekin bat eta Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuen arabera.

Europako Banku Zentrala instituzioa da.

Nortasun juridikoa izango du.

Berari dagokio, ez beste inori, euroa jaulkitzeko baimena ematea.

Independentziaz jokatuko du bere eskumenak baliatzean eta bere finantzak kudeatzean.

Batasuneko instituzio, organo zein organismoek, baita estatu kideetako gobernuek ere, errespetatu egin behar dute independentzia hori.

Europako Banku Zentralak beharrezko diren neurri guztiak hartuko ditu bere betebeharrak betetzeko, betiere, III.185etik III.191ra bitarteko artikuluetan eta III-196. artikuluan jasotakoarekin bat, eta Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuen arabera.

Artikulu horien arabera, diru gisa euroa ez darabilten estatu kideek eta estatu horietako banku zentralek beren eskumenei eutsiko diete diru-eremuan.

Europako Banku Zentralari kontsulta egingo zaio, bere eskurantzei dagozkien eremuetan, Batasunaren egintza-proiektu guztiei buruz, baita estatu kideetako araudi-proiektu guztiei buruz ere; Bankuak irizpenak eman ahal izango ditu.

Europako Banku Zentralaren artezkaritza-organoak, beren osaera eta funtzionamendu-arauak III-382 eta III-383. artikuluetan daude zehaztuta, baita Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuetan ere.

I-31. ARTIKULUA

Kontu Auzitegia

Kontu Auzitegia instituzioa da.

Berak kontrolatuko ditu Batasunaren kontuak.

Kontu Auzitegiak Batasunaren sarrera eta gastu guztien kontuak aztertuko ditu, eta finantzen kudeaketa ona dela bermatuko du.

Estatu kide bakoitzeko herritar banak osatuko dute Kontu Auzitegia.

Kontu Auzitegiko kideek independentzia osoz beteko dituzte beren eginkizunak, Batasunaren interes orokorraren alde.

I-32. ARTIKULUA

Batasuneko organo aholku-emaileak

Europako Parlamentuak, Kontseiluak eta Europako Batzordeak laguntzaile izango dituzte Eskualdeetako Komitea eta Ekonomia eta Gizarte Komitea, aholkularitza-eginkizunetan jardungo baitute.

Eskualdeetako Komitea eskualdeetako eta tokian tokiko erakundeetako ordezkariz osatuta egongo da, eskualdeetako edo tokian tokiko erakunderen batean hauteskunde-manuren baten titular badira, edo hauteskunde-batzorderen batean erantzukizun politikoa baldin badute.

Ekonomia eta Gizarte Komitea osatzeko, enpresaburuen eta langileen erakundeetatik eta gizarte zibilaren ordezkaritza duten beste sektore batzuetatik hartuko dira ordezkariak, batez ere, eremu sozioekonomikotik zein herritar-, lanbide- eta kultura-eremuetatik.

Eskualdeetako Komiteko eta Ekonomia eta Gizarte Komiteko kideak ez dira inolako aginduzko manuri lotuta egongo.

Independentzia osoz beteko dituzte beren eginkizunak, Batasunaren interes orokorraren alde.

Komite horien osaera, kideen izendapena, eskurantzak eta funtzionamendua finkatzeko arauak III.386. artikulutik III.392. artikulura bitartekoetan zehaztuko dira.

Komiteen osaerari buruz 2. eta 3. paragrafoetan jasotako arauak, aldian-aldian berrikusiko ditu Kontseiluak, Batasunaren bilakaera ekonomikoa, soziala eta demografikoa aintzakotzat hartu ahal izateko.

Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, europar erabakiak hartuko ditu gai honetaz.

V. TITULUA

BATASUNAREN ESKUMENAK BALIATZEA

I. KAPITULUA

XEDAPEN ERKIDEAK

I-33. ARTIKULUA

Batasunaren egintza juridikoak

Instituzioek, Batasunaren eskumenak baliatzeko, honako tresna juridikoak erabiliko dituzte, III. zatian ezarritakoaren arabera:

Europar legea, europar esparru-legea, europar erregelamendua, europar erabakia, gomendioak eta irizpenak.

Europar legea irispide orokorra duen lege-egintza da.

Lege hori osagai guztiei dagokienez bete beharrekoa eta estatu kide bakoitzean zuzenean aplikatzekoa izango da.

Europar esparru-legea lege-egintza da; horren bidez, kasuan kasuko estatu kideari betebeharra ezartzen zaio, emaitza jakin bat lortze aldera; dena den, estatu kideetako agintarien esku uzten da hori lortzeko modua eta baliabideak aukeratzeko eskumena.

Europar erregelamendua irispide orokorra duen legez besteko egintza da; lege-egintzak eta Konstituzioaren xedapen jakin batzuk betearaztea da bere xedea.

Zenbaitetan, erregelamendua osagai guztietan bete beharrekoa eta estatu kide bakoitzean zuzenean aplikatzekoa izan ahal izango da, eta, beste batzuetan, kasuan kasuko estatu kideari emaitza jakin bat lortzeko betebeharra ezarri ahal izango zaio, baina hori lortzeko modua eta baliabideak aukeratzeko eskumena estatu kideetako agintarien esku utzita.

Europar erabakia legez besteko egintza da, eta bere osagai guztiei dagokienez bete beharrekoa.

Erabakia betetzeko hartzaile jakin bat izendatzen denean, horrentzat bakarrik izango da bete beharrekoa.

Gomendioek eta irizpenek ez dute lotura-ondoriorik izango.

Lege-egintzaren proiektua aurkezten zaienean, Europako Parlamentuak eta Kontseiluak ez dute parte hartuko kasuan kasuko eremuan aplikatu beharreko legegintzako prozeduran jasota ez dagoen ezein egintzaren onarpenean.

I-34. ARTIKULUA

Lege-egintzak

Europako Parlamentuak eta Kontseiluak biok batera onartu behar dituzte, Batzordearen proposamen baten gainean, europar legeak eta esparru-legeak, horretarako, III.396. artikuluan adierazitako legegintza-prozedura arrunta erabiliz.

Konstituzioak zehaztutako berariazko kasuetan, Europako Parlamentuak Kontseiluaren partaidetzaz onartuko ditu europar legeak eta esparru-legeak, edo, bestela, Kontseiluak onartuko ditu Europako Parlamentuaren partaidetzaz, horretarako, legegintza-prozedura bereziak erabiliz.

Konstituzioak zehaztutako berariazko kasuetan, europar legeak eta esparru-legeak beste era batzuetan onartu ahal izango dira, estatu kideen talde baten edo Europako Parlamentuaren ekimenez, Europako Banku Zentralaren gomendioz, edo Justizia Auzitegiaren edo Europako Inbertsio Bankuaren eskariz.

I-35. ARTIKULUA

Legez besteko egintzak

Kontseilu Europarrak europar erabakiak hartuko ditu Konstituzioak ezarritako kasuetan.

Kontseiluak eta Batzordeak, bereziki I-36 eta I-37. artikuluetan ezarritako kasuetan, europar erregelamendu edo erabakiak hartuko dituzte, baita Europako Banku Zentralak ere, Konstituzioak jasotako berariazko egoeretan.

Kontseiluak gomendioak onartuko ditu.

Batzordeak proposatuta hartuko ditu erabakiak, baldin eta Konstituzioan xedatzen bada Kontseiluak Batzordearen proposamenez onartu behar dituela egintzak.

Aho batez hartuko ditu erabakiak Batasunaren egintza bat onartzeko guztien adostasuna beharrezko den eremuetan.

Batzordeak, baita Europako Banku Zentralak ere, Konstituzioak jasotako berariazko egoeretan, gomendioak onartuko dituzte.

I-36. ARTIKULUA

Eskuordetzan emandako europar erregelamenduak

Europar lege eta esparru-legeek eskuordetzan eman ahal izango dizkiote Batzordeari europar erregelamenduak onartzeko ahalak, legean edo esparru-legean funtsezkoak ez diren osagai jakin batzuk osa edo aldaraz ditzan.

Europar lege eta esparru-legeek berariaz mugatuko dituzte eskuordetzan emandako ahalen xedeak, edukiak, irispidea eta iraupena.

Europar lege edo esparru-lege batek arautu behar ditu beti eremu bateko funtsezko elementuak, eta, horrenbestez, zeregin hori betetzeko ahalak ezin izango dira eskuordetzan eman.

Europar lege eta esparru-legeek berariaz finkatuko dute zein baldintzatan eman ahal izango den eskuordetza; kasu hauetan, hain zuzen ere:

Europako Parlamentuak edo Kontseiluak eskuordetza ezestea erabaki ahal izango dute;

eskuordetzan emandako europar erregelamendua ezin izango da indarrean sartu, baldin eta Europako Parlamentuak edo Kontseiluak kontrako arrazoiak eman badituzte europar legeak edo esparru-legeak ezarritako epean.

Europako Parlamentuak bere kideen gehiengoz erabakiko du, eta Kontseiluak, berriz, gehiengo kualifikatuz, a) eta b) idatz-zatiei dagokienez.

I-37. ARTIKULUA

Betearazpen-egintzak

Estatu kideek barne-zuzenbideko beharrezko diren neurri guztiak hartuko dituzte, Batasunarentzat zuzenbidearen arabera lotura-indarra duten egintzak betearazteko.

Batasunarentzat zuzenbidearen arabera lotura-indarra duten egintzak betearazteko baldintza era berekoak behar direnean, estatu kideek betearazpen-eskumenak emango dizkiote Batzordeari edo, behar bezala justifikatutako egoera berezietan eta I-40. artikuluan ezarritakoetan, Kontseiluari.

Horren aurretik, 2. paragrafoaren ondorioetarako, europar lege baten bidez arau eta printzipio orokorrak ezarriko dira estatu kideen kontrol-moduei dagokienez, Batzordeak betearazpen-eskumenak nola baliatzen dituen kontrolatzeko.

Batasunaren betearazpen-egintzak Europako betearazpen-erregelamendu moduan edo Europako betearazpen-erabaki moduan agertuko dira.

I-38. ARTIKULUA

Batasunaren egintza juridikoen printzipio erkideak

Konstituzioak zein egintza-mota onartu behar den ezartzen ez duenean, instituzioek erabaki behar dute kasuan-kasuan aplikatu beharrekoak diren prozeduren arabera eta I-11. artikuluan jasotako heinekotasun-printzipioari jarraituz.

Egintza juridikoek arrazoietan oinarrituta egon behar dute, eta Konstituzioan jasotako proposamenak, ekimenak, gomendioak, eskaerak edo irizpenak hartuko dituzte abiaburu.

I-39. ARTIKULUA

Argitaratzea eta indarrean sartzea

Legegintza-prozedura arrunta erabiliz onartzen diren europar legeak eta esparru-legeak Europako Parlamentuko lehendakariak eta Kontseiluko lehendakariak sinatu behar dituzte.

Gainerakoetan, lege edo esparru-lege horiek onartu dituen instituzioko lehendakariak sinatuko ditu.

Europar legeak eta esparru-legeak Europar Batasunaren Aldizkari Ofizialean argitaratuko dira, eta bertan zehaztutako egunean sartuko dira indarrean, edo, egun zehatzik eman ezean, argitaratu eta hogei egunera.

Europar erregelamenduak eta, hartzaile jakinik ezean, europar erabakiak ere bai, onartu dituen instituzioko lehendakariak sinatuko ditu.

Europar erregelamenduak eta, hartzaile jakinik ezean, europar erabakiak ere bai, Europar Batasunaren Aldizkari Ofizialean argitaratuko dira, eta bertan zehaztutako egunean sartuko dira indarrean, edo, egun zehatzik eman ezean, argitaratu eta hogei egunera.

Bigarren paragrafoan jasotako europar erabakiez bestelakoak beren hartzaileei jakinaraziko zaizkie, eta jakinarazpen hori egindakoan hartuko dute indarra.

II. KAPITULUA

XEDAPEN BEREZIAK

I-40. ARTIKULUA

Xedapen bereziak atzerri- eta segurtasun-politika erkideaz

Europar Batasunak atzerri- eta segurtasun-politika erkidea gauzatuko du, eta zeregin horretan, oinarri gisa, estatu kideen arteko elkartasun politikoa garatuko du, interes orokorrekoak diren gaiak zehaztu eta estatu kideen ekintzaren elkarganatze gero eta zabalagoa lortuko du.

Kontseilu Europarrak Batasunaren interes estrategikoak zehaztu, eta atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen helburuak finkatuko ditu.

Kontseiluak politika hori egingo du Kontseilu Europarrak ezarritako jarraibide estrategikoen esparruan eta III. zatian xedatutakoaren arabera.

Hartu beharreko europar erabakiak hartuko dituzte Kontseilu Europarrak eta Kontseiluak.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak eta estatu kideek betearaziko dute atzerri- eta segurtasun-politika erkidea, estatu bakoitzaren eta Batasunaren bitartekoak erabilita.

Estatu kideak, Kontseilu Europarraren eta Kontseiluaren baitan, bat etorriko dira, ikuspegi erkidea ezartze aldera, interes orokorra daukaten atzerri- eta segurtasun-politikako gai guztien gainean.

Nazioarteko esparruari dagokionez edozein jardunetan hasi aurretik edo Batasunaren interesetan eragina izan dezakeen edozein konpromiso hartu aurretik, estatu kide bakoitzak gainerakoei kontsulta egingo die Kontseilu Europarraren edo Kontseiluaren baitan.

Estatu kideek, beren jarduna elkarganatuta, bermatu egin behar dute, Batasunak nazioarteko esparruan bere interesak eta balioak defendatzeko modua izan dezan.

Estatu kideek elkartasunez jokatuko dute beren artean.

Atzerri- eta segurtasun-politika erkideari dagozkion gaietan, Kontseilu Europarrak eta Kontseiluak aho batez hartu behar dituzte europar erabakiak, III. zatian jasotako kasuetan izan ezik.

Estatu kide baten ekimenez erabakiko dute, bai Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak halaxe proposatuta, bai ministro horrek Batzordearen laguntzaz halaxe proposatuta.

Europar legeak eta esparru-legeak ez dira arlo honetan erabiliko.

Kontseilu Europarrak aho batez europar erabaki bat hartu ahal izango du, horren bidez, III. zatian zehaztutako kasuetan Kontseiluak gehiengo kualifikatuz erabaki behar duela ezartzeko.

Aldian-aldian kontsulta egingo zaio Europako Parlamentuari atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen alderdi nagusien eta oinarrizko aukeren gainean.

Jakinaren gainean egon behar du politika erkide horren bilakaerari dagokionez.

I-41. ARTIKULUA

Xedapen bereziak segurtasun- eta defentsa-politika erkideaz

Segurtasun- eta defentsa-politika erkidea atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen zati osoa da.

Batasunari bitarteko zibil eta militarretan oinarritutako ahalbide operatiboa eskainiko dio.

Batasunak bitarteko horiek erabili ahal izango ditu Batasunetik kanpoko misioetan ere, misio horien helburua bakea gordeko dela bermatzea, gatazkei aurre hartzea eta nazioarteko segurtasuna indartzea denean, Nazio Batuen Gutunaren printzipioekin bat etorriz.

Zeregin horiek betetzean, estatu kideek emandako ahalbideetatik hartuko da laguntza.

Segurtasun- eta defentsa-politika erkideak bere baitan hartuko du Batasunaren defentsa-politika erkidea arian-arian eratzea ere.

Horrek defentsa erkidea ekarriko du, Kontseilu Europarrak hori aho batez erabakitakoan.

Orduan, Kontseilu Europarrak gomendioa egingo die estatu kideei, bakoitzak bere konstituzioko arauekin bat etorriz, ildo beretik erabaki bat har dezaten.

Artikulu honen arabera, Batasunaren politikak ez dio eragingo zenbait estatu kideren segurtasun- eta defentsa-politikaren izaera bereziari; defentsa erkidea Ipar Atlantikoko Tratatuaren Erakundearen esparruan egin behar dutela uste duten estatu kide batzuentzat Ipar Atlantikoko Tratatutik sortutako betebeharrak errespetatu egingo ditu; eta esparru horretan segurtasunari eta defentsari buruz ezarritako politika erkidearekin bateragarri izan behar da Batasunaren politika.

Estatu kideek, segurtasun- eta defentsa-politika erkidea aplikatzeko asmoz, ahalbide zibilak eta militarrak utziko dituzte Batasunaren esku, Kontseiluak zehaztutako helburuak betetzen laguntze aldera.

Halaber, beren artean indar-talde multinazionalak osatzen dituzten estatu kideek ere segurtasun- eta defentsa-politika erkidearen esku utzi ahal izango dituzte ahalmenok.

Estatu kideek arian-arian beren ahalbide militarrak hobetzen joateko konpromisoa hartu dute.

Defentsa-ahalbideak, ikerkuntza, eskurapena eta armagintza garatzeko esparruan Agentzia bat eratu da (Europako Defentsa Agentzia), operazio-betebeharrak identifikatzeko, neurriak sustatu eta betetzeko, defentsa-arloko industria- eta teknologia-oinarria indartzeko egoki diren neurri guztiak identifikatzeko, eta, hala dagokionean, aplikatzeko ere bai; era berean, armagintzari eta ahalbideei buruzko Europako politika definitzen laguntzeko nahiz ahalbide militarrak hobetzeko zereginak ebaluatzean Kontseiluan parte hartzeko ere izango da agentzia hori.

Kontseiluak, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroaren proposamenez edo estatu kide baten ekimenez, aho batez onartuko ditu segurtasun- eta defentsa-politika erkideari dagozkion europar erabakiak, artikulu honetan jasotako misioetako bati hasiera ematekoak ere barnean direla.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak estatuetako bitartekoak eta Batasunaren tresnak erabiltzeko proposamena egin ahal izango du, hala dagokionean, Batzordearekin batera.

Kontseiluak, Batasunaren esparru barruan, misio bat burutu dezan agindu ahal izango dio estatu kideen talde bati Batasunaren balioak defendatzeko eta bere interesen alde jokatzeko.

Misio hori burutzean, III-310. artikulua izango da arau.

Ahalbide militarretan goreneko irizpideak bete eta, misiorik zorrotz-estuenak burutze aldera, arlo horretan konpromiso lotuagoak sinatu dituzten estatu kideek lankidetza egituratu iraunkorra eratuko dute Batasunaren esparru barruan.

Lankidetza horrek III-312. artikulua izango du arau, eta ez du eraginik izango III-309. artikuluan xedatutako horretan.

Baldin eta estatu kide bati armaz erasotzen badiote bere lurraldean, gainerako estatu kideek laguntza eta sorospena eman beharko dizkiote, bakoitzak dituen bitarteko guztiak erabilita, Nazio Batuen Gutunaren 51. artikuluaren arabera.

Hori halaxe izango da, baina zenbait estatu kideren segurtasun- eta defentsa-politikaren berariazko izaerari kalterik egin gabe.

Esparru honetako konpromisoak eta lankidetzak gero ere Ipar Atlantikoko Tratatuaren Erakundearen barruan bereganatutako konpromisoei egokituko zaizkie, erakunde hori izango baita aurrerantzean ere, erakundea osatzen duten estatu kideentzat, beren defentsa kolektiboaren oinarri eta defentsa hori burutzeko organismo.

Aldian-aldian kontsulta egingo zaio Europako Parlamentuari segurtasun- eta defentsa-politika erkidearen alderdi nagusien eta oinarrizko aukeren gainean.

Jakinaren gainean egon behar du politika erkide horren bilakaerari dagokionez.

I-42. ARTIKULUA

Askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparruari buruzko xedapen bereziak

Batasuna askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparrua izango da:

horretarako, europar legeak eta esparru-legeak onartuko dira, hala behar izanez gero, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak elkarri hurbiltzeko, III. zatian jasotako eremuei dagokienez.

estatu kideetan eskumenak dituzten agintarien artean elkarrekiko konfiantza sustatuko da, horren oinarri izanik, batez ere, batak bestearen ebazpen judizialak eta estrajudizialak aitortzea.

estatu kideetan eskumenak dituzten agintarien arteko lankidetza eragingarria erabiliko da, polizia-zerbitzuak, aduana-zerbitzuak eta arau-hauste penalei aurre hartzeko eta antzemateko espezializaturik dauden beste zerbitzu batzuk ere barnean direla.

Estatuetako parlamentuek, askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparruan, parte hartu ahal izango dute III-260. artikuluan ezarritako ebaluazio-mekanismoetan.

Europolen kontrol politikoari eta Eurojusten jardunaren ebaluazioari lotuta egongo dira, III.276 eta III.273. artikuluen arabera.

Estatu kideek ekimen-eskubidea izango dute zigor-arloko polizia-lankidetzaren eta lankidetza judizialaren eremuan, III.264. artikuluaren arabera.

I-43. ARTIKULUA

Elkartasun-klausula

Batasunak eta estatu kideek elkarrekin batera jardungo dute elkartasunez, estatu kide bati eraso terrorista bat eginez gero edo hondamendiren bat, naturala zein gizakiak eragindakoa, gertatuz gero.

Batasunak bere esku dituen tresna guztiak erabiliko ditu, estatu kideek Batasunaren esku utzitako bitarteko militarrak ere barnean direla, helburuok hauek izanik:

estatu kideen lurraldean mehatxu terroristari aurre hartzea;

instituzio demokratikoak eta herritarrak balizko eraso terroristetatik babestea;

estatu kide bati, bere lurraldean, laguntza ematea, eraso terroristaren bat gertatuz gero, bertako agintariek hala eskatuta;

estatu kide bati, bere lurraldean, laguntza ematea, naturak zein gizakiak eragindako hondamendiren bat gertatuz gero, bertako agintariek hala eskatuta.

Honako artikulu hau aplikatzeko moduak III-329. artikuluan daude zehaztuta.

III. KAPITULUA

LANKIDETZA INDARTUAK

I-44. ARTIKULUA

Lankidetza indartuak

Estatu kideek, baldin eta Batasunaren eskumen esklusiboak ez diren gaien esparruan elkarrekin lankidetza indartua ezarri nahi badute, Batasunaren instituzioak erabili eta eskumen horiek baliatu ahal izango dituzte Konstituzioko xedapen egokiak aplikatuta, eta, betiere, artikulu honetan eta III.416. artikulutik III.423. artikulura bitartekoetan jasotako mugen barruan eta hor zehaztutako modalitateen arabera.

Lankidetza indartuen helburua Batasunaren xedeak sustatzea, beraren interesak babestea eta integrazio-prozedura sendotzea izango da.

Lankidetza indartua estatu kide guztientzat irekita dago etengabean, III-418. artikuluak adierazitakoaren arabera.

Lankidetza indartu bat baimentzeko europar erabakia Kontseiluak azken irtenbide moduan onartu behar du, ondorio gisa argi ikusten duenean lankidetza horrek zituen helburuak Batasunak bere osotasunean ezin dituela zentzuzko epe batean lortu, eta lankidetza horretan, gutxienez, estatu kideen herenak parte hartzekotan.

Kontseiluak III-449. artikuluan ezarritako prozeduraren arabera erabakiko du.

Kontseiluko kide guztiek parte hartu ahal izango dute eztabaidan; bozketan, ordea, lankidetza indartu batean partaide diren estatu kideek Kontseiluan dituzten ordezkariek, horiexek bakarrik hartu ahal izango dute parte.

Partaide diren estatu kideetako ordezkarien botoekin, horiexekin bakarrik lortu ahal izango da ahobatezkotasuna.

Gehiengo kualifikatutzat joko da, gutxienez, Kontseiluko kideen %55 lortzen denean, baldin eta ehuneko horretan, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %65 ordezkatuta badago.

Blokeo-gutxiengo batek, berriz, Kontseiluko kideen gutxieneko kopurua batu beharko du gutxienez, parte hartzen duten estatu kideen biztanleriaren %35 ordezkatzen duena, gehi kide bat; horrelakorik ezean, gehiengo kualifikatua lortutzat aintzatetsiko da.

Dena den, hirugarren eta laugarren lerrokadetan xedatutakoa gorabehera, Kontseiluak Batasuneko Batzordearen edo Atzerri Arazoetako ministroaren proposamenez erabaki behar ez duenean, hurrengo hau eskatuko da gehiengo kualifikatu modura: gutxienez, Kontseiluko kideen %72 lortzen duena, eta partaide diren estatu kideen ordezkaritza horrek, gutxienez, estatu horietako biztanleriaren %65 barne hartzen duena.

Lankidetza indartu baten esparruan onartutako egintzak lotura-indarrekoak izango dira horretan partaide diren estatu kideentzat; horientzat bakarrik.

Egintza horiek ez dira joko Batasunari gerora atxiki nahi zaizkion estatuek onartu beharreko altxortzat.

VI. TITULUA

BATASUNAREN BIZITZA DEMOKRATIKOA

I-45. ARTIKULUA

Berdintasun demokratikoaren printzipioa

Batasunak bere herritarren berdintasun-printzipioa errespetatuko du bere jardun guztietan, eta herritar guztiek berdin jasoko dute Batasuneko instituzio, organo eta organismoen arreta.

I-46. ARTIKULUA

Ordezkaritzazko demokraziaren printzipioa

Batasunaren funtzionamendua ordezkaritzazko demokrazian oinarrituta dago.

Herritarrek zuzeneko ordezkaritza izango dute Batasunean Europako Parlamentuaren bitartez.

Estatu kideetako bakoitza bere estatuburuak edo gobernuburuak ordezkatuta egongo da Kontseilu Europarrean, eta Kontseiluan, berriz, bere gobernuak ordezkatuta; ordezkari horiek demokratikoki erantzukizuna izango dute estatu kide bakoitzeko parlamentuan zein beren herritarren aurrean.

Herritar orok du Batasuneko bizitza demokratikoan parte hartzeko eskubidea.

Herritarrengandik ahalik hurbilen eta herritarrentzat ahalik irekien hartuko dira erabakiak.

Europa mailako alderdi politikoek Europaren kontzientzia politikoa sortzen eta Batasuneko herritarren gurariak adierazten lagunduko dute.

I-47. ARTIKULUA

Partaidetzazko demokraziaren printzipioa

Instituzioek Batasunaren jardun-eremu guztietan herritarrei eta gizartea ordezkatzen duten elkarteei beren iritziak jendaurrean adierazteko eta elkarrekin trukatzeko aukera emango diete, horretarako bide egokiak erabilita.

Instituzioek aldiro-aldiro elkarrizketa irekia eta gardena izango dute gizartea ordezkatzen duten elkarteekin eta gizarte zibilarekin.

Batasunaren ekintzak koherenteak eta gardenak direla bermatzeko, Batzordeak kontsulta zabalak egingo ditu kasuan kasuko aldeekin.

Batasuneko herritar-multzoak, gutxienez milioi bat herritarrez osatutako taldean bilduta, eta herritar horien jatorriko estatu kideak kopuru esanguratsuan hainbat direla, Batzordeari gonbit egiteko ekimena bultzatu ahal izango du, bere eskurantza-esparruaren barruan, proposamen egokia aurkez dezan, herritar horien iritziz Konstituzioaren aplikazio-xedeetarako Batasunaren egintza juridikoa behar duten gaiei buruz.

Europar legeak ezarriko ditu herritarren ekimen hori aurkeztu ahal izateko beharrezko diren prozedurak eta betekizunak zehazteko xedapenak, baita ekimena aurkezten duten herritarren jatorriko estatu kideen kopuru minimoa finkatzekoak ere.

I-48. ARTIKULUA

Lan-munduko ordezkariak eta gizarte-elkarrizketa autonomoa

Batasunak lan-munduko ordezkariek beren eremuetan duten zeregina aitortu eta sustatuko dute, estatu kideetako sistemen aniztasuna aintzakotzat hartuta.

Beren artean elkarrizketa sustatzen lagunduko du, beren autonomia errespetatuta.

Hazkundea eta enplegua sustatzeko hiruko goi-bilera sozialak gizarte-elkarrizketa sustatzen lagunduko du.

I-49. ARTIKULUA

Europako Arartekoa

Europako Arartekoa Europako Parlamentuak hautatuko du; Konstituzioan ezarritako baldintzak errespetatuta, Batasuneko instituzio, organo edo organismoen jardunean izandako administrazio okerreko kasuei buruzko kexak jasoko ditu.

Kexa horiek aztertu eta txostena egingo du.

Independentzia osoz beteko ditu Europako Arartekoak bere eginkizunak.

I-50. ARTIKULUA

Batasuneko instituzio, organo eta organismoetako lanen gardentasuna

Gobernamendu ona sustatzeko eta gizarte zibilak parte hartuko duela bermatzeko, Batasuneko instituzioek, organoek eta organismoek irekitasun-printzipioa ahalik eta gehien errespetatuta jardungo dute.

Europako Parlamentuko bilkurak jendaurrekoak izango dira, baita Kontseiluarenak ere, lege-egintzaren proiektu bati buruz eztabaidatu eta botoa eman behar duenean.

Batasuneko herritar orok eta estatu kideetakoren batean bizilekua edo sozietatearen egoitza daukan pertsona fisiko nahiz juridiko orok, III. zatian ezarritako baldintzak errespetatuta, Batasuneko instituzio, organo eta organismoetako agirietara iristeko eskubidea izango du, agirien euskarria edozein dela ere.

Europar legeak finkatuko ditu agiriak eskuratzeko eskubide hori baliatzeko modua arautuko duten printzipio orokorrak, eta interes publiko edo pribatuko arrazoiak direla medio, baita mugak ere.

Instituzio, organo eta organismoetako bakoitzak barne-erregelamenduan ezarriko ditu bere agiriak eskuratzeko berariazko xedapenak, betiere, 3. paragrafoan adierazitako europar legearekin bat etorrita.

I-51. ARTIKULUA

Pertsona bakoitzaren datuen babesa

Pertsona orok du berari dagozkion datu pertsonalak babestuta izateko eskubidea.

Europar legeak edo esparru-legeak pertsona fisikoak babesteko arauak finkatuko ditu Batasuneko instituzio, organo eta organismoek nahiz estatu kideek ere Batasuneko Zuzenbidea aplikatu beharreko eremuetan burutzen dituzten jardunetan, pertsona bakoitzaren datuak nola tratatu behar dituzten ezartzeko; datu horiek askatasunez zirkulatzeko arauak ere emango ditu.

Arau horiek errespetatzen diren ala ez agintaritza independente batek kontrolatuko du.

I-52. ARTIKULUA

Elizen eta konfesionalak ez diren erakundeen estatutuak

Batasunak errespetatu egingo du, eta ez du baldintzapean jarriko estatu kideek, bakoitzak bere barne-zuzenbidearen arabera, elizei eta erlijio-elkarte edo -komunitateei aitortzen dieten estatutua.

Era berean, Batasunak errespetatu egingo du estatu kideek, barne-zuzenbidearen arabera, erakunde filosofikoei eta konfesionalak ez diren erakundeei aitortutako estatutua.

Beren nortasuna eta berariazko ekarpenak aitortuta, Batasunak eliza eta erakunde horiekin elkarrizketa irekia eta gardena izango du aldiro-aldiro.

VII. TITULUA

BATASUNAREN FINANTZAK

I-53. ARTIKULUA

Aurrekontu- eta finantza-printzipioak

Batasunaren sarrera eta gastu guztiak aurrekontu-ekitaldi bakoitzari dagozkion aurreikuspenetan jaso, eta Batasunaren aurrekontuan zehaztuta utzi behar dira III. zatian ezarritakoaren arabera.

Sarrerak eta gastuak orekatu egin behar dira aurrekontuan.

Aurrekontuan zehaztutako gastuak urteko aurrekontu-ekitaldi osorako onartuko dira, III.412. artikuluan adierazitako europar legearen arabera.

Aurrekontuan zehaztutako gastuak egin ahal izateko, aurretiaz Batasunaren egintza bat onartu beharko da, zuzenbidearen arabera lotura-indarra izango duena, egintza horrek emango baitie oinarri juridikoa bere ekintzari eta dagokion gastua gauzatzeari, betiere, III.412. artikuluan adierazitako europar legearen arabera eta lege horrek ezarritako salbuespenak salbuespen direla.

Aurrekontuei buruzko diziplina bermatzeko, Batasunak ez du egintzarik onartuko, baldin eta egintza horrek aurrekontuan nabarmen eragin badezake, eta, Batasunaren baliabide propioen mugaren baitan eta I-55. artikuluan aipatutako urte anitzeko finantza-esparruaren barruan, egintza horretatik etorriko diren gastuak finantzatu ahal izango direla bermatzen ez badu.

Aurrekontua gauzatuko da finantzen kudeaketa ona printzipio arautzaile duela.

Estatu kideak eta Batasuna elkarrekin lankidetzan arituko dira, aurrekontuan jarritako kredituak printzipio horren arabera erabil daitezen.

Batasunak eta estatu kideek, III-415. artikuluari jarraituz, iruzurra eragotziko dute, baita Batasunaren finantza-interesen kaltean izan daitekeen legearen aurkako beste edozein jarduera ere.

I-54. ARTIKULUA

Batasunaren baliabide propioak

Batasunak bere helburuak lortzeko eta bere politikak burutzeko behar dituen baliabideak bereganatuko ditu.

Batasunaren baliabide propioen pentzutan finantzatuko da oso-osorik aurrekontua, beste sarrera batzuei kalterik egin gabe.

Kontseiluaren europar lege batek ezarriko ditu Batasunaren baliabide propioen sistemari buruzko xedapenak.

Ildo horretatik, baliabide propioetan beste kategoria batzuk ere ezarri ahal izango dira, edo, daudenetatik, kategoriaren bat kendu.

Kontseiluak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

Lege hori ez da indarrean sartuko, harik eta estatu kideek, bakoitzak bere konstituzio-arauetan ezarritakoari jarraituz, legea onartu arte.

Kontseiluaren europar lege batek ezarriko ditu Batasunaren baliabide propioen sistema aplikatzeko neurriak, betiere, 3. paragrafoaren arabera onartutako europar legeak hala ezartzen badu.

I-55. ARTIKULUA

Urte anitzeko finantza-esparrua

Urte anitzeko finantza-esparruak Batasunaren gastuen bilakaera ordenatua bermatzea izango du helburu, betiere, bere baliabide propioen mugen barruan.

Konpromisoak betetzeko kredituetan urteko gehieneko mugak zenbatekoak izango diren finkatuko du, gastu-kategorien arabera, III.402. artikuluaren arabera.

Kontseiluaren europar lege batek ezarriko du urte anitzeko finantza-esparrua.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, betiere, Europako Parlamentuak, bere kideen gehiengoaren erabakiz, aurretiaz onespena emanda.

Batasunaren urteko aurrekontuak urte anitzeko finantza-esparrua errespetatuko du.

Kontseilu Europarrak aho batez europar erabakia hartu ahal izango du, horren bidez, 2. paragrafoan zehaztutako Kontseiluaren europar legea onartu behar duenerako, Kontseiluak gehiengo kualifikatuz erabakitzeko modua izan dezan.

I-56. ARTIKULUA

Batasunaren aurrekontua

Europar legeak ezarriko du Batasunaren urteko aurrekontua, III.404. artikuluan ezarritakoarekin bat.

VIII. TITULUA

BATASUNA ETA INGURUKO HERRIALDEAK

I-57. ARTIKULUA

Batasuna eta inguruko herrialdeak

Batasunak lehentasunezko harremanak garatuko ditu auzoko herrialdeekin, oparotasun-gunea eta auzoarte jatorreko esparrua ezartzeko, betiere, Batasunaren balioak oinarri, eta lankidetzan eraikitako harreman estu eta baketsuak ezaugarri dituela.

Batasunak, 1. paragrafoaren ondorioetarako, berariazko akordioak sinatu ahal izango ditu herrialde horiekin.

Akordio horietan elkarrekiko eskubideak eta betebeharrak sartu ahal izango dira, baita elkarrekin ekintzak burutzeko aukera ere.

Hitzarmenak aplikatzean, kontzertazioak egin beharko dira aldiro-aldiro.

IX. TITULUA

BATASUNEKO KIDE IZATEA

I-58. ARTIKULUA

Batasuneko kide izateko betekizunak eta Batasunari atxikitzeko prozedura

Batasuna zabalik dago I-2. artikuluan adierazitako balioak errespetatzen eta baliook elkarrekin indartzeko konpromisoa hartzen duten Europako estatu guztientzat.

Batasuneko kide izan nahi duen Europako estatu orok Kontseiluari igorri behar dio bere eskaera.

Eskaera horren berri jakinaraziko diete Europako Parlamentuari eta estatu kideetako parlamentuei.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, betiere, aurretiaz Batzordeari kontsulta eginda, eta Europako Parlamentuak, bere kideen gehiengoaren erabakiz, aurretiaz onespena emanda.

Estatu kide berriak onartzeko baldintzak eta prozedura elkarren arteko akordio baten bitartez ezarriko dituzte estatu kideek eta atxikigai den estatuak.

Akordio hori estatu tratatugile guztiei aurkeztuko zaie, guztiek, bakoitzak bere konstituzioko arauen arabera, akordioa berrets dezaten.

I-59. ARTIKULUA

Batasuneko kide izateak dakartzan eskubide jakin batzuk etenda uztea

Kontseiluak, estatu kideen herenak aurkeztutako ekimen arrazoituaz, edo Europako Parlamentuak aurkeztutako ekimen arrazoituaz edo Batzordeak egindako proposamenaz, europar erabakia hartu ahal izango du, estatu kide batek I-2. artikuluan adierazten diren balioak larri hausteko arrisku argia dagoela egiaztatuta gera dadin.

Kontseiluak bertako kideen lau bostenen gehiengoaz erabakiko du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

Egiaztapen hori egin aurretik, Kontseiluak kasuan kasuko estatu kideari entzun egingo dio, eta aipatutako prozedurari jarraituz, gomendioak egin ahal izango dizkio.

Kontseiluak aldiro aztertuko du egiaztapena egiteko erabilitako arrazoiek baliozkotasunik izaten jarraitzen duten.

Kontseilu Europarrak, estatu kideen herenak aurkeztutako ekimenaz edo Batzordeak hala proposatuta, europar erabakia hartu ahal izango du, estatu kideetako batek I-2. artikuluan adierazten diren balioak larri eta behin eta berriz hausten dituela egiaztatuta gera dadin; horren aurretik, dagokion estatu kide horri gonbit egingo dio horri buruz dituen oharrak aurkez ditzan.

Kontseilu Europarrak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

Goiko 2. paragrafoan aipatutako egiaztapena jasota uzten denean, Kontseiluak, gehiengo kualifikatuz, europar erabakia hartu ahal izango du, Batasuneko kasuan kasuko estatuari Konstituzioa aplikatzetik sortutako zenbait eskubide eteteko, estatu kide horrek Kontseiluan ordezkari duen kidearen boto-eskubidea ere barnean hartuta.

Kontseiluak kontuan hartuko ditu etete horrek pertsona fisiko eta juridikoen eskubide eta betebeharretan sor ditzakeen ondorioak ere.

Nolanahi ere, estatu horrek lotuta jarraituko du, Konstituzioaren indarrez dagozkion betebeharrak direla-eta.

Kontseiluak, gehiengo kualifikatuz, europar erabakia hartu ahal izango du, 3. paragrafoaren arabera onartutako neurriak aldatzeko edo indargabetzeko, baldin eta neurri horiek ezartzea ekarri zuen egoeran aldaketak izan direla ikusten bada.

Artikulu honen ondoreetarako, Kontseilu Europarrean edo Kontseiluan kasuan kasuko estatu horrek duen ordezkariak ez du bozketa horretan parte hartuko, eta, era berean, kasuan kasuko estatu hori ez da kontuan hartuko 1. eta 2. paragrafoetan aipatutako kalkuluak egitean, hots, estatu kideen herena edo lau bostenak zehazteko orduan.

Bertaratu diren kideak edo ordezkatuta daudenak abstenituta ere, hori ez da eragozpen izango 2. paragrafoan adierazitako europar erabakiak hartzeko.

Gehiengo kualifikatutzat joko da, 3. eta 4. paragrafoetan zehaztutako europar erabakiak hartzean, gutxienez, Kontseiluko kideen %72 lortzen denean, eta ordezkaritza horrek, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %65 barnean hartzen duenean.

Kontseiluak, 3. paragrafoaren arabera boto-eskubidea etenda uzteko erabakia hartu dela-eta, Konstituzioko xedapenetako bati jarraituz gehiengo kualifikatuz erabaki behar duenean, gehiengo kualifikatu hori bigarren lerrokadan zehaztutako modu berean finkatuko da, edo, Kontseiluak Batzordearen edo Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroaren proposamenez diharduenean, gehiengo kualifikatuak, gutxienez, Kontseiluko kideen %55 lortu behar ditu, eta ordezkaritza horrek, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %65 barnean hartu behar du.

Azken kasu horretan, blokeo-gutxiengoak, gutxienez, partaide diren estatu kideen biztanleriaren %35 baino gehiago ordezkatzeko besteko Kontseiluko kide-kopuru minimoa hartu behar du, eta horri beste kide bat gehituta; horrelakorik ezean, gehiengo kualifikatua lortutzat joko da.

Artikulu honen ondoreetarako, Europako Parlamentuak, erabaki ahal izateko, bertan emandako botoen bi hereneko gehiengoa behar du, betiere, boto-kopuru hori Europako Parlamentua osatzen duten kideen gehiengoa izanda.

I-60. ARTIKULUA

Estatu kide batek bere borondatez Batasuna uztea

Estatu kideetako edozeinek erabaki ahal izango du, bere konstituzio-arauekin bat etorrita, Batasuna uztea.

Batasuna uztea erabaki duen estatu kideak Kontseilu Europarrari jakinarazi behar dio asmo horren berri.

Kontseilu Europarrak emandako argibideak oinarri, Batasunak akordio bat negoziatu eta sinatuko du estatu kide horrekin Batasuna uzteko modua ezartzeko, betiere, estatu horrek Batasunarekin etorkizunean izango duen harreman-esparrua aintzat hartuta.

Akordio hori III-325. artikuluaren 3. paragrafoan ezarritakoaren arabera negoziatuko da.

Kontseiluak sinatuko du hitzarmena Batasunaren izenean gehiengo kualifikatuz, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

Konstituzioa kasuan kasuko estatuan aplikatzeari utziko zaio Batasunetik bereizteko akordioa indarrean sartzen den egunean edo, horrelakorik ezean, 2. paragrafoan zehaztutako jakinarazpena egin eta handik bi urtera, baldin eta Kontseilu Europarrak, bereizi nahi duen estatu horrekin ados jarrita, aho batez epe hori luzatzea erabakitzen ez badu.

Batasunetik bereizi nahian dagoen estatuak Kontseilu Europarrean eta Kontseiluan duen ordezkariak, 2. eta 3. paragrafoen ondorioetarako, ez du parte hartuko Kontseilu Europarrean edo Kontseiluan berari dagokionez egiten diren eztabaidetan ezta hartzen diren europar erabakietan ere.

Gehiengo kualifikatutzat joko da, gutxienez, Kontseiluko kideen %72 lortzen denean, baldin eta ehuneko horretan, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %65 ordezkatuta badago.

Batasunetik bereizi den estatu kideak berriz ere Batasunari atxikitzea eskatzen badu, bere eskaera hori I.58. artikuluan ezarritako prozeduren arabera bideratuko da.

II. ZATIA

BATASUNEKO OINARRIZKO ESKUBIDEEN GUTUNA

ATARIKOA

Europako herriek, beren artean gero eta batasun estuagoa sortuz, etorkizun baketsua nahi dute izan elkarrekin, balio erkideetan oinarrituta.

Batasunak, bere ondare espiritual eta moralaren jakitun, balio banaezin eta unibertsaletan du sustraia, hots, giza duintasunean, askatasunean, berdintasunean eta elkartasunean; eta demokraziaren eta zuzenbideko estatuaren printzipioak ditu oinarri.

Batasuneko herritartasuna eratuta, eta askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparrua sortuta, Batasunak gizakia du bere jardunaren ardatz.

Batasunak balio erkide horiek zaintzen eta sustatzen laguntzen du, betiere, Europako herrien kultura eta tradizio anitzak errespetatuta; halaxe errespetatzen ditu, halaber, estatu kideetako bakoitzak berez duen nortasuna baita estatuko, herrialdeetako eta tokian tokiko botere publikoen antolaketa ere. Batasuna garapen orekatua eta iraunkorra sustatzen saiatzen da, eta pertsonen, zerbitzuen, salgaien eta kapitalen zirkulazio askea bermatzen du, baita kokatzeko askatasuna ere.

Horretarako, beharrezkoa da oinarrizko eskubideen babesa indartzea, gizartearen bilakaera, garapen soziala eta zientzia-teknologietako aurrerapenak aintzakotzat hartuta, eta Gutun batean jasota uztea.

Gutun honek, Batasunaren eskumenak eta xedeak eta subsidiariotasun-printzipioa errespetatuz, indartu egin nahi ditu, batez ere, estatu kideen konstituzio-tradizioetatik eta nazioarteko betebehar erkideetatik sortzen diren eskubideak, Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babesteko Europako Hitzarmenetik sortutako eskubideak, Batasunak eta Europako Kontseiluak onartutako Gutun Sozialetatik sortutakoak, eta Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren eta Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren jurisprudentziatik datozen eskubideak.

Ildo horretatik, Batasuneko eta estatu kideetako jurisdikzio-organoek interpretatuko dute Gutuna, eta zeregin horretan, Gutuna egin zuen Konbentzioko Praesidium-a buru dela landutako azalpenei eta Europako Konbentzioaren Praesidium-aren agintaritzapean eguneratutakoei behar bezala begiratuko diete.

Eskubide horien gozamenak erantzukizunak eta eginbeharrak ezartzen ditu, bai pertsonekin, bai giza komunitatearekin, bai eta ondorengo belaunaldiekin ere.

Horrenbestez, Batasunak ondoren adieraziko diren eskubideak, askatasunak eta printzipioak aitortzen ditu.

I. TITULUA

DUINTASUNA

II-61. ARTIKULUA

Giza duintasuna

Giza duintasuna urraezina da.

Giza duintasuna errespetatu eta babestu egingo da.

II-62. ARTIKULUA

Bizitzeko eskubidea

Pertsona orok du bizitzeko eskubidea.

Inor ezin da heriotza-zigorrera kondenatu, ez eta hil ere.

II-63. ARTIKULUA

Pertsonaren osotasunerako eskubidea

Pertsona orok du osotasun fisikoa eta psikikoa izateko eskubidea.

Medikuntzan eta biologian bereziki errespetatuko dira honako hauek:

pertsona bakoitzak ondo informatuta dagoela eta askatasunaz emandako onespena errespetatuko da, betiere, legeak ezarritako moduen arabera;

praktika eugenesikoen gaineko debekua errespetatuko da, batez ere, pertsonen hautespena helburu dutenak;

giza soina nahiz soinaren zatiak, halakotzat hartuta, irabazpide bihurtzeko debekua errespetatuko da;

gizakiak klonazioz erreproduzitzeko debekua errespetatuko da.

II-64. ARTIKULUA

Debekatu egiten dira tortura eta zigor edo tratu anker edo laidogarriak

Inori ere ezin zaio torturarik eta zigorrik edo tratu anker edo laidogarririk ezarri.

II-65. ARTIKULUA

Debekatu egiten dira esklabotasuna eta bortxazko lana

Inor ere ezin izango da besteen esklabo edo uztarpeko jarri.

Inor ere ezin izango da behartu bortxazko edo nahitaezko lanak egitera.

Debekatu egiten da gizakiak salerostea.

II. TITULUA

ASKATASUNAK

II-66. ARTIKULUA

Askatasun eta segurtasunerako eskubidea

Pertsona orok du askatasun eta segurtasunerako eskubidea.

II-67. ARTIKULUA

Bizitza pribatuaren eta familiako bizitzaren errespetua

Pertsona orok du bere bizitza pribatua, bere familia-bizitza, bere etxebizitza eta bere komunikazioak errespetatuak izateko eskubidea.

II-68. ARTIKULUA

Pertsona bakoitzaren datuen babesa

Pertsona orok du berari dagozkion datu pertsonalak babestuta izateko eskubidea.

Datu horiek leialtasunez landuko dira, helburu zehatzetarako eta dagokion pertsonaren onespena oinarri dela edo legeak jasotako bidezko beste oinarri baten indarrez.

Pertsona orok du berari dagokionez jasota dauden datuetara iritsi eta horiek zuzentzeko eskubidea.

Arau horien errespetua agintaritza independente baten kontrolpean egongo da.

II-69. ARTIKULUA

Ezkontzeko eskubidea eta familia eratzeko eskubidea.

Bermatu egiten dira ezkontzeko eskubidea eta familia eratzeko eskubidea, estatu bakoitzean bata eta bestea arautzen dituzten legeen arabera.

II-70. ARTIKULUA

Pentsamendu-askatasuna, kontzientzia-askatasuna eta erlijio-askatasuna

Pertsona orok du pentsamendu-askatasuna, kontzientzia-askatasuna eta erlijio-askatasuna izateko eskubidea.

Eskubide horrek norbere erlijioa edo sinesteak aldatzeko eskubidea dakar, baita bakoitzak, bakarka nahiz taldean, publikoan nahiz pribatuan, kultuaren bidez, irakaskuntzaren bidez, jarduerez eta erritoak betez, bere erlijioa edo sinesteak azaltzeko ere.

Kontzientzia-eragozpenerako eskubidea aitortzen da, eskubide hori baliatzeko estatu kideetako bakoitzean dauden legeen arabera.

II-71. ARTIKULUA

Adierazpen-askatasuna eta informazio-askatasuna.

Pertsona orok du adierazpen-askatasunerako eskubidea.

Eskubide horrek iritzi-askatasuna eta informazioa zein ideiak jaso nahiz ezagutarazteko askatasuna dakartza, herri-agintariek esku sartu gabe eta mugarik kontuan hartu gabe.

Errespetatu egiten dira bai komunikabideen askatasuna baita beren aniztasuna ere.

II-72. ARTIKULUA

Biltzeko eta elkartzeko eskubidea

Pertsona orok du askatasunez era baketsuan biltzeko eskubidea eta maila guztietako elkarteetara biltzeko askatasuna, batez ere politikan, sindikatuetan eta herritar-taldeetan; pertsona orok du, beraz, bere interesen alde beste batzuekin batera sindikatuak sortzeko eskubidea baita sindikatuetan afiliatzekoa ere.

Europar Batasun osoko alderdi politikoek Batasuneko herritarren borondate politikoa adierazten laguntzen dute.

II-73. ARTIKULUA

Arteetako eta zientzietako askatasuna

Askatasunez jardun daiteke artegintzan eta zientzia-ikerketan.

Katedra-askatasuna errespetatzen da.

II-74. ARTIKULUA

Hezkuntzarako eskubidea

Pertsona orok du hezkuntzarako eskubidea, eta lanbide-heziketara iritsi eta etengabeko prestakuntza jasotzekoa.

Eskubide honen baitan sartzen da nahitaezko hezkuntza doan jaso ahal izatea.

Errespetatu egiten dira demokraziako printzipioak errespetatuz ikastetxeak sortzeko askatasuna, eta gurasoek beren erlijioko, filosofiako eta pedagogiako sinesteen arabera beren seme-alaben hezkuntza eta irakaskuntza bermatzeko duten eskubidea, betiere, jarduera horiek arautzeko estatu bakoitzak dauzkan legeekin bat etorriz egiten bada.

II-75. ARTIKULUA

Lanbide-askatasuna eta lan egiteko eskubidea

Pertsona orok du lan egiteko eskubidea baita askatasunez aukeratu edo onartutako lanbidean jarduteko eskubidea ere.

Batasuneko herritar orok du edozein estatu kidetan lana bilatzeko, lan egiteko, kokatzeko edo zerbitzuak emateko askatasuna.

Estatu kideetako lurraldean lan egiteko baimena daukaten hirugarren herrialdeetako herritarrek eskubidea dute Batasuneko herritarrek dituzten lan-baldintza bertsuez gozatzeko.

II-76. ARTIKULUA

Enpresa-askatasuna

Enpresa-askatasuna aitortzen da, Batasuneko Zuzenbideak eta estatu bakoitzeko lege eta jokaerek ezarritako moduan.

II-77. ARTIKULUA

Jabetza-eskubidea

Pertsona orok du lege barruan eskuratu dituen ondasunen jabetzaz gozatzeko eskubidea, eta ondasunok erabili, xedatu eta oinordetzan uztekoa.

Inori ere ezin zaio bere jabetzarik kendu, onura publikorako denean izan ezik; hala ere, legean jasotako kasuetan eta baldintzetan izango da, eta trukean, arrazoizko epe baten barruan, ondasunak galtzeagatik kalte-ordain zuzena emanda.

Ondasunen erabilera legez arautu ahal izango da, interes orokorrerako beharrezkoa den heinean.

Babestu egiten da jabetza intelektuala.

II-78. ARTIKULUA

Asilo-eskubidea

Bermatu egiten da asilo-eskubidea, 1951ko uztailaren 28ko Genevako Hitzarmeneko arauak eta Iheslarien estatutuari buruzko 1967ko urtarrilaren 31ko protokoloko arauak errespetatuz eta Konstituzioarekin bat etorriz.

II-79. ARTIKULUA

Babesa ematea, pertsonak bihurtu, kanporatu eta estraditatzeko kasuetan

Debekatu egiten da pertsonak taldeka kanporatzea.

Inor ere ezin izango da beste estatu batera bihurtu, kanporatu edo estraditatu estatu horretan heriotza-zigorra, tortura nahiz zigor edo tratu anker edo laidogarriak jasateko arrisku larria badu.

III. TITULUA

BERDINTASUNA

II-80. ARTIKULUA

Berdintasuna legearen aurrean

Pertsona guztiak dira berdinak legearen aurrean.

II-81. ARTIKULUA

Bereizkeriarik eza

Debeku da bereizkeria oro, eta bereziki hauek: sexua, arraza, kolorea, herriko zein gizarteko jatorria, ezaugarri genetikoak, hizkuntza, erlijioa zein sinesteak, iritzi politikoak zein beste edozein iritzi, gutxiengo nazional batekoa izatea, ondarea, jaiotza, ezgaitasuna, adina nahiz sexu-joera direla-eta egindako bereizkeriak.

Debeku da nazionalitatea dela-eta inongo bereizkeriarik egitea Konstituzioaren aplikazio.eremuan, bere xedapen bereziei kalterik egin gabe.

II-82. ARTIKULUA

Kultura-aniztasuna, erlijio-aniztasuna eta hizkuntza-aniztasuna.

Batasunak kultura-aniztasuna, erlijio-aniztasuna eta hizkuntza-aniztasuna errespetatzen ditu.

II-83. ARTIKULUA

Emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna

Emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna eremu guztietan bermatu beharko da, baita enpleguari, lanari eta lansariari dagokienez ere.

Berdintasun-printzipioak ez du eragozten ordezkaritzarik gutxien duen sexukoentzako abantaila zehatzak dakartzaten neurriak onartzea edo hartutako neurriei eustea.

II-84. ARTIKULUA

Haurren eskubideak

Haurrek babes-eskubidea eta ongizaterako beharrezko dituzten zainketak jasotzeko eskubidea dute.

Askatasunez adierazi ahal izango dute beren iritzia.

Beren iritzia kontuan hartuko da dagozkien gaietan, beren adinaren eta heldutasunaren arabera.

Bai herri-agintariek zein instituzio pribatuek haurrei dagokienez egindako jardun guztietan haurren interes gorena izan behar dute kontuan lehentasunez.

Haur orok eskubidea du aldiro-aldiro hartu-eman pertsonalak eta zuzeneko harremanak izateko bai aitarekin bai amarekin, harremanok haurraren interesen aurkakoak direnean izan ezik.

II-85. ARTIKULUA

Adineko pertsonen eskubideak

Batasunak aitortu eta errespetatu egiten du adineko pertsonek bizitza duina eta independentea izateko eta gizarte-bizitzan eta kultura-bizitzan parte hartzeko duten eskubidea.

II-86. ARTIKULUA

Ezgaitasunen bat duten pertsonen integrazioa.

Batasunak aitortu eta errespetatu egiten du ezgaitasunen bat duten pertsonek autonomia izateko, gizartean eta lanean integratzeko, eta gizartearen bizitzan parte hartzeko duten eskubidea, eta hori bermatzeko hartzen diren neurriez baliatzekoa.

IV. TITULUA

ELKARTASUNA

II-87. ARTIKULUA

Langileek enpresan informaziorako eta kontsulta egiteko duten eskubidea

Langileei zein beren ordezkariei informazioa eta kontsulta bermatu beharko zaizkie, dagokien mailan, behar bezain aldez aurretik, Batasuneko Zuzenbidean eta estatu bakoitzeko lege eta jokaeretan jasotako kasuetan eta baldintzetan.

II-88. ARTIKULUA

Negoziazio eta ekintza kolektiborako eskubidea

Langileek eta enpresaburuek, hala nola batzuen eta besteen ordezkaritzek, Batasuneko Zuzenbidearekin eta estatu bakoitzeko lege eta jokaerekin bat etorriz, eta dagokien mailan, hitzarmen kolektiboak negoziatu eta egiteko eskubidea dute; eta interesen arteko gatazkak sortzen badira, ekintza kolektiboak egin ahal izango dituzte, greba barne, beren interesak defendatzeko.

II-89. ARTIKULUA

Enplegu-zerbitzuez baliatzeko eskubidea

Pertsona orok du doako enplegu-zerbitzuez baliatzeko eskubidea.

II-90. ARTIKULUA

Bidegabeko kaleratzetik babestuta izateko eskubidea

Langile orok du bidegabeko kaleratzetik babestuta izateko eskubidea, Batasuneko Zuzenbidearekin eta estatu bakoitzeko lege eta jokaerekin bat etorriz.

II-91. ARTIKULUA

Lan-baldintza zuzen eta bidezkoak

Langile orok du bere osasuna, segurtasuna eta duintasuna errespetatzen duten baldintzetan lan egiteko eskubidea.

Langile orok du lanaren gehienezko iraupena mugatuta izateko eskubidea, baita egunero eta astero atsedenaldiak hartzeko eta ordaindutako oporrak urtero izateko eskubidea ere.

II-92. ARTIKULUA

Haurren lanaren gaineko debekua, eta gazteen babesa lanean

Debeku da haurren lana.

Lanean onartzeko adinik txikiena ezin da izan nahitaezko eskolaratze-aldia amaitzeko adina baino txikiagoa, gazteentzat hobeak diren xedapenei kalterik egin gabe, eta salbuespen mugatu batzuk salbuespen direla.

Lanerako hartzen diren gazteek beren adinera egokitutako lan-baldintzak izan behar dituzte, eta esplotazio ekonomikotik babestuta egon behar dute, baita beren segurtasun, osasun, garapen fisiko, psikiko, moral edo sozialerako kaltegarri izan daitekeen, edo bere heziketa arriskuan jar dezakeen edozein lanetatik ere.

II-93. ARTIKULUA

Familia-bizitza eta lanbide-bizitza

Bermatu egiten da familiaren babesa legearen, ekonomiaren eta gizartearen aldetik.

Familia-bizitza eta lanbide-bizitza elkartu ahal izateko, pertsona orok du amatasuna dela-eta kaleratua izatetik babestuta egoteko eskubidea, baita amatasunagatik ordaindutako baimena jasotzeko eskubidea, eta haurren bat jaio edo adopzioan hartu delako guraso-baimena izateko eskubidea ere.

II-94. ARTIKULUA

Gizarte-segurantza eta gizarte-laguntza

Batasunak aitortu eta errespetatu egiten du gizarte-segurantzako prestazioak eta gizarte-zerbitzuak jasotzeko eskubidea, Batasuneko Zuzenbideak eta estatu bakoitzeko lege eta jokaerek ezarritako moduan, bai amatasuna, gaixotasuna eta laneko istripuak gertatzen direnerako, mendekotasuna zein zahartzaroa etortzen direnerako, nahiz lana galtzen denerako babesa bermatuta egon dadin.

Batasunean legezko bizilekua izan eta bertan batera eta bestera legez dabilen pertsona orok du gizarte-segurantzako prestazioak eta gizarteko abantailak jasotzeko eskubidea, Batasuneko Zuzenbideak eta estatu bakoitzeko lege eta jokaerek ezarritakoaren arabera.

Gizarteko bazterkeriaren eta pobreziaren aurka borrokatzeko, Batasunak aitortu eta errespetatu egiten du gizarte-laguntzak eta etxebizitza-laguntzak izateko eskubidea, baliabide nahikorik ez duten guztiei bizimodu duina bermatzeko, Batasuneko Zuzenbideak eta estatu bakoitzeko lege eta jokaerek ezarritako moduan.

II-95. ARTIKULUA

Osasunaren babesa

Pertsona orok du osasun-prebentzioa izateko eta osasun-sorospenaren onurak jasotzeko eskubidea, estatu bakoitzeko lege eta jokaerek ezarritako moduan.

Batasunaren politika eta ekintza guztiak zehaztu eta gauzatzean, giza osasunaren babes-maila handia bermatuko da.

II-96. ARTIKULUA

Ekonomia-interes orokorreko zerbitzuez baliatu ahal izatea

Batasunak aitortu eta errespetatu egiten du ekonomia-interes orokorreko zerbitzuez baliatu ahal izatea, estatu bakoitzeko lege eta jokaerek ezarritako moduan, Konstituzioarekin bat etorriz, Batasuneko gizartearen eta lurraldearen kohesioa sustatzeko.

II-97. ARTIKULUA

Ingurumenaren babesa

Batasunaren politiketan, garapen iraunkorraren printzipioari jarraituz, bateratu eta bermatu egin behar dira, bai ingurumenaren babes-maila handia jasotzea, bai horren kalitatea hobetzea.

II-98. ARTIKULUA

Kontsumitzaileen babesa

Batasunaren politiketan babes-maila handia bermatuko da kontsumitzaileentzat.

V. TITULUA

HERRITARTASUNA

II-99. ARTIKULUA

Europako Parlamenturako hauteskundeetan hautesle zein hautagai izateko eskubidea

Batasuneko herritar orok Europako Parlamenturako hauteskundeetan hautesle zein hautagai izateko eskubidea du bizilekua duen estatu kidean, estatu horretako herritarrek dituzten baldintza berberetan.

Europako Parlamentuko diputatuak zuzeneko sufragio unibertsal aske eta isilpekoz hautatuko dira.

II-100. ARTIKULUA

Udal-hauteskundeetan hautesle zein hautagai izateko eskubidea

Batasuneko herritar orok du udal-hauteskundeetan hautesle zein hautagai izateko eskubidea bizileku duen estatuan, estatu horretako herritarrek dituzten baldintza berberetan.

II-101. ARTIKULUA

Administrazio ona izateko eskubidea

Pertsona orok du eskubidea Batasuneko instituzioek, organoek eta organismoek berari dagozkion kontuak inpartzialtasunez, ekitatez eta zentzuzko epe baten barruan azter ditzaten.

Eskubide honen barruan sartzen dira, zehatza esanda:

pertsona orok du eskubidea kalte egin diezaiokeen bakarkako edozein neurri bere kontra hartu aurretik esateko duena entzun dakion;

pertsona orok du eskubidea berari dagokion espedientea eskuratu ahal izateko eskubidea, betiere, isilpekotasuna eta lanbide eta merkataritzako sekretua gordetzeko interes bidezkoak errespetatuz;

Administrazioak bere erabakien arrazoiak emateko betebeharra du.

Pertsona orok du Batasuneko instituzioek zein enplegatuek beren eginkizunak betetzean berari eragindako kalteen ordaina Batasunak berak ordaintzeko eskubidea, estatu kideetako zuzenbideetako printzipio orokor erkideekin bat etorriz.

Pertsona orok jo dezake Batasuneko instituzioetara Konstituzioaren hizkuntzetakoren batean, eta erantzuna ere hizkuntza horretan jaso behar du.

II-102. ARTIKULUA

Agiriak eskuratzeko eskubidea

Batasuneko herritar orok eta estatu kideetakoren batean bizilekua edo sozietatearen egoitza daukan pertsona fisiko nahiz juridiko orok Batasuneko instituzio, organo eta organismoetako agiriak eskuratzeko eskubidea du, agirien euskarria edozein dela ere.

II-103. ARTIKULUA

Europako Arartekoa

Batasuneko herritar orok eta estatu kideetakoren batean bizilekua edo sozietatearen egoitza daukan pertsona fisiko nahiz juridiko orok du eskubidea Batasuneko instituzio, organo eta organismoen jardunean izandako administrazio okerreko kasuak Europako Arartekoari aurkezteko, Europar Batasuneko Justizia Auzitegia, bere jurisdikzio-eginkizunak betetzen ari dela, alde batera utzita.

II-104. ARTIKULUA

Eskariak egiteko eskubidea

Batasuneko herritar orok eta estatu kideetakoren batean bizilekua edo sozietatearen egoitza daukan pertsona fisiko nahiz juridiko orok du eskubidea Europako Parlamentuari eskariak egiteko.

II-105. ARTIKULUA

Zirkulatzeko eta bizilekua hartzeko askatasuna

Batasuneko herritar orok du estatu kideetako lurraldean barrena askatasunez zirkulatzeko eta bertan bizilekua hartzeko eskubidea.

Konstituzioan xedatutakoarekin bat etorriz, estatu kideren bateko lurraldean bizilekua legez daukaten hirugarren herrialdeetako herritarrei askatasuna eman ahal izango zaie bertatik zirkulatzeko eta bertan bizilekua hartzeko.

II-106. ARTIKULUA

Babes diplomatiko eta kontsularra

Batasuneko herritar orok, herritar deneko estatu kideak ordezkaritzarik ez badu hirugarren herrialderen batean, beste edozein estatu kidetako agintari diplomatiko eta kontsularren babesa jaso ahal izango du, estatu horretako herritarrentzako baldintza berberetan.

VI. TITULUA

JUSTIZIA

II-107. ARTIKULUA

Babes judizial eragingarria eta epaile inpartziala izateko eskubidea

Batasuneko Zuzenbideak bermatutako eskubideak eta askatasunak berari dagokionez urratuta ikusten dituen pertsona orok babes judizial eragingarria izateko eskubidea du, artikulu honetan ezarritako baldintzak errespetatuz.

Pertsona orok du, legeak aldez aurretik ezarrita, eskubidea, epaile independente eta inpartzial batek zentzuzko epe baten barruan ekitatez eta jendaurrean bere auzia entzun dezan.

Pertsona orok eska dezake beretzat aholkua, defentsa eta ordezkapena.

Doako laguntza juridikoa emango zaie baliabide nahikorik ez dutenei, justiziara modu eragingarrian iristeko berme moduan beharrezkoa denean.

II-108. ARTIKULUA

Errugabetasun-presuntzioa eta defentsaren eskubideak.

Akusatu oro errugabe da harik eta bere erruduntasuna legez deklaratu arte.

Akusatu orori bermatzen zaio defentsaren eskubideen errespetua.

II-109. ARTIKULUA

Delituen eta zigorren arteko heinekotasunaren printzipioa eta legezkotasun-printzipioa.

Inor ezin izango da kondenatu egite edo ez-egite bategatik, egiterako orduan barne-zuzenbidean zein nazioarteko zuzenbidean kasu hori arau-haustea ez bada.

Era berean, ezin izango da ezarri arau-haustea egitean aplikatzekoa zena baino zigor astunagorik.

Aldiz, arau-haustea egin eta gero legeak zigor arinagoa ezartzen badu, azken hori aplikatu behar da.

Artikulu hau ez da egite edo ez-egite baten errudun dena epaiketarik eta zigorrik gabe gelditzeko arrazoi izango, baldin eta, hark egindakoa egin zuenean edo egin beharrekoa egin gabe utzi zuenean, estatu guztiek aitortutako printzipio orokorren arabera delitu bazen.

Zigorren indarra ezin da arau-haustearen heinekotik gainekoa izan.

II-110. ARTIKULUA

Arau-hauste berberagatik zigor-zuzenbidearen arabera bi aldiz epaitua zein kondenatua ez izateko eskubidea

Inor ere ezin izango da arau-hauste batengatik zigor-zuzenbidearen arabera epaitu edo kondenatu, baldin eta lehenago, Batasunaren barruko lurraldean, arau-hauste horrengatik berarengatik absolbitua edo kondenatua izan bada legearen arabera emandako zigor-epai irmo baten bidez.

VII. TITULUA

GUTUNAREN INTERPRETAZIOA ETA APLIKAZIOA ARAUTZEKO

XEDAPEN OROKORRAK

II-111. ARTIKULUA

Aplikazio-eremua

Gutun honetako xedapenak Batasuneko instituzio, organo eta organismoei zuzentzen zaizkie, subsidiariotasun-printzipioa errespetatuz, baita estatu kideei ere, baina Batasunaren zuzenbidea aplikatzen dutenean bakarrik.

Horrenbestez, estatu kideek eskubideak errespetatu, printzipioak bete eta horien aplikazioa sustatuko dute, betiere, bakoitzak dituen eskumenen arabera eta Konstituzioaren gainerako zatietan Batasunari esleitzen zaizkion eskumenen mugen barruan.

Gutun honek ez du Batasunaren eskumenetatik at Batasuneko Zuzenbidearen aplikazio-eremua zabaltzen, ez du Batasunarentzat inolako eskumen nahiz xede berririk sortzen, eta ez ditu aldatzen Konstituzioaren gainerako zatietan zehaztutako eskumenak eta xedeak.

II-112. ARTIKULUA

Eskubideen eta printzipioen irispidea eta interpretazioa

Gutun honetan aitortutako eskubide eta askatasunez baliatzeko edozein murrizketa jartzen dela ere, legez ezarri beharko da, eta aipatutako eskubide eta askatasunen funtsezko edukia errespetatu egin behar da.

Murrizketak ezarriko badira, heinekotasun-printzipioa errespetatuz betiere, beharrezkoak izan beharko dira eta Batasunak aitortutako interes orokorreko helburuekin edo besteen eskubideak eta askatasunak babesteko premiarekin bat etorri behar dute.

Honako Gutun honek aitortzen dituen eskubideak Konstituzioaren beste zati batzuetan aipatzen direnean, zati horietan ezarritako baldintzetan eta finkatutako mugen barruan baliatuko dira.

Gutun honetan jasotako eskubideak Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babesteko Europako Hitzarmenean bermatutakoak diren heinean, aipatutako Hitzarmenak emandako izaera eta irispidea izango dituzte.

Xedapen hori ez da eragozpen Batasunaren Zuzenbideak babes handiagoa eman ahal izateko.

Honako Gutun honek estatu kideen konstituzio-tradizio erkidetik sortu diren oinarrizko eskubideak aitortzen dituen heinean, eskubide horien interpretazioa aipatutako tradizio horiekin harmonizatuta egingo da.

Gutun honetako xedapenak, printzipioak jasotzen dituztenean, Batasuneko instituzio, organo eta organismoetan onartutako lege-egintzen eta betearazpen-egintzen bidez aplikatu ahal izango dira, baita estatu kideek onartutako egintzen bidez ere, bakoitza bere eskumenak baliatzen ari dela, Batasuneko Zuzenbidea aplikatzen dutenean.

Egintza horien legezkotasuna interpretatu eta kontrolatzeko baino ezingo dira alegatu jurisdikzio-organo baten aurrean.

Estatu kide bakoitzeko legeak eta jokaerak aintzakotzat hartuko dira erabat, honako Gutun honetan zehaztutakoaren arabera.

Oinarrizko Eskubideen Gutuna interpretatzeko jarraibideak erakusteko emandako argibideak behar bezala hartuko dituzte aintzakotzat Batasuneko eta estatu kideetako jurisdikzio-organoek.

II-113. ARTIKULUA

Babes-maila

Gutun honetako xedapen bat ere ezin da hartu giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen murrizgarri edo kaltegarri izateko, eta halaxe da, eskubide eta askatasun horiek aitortuta baitaude, bakoitzari dagokion aplikazio-eremuan, Batasuneko Zuzenbidean, nazioarteko Zuzenbidean, Batasunaren edo estatu kide guztien parte hartzeaz lotutako nazioarteko hitzarmenetan, eta, batez ere, Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babesteko Europako Hitzarmenean, baita estatu kideetako konstituzioetan ere.

II-114. ARTIKULUA

Eskubideaz abusatzeko debekua

Jarduera edo egintza batek gutun honetan aitortutako eskubideak edo askatasunak suntsitzekotan, edo eskubide edo askatasun horiei gutun honetan jasotakoak baino murrizketa handiagoak eragitekotan, gutun honetako xedapenetarik bat ere ezin izango da interpretatu jarduera horretan aritzeko edo egintza hori burutzeko bestelako eskubiderik dakarrelako ustean.

III. ZATIA

BATASUNAREN POLITIKAK ETA FUNTZIONAMENDUA

I. TITULUA

APLIKAZIO OROKORREKO XEDAPENAK

III-115. ARTIKULUA

Batasunak zati honetan jasotako politikak eta ekintzak beren artean koherenteak izan daitezen jagongo du, bere helburuak multzoan denak batera aintzakotzat hartuta eta eskumenak emateko printzipioa errespetatuta.

III-116. ARTIKULUA

Zati honetan jasotako ekintza guztietan, emakumezkoen eta gizonezkoen arteko desberdintasunak kentzen eta berdintasuna sustatzen ahaleginduko da Batasuna.

III-117. ARTIKULUA

Zati honetan jasotako politika eta ekintzak zehaztu eta gauzatzeko lanetan, Batasunak kontuan hartuko ditu honako arlo hauei lotutako eskakizunak: enplegu-maila handia sustatzea, gizarte-babes egokia bermatzea, gizarteko bazterkeriaren kontra borrokatzea, eta hezkuntzan, prestakuntzan eta gizakien osasun-babesean maila handia lortzea.

III-118. ARTIKULUA

Zati honetan jasotako politika eta ekintzak zehaztu eta gauzatzeko lanetan, sexua, arraza edo jatorri etnikoa, erlijioa edo uste sendoak, ezgaitasuna, adina edo sexu-joera arrazoi dituen bereizkeria ororen kontra borrokatzen ahaleginduko da Batasuna.

III-119. ARTIKULUA

Zati honetan jasotako politika eta ekintzak zehaztu eta gauzatzeko lanetan, ingurumena babesteko eskakizunak ere sartu behar dira, bereziki, garapen iraunkorra sustatzeko helburuari lotutakoak.

III-120. ARTIKULUA

Batasunaren beste politika eta ekintza batzuk zehaztu eta gauzatzeko lanetan, aintzakotzat hartuko dira kontsumitzaileak babesteko eskakizunak.

III-121. ARTIKULUA

Nekazaritza, arrantza, garraioak, barne-merkatua, ikerkuntza, teknologia-garapena eta espazioa direla-eta Batasunak dituen politikak zehaztu eta burutzean, Batasunak eta estatu kideek erabat aintzakotzat hartuko dituzte animalien ongizateak dakartzan eskakizunak, sentitzen duten izakiak direnez gero, eta, aldi berean, estatu kideetako lege- eta administrazio-xedapenak eta ohiturak errespetatuko dituzte, batez ere erlijio-errituei, kultura-tradizioei eta eskualdeetako ondareei dagokienez.

III-122. ARTIKULUA

Batasunak eta estatu kideek jagongo dute, I-5., III-166., III-167. eta III-238. artikuluei kalterik egin gabe, bakoitzak bere eskumenen arabera eta Konstituzioaren aplikazio-eremuan, ekonomiari buruzko interes orokorreko zerbitzuek printzipio eta baldintza egokiak, batez ere ekonomia- eta finantza-arlokoak, oinarri hartuta jardun dezaten, era horretara, beren eginkizuna modu egokian bete ahal izateko, aipatutako zerbitzuok Batasunean baliotsuak baitira guztien iritziz, eta zeregin handia baitute Batasunaren gizarte- eta lurralde-kohesioa sustatzeko orduan.

Aipatutako printzipio eta baldintza horiek europar lege baten bidez ezarriko dira, estatu kideen eskumenei kalterik egin gabe, Konstituzioa errespetatuta, zerbitzu horiek emateko, agintzeko eta finantzatzeko.

II. TITULUA

BEREIZKERIARIK EZA ETA HERRITARTASUNA

III-123. ARTIKULUA

Europar lege edo europar esparru-legeak arautu ahal izango du nazionalitatean oinarritutako bereizkeria guztien debekua, I-4. artikuluko 2. paragrafoan jasotakoa.

III-124. ARTIKULUA

Konstituzioaren gainerako xedapenei kalterik egin gabe, eta Konstituzioan Batasunari esleitzen zaizkion eskumenen barruan, Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege batek hartu behar diren neurri guztiak hartuko ditu sexua, arraza edo jatorri etnikoa, erlijioa edo uste sendoak, ezgaitasuna, adina edo sexu-joera arrazoi dituen bereizkeria ororen kontra borrokatzeko.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

Artikulu honen 1. paragrafoan xedatutakoa gorabehera, europar legeak edo europar esparru-legeak Batasunak emandako sustapen-neurrien oinarrizko printzipioak ezarri eta neurri horiek definitu ahal izango ditu, hartara estatu kideek 1. paragrafoan aipatutako helburuak lortzen laguntzeagatik hasitako ekintzen alde egiteko, betiere, haien lege- eta erregelamendu-xedapenen harmonizazio oro alde batera utzita.

III-125. ARTIKULUA

Baldin eta, I-10. artikuluaren 2. paragrafoko a) idatz-zatian ezarritako eskubidea –Batasuneko herritar orok askatasunez zirkulatzeko eta bizilekua hartzeko duen eskubidea– baliatzeko bidea emate aldera, Batasunak ekintzara jotzea beharrezkoa bada, eta Konstituzioak jarduteko ahalik xedatu ez badu horretarako, europar legeak edo esparru-legeak horretarako neurriak ezarri ahal izango ditu.

Artikulu honetan 1. paragrafoko helburu horiexek aintzat hartuta, baldin eta Konstituzioak jarduteko ahalik xedatu ez badu horretarako, Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege batek ezarri ahal izango ditu pasaporte, nortasun-agiri, bizileku-baimen edo antzeko beste edozein agiriren inguruko neurriak, bai eta gizarte-segurantzaren edo gizarte-babesaren ingurukoak ere.

Kontseiluak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

III-126. ARTIKULUA

Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege batek ezarriko ditu I-10. artikuluaren 2. paragrafoaren b) idatz-zatian aipatzen den eskubidea baliatzeko prozedurak, estatu kide batean, bertako herritar izan gabe, bizilekua duen Batasuneko herritar orok udal-hauteskundeetan eta Europako Parlamentuko hauteskundeetan hautesle eta hautagai izateko duen eskubidea baliatzekoak, hain zuzen.

Kontseiluak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

Prozedura horietan salbuespenak ere ezarri ahal izango dira, baldin eta estatu kide baten arazoak direla-eta bidezko bada.

Europako Parlamenturako hauteskundeetan hautesle eta hautagai izateko eskubidea baliatuko da III-330. artikuluaren 1. paragrafoan ezarritakoari edo eskubide hori aplikatzeko neurriei kalterik egin gabe.

III-127. ARTIKULUA

Estatu kideek beharrezko diren xedapenak onartuko dituzte Batasunaz kanpoko herrialdeetan Batasuneko herritarrei babes diplomatikoa eta kontsularra bermatzeko, I-10. artikuluaren 2. paragrafoaren c) idatz-zatian jasotakoari jarraituz.

Estatu kideek beharrezko diren nazioarteko negoziazioak egingo dituzte babes hori bermatzeko.

Kontseiluaren europar lege batek ezarri ahal izango ditu babes hori emateko behar diren neurriak.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du Kontseiluak.

III-128. ARTIKULUA

Batasuneko herritar orok, I-10. artikuluko 2. paragrafoaren d) idatz-zatiari jarraituz, instituzio nahiz organoetara jotzean eta hortik erantzuna jasotzean, IV-448. artikuluko 1. paragrafoan jasota dauden hizkuntzetatik bat erabiltzeko eskubidea izango du.

Horri lotuta, I-10. artikuluko 2. paragrafoaren d) idatz-zatian jasotako instituzio eta organoak honako hauexek dira: I-19. artikuluko 1. paragrafoko bigarren lerrokadan eta I-30., I-31. eta I-32. artikuluetan aipatutakoak, eta Europako Arartekoa.

III-129. ARTIKULUA

Batzordeak, hiru urtean behin, I-10. artikuluaren eta titulu honen aplikazioari buruz txostena emango die Europako Parlamentuari, Kontseiluari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari.

Txosten horretan Batasunaren bilakaera hartu behar da kontuan.

Txosten hori kontuan hartuta, eta Konstituzioaren gainerako xedapenei kalterik egin gabe, Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege batek I-10. artikuluan ezarri diren eskubideak osatu ahal izango ditu.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

Estatu kideek, bakoitzak bere konstituzio-arauetan ezarritakoari jarraituz, lege hori edo esparru-lege hori onetsitakoan, orduantxe eta orduan bakarrik jarriko da indarrean.

III. TITULUA

BARNEKO POLITIKAK ETA EKINTZAK

I. KAPITULUA

BARNE-MERKATUA

1. ATALA

BARNE-MERKATUAREN EZARPENA ETA FUNTZIONAMENDUA

III-130. ARTIKULUA

Batasunak hartu beharreko neurriak hartuko ditu barne-merkatua ezartzeko edo barne-merkatuaren funtzionamendua bermatzeko, aintzat hartu beharreko konstituzio-xedapenen arabera.

Barne-merkatuak barne-mugarik gabeko esparrua sorraraziko du, eta Konstituzioaren arabera bermatuko da bertan pertsonen, zerbitzuen, salgaien eta kapitalen zirkulazio askea.

Kontseiluak, Batzordearen proposamenaren gainean, europar erregelamendu edo erabakiak onartuko ditu, aipatutako arlo guztietan aurrerapena orekatua izango dela bermatzeko norabideak eta beharrezko diren baldintza guztiak zehazteko.

Goiko 1. eta 2. paragrafoetan aipatutako helburuak lortzeko proposamenak egitean, Batzordeak kontuan hartuko du zenbait ekonomiak, garapen-maila desberdina baitaukate, barne-merkatua ezartzeko oso ahalegin handia egin beharko dutela, eta horretarako egokiak diren neurriak proposatu ahal izango ditu.

Esandako neurri horiek salbuespen moduan onartzen badira, aldi baterako izan beharko dira, eta ahal denik eta gutxien nahasi beharko dute barne-merkatuaren funtzionamendua.

III-131. ARTIKULUA

Estatu kideek kontsulta egingo diote elkarri, hartu beharreko neurriak guztien adostasunez hartzeko, estatu kideren batek, bai bertako ordena publikoa asaldatzea ekar dezaketen barruko istilu larriek eraginda, zein gerra dela-eta edo nazioartean gerra-mehatxua sorrarazten duen tentsio-egoera larriak eraginda, nahiz bakea eta nazioarteko segurtasuna zaintzeko bereganatu dituen betebeharrei aurre egiteko, nahitaez hartu behar dituen neurriek barne-merkatuaren funtzionamenduari kalterik sor ez diezaioten.

III-132. ARTIKULUA

Baldin eta III-131 eta III-436. artikuluetan jasotako kasuetan hartutako neurriren batzuek barne-merkatuko lehia-baldintzak faltsutzea badakarte, aipatutako neurriok Konstituzioan ezarritako arauetara egokitu ahal izateko baldintzak aztertuko ditu Batzordeak, horretan interesa daukan estatu kidearekin batera.

Halaber, III-360. eta III-361. artikuluetan ezarritako prozeduraren kontra jarri gabe, Batzordeak edo edozein estatu kidek zuzenean jo ahal izango du Justizia Auzitegira, baldin eta beren ustez beste estatu kideren batek gehiegikeriaz erabiltzen baditu III-131. eta III-436. artikuluetan ezarritako ahalmenak. Justizia Auzitegiak ateak itxita ebatziko du.

2. ATALA

PERTSONEN ETA ZERBITZUEN ZIRKULAZIO ASKEA

1. azpiatala

Langileak

III-133. ARTIKULUA

Langileek Batasunaren barruan askatasunez zirkulatzeko eskubidea dute.

Debeku da nazionalitatea dela-eta inongo bereizkeriarik egitea estatu kideetako langileen artean, enpleguari, lansariei eta laneko gainerako baldintzei dagokienez.

Ordena publikoa, segurtasun publikoa eta osasun publikoa arrazoi direla jarritako mugapenei kalterik egin gabe, langileek eskubide hauek dituzte:

benetako lan-eskaintzei erantzuteko eskubidea;

helburu horretarako, estatu kideetako lurraldean aske ibiltzeko eskubidea;

estatu kideetakoren batean bizilekua finkatzeko eskubidea, bertan lan egin ahal izateko, estatu horretako langileen enplegua arautzen duten lege-, erregelamendu- eta administrazio-xedapenen arabera;

estatu kideren bateko lurraldean enplegua eduki ondoren, bertan jarraitzeko eskubidea, Batzordeak emandako europar erregelamenduek finkatzen dituzten baldintzetan.

Honako artikulu hau ez zaie aplikatuko administrazio publikoko enpleguei.

III-134. ARTIKULUA

Europar legeak edo esparru-legeak beharrezko diren neurriak ezarriko ditu langileen zirkulazio askea benetan gauzatzeko, III-133. artikuluan zehaztutako moduan.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da.

Europar legeak edo esparru-legeak, bereziki, honako hauek izango ditu helburu:

estatuetako lan-administrazioen artean lankidetza estua ziurtatuko du;

kendu egingo ditu administrazioaren prozedurak eta jarduerak, baita, aukeran dauden enpleguetara sartzeko, estatuko legedietatik edo estatuen artean aurrez lotutako akordioetatik sortutako sarrera-epeak ere, langileen mugimenduak askatzeko eragozpen baldin badira;

estatuko legedietan edo estatu kideen artean aurrez lotutako akordioetan ezarritako epe guztiak eta gainerako murrizketak kendu egingo ditu, baldin eta Batasuneko beste estatuetako langileei, enpleguren bat askatasunez aukeratzeko, estatu horretako langileei ezarritako baldintzen ordez bestelakoak ezartzen badizkiete;

enplegu-eskaintzak eta enplegu-eskariak elkarren artean lotzeko eta orekatzeko egoki diren tresnak ezarriko ditu, eskualde eta industria batzuetako nahiz besteetako bizimaila eta enplegumaila arrisku larrian jar ez daitezen.

III-135. ARTIKULUA

Estatu kideek, programa erkide baten esparruan, langile gazteak elkarren artean trukatzeko aukerak zabalduko dituzte.

III-136. ARTIKULUA

Gizarte-segurantzako gaietan, europar legeak edo esparru-legeak langileen zirkulazio askea ezartzeko beharrezko diren neurriak hartuko ditu, eta, bereziki, langile etorkinei, inoren kontura zein beren kontura lanean dihardutela, baita beren eskubidedunei ere, ondorengo puntuak bermatzeko sistema sortuko du:

estatu bakoitzeko legedietan kontuan hartutako lan-aldi guztiak metatzea, gizarte-prestazioetarako eskubidea sortu eta gordetzeko, baita prestazioak kalkulatzeko ere;

bizilekua estatu kideetako lurraldean daukaten pertsonei prestazioak ordaintzea.

Kontseiluko kide baten iritziz, 1. paragrafoan adierazitako europar legea edo esparru-legea egiteko proiektuak bere gizarte-segurantzako oinarrizko osagaiei kalte egiten badie, hala nola, aplikazio-eremuari, kostuari edo finantza-egiturari, edo sistema horren finantza-orekari eragiten badio, gai hori Kontseilu Europarrera bidaltzea eskatu ahal izango du; hori gertatuz gero, III.396. artikuluan ezarritako prozedura etenda geratuko da.

Horretaz eztabaidatu ondoren, Kontseilu Europarrak, prozedura etenda geratu denetik lau hilabeteko epean:

proiektua berriz ere Kontseiluari itzuliko dio, eta, era horretara, III.396. artikuluan ezarritako prozeduraren etenaldia bukatuko da; edo, bestela,

Batzordeari eskatuko dio beste proposamen bat aurkez dezala; orduan, hasieran proposatutako egintza onartu gabe geratu dela ulertuko da.

2. azpiatala

Kokatzeko askatasuna

III-137. ARTIKULUA

Azpiatal honen eremuan, debekatuta utziko dira estatu kide bateko herritarrek beste estatu kide bateko lurraldean kokatzeko daukaten askatasunaren kontrako murrizketak.

Debeku hori, halaber, estatu kide bateko lurraldean kokatuta dauden beste estatu kide bateko herritarrek agentziak, sukurtsalak edo ordezkaritzak irekitzeko daukaten askatasunaren murrizketen kontra ere badoa.

Estatu kide bateko herritarrek eskubidea izango dute, beste estatu kide bateko lurraldean, beren konturako jardueran hasteko eta jarduteko, baita enpresak, eta, batez ere, sozietateak eratzeko eta kudeatzeko ere; hori guztia, III-142. artikuluko bigarren lerrokadan zehaztutako moduan, eta herritarrak bere kokalekua dueneko estatu kideak bere herritarrentzako darabilen legedian ezarritako baldintzetan, betiere, kapitalei eta ordainketei buruzko 4. atalari kalterik egin gabe.

III-138. ARTIKULUA

Europar esparru-legeak neurriak ezarriko ditu jarduera jakin batean kokatzeko askatasuna gauzatzeko.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da.

Europako Parlamentuak, Kontseiluak eta Batzordeak 1. paragrafoan agindutako eginkizunak bete behar dituzte, batez ere, hauek:

orokorrean, lehentasuna emango diete ekoizpena eta trukaketak gehitzeko lagungarri diren jarduerei, kokatzeko askatasuna berariazko moduz horretarako baliagarria den heinean;

estatuetako administrazio eskudunen arteko lankidetza estua izango dela bermatuko dute, hain zuzen, Batasunean, eragindako kasuan kasuko jardueren egoera partikularrak ezagutu ahal izateko;

estatu kideetako legedietatik edo estatu kideen artean aurrez lotutako akordioetatik sortutako administrazio-prozedurak eta -jarduerak ezabatuko dituzte, baldin eta horiei eusteak oztopoak jartzen badizkio kokatzeko askatasunari;

jagongo dute, estatu kideren batean inoren konturako langile izanda, eta beste estatu kideren bateko lurraldean enplegatuta egonik, euren kontura lanean jarri nahi duten langileek lurralde horretan jarraitu ahal izan dezaten, betiere, delako jarduera hori hasi nahi duten unean estatu horretan sartuko balira eskatuko litzaizkiekeen baldintzak betetzen badituzte;

estatu kideren bateko lurraldean kokatutako ondasun higiezinak beste estatu kide bateko herritarren batek erosi eta ustiatzeko moduak aukeran utziko dituzte, III-227. artikuluko 2. paragrafoan adierazitako printzipioak hausten ez diren bitartean;

kokatzeko askatasunari jarritako murrizketak arian-arian ezabatuko dituzte, aipatutako jarduera-adar guztietan, bai estatu kideetako lurraldeetan agentziak, sukurtsalak edo ordezkaritzak zabaltzeko baldintzei dagokienez, bai agentzia, sukurtsal edo ordezkaritza horiek kudeatzeko edo kontrolatzeko organoetan, egoitza nagusian langileak onartzeko baldintzei dagokienez ere;

beharrezkoa den neurrian, III-142. artikuluko bigarren lerrokadan zehaztutako sozietateei estatu kideetan eskatutako bermeak koordinatuko dituzte, baliokideak izan daitezen, eta, hala, bazkideen eta hirugarrenen interesak babesteko;

eta neurriak hartuko dituzte kokatzeko baldintzak faltsutu ez daitezen estatu kideek emandako laguntzekin.

III-139. ARTIKULUA

Azpiatal hau ez zaie aplikatuko, interesa daukan estatu kideari dagokionez, estatu horretan botere publikoa erabiltzearekin zerikusia daukaten jarduerei, nahiz eta zerikusi hori noizean behingoa izan.

Europar legeak edo esparru-legeak azpiatal honetan ezarritakoaren aplikaziotik kanpo utz ditzake zenbait jarduera.

III-140. ARTIKULUA

Azpiatal honek berak eta azpiatal honen indarrez hartutako neurriek ez dute baldintzapean jarriko atzerritarrentzat araubide berezia ezarriz estatu kideek dituzten lege-, erregelamendu- eta administrazio-xedapenak aplikatu ahal izatea, baldin eta ordena publikoa, segurtasun publikoa eta osasun publikoa direla-eta xedapenok arrazoizkoak badira.

Europar esparru-legeak 1. paragrafoan jasotzen diren estatu-xedapenak koordinatuko ditu.

III-141. ARTIKULUA

Europar esparru-legeak bidea emango du nork bere konturako jarduerak sortzeko eta horietan aritzeko.

Hauek izango ditu helburu:

batak bestearen diplomak, ziurtagiriak eta beste titulu batzuk aitortzea;

nork bere konturako jarduerak sortzeko eta horietan aritzeko estatu kideek dauzkaten lege-, erregelamendu- eta administrazio-xedapenak koordinatzea.

Medikuntza, paramedikuntza eta farmaziako lanbideei dagokienez, arian-arian murrizketak gutxitzen joateko, aurrez koordinatu egin behar dira estatu kideetan lanbideok betetzeko eskatutako baldintzak.

III-142. ARTIKULUA

Baldin eta estatu kideren bateko legearen arabera eratutako sozietateek beren egoitza soziala, administrazio nagusia edo jarduera nagusiko zentroa Batasunaren barruan badaukate, estatu kideetako herritar diren pertsona fisikoen parean jarriko dira, azpiatal honetan adierazitakoa aplikatzeko orduan.

“Sozietate” esanda, zuzenbide zibileko edo merkataritza-zuzenbideko sozietateak ulertu behar dira, kooperatibak barne, baita zuzenbide publiko edo pribatuko gainerako pertsona juridikoak ere, irabazteko xederik ez daukatenak salbuespen izanda.

III-143. ARTIKULUA

Estatu kideek beren herritarrei ematen dieten tratu bera emango diete beste estatu kideetako herritarrei ere, hain zuzen III-142. artikuluko bigarren lerrokadan zehaztutako sozietateetako kapitalean finantza-partaidetza izateari dagokionez, Konstituzioaren gainerako xedapenak aplikatu beharrari kalterik egin gabe.

3. azpiatala

Zerbitzuak emateko askatasuna

III-144. ARTIKULUA

Azpiatal honen eremuan, debekatuta utziko dira Batasunean zerbitzuak aske emateko murrizketak, estatu kide bateko herritar izanik prestazio-hartzailea ez den beste estatu kide batean kokatuta dauden herritarrei dagokienez.

Europar legeak edo esparru-legeak azpiatal honetako xedapenetan ezarrita dauden onurak zabaldu ahal izango dizkie hirugarren estatu bateko herritarrak izanik Batasunean kokatuta dauden zerbitzu-emaileei ere.

III-145. ARTIKULUA

Konstituzioaren ondorioetarako, zerbitzutzat hartuko dira normalean ordainketa baten truke egindako prestazioak, baina pertsonen, salgaien eta kapitalen zirkulazio askeari buruzko xedapenak arautzaile ez dituzten heinean.

Zerbitzuon artean sartzen dira, bereziki:

industriako jarduerak,

merkataritzako jarduerak,

eskulangintzako jarduerak,

lanbide liberalei berezko zaizkien jarduerak.

Kokatzeko askatasunari buruz diharduen 2. azpiatalari kalterik egin gabe, zerbitzu-emaileak, kasuan kasuko zerbitzu-prestazio hori gauzatzeko, prestazioa ematen ari deneko estatu kidean bete ahal izango du bere jarduera aldi batean, estatu horrek bertako herritarrei ezartzen dizkien baldintza berberetan.

III-146. ARTIKULUA

Garraioei buruzko zerbitzuak aske betetzeko, garraioei buruzko III. kapituluko 7. atalean ezarritakoa izango da arautzaile.

Kapitalen zirkulazioaren liberalizazioarekin harmonizatuta egingo da kapital-mugimenduei lotutako banku- eta aseguru-zerbitzuen liberalizazioa.

III-147. ARTIKULUA

Europar esparru-legeak ezarriko ditu zerbitzu jakin baten liberalizazioa lortzeko hartu beharreko neurriak.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da.

Goiko 1. paragrafoan adierazitako europar esparru-legea, orokorrean, lehentasunez ekoizpen-kostuetan zuzeneko eragina daukaten zerbitzuei buruzkoa izango da, baita, liberalizatuta, salgaien trukaketan laguntzen duten zerbitzuei buruzkoa ere.

III-148. ARTIKULUA

Estatu kideek ahaleginak egingo dituzte III-147. artikuluko 1. paragrafoa aplikatuz onetsitako europar esparru-legearen indarrez nahitaezkoa den zerbitzu-liberalizazioa baino handiagoa egiten, baldin eta beren ekonomiaren egoera orokorrak eta kasuan kasuko sektoreko egoerak uzten badiete.

Batzordeak, helburu horrekin, gomendioak egingo dizkie horretan interesa duten estatu kideei.

III-149. ARTIKULUA

Harik eta zerbitzuak aske betetzeko murrizketak ezabatu arte, estatu kideek aplikatu egingo dizkiete murrizketok III-144. artikuluko lehenengo lerrokadan aipatutako zerbitzu-emaile guztiei, nazionalitatea edo bizilekua zein den kontuan hartu gabe.

III-150. ARTIKULUA

Azpiatal honek araututako arloetan aplikatu beharrekoak izango dira III-139. artikulutik III-142. artikulura bitartekoak.

3. ATALA

SALGAIEN ZIRKULAZIO ASKEA

1. azpiatala

Aduana-batasuna

III-151. ARTIKULUA

Batasunak bere baitan izango duen aduana-batasunak salgaien trukaketa guztiak hartuko ditu, eta estatu kideen arteko inportazio-esportazioetako aduanasariak eta ondorio baliokideak dituzten beste ordainarazpen guztiak debekatzea ekarriko du, baita hirugarren herrialdeekiko harremanetarako aduana-tarifa erkidea onartzea ere.

Jatorriz estatu kideetakoak diren produktuei, eta hirugarren herrialdeetatik etorritakoak izan arren estatu kideetan truke askean dabiltzan produktuei aplikatuko zaizkie 4. paragrafoa eta 3. azpiatala, kopuru-murrizketak debekatzeari buruzkoa.

Hirugarren herrialdeetatik etorritako produktuak estatu kideren batean truke askean daudela ulertuko da, baldin eta, estatu kide horretan, inportaziorako formalitateak bete, eta aduana-zergak eta ondorio baliokideak dituzten ordainarazpenetatik beste edozein ordaindu bada, eta eskubide eta ordainarazpen guztiak edo zati batzuk itzultzeak dakarren onurarik jaso ez badute.

Estatu kideen artean debeku dira inportazioesportazioetako aduana-zergak eta ondorio baliokideak dituzten ordainarazpenak.

Izaera fiskaleko aduana-zergei ere debeku hau aplikatuko zaie.

Kontseiluak onetsiko ditu, Batzordeak proposaturik, aduana-tarifa erkidearen eskubideak finkatzeko europar erregelamendu edo erabakiak.

Artikulu honen indarrez ematen zaizkion eginkizunak betetzeko, Batzordeak hauek izango ditu gidari:

estatu kideen eta hirugarren herrialdeen artean merkataritzako trukaketak sustatu behar dira;

lehia-baldintzak aldatuz joango dira Batasunaren barruan, betiere, bilakaera horrek enpresen lehiakortasuna gehitzea dakarren neurrian;

Batasunaren hornidura-premiei erantzun behar zaie lehengaiei eta produktu erdilanduei dagokienez, eta saiatu behar da, estatu kideen artean, produktu bukatuei dagokienez lehia-baldintzak faltsutu ez daitezen;

estatu kideen ekonomian nahasmendu larriak ekidin behar dira, eta Batasunean ekoizpena zentzuz garatzea eta kontsumoa zabaltzea bermatu behar da.

2. azpiatala

Aduanetako lankidetza

III-152. ARTIKULUA

Konstituzioaren aplikazio-eremuan, europar legeak edo esparru-legeak neurriak hartuko ditu aduanetako lankidetza indartzeko, bai estatu kideen artean, baita estatuon eta Batzordearen artean ere.

3. azpiatala

Kopuru-murrizketak debekatzea

III-153. ARTIKULUA

Estatu kideen artean debeku da inportaziorako zein esportaziorako kopuruak murriztea, baita ondorio baliokideko beste edozein neurri hartzea ere.

III-154. ARTIKULUA

Aurreko III-153. artikulua ez da oztopo izango inportazioa, esportazioa edo iragaitea debekatu edo murrizteko, baldin eta jokabide hori hartzeko arrazoi badira ordena publikoa, moraltasuna eta segurtasun publikoa, pertsonen nahiz animalien osasuna eta bizitza babestea edo landaretza zaintzea, estatuko arte, historia edo arkeologiako ondarea babestea, edo industria eta merkataritzako jabetza babestea.

Hala ere, debeku edo murrizketa horiek ezin dira bidegabeko bereizkeria-moduak izan, ez eta estatu kideen artean merkataritza murrizteko ezkutuko bideak ere.

III-155. ARTIKULUA

Estatu kideek egokitu egin behar dituzte estatuko merkataritza-monopolioak, estatu kideetako herritarren artean bereizkeria guztiak ezabatuko direla bermatzeko, hornidurako eta merkatuko baldintzei dagokienez.

Baldin eta estatu kideren batek, de iure edo de facto, zuzenean edo zeharka, estatu kideen arteko inportazioak edo esportazioak kontrolatu, zuzendu edo horietan nabarmen eragiteko, organismoren bat erabiltzen badu, artikulu hau aplikatuko zaio organismo horri.

Estatuak beste batzuei utzitako monopolioei ere berdin aplikatuko zaie artikulu hau.

Estatu kideek ez dute parte hartuko 1. paragrafoan aipatutako printzipioen kontrako ezein neurri berritan, ez eta estatu kideen arteko aduana-zergak nahiz kopuru-murrizketak debekatzeko artikuluen edukia murrizteko ezein neurritan ere.

Merkataritza-monopolioren batek nekazaritzako produktuen merkaturatzea erraztu edo errentagarritasuna hobetzeko araudia badarama berarekin batera, horien pareko bermeak ezarri beharko dira artikulu hau aplikatzean, horrekin zerikusia duten ekoizleen enplegurako eta bizi-mailarako.

4. ATALA

KAPITALAK ETA ORDAINKETAK

III-156. ARTIKULUA

Atal honen eremuan, debeku da edozein murrizketa jartzea estatu kideen euren arteko nahiz estatu kideen eta hirugarren herrialdeen arteko kapitalen mugimenduei zein ordainketei.

III-157. ARTIKULUA

Barne-zuzenbidearen arabera zein Batasuneko zuzenbidearen arabera, kapitalen mugimenduen gainean 1993ko abenduaren 31n zeuden murrizketak hirugarren herrialdeei aplikatzeari kalterik egin gabe ulertu behar da III-156. artikulua, bai kapitalok hirugarren herrialdeetara joan zein herrialde horietatik etorri, betiere, baldin eta zuzeneko inbertsioak badira ondasun higiezinetakoak barne-, edota kokatzeko, finantza-zerbitzuak emateko edo kapitalen merkatuetan balio-tituluak onartzeko badira.

Estoniako eta Hungariako estatuetako legeriaren indarrez lehendik dauden murrizketei dagokienez, kontuan hartuko den eguna 1999ko abenduaren 31 izango da.

Europar legeak edo esparru-legeak neurriak ezarriko ditu kapitalen mugimenduei buruz, bai hirugarren herrialdeetara badoaz, zein herrialde horietatik badatoz, betiere, zuzeneko inbertsioak izan -ondasun higiezinetakoak barne-, edota kokatzeko, finantza-zerbitzuak emateko edo kapitalen merkatuetan balio-tituluak onartzeko badira.

Europako Parlamentuak eta Kontseiluak estatu kideen eta hirugarren herrialdeen arteko kapitalen zirkulazio askea mailarik gorenean lortzea izango dute helburu, Konstituzioko gainerako xedapenetan ezarritakoari kalterik egin gabe.

Kapitalen mugimenduen liberalizazioari dagokionez, kapitalak hirugarren herrialdeetara joan nahiz herrialde horietatik etorri, Batasunaren zuzenbidean atzerakadaren bat gertatu ahal izateko, Kontseiluaren europar lege batek edo esparru-lege batek bakarrik ezarri ahal izango ditu neurriak, 2. paragrafoan xedatutakoa gorabehera.

Kontseiluak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

III-158. ARTIKULUA

Goiko III-156. artikulua aplikatuko da, estatu kideen eskubide hauek kaltetu gabe:

bizilekuaren arabera edo kapitala inbertituta dagoen tokiaren arabera egoera diferenteetan aurkitzen direla-eta zergadunen arteko bereizketa egiten duten zerga-zuzenbideko xedapenak aplikatzeko eskubidea;

estatu bakoitzean lege- nahiz erregelamendu-xedapenak haustea galarazteko ezinbesteko diren neurri guztiak hartzeko eskubidea, bereziki arlo fiskalean eta finantza-erakundeen zuhurtziazko ikuskapen-arloan; administrazioko edo estatistikako informazioa lortzea xede izanik, kapitalen mugimenduen aitorpenak egiteko prozedurak ezartzeko eskubidea; edo ordena publikoa edo segurtasun publikoa dela-eta bidezkoak diren neurriak hartzeko eskubidea.

Kokapen-eskubidearen gainean Konstituzioarekin bateragarri diren murrizketak aplikatzeari kalterik egin gabe ulertuko da atal hau.

Goiko 1. eta 2. paragrafoetan aipatutako neurriak eta prozedurak ezingo dira izan ez bidegabeko bereizkeria-moduak, ez III-156. artikuluan zehaztutako kapitalen eta ordainketen zirkulazio askearen ezkutuko murrizketak ere.

Batzordeak, III.157. artikuluko 3. paragrafoan jasotakoaren araberako europar legerik edo esparru-legerik ezean, edo Kontseiluak, estatu kide interesdunak eskaera egin eta hiru hilabeteko epean Batzordeak europar erabakirik hartu ez badu, europar erabakia hartu ahal izango du, horren bidez aitortzeko, estatu kide batek hirugarren herrialdeekiko hartutako zerga-neurri murrizgarriak Konstituzioarekin bateragarritzat joko direla, Batasunaren helburuetakoren batek hori justifikatzen duen neurrian eta barne-merkatuaren funtzionamendu egokiarekin bateragarriak diren heinean.

Kontseiluak, estatu kide batek eskaera egin ondoren, aho batez erabakiko du.

III-159. ARTIKULUA

Baldin eta, salbuespeneko egoeretan, kapitalen mugimenduek, bai hirugarren herrialdeetara doazenak izan, zein herrialde horietatik datozenak izan, ekonomia- eta diru-batasunaren funtzionamenduan zailtasun larriak sortzen badituzte, edo sortzeko mehatxua agertzen badute, Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, europar erregelamenduak edo erabakiak onartu ahal izango ditu, hirugarren herrialdeekiko behar-beharrezko diren babes-neurriak hartzeko, sei hilabete baino luzeago joko ez duen eperako.

Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

III-160. ARTIKULUA

Terrorismoaren eta horri lotutako jardunen aurkako prebentzio-lanari eta borrokari dagokienez, III-257. artikuluan jasotako helburuak lortzeko beharrezko denean, europar legeak administrazio-neurrien esparrua zehaztuko du kapitalen mugimenduei eta ordainketei buruz, hala nola funtsak, finantza-aktiboak eta onura ekonomikoak ibilgetzeko aukera, horien jabetza, edukitza edo ukaitea pertsona fisiko zein juridikoena, taldeena edo estatuz kanpoko erakundeena denean.

Kontseiluak, Batzordeak proposatutakoaren gainean, europar erregelamendu edo erabakiak onartuko ditu, lehen lerrokadan adierazitako europar legea aplikatzeko.

Berme juridikoei dagokienez, artikulu honetan jasotako egintzek beharrezko xedapen guztiak izango dituzte.

5. ATALA

LEHIARI BURUZKO ARAUAK

1. azpiatala

Enpresei aplikatu beharreko xedapenak

III-161. ARTIKULUA

Barne-merkatuarekin bateraezinak diren heinean, debeku dira: estatu kideen arteko merkataritzari eragin diezaioketen eta helburu edo ondorio moduan barne-merkatuaren baitan lehiaren jokoa eragotzi, murriztu edo faltsutu nahi duten enpresa arteko akordio guztiak, enpresa-elkarteen erabaki guztiak eta itundutako jarduera guztiak; eta, bereziki, hauek:

salerosketa-prezioak edo beste eragiketa-baldintza batzuk zuzenean edo zeharka finkatzea;

ekoizpena, merkatua, garapen teknikoa edo inbertsioak mugatu edo kontrolatzea;

merkatuak edo hornidura-iturriak elkarren artean banatzea;

beste kontratatzaile batzuei baldintza diferenteak aplikatzea prestazio baliokideetarako, kontratatzaile horiei lehiarako desabantailak sorraraziz;

kontratuak egin ahal izateko, berez eta merkataritzako ohituren arabera kontratu horiekin inolako loturarik ez duten beste prestazio osagarri batzuk onartu beharraren menpe jartzea beste kontratatzaileak.

Artikulu honetan debekatutako akordio edo erabakiak erabat deusezak izango dira.

Hala ere, 1. paragrafoa ondorengo hauei ezin zaiela aplikatu deklaratu ahal izango da:

enpresen arteko edozein akordiori edo edozein akordio-kategoriari,

enpresa-elkarteen edozein erabakiri edo edozein erabaki-kategoriari,

itundutako edozein jarduni edo itundutako edozein jardun-kategoriari,

baldin eta produktuen ekoizpena edo banaketa hobetzeko badira, edo teknikaren edo ekonomiaren aurrerapena sustatzeko badira, eta, aldi berean, lortutako irabazietatik bidezko partaidetza bat erabiltzaileei gordetzen badiete; eta

horretan zerikusia duten enpresei helburu horiek lortzeko ezinbesteko ez diren murrizketak ezartzen ez badizkiete, eta

enpresa horiei, kasuan kasuko produktuen zati handi bati dagokionez, lehia ezabatzeko aukerarik ematen ez badiete.

III-162. ARTIKULUA

Estatu kideen arteko merkataritzari eragin diezaiokeen heinean, barne-merkatuarekin bateraezina izango da, eta debekatu egingo da gehiegikeriaz egindako ustiapen oro, baldin eta enpresaren batek edo gehiagok barne-merkatuan edo merkatu horretako funtsezko zati baten gainean nagusitasun-egoeratik jardun badu.

Gehiegikeriazko jokaera horiek, bereziki, hauek izango dira:

zuzenean edo zeharka, bidezkoak ez diren salerosketa-prezioak edo beste eragiketa-baldintza batzuk ezartzea;

ekoizpena, merkatua edo garapen teknikoa kontsumitzaileen kalterako mugatzea;

beste kontratatzaile batzuei baldintza diferenteak aplikatzea prestazio baliokideetarako, kontratatzaile horiei lehiarako desabantailak sorraraziz;

III-163. ARTIKULUA

Kontseiluak, Batzordearen proposamenez, europar erregelamenduak onartuko ditu, III-161 eta III-162. artikuluetan adierazitako printzipioak aplikatzeko.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

Erregelamendu horien helburuak, bereziki, hauek izango dira:

III-161. artikuluko 1. paragrafoan eta III-162. artikuluan aipatutako debekuak beteko direla bermatzea, isunak eta hertsatzeko isunak ezarriz;

III-161. artikuluko 3. paragrafoa aplikatzeko moduak finkatzea, kontuan hartuta, alde batetik, zaintza eragingarria bermatzeko betebeharra, eta, bestetik, ahal den neurrian administrazioaren kontrola errazteko betebeharra;

premiarik balego, III-161 eta III-162. artikuluen aplikazio-eremua zehaztea, ekonomiaren arlo guztietarako;

Europar Batasuneko Batzordeak eta Justizia Auzitegiak bakoitzak dauzkan eginkizunak zehaztea, lerrokada honetan ezarritako xedapenak aplikatzeko ordurako;

alde batetik, estatu bakoitzeko legedien artean, eta, bestetik, honako azpiatal hau eta artikulu hau aplikatuz onartutako europar erregelamenduen artean dauden loturak zehaztea.

III-164. ARTIKULUA

Harik eta III-163. artikulua aplikatuz onartutako europar erregelamenduak indarrean sartu arte, estatu kideetako agintariek erabakiko dute akordioak, erabakiak eta itundutako jardunak onargarriak diren ala ez, eta, era berean, barne-merkatuan nagusitasun-egoeraz baliatuta gehiegikeriazko ustiapenik egin den ala ez, bakoitzaren barne-zuzenbidearen arabera eta III-161. artikulua, bereziki 3. paragrafoa, eta III-162. artikulua oinarri hartuta.

III-165. ARTIKULUA

Aurreko III-164. artikuluari kalterik egin gabe, III-161 eta III-162. artikuluetan finkatutako printzipioak aplikatzeko ardura hartuko du Batzordeak.

Estatu kideren baten eskariz edo ofizioz, eta estatu kideetako bakoitzean eskumenak dituzten agintariekin lankidetzan arituz, laguntza emango baitiote agintariek Batzordeari, Batzordeak ikertuko du printzipio horien gainean arau-hausterik egin ote den.

Arau-hausterik egon dela egiaztatzen badu, jokabide horrekin amaitzeko egokiak diren neurriak proposatuko ditu.

Lehen paragrafoan jasotako arau-hausteak bukatzen ez badira, Batzordeak europar erabakia hartuko du, arrazoiak emanda eta printzipioen gainean egin diren arau-hausteak zehaztuta.

Erabaki hori argitaratu egin ahal izango du, baita estatu kideei egoera hori konpontzeko beharrezko diren neurriak hartzeko baimena eman ere, berak zehaztutako baldintza eta moduetan.

Kontseiluak III-163. artikuluko bigarren lerrokadako b) idatz-zatiaren arabera akordio-kategoria batzuei buruz europar erregelamenduren bat onartzen duenean, Batzordeak europar erregelamenduak onartu ahal izango ditu erabaki-maila horiei dagokienez.

III-166. ARTIKULUA

Estatu kideek, eskubide berezi edo esklusiboak onartzen dizkieten enpresei eta enpresa publikoei dagokienez, ezin izango dute Konstituzioaren kontrako inolako neurririk ez hartu ez halakoei eutsi, bereziki, I-4. artikuluko 2. paragrafoan eta III-161. artikulutik III-169. artikulura bitartekoetan jasotakoaren kontrakorik.

Ekonomiaren interes orokorreko zerbitzuak kudeatzeko ardura duten enpresak edo monopolio fiskala duten enpresak Konstituzioaren xedapenen menpe egongo dira, batez ere lehiari buruzko arauen menpe, aipatutako xedapenok, de iure edo de facto, enpresoi agindutako berariazko xedea betetzeko eragozpen ez diren heinean.

Merkataritzaren garapenari ezin izango zaio eragin Batasunaren interesen kontra.

Batzordeak honako artikulu hau aplikatzeko ardura hartuko du, eta, beharrezko den heinean, egoki diren europar erregelamendu edo erabakiak onartuko ditu.

2. azpiatala

Estatu kideek emandako laguntzak

III-167. ARTIKULUA

Konstituzioan besterik xedatu ezik, estatu kideek emandako laguntzak edo estatuko funtsen bidez emandakoak, edozein modutakoak izanda ere, barne-merkatuarekin bateraezinak izango dira estatu kideen arteko trukaketei eragiten dieten heinean, baldin eta, zenbait enpresa edo ekoizpenen alde eginez, lehia faltsutzen badute edo faltsutzeko modukoak badira.

Barne-merkatuarekin bateragarriak izango dira:

banakako kontsumitzaileei emandako gizarte-laguntzak, produktuen jatorrian oinarritutako bereizkeriarik gabe ematen badira;

hondamendi naturalek edo salbuespeneko beste gertaera batzuek sortutako kalteak konpontzeko emandako laguntzak;

Alemaniako Errepublika Federaleko zenbait eskualdetako ekonomiaren alde egiteko emandako laguntzak, Alemaniak izandako banaketaren ondorioz sortutako desabantaila ekonomikoak orekatzeko beharrezkoak diren heinean, orduko banaketaren eraginpean dauden eskualdeetan.

Europarentzat Konstituzio bat eratzen duen Tratatua indarrean sartu eta handik bost urtera, Kontseiluak, Batzordeak hala proposaturik, honako idatz-zati hau indarrik gabe uzteko europar erabaki bat hartu ahal izango du.

Barne-merkatuarekin bateragarritzat jo ahal izango dira:

bizi-maila nabarmen apala duten eskualdeetako, edo azpienplegu-egoera larria jasaten duten eskualdeetako ekonomia garatzeko laguntzak, baita III-424. artikuluan jasotako eskualdeetako ekonomia garatzeko laguntzak ere, egitura, ekonomia eta gizarte aldetik duten egoera aintzakotzat hartuta;

Europarentzat interes erkidekoa den proiektu garrantzitsuren bat sustatzeko laguntzak, edo estatu kideren bateko ekonomiaren nahasmendu larriren bat konpontzeko laguntzak;

ekonomiako zenbait jardueraren edo zenbait eskualderen garapena sustatzeko laguntzak, baldin eta trukaketen baldintzak interes erkidearen kontra jartzen ez badira;

kultura sustatu eta ondarea zaintzeko laguntzak, Batasuneko trukaketetarako eta lehiarako baldintzak interes erkidearen kontra jartzen ez badira;

Kontseiluak, Batzordeak hala proposatuta, onartutako europar erregelamendu edo erabakien bitartez finkatzen diren gainerako laguntza-kategoriak.

III-168. ARTIKULUA

Batzordeak, estatu kideekin batera, etenik gabe aztertuko ditu estatu kide horietan dauden laguntza-sistemak.

Barne-merkatuaren funtzionamenduak edo arian-arian egindako garapenak eskatzen duten neurri egokiak proposatuko dizkie estatu kideei.

Baldin eta Batzordeak, interesdunei beren oharrak egiteko dei egin ondoren, frogatzen badu estatu kideak zuzenean edo estatuko funtsen bidez emandako laguntzaren bat III-167. artikuluaren indarrez barne-merkatuarekin bateraezina dela, edo gehiegikeriaz aplikatzen dela, europar erabakia hartuko du, zehazten duen epean estatu kide horrek laguntza ezabaraz edo aldaraz dezan.

Kasuan kasuko estatu kideak europar erabaki hori betetzen ez badu ezarritako epean, Batzordeak edo horretan interesa duten estatu kideetatik beste edozeinek jo dezake zuzenean Europar Batasuneko Justizia Auzitegira, III-360 eta III-361. artikuluetan xedatutakoa gorabehera.

Estatu kideren batek eskatuta, Kontseiluak aho batez europar erabakia hartu ahal izango du, horren bidez, III-167. artikuluan xedatutakoa edo III-169. artikuluko europar erregelamenduetan xedatutakoa gorabehera, estatu horrek eman duen edo emateko duen laguntza barne-merkatuarekin bateragarritzat jotzeko, salbuespeneko gorabeherek bidezko egiten badute halako erabakia.

Baldin eta Batzordeak, laguntza horri buruz, paragrafo honetako lehenengo lerrokadan ezarritako prozedura hasi badu, kasuan kasuko estatu kideak Kontseiluari egindako eskariak prozedura hura etetea ekarriko du, harik eta Kontseiluak gai horretaz duen jarrera agertu arte.

Halere, eskaera egin eta hurrengo hiru hilabeteetan Kontseiluak horretaz jarrerarik agertu ezik, Batzordeak erabakiko du.

Estatu kideek laguntzak emateko edo aldarazteko dituzten proiektuen berri jakinaraziko diote Batzordeari, Batzordeak oharrak aurkezteko moduan aurretik behar beste denbora emanda.

Baldin eta Batzordeak proiekturen bati III-167. artikuluaren arabera barne-merkatuarekin bateraezina dela irizten badio, artikulu honetako 2. paragrafoan ezarritako prozedurari ekingo dio luzamendurik gabe.

Estatu kide horrek ezin izango ditu gauzatu bere proiektuko neurriak, harik eta esandako prozeduran behin betiko erabakia hartu arte.

Batzordeak europar erregelamenduak onartu ahal izango ditu zenbait laguntza-kategoria publikori buruz, baldin eta Kontseiluak, III-169. artikuluaren arabera, laguntza-kategoria publiko horiek artikulu honetako 3. paragrafoan ezarritako prozeduratik salbuetsita gera daitezkeela ebatzi badu.

III-169. ARTIKULUA

Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, europar erregelamenduak onartu ahal izango ditu III-167 eta III-168. artikuluak aplikatzeko, eta, bereziki, III-168. artikuluko 3. paragrafoaren aplikazio-baldintzak eta paragrafo horretan ezarritako prozeduratik salbuetsita geratzen diren laguntza-kategoriak finkatzeko.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

6. ATALA

XEDAPEN FISKALAK

III-170. ARTIKULUA

Estatu kide batek ere ezin izango die ez zeharka ez zuzenean kargarik ezarri beste estatu kideetako produktuei, estatu barruko antzerako produktuei zuzenean edo zeharka ezartzen dizkien barruko tributuak baino handiagoak erabiliz, tributuok edozelakoak izanda ere.

Era berean, estatu kide batek ere ezin izango die kargarik ezarri beste estatu kideetako produktuei, zeharka bada ere beste ekoizpen batzuk babes ditzaketen barruko tributuak erabiltzen baditu.

Estatu kide batetik beste estatu kide baten lurraldera esportatutako produktuek ezin izango dute barruko tributuen inolako itzulketa-onurarik jaso, produktuok zuzenean edo zeharka jaso duten kargaren zenbatekotik gora.

Negozioen guztizkoaren gaineko zergak, kontsumo-produktu jakin batzuen gaineko zergak eta zeharkako beste zergak alde batera utzita, gainerako tributuei dagokienez ezin izango da kargarik arindu ez diru-itzulketarik egin beste estatu kideetara egindako esportazioengatik, ez eta beste estatu kideetatik etorritako inportazioei konpentsazio-kargarik ezarri ere, baldin eta, Batzordearen proposamenaren gainean, Kontseiluak hartutako europar erabaki batek proiektuan jasotako xedapenok denbora mugatu baterako aurrez onartu ez baditu.

III-171. ARTIKULUA

Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege batek negozioen guztizkoaren gaineko zergei, kontsumo-produktu jakin batzuen gaineko zergei eta zeharkako beste zerga batzuei buruzko legediak harmonizatzeko neurriak ezarriko ditu, baldin eta aipatutako harmonizazio hori beharrezkoa bada barne-merkatuaren ezarpena eta funtzionamendua bermatzeko, eta lehian distortsiorik ez egoteko.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda.

7. ATALA

XEDAPEN ERKIDEAK

III-172. ARTIKULUA

Konstituzioak bestelakorik ezartzen ez badu behintzat, honako artikulu hau aplikatuko da III-130. artikuluan jasotako helburuak betetzeko.

Europar legeak edo esparru-legeak estatu kideetako lege-, erregelamendu- eta administrazio-xedapenak elkarri hurbiltzeko neurriak ezarriko ditu, xedapenok barne-merkatuaren ezarpena edo funtzionamendua helburu dutenean.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege edo esparru-lege hori.

Goiko 1. paragrafoa ez zaie aplikatuko xedapen fiskalei, ez pertsonen zirkulazio askeari buruzko xedapenei, ez inoren kontura lanean diharduten langileen eskubide eta interesei buruzkoei ere.

Osasunari, segurtasunari, ingurumena babesteari eta kontsumitzaileak babesteari buruz 1. paragrafoaren arabera aurkeztutako proposamenak egiteko, babes-maila handian oinarritu behar da Batzordea, gertaera zientifikoetan errotutako edozein berrikuntza bereziki kontuan hartuta.

Europako Parlamentua eta Kontseilua ere helburu hori lortzen saiatu behar dira, bakoitza bere eskurantzen esparruan.

Baldin eta, europar lege edo esparru-lege baten bitartez edo Batzordearen europar erregelamendu baten bitartez harmonizaziorako neurriren bat hartu ondoren, estatu kideren batek estatuko xedapenei eustea beharrezkoa dela uste badu, betiere, III-154. artikuluan aipatutako garrantzizko arrazoiren batean edo lana nahiz ingurumena babestearekin zerikusia dutenetan nahiko arrazoi hartuta, aipatutako estatu kideak Batzordeari jakinaraziko dizkio xedapen horiek, baita haiei eusteko dauzkan arrazoiak ere.

Era berean, eta 4. paragrafoari kalterik egin gabe, europar lege edo esparru-lege baten bitartez edo Batzordearen europar erregelamendu baten bitartez harmonizaziorako neurriren bat hartu ondoren, estatu kideren batek estaturako xedapen berriak ezartzea beharrezkoa dela uste badu, betiere, lana edo ingurumena babestearekin zerikusia duten berrikuntza zientifikoetan arrazoi hartuta, eta harmonizaziorako neurria onartu ondoren estatu kide horretan sortutako arazo jakin bati aurre egiteko, aipatutako estatuak Batzordeari jakinaraziko dizkio ezartzekoak diren xedapenak, baita zein diren horiek onesteko dauzkan arrazoiak ere.

Goiko 4. eta 5. paragrafoetan aipatutako jakinarazpenak egin eta sei hilabeteko epean, Batzordeak europar legea onartuko du aipatutako estatu horren barruko xedapenak onesteko edo ezesteko, estatu kideen arteko merkataritzarako bidegabekeriazko bereizkeria edo murrizketa estalia egiteko modu diren ala ez egiaztatu ondoren, eta barne-merkatuaren funtzionamendurako eragozpen diren ala ez egiaztatu ondoren.

Aipatutako epean Batzordeak erabakirik hartu ez badu, onetsitzat joko dira 4. eta 5. paragrafoetan aipatutako estatu barruko xedapenak.

Gaiaren konplexutasuna nahikoa arrazoi denean, eta giza osasunerako arriskurik ez dagoenean, paragrafo honetan aipatutako epea sei hilabeterainoko beste aldi batez luzatzen dela jakinarazi ahal izango dio Batzordeak kasuan kasuko estatuari.

Goiko 6. paragrafoarekin bat etorriz, harmonizazio-neurri batetik urruntzen diren estatu barruko xedapenei eusteko edo xedapen berriak ezartzeko baimena ematen bazaio estatu kideren bati, Batzordeak berehala aztertuko du neurri horri egokitzea proposa daitekeen.

Aldez aurretik harmonizazio-neurriak jaso dituen eremuren batean osasun publikoko arazo zehatzen bat azaltzen badu estatu kideren batek, Batzordeari eman beharko dio horren berri, eta Batzordeak berehala aztertuko du ez ote den komeni neurri egokiak proposatzea.

III-360 eta III-361. artikuluetan ezarritako prozeduraren salbuespen moduan, bai Batzordeak bai edozein estatu kidek jo dezake zuzenean Europar Batasuneko Justizia Auzitegira, baldin eta beste estatu kideren batek, bere ustez, artikulu honetan jasotako ahalmenak gehiegikeriaz erabiltzen baditu.

Artikulu honetan jasotako harmonizazio-neurriek, kasu egokietan, salbuespen-klausula bat izango dute, III-154. artikuluaren arabera ekonomikoak ez diren arrazoietarik bat edo batzuk direla-eta estatu kideei behin-behineko neurriak hartzeko baimena emateko, betiere, neurriok Batasunaren kontrol-prozedura baten menpe egonda.

III-173. ARTIKULUA

Kontseiluaren europar esparru-lege batek, III-172. artikuluari kalterik egin gabe, estatu kideetako lege-, erregelamendu- eta administrazio-xedapenak elkarri hurbiltzeko neurriak ezarriko ditu, barne-merkatuaren ezarpenean edo funtzionamenduan zuzeneko eragina izan dezaten.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda.

III-174. ARTIKULUA

Baldin eta, estatu kideen lege-, erregelamendu- edo administrazio-xedapenen artean, desadostasunen batek barne-merkatuaren barruko lehia-baldintzak faltsutzen dituela, eta kendu beharreko distortsioren bat sortzen duela frogatzen badu Batzordeak, kontsulta egingo die estatu kide interesdunei.

Kontsultak eginda ere akordio batera iristen ez bada, europar esparru-legeak beharrezko diren neurriak ezarriko ditu kasuan kasuko distortsioa kentzeko.

Konstituzioak ezarritako bestelako neurri egokietarik beste edozein ere hartu ahal izango da.

III-175. ARTIKULUA

Baldin eta estatu kide batek lege-, erregelamendu- edo administrazio-xedapenen bat onetsita edo aldatuta III-174. artikuluan zehaztutako moduko distortsioren bat sor daitekeela-eta beldur izateko arrazoirik badago, neurri horiek hartu nahi dituen estatu kideak kontsulta egingo dio Batzordeari.

Batzordeak, estatu kideei aholkua eskatu ondoren, distortsio hori saihesteko egoki diren neurriei buruzko gomendioa egingo die estatu kide interesdunei.

Baldin eta estatu barruko xedapenak onetsi edo aldatu nahi dituen estatu kideak Batzordeak egin dion gomendioari jaramonik egiten ez badio, beste estatu kideei ezin izango zaie eskatu, III-174. artikulua aplikatuz, bakoitzak bere estatu barruko xedapenak alda ditzan, aipatutako distortsioa kentzeko.

Batzordearen gomendioa kontuan hartu ez duen estatu kideak distortsioren bat sortzen badu, eta bere kalterako bada huts-hutsik, ez da III-174. artikulua aplikatuko.

III-176. ARTIKULUA

Barne-merkatuaren ezarpen eta funtzionamenduaren eremuan, europar legeak edo esparru-legeak neurriak ezarriko ditu, batetik, Europako tituluak sortzeari buruz, Batasunean jabetza intelektualaren eta industrialaren eskubideak era batera babestuko direla bermatzeko, eta, bestetik, Batasun osoari dagokionez titulu horiek baimentzeko, koordinatzeko eta kontrolatzeko sistema zentralizatuak ezartzeari buruz.

Kontseiluaren europar lege batek ezarriko ditu Europako tituluen hizkuntza-araubideak.

Kontseiluak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

II. KAPITULUA

EKONOMIA- ETA DIRU-POLITIKA

III-177. ARTIKULUA

Goiko I-3. artikuluan aipatutako helburuak lortzeko, estatu kideen eta Batasunaren ekintzak berarekin ekarriko du, Konstituzioak finkatutako baldintzen arabera, estatu kideen ekonomia-politiken arteko koordinazio estuan, barne-merkatuan eta helburu erkideak adostean oinarritutako ekonomia-politika ezartzea, betiere, lehia askeko merkatu-ekonomia irekiaren printzipioa errespetatuta.

Ildo beretik joanda, Konstituzioan ezarritako prozeduren eta baldintzen arabera, ekintza horrek esan nahi du diru bakar bat izango dela, hots, euroa, eta diruari buruz zein truke-tasei buruz politika bat bakarra zehaztu eta gauzatuko dela; horren helburu nagusia prezioen egonkortasunari eustea izango da, eta, xede horri kalterik egin gabe, Batasunaren ekonomia-politika orokorrari laguntzea, betiere, lehia askeko merkatu-ekonomia irekiaren printzipioaren arabera.

Estatu kideen eta Batasunaren ekintza horrek printzipio gidari hauek errespetatzea dakar berarekin:

prezio egonkorrak, finantza publiko eta diru-baldintza egokiak, eta ordainketa-balantza egonkorra.

1. ATALA

EKONOMIA-POLITIKA

III-178. ARTIKULUA

Estatu kideek I-3. artikuluan zehaztu diren Batasunaren helburuak betetzen laguntzeko egingo dituzte beren ekonomia-politikak, III-179. artikuluko 2. paragrafoan adierazitako orientabide orokorren esparruan. Estatu kideek eta Batasunak berak lehia askeko merkatu-ekonomia irekiaren printzipioa errespetatuz jardungo dute, esleitutako baliabideak eraginkorrak izan daitezen, III-177. artikuluan aipatutako printzipioen arabera.

III-179. ARTIKULUA

Estatu kideek interes erkideko gaitzat hartuko dute bakoitzak daukan ekonomia-politika, eta Kontseiluaren baitan koordinatuko dituzte elkarrenak, III-178. artikuluaren arabera.

Kontseiluak, Batzordearen gomendioren bat oinarri dela, ekonomia-politiketarako orientabide nagusien proiektua egingo du estatu kideentzat eta Batasunarentzat, eta Kontseilu Europarrari aurkeztuko dio horri buruzko txostena.

Kontseilu Europarrak, Kontseiluaren txostena oinarri duela, estatu kideek eta Batasunak dituzten ekonomia-politiken orientabide nagusien gaineko ondorioak eztabaidatuko ditu.

Ondorio horien arabera, Kontseiluak gomendioa emango du, eta aipatutako orientabideak finkatuko ditu bertan.

Europako Parlamentuari emango dio gero horren berri.

Ekonomia-politiken arteko koordinazioa estuagoa dela bermatzeko, eta estatu kideen ekonomiaren emaitzen elkarganatzea iraunkorra dela bermatzeko, Kontseiluak, Batzordeak aurkeztutako txostenetan oinarrituta, estatu kide bakoitzaren eta Batasunaren ekonomiaren bilakaera ikuskatuko du, baita ekonomia-politiken eta 2. paragrafoan adierazitako orientabide nagusien arteko koherentzia ere, eta ebaluazio orokorra egingo du aldian-aldian.

Alderdi askotako ikuskapen horren ondorioetarako, estatu kideek ekonomia-politikaren gainean hartutako garrantzizko neurrien berri emango diote Batzordeari, baita beharrezko iritzitako beste alderdi guztien berri ere.

Baldin eta, 3. paragrafoan ezarritako prozeduraren arabera, estatu kideren bateko ekonomia-politika 2. paragrafoan aipatutako orientabide nagusiekin kontraesanean dagoela egiaztatzen bada, edo ekonomia- eta diru-batasunak zuzen funtzionatu ahal izateko arriskua dakarrela egiaztatzen bada, Batzordeak ohartarazpena egin ahal izango dio estatu kide horri.

Kontseiluak, Batzordearen gomendioa oinarri duela, beharrezko diren gomendioak egin ahal izango dizkio dena delako estatu kide horri.

Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, gomendio horiek aditzera ematea erabaki ahal izango du.

Paragrafo honen ondorioetarako, Kontseiluak erabakiko du, kasuan kasuko estatu kideak Kontseiluan duen ordezkariaren botoa aintzat hartu gabe.

Gehiengo kualifikatutzat joko da, gutxienez, Kontseiluko gainerako kideen %55 lortzen denean, baldin eta ehuneko horretan, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %65 ordezkatuta badago.

Blokeo-gutxiengoak, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %35 baino gehiago ordezkatzeko besteko Kontseiluko beste kide horien kopuru minimoa hartu behar du, eta horri beste kide bat gehituta; horrelakorik ezean, gehiengo kualifikatua lortutzat joko da.

Kontseiluko lehendakariak eta Batzordeak Europako Parlamentuari emango diote alderdi askotako ikuskapenaren emaitzen berri.

Kontseiluak bere gomendioak argitaratuta badauzka, Kontseiluko lehendakariari gonbit egin ahal izango zaio, Europako Parlamentuan eskumenak dauzkan batzordean ager dadin.

Europar legeak arauak finkatu ahal izango ditu 3. eta 4. paragrafoetan adierazten diren alderdi askotako ikuskapenerako prozedura-moduen gainean.

III-180. ARTIKULUA

Konstituzioan ezarritako gainerako prozedurei kalterik egin gabe, Kontseiluak, Batzordearen proposamenaren gainean, ekonomiaren egoerari buruz egoki diren neurriak hartzeko europar erabakia hartu ahal izango du, batez ere, zenbait produktu hornitzean zailtasun larriak sortzen badira.

Baldin eta estatu kideren batek, hondamendi naturalen eraginez edo berak kontrolatu ezin dituen salbuespeneko gertaeren eraginez, zailtasunak badauzka edo zailtasun larriak edukitzeko arrisku bizian aurkitzen bada, Kontseiluak, Batzordearen proposamenaren gainean, europar erabaki bat onar dezake, estatu kide horri, baldintza batzuen menpe, Batasuneko finantza-laguntza emateko.

Kontseiluko lehendakariak Europako Parlamentuari emango dio horren berri.

III-181. ARTIKULUA

Debeku da Europako Banku Zentralak eta estatu kideetako banku zentralek, horietako bakoitzari “estatuko banku zentrala” deituko zaio aurrerantzean, zorpekoak onartzea edo beste edozein kreditu-mota ematea Batasuneko instituzio, organo eta organismoei, administrazio zentralei, eskualdeko edo tokian tokiko agintariei edo beste agintari publiko batzuei, eta estatu kideetako zuzenbide publikoko erakunde zein enpresa publikoei; debeku da, halaber, Europako Banku Zentralak edo estatuetako banku zentralek aurreko guztiei zor-tresnak zuzenean erostea ere.

Goiko 1. paragrafoa ez da aplikatuko kreditu-etxe publikoetan, hain zuzen, banku zentralek erreserbetarako hornidura egitean, kreditu-etxe pribatuen modu-moduko tratua jaso behar baitute estatuetako banku zentralen eta Europako Banku Zentralaren aldetik.

III-182. ARTIKULUA

Debeku dira zuhurtziazko arrazoietan oinarritzen ez diren neurri eta xedapen guztiak, baita Batasuneko instituzio, organo eta organismoei, administrazio zentralei, eskualdeko edo tokian tokiko agintariei edo beste agintari publiko batzuei, eta estatu kideetako zuzenbide publikoko erakunde zein enpresa publikoei finantza-etxeetara pribilegioz iristeko bide ematen dieten neurri eta xedapen guztiak ere.

III-183. ARTIKULUA

Batasunak ez du ardurarik bereganatuko, eta ez du erantzukizunik hartuko, estatu kideetako administrazio zentralen, eskualdeko edo tokian tokiko agintarien edo beste agintari publiko batzuen, eta zuzenbide publikoko erakunde zein enpresa publikoen konpromisoen gainean, betiere, proiektu jakin batzuk elkarrekin egiteko elkarrenganako finantza-bermeei kalterik egin gabe.

Estatu kideek ez dute ardurarik bereganatuko, eta ez dute erantzukizunik hartuko, estatu kideetako administrazio zentralen, eskualdeko edo tokian tokiko agintarien edo beste agintari publiko batzuen, eta beste zuzenbide publikoko erakunde zein enpresa publikoen konpromisoen gainean, betiere, proiektu jakin batzuk elkarrekin egiteko elkarrenganako finantza-bermeei kalterik egin gabe.

Kontseiluak, Batzordeak proposatutakoaren gainean, europar erregelamendu eta erabakiak onetsi ahal izango ditu III-181 eta III-182. artikuluetan adierazitako debekuak aplikatzeko definizioak zehatz ditzaten.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

III-184. ARTIKULUA

Estatu kideek gehiegizko defizit publikoak saihestuko dituzte.

Batzordeak aurrekontu-egoeraren eta estatu kideen zorpetze publikoaren mailaren bilakaera ikuskatuko du, huts nabariak aurkitu ahal izateko.

Batez ere, aurrekontuei buruzko diziplina errespetatzen den aztertuko du, irizpide bi hauek kontuan hartuta:

begiratu behar da aurrez ikusitako edo benetan izandako defizit publikoaren eta barne-produktu gordinaren arteko proportzioak erreferentziako balioa gainditzen duen, ez bada behintzat,

proportzioa modu nabarmenean eta jarraian jaitsi dela, eta erreferentziako balioari hurbiltzen zaion maila batera iritsi dela; edo

ii)

erreferentziako balioa salbuespenez eta aldi baterako baino ez dela gainditzen, eta proportzioa erreferentziako baliotik hurbil zaintzen dela;

ea zor publikoaren eta barne-produktu gordinaren arteko proportzioak erreferentziako balioa gainditzen duen, ez bada behintzat proportzioa behar beste jaisten dela, eta erreferentziako baliora erritmo egokian hurbiltzen ari dela.

Gehiegizko defizit kasuetan aplikatu beharreko prozeduraren protokoloan zehazten dira erreferentziako balioak.

Estatu kideren batek irizpide horietako bateko edo bietako baldintzak bete ezik, Batzordeak txostena egingo du. Batzordearen txostenak, batetik, defizit publikoarekin inbertsioetako gastu publikoak gainditzen ote diren aztertuko du, eta, bestetik, dagozkion gainerako faktore guztiak hartuko ditu kontuan, estatu kide horren epe ertaineko ekonomiaren eta aurrekontuaren egoera barnean hartuta.

Nahiz eta irizpide horiei darizkien baldintzak bete, Batzordeak txostena egin dezake estatu kideren bat gehiegizko defizita izateko arriskuan dagoela uste badu.

Ekonomia eta Finantza Komiteak, III.192. artikuluaren arabera eratutakoak, irizpena emango du Batzordearen txosten horri buruz.

Batzordeak, baldin eta estatu kideren batek gehiegizko defizita daukala edo eduki dezakeela uste badu, irizpena emango dio dagokion estatu kide horri, eta Kontseiluari emango dio horren berri.

Kontseiluak, Batzordeak proposaturik, kasuan kasuko estatu kideak egindako oharrak kontuan hartu, eta balorazio orokorra egin ondoren, berak erabakiko du gehiegizko defizitik dagoen ala ez.

Gehiegizko defizita dagoela erabakitzen badu, justifikaziorik gabeko luzamendurik gabe, Batzordeak hala gomendatuta, kasuan kasuko estatu kideari zuzendutako gomendioak onetsiko ditu, estatu kide horrek epe jakin batean egoera hori konpon dezan.

Gomendio horiek, 8. paragrafoan xedatutakoa salbuespen dela, ez dira aditzera emango.

Paragrafo honen ondorioetarako, Kontseiluak erabakiko du, kasuan kasuko estatu kideak Kontseiluan duen ordezkariaren botoa aintzat hartu gabe.

Kontseiluak, Batzordearen gomendioz, 8. paragrafotik 11. paragrafora bitartean jasotako gomendioak eta europar erabakiak onartuko ditu.

Kontseiluak erabakiko du, kasuan kasuko estatu kideak Kontseiluan duen ordezkariaren botoa aintzat hartu gabe.

Kontseiluak, bere gomendioek ezarri zen epean ekintza eragingarririk ekarri ez dutela jasota, europar erabaki bat onesten badu, orduan, aditzera eman ahal izango ditu eman zituen gomendioak.

Baldin eta estatu kideren bat Kontseiluaren gomendioak bete gabe uzten tematzen bada, europar erabakia har dezake Kontseiluak estatu kide horri epea jartzeko, Kontseiluaren iritziz egoera konpontzeko beharrezkoa den defizit-murrizketa lortzeko neurriak har ditzan, zehaztutako epe batean.

Kasu horretan, egutegi zehatzaren arabera txostenak aurkezteko eskatu ahal izango dio Kontseiluak kasuan kasuko estatu kideari, esandako estatu horrek egokitzeko egindako ahaleginak aztertu ahal izateko.

Estatu kideren batek betetzen ez badu 9. paragrafoaren arabera onartutako europar erabakiren bat, neurri hauetakoren bat edo gehiago aplikatzea, edo, hala dagokionean, indartzea erabaki dezake Kontseiluak:

obligazioak eta balio-tituluak jaulki aurretik, Kontseiluak berak zehaztu beharko duen informazio gehigarriren bat argitaratzea eska diezaioke estatu kide horri;

gonbit egin diezaioke Europako Inbertsio Bankuari, estatu kide horri buruz daukan mailegu-politika berrazter dezan;

Batasunaren izenean gordailu bat jartzea eska diezaioke estatu kide horri, interesik sortuko ez duen kopuru egoki batez, harik eta Kontseiluak gehiegizko defizita konpondu dela iritzi arte;

isunak ezar ditzake, dagokion zenbatekoa eskatuta.

Kontseiluko lehendakariak Europako Parlamentuari emango dio hartutako neurrien berri.

Kontseiluak indargabetu egingo ditu 6., 8., 9. eta 10. paragrafoetan aipatutako neurri batzuk edo guztiak, bere ustez kasuan kasuko estatu kidearen gehiegizko defizita konpondu bada.

Baldin eta Kontseiluak aurrez bere gomendioak aditzera eman baditu, orduan, 8. paragrafoaren indarrez hartutako europar erabakia indargabetutakoan, jendaurrean jakinaraziko du estatu kide horren gehiegizko defizita desagertu dela.

Errekurtso-eskubideak, III-360. eta III-361. artikuluetan jasotakoak, ezin izango dira erabili 1.etik 6.era bitarteko paragrafoen, eta 8. eta 9. paragrafoen esparruan.

Gehiegizko defizit-kasuetan aplikatu beharreko prozeduraren protokoloan jasotzen dira artikulu honetan ezarritako prozedura aplikatzearekin zerikusia duten xedapen osagarriak.

Kontseiluaren europar lege batek egoki diren neurriak ezarriko ditu, aipatutako protokolo hori ordezteko.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuari eta Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda.

Paragrafo honetako gainerako xedapenei kalterik egin gabe, Kontseiluak, Batzordeak proposatutakoaren gainean, europar erregelamendu eta erabakiak onetsiko ditu, aipatutako protokoloa aplikatzeko moduak eta definizioak ezartzeko.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

2. ATALA

DIRU-POLITIKA

III-185. ARTIKULUA

Prezioen egonkortasunari eustea izango da Banku Zentralen Europako Sistemaren helburu nagusia.

Helburu horri kalterik egin gabe, Banku Zentralen Europako Sistemak Batasuneko ekonomia-politika orokorrei eutsiko die, I-3. artikuluan Batasunerako ezarritako helburuak lortzen laguntzeko.

Lehia askeko merkatu-ekonomia irekiaren printzipioarekin bat jardungo du Banku Zentralen Europako Sistemak, baliabideen esleipen eraginkorra sustatuz eta III-177. artikuluan azaldutako printzipioekin bat etorriz.

Honako hauexek dira Banku Zentralen Europako Sistemari dagozkion funtsezko eginkizunak:

Batasunak daukan diru-politika zehaztu eta gauzatzea;

dibisa-eragiketak egitea III-326. artikuluaren arabera;

estatu kideen dibisen erreserba ofizialak gorde eta kudeatzea;

ordainketa-sistemak ondo ibil daitezen sustatzea.

Goiko 2. paragrafoko c) idatz-zatian xedatutakoa halaxe izango da, estatu kideetako gobernuek dibisetan maniobrako funtsak edukitzeari eta kudeatzeari kalterik egin gabe.

Europako Banku Zentralari kontsuta egingo zaio:

bere eskurantzen eremuan sartzen diren Batasuneko egintzei buruzko edozein proposamenen gainean;

bere eskurantzen eremuan sartzen diren arauei buruzko edozein proiekturen gainean, estatu bakoitzeko agintariek ere egingo diote kontsulta, betiere, III-187. artikuluko 4. paragrafoan ezarritako prozeduraren arabera Kontseiluak finkatutako muga eta baldintzen barruan.

Europako Banku Zentralak, bere eskurantzen eremuan sartzen diren gaietan, irizpenak aurkez diezazkieke Batasuneko instituzio, organo eta organismoei, edo estatu kideetako bakoitzeko agintariei.

Agintari eskudunek burututako politiken kudeaketa ona izan dadin laguntasuna emango du Banku Zentralen Europako Sistemak, kreditu-etxeen zuhurtziazko ikuskapenari eta finantza-sistemaren egonkortasunari buruz.

Kontseiluaren europar lege batek zeregin zehatzak agindu ahal izango dizkio Europako Banku Zentralari kreditu-etxeen eta beste finantza-etxe batzuen zuhurtziazko ikuskapenarekin zerikusia duten politiken gainean; aseguru-etxeak hortik kanpo uzten dira.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuari eta Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda.

III-186. ARTIKULUA

Europako Banku Zentralari dagokio, modu esklusiboan, Batasunean bankuko billeteak euroetan jaulkitzeko baimena ematea.

Europako Banku Zentralak eta estatuetako banku zentralek jaulki ditzakete billete horiek.

Europako Banku Zentralak eta estatuetako banku zentralek jaulkitako billeteak izango dira Batasunean legez onartu beharreko billete bakarrak.

Estatu kideek txanponak jaulki ahal izango dituzte euroetan, jaulkipenaren guztizkoari dagokionez, Europako Banku Zentralak aurretiaz onespena emanda.

Kontseiluak, Batzordeak proposaturik, europar erregelamenduak onartu ahal izango ditu, zirkulazioan jarritako txanponen balio izendatuak eta zehaztasun teknikoak harmonizatzeko neurriak ezartzeko, Batasunaren baitan ondo zirkulatzeko hori egitea beharrezkoa den heinean.

Europako Parlamentuari eta Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du Kontseiluak.

III-187. ARTIKULUA

Europako Banku Zentraleko artezkaritza-organoek, hau da, Gobernu Kontseiluak eta Batzorde Betearazleak, zuzenduko dute Banku Zentralen Europako Sistema.

Banku Zentralen Europako Sistemaren estatutuak jasota daude Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuei buruzko protokoloan.

Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuetan, europar lege baten bidez, aldarazi ahal izango dira 5. artikuluko 1., 2. eta 3. paragrafoak, 17. eta 18. artikuluak, 19. artikuluko 1. paragrafoa, 22., 23., 24. eta 26. artikuluak, 32. artikuluko 2., 3., 4. eta 6. paragrafoak, 33. artikuluko 1. paragrafoaren a) idatz-zatia eta 36. artikulua, kasu hauetan:

edo Batzordearen proposamen baten gainean, Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda;

Europako Banku Zentralaren gomendioz eta Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda.

Kontseiluak onartuko ditu europar erregelamendu eta erabakiak, Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuetako 4. artikuluan, 5. artikuluko 4. paragrafoan, 19. artikuluko 2. paragrafoan, 20. artikuluan, 28. artikuluko 1. paragrafoan, 29. artikuluko 2. paragrafoan, 30. artikuluko 4. paragrafoan eta 34. artikuluko 3. paragrafoan jasotako neurriak ezar daitezen.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda hartuko ditu erabakiak Kontseiluak.

edo Batzordearen proposamen baten gainean, Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda;

Europako Banku Zentralaren gomendioz eta Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda.

III-188. ARTIKULUA

Konstituzioak eta Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuek ematen dizkieten ahalak baliatzean, eta horiek esleitzen dizkieten eginkizunak eta betebeharrak betetzean, ez Europako Banku Zentralak, ez estatuetako banku zentralek, ez artezkaritza-organoetako kide batek ere, ezin izango dute eskatu, ez eta onartu ere, Batasuneko instituzio, organo eta organismoen jarraibiderik, ez estatu kideetako gobernuenik ez beste inolako organorenik ere.

Batasuneko instituzio, organo eta organismoek, eta estatu kideetako gobernuek, printzipio hori errespetatzeko konpromisoaz batera, beren eginkizunak betetzean, Europako Banku Zentraleko eta estatuetako banku zentraletako artezkaritza-organoetako kideengan eraginik ez sortzeko konpromisoa ere hartzen dute.

III-189. ARTIKULUA

Estatu kide bakoitzak bere estatuko legedia, estatuko banku zentralaren estatutuak barne direla, Konstituzioarekin eta Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuekin bateragarria izateko ardura hartuko du.

III-190. ARTIKULUA

Banku Zentralen Europako Sistemari agindutako eginkizunak betetzeko, Europako Banku Zentralak, Konstituzioarekin bat etorrita eta Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuek ezarritako baldintzak errespetatuta, honako hauek onetsiko ditu:

Europar erregelamenduak onetsiko ditu, Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuetako 3. artikuluko 1. paragrafoaren a) idatz-zatian eta 19. artikuluko 1. paragrafoan, 22. artikuluan edo 25. artikuluko 2. paragrafoan jasotako eginkizunak betetzeko beharrezko diren neurrian, eta III-187. artikuluko 4. paragrafoan adierazitako europar erregelamendu eta erabakietan hala ezarrita dauden kasuetan;

Konstituzioak eta Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuek Banku Zentralen Europako Sistemari agindutako eginkizunak betetzeko beharrezko diren europar erabakiak hartuko ditu;

gomendio eta irizpenak.

Europako Banku Zentralak hartzen dituen europar erabakiak, irizpenak eta gomendioak argitara daitezen erabaki dezake.

Kontseiluak europar erregelamenduak onetsiko ditu, III-187. artikuluko 4. paragrafoan ezarritako prozeduraren arabera, eta horien bitartez finkatuko du Europako Banku Zentralak zein mugarekin eta zein baldintzatan izango duen baimena europar erregelamenduak eta erabakiak betetzen ez dituzten enpresei isunak eta hertsatzeko isunak ezartzeko.

III-191. ARTIKULUA

Europako Banku Zentralak dituen eskurantzei kalterik egin gabe, europar legeak edo esparru-legeak beharrezko diren neurriak ezarriko ditu diru bakar modura euroa erabil dadin.

Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege hori edo esparru-lege hori.

3. ATALA

INSTITUZIOEI BURUZKO XEDAPENAK

III-192. ARTIKULUA

Barne-merkatuaren funtzionamendurako beharrezkoa den neurrian, estatu kideen politiken koordinazioa sustatzeko, Ekonomia eta Finantza Komitea sortu da.

Komiteak eginkizun hauek izango ditu:

irizpenak ematea, bai Kontseiluak edo Batzordeak eskatuta, bai bere ekimenez, aipatutako instituzio horientzat;

Batasunak eta estatu kideek daukaten ekonomia- eta finantza-egoera ikuskatzea, eta aldian-aldian Kontseiluari eta Batzordeari txostena ematea, bereziki, hirugarren herrialdeekin eta nazioarteko instituzioekin izandako finantza-harremanei buruz;

laguntza ematea, III-344. artikuluari kalterik egin gabe, Kontseiluak xedapen hauek oinarri hartuta dituen lanak prestatzen: III-159. artikulua, III-179. artikuluko 2., 3., 4. eta 6. paragrafoak, III.180., III-183. eta III-184. artikuluak, III-185. artikuluko 6. paragrafoa, III-186. artikuluko 2. paragrafoa, III-187. artikuluko 3. eta 4. paragrafoak, III-191. eta III.196. artikuluak, III-198. artikuluko 2. eta 3. paragrafoak, III-201. artikulua, III.202. artikuluko 2. eta 3. paragrafoak, III-322. eta III-326. artikuluak; eta, Kontseiluak eskatuta, aholku emateko eta lanak prestatzeko beste eginkizun batzuk burutzea;

Konstituzioa aplikatzetik eta Batasunaren egintzetatik datozen kapital-mugimenduei eta ordainketa-askatasunari buruzko egoera aztertzea, urtean behin gutxienez.

Kapitalen mugimenduei eta ordainketei buruzko neurri guztiak hartuko ditu bere baitan azterketa horrek.

Komiteak Batzordeari eta Kontseiluari emango die aipatutako azterketaren emaitzari buruzko txostena.

Estatu kideetako bakoitzak, Batzordeak, eta Europako Banku Zentralak gehienez ere bina kide izendatuko dituzte Komiterako.

Kontseiluak, Batzordeak proposaturik, Ekonomia eta Finantza Komitearen osaerari buruzko prozedurak finkatuko dituen europar erabakia hartuko du.

Europako Banku Zentralari eta komite horri aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du Kontseiluak.

Kontseiluko lehendakariak emango dio erabaki horren berri Europako Parlamentuari.

Goiko 2. paragrafoan adierazitako eginkizunez gain, baldin eta estatu kideren bat edo gehiago badaude III-197. artikuluaren araberako salbuespenen bati helduta, eta hala dauden bitartean, aipatutako estatu kideen diru- eta finantza-egoera, eta ordainketen sistema orokorra ikuskatuko ditu komiteak, eta aldian-aldian emango die horri buruzko txostena Kontseiluari eta Batzordeari.

III-193. ARTIKULUA

Kontseiluak edo estatu kideetako batek Batzordeari eska diezaioke, kasuan-kasuan, gomendioren bat edo proposamenen bat aurkezteko, III-179. artikuluko 4. paragrafoaren, III-184. artikuluaren (13. paragrafoa salbu dela), III-191 eta III-196. artikuluen, III-198. artikuluko 3. paragrafoaren eta III-326. artikuluaren aplikazio-eremuan sartzen diren gaiei dagokienez.

Batzordeak eskabidea aztertuko du, eta luzamendurik gabe aurkeztuko dizkio Kontseiluari bere ondorioak.

4. ATALA

DIRU GISA EUROA DARABILTEN ESTATU KIDEENTZAKO BERARIAZKO XEDAPENAK

III-194. ARTIKULUA

Ekonomia- eta diru-batasunak zuzen funtziona dezan laguntzeko, Konstituzioan arlo horri dagozkion xedapenekin bat etorrita, eta, betiere, III.179 eta III.184. artikuluetan ezarritako prozeduretatik III-184. artikuluko 13. paragrafoan ezarritakoa salbuespen dela, eta beraietatik prozedura egokiari jarraituta, Kontseiluak diru gisa euroa darabilten estatu kideei buruzko neurriak hartuko ditu, helburuak honako hauek izanik:

aurrekontuei buruzko diziplina koordinatzeko eta ikuskatzeko lanak indartzea;

estatu kide horiei dagokienez, ekonomia-politikan bete beharreko norabideak zehaztea, Batasun osorako hartutako norabideekin bateragarriak izan daitezen zainduta, eta norabide horiek jagongo direla bermatzea.

Diru gisa euroa darabilten estatu kideetako ordezkari diren Kontseilukideek bakarrik hartuko dute parte 1. paragrafoan jasotako neurriei buruzko bozketetan.

Gehiengo kualifikatutzat joko da, gutxienez, Kontseiluko kideen %55 lortzen denean, baldin eta ehuneko horretan, gutxienez, bozketan partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %65 ordezkatuta badago.

Blokeo-gutxiengoak, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %35 baino gehiago ordezkatzeko besteko Kontseiluko kide horien kopuru minimoa hartu behar du, eta horri beste kide bat gehituta; horrelakorik ezean, gehiengo kualifikatua lortutzat joko da.

III-195. ARTIKULUA

Eurotaldeari buruzko protokoloan daude ezarrita diru gisa euroa darabilten estatu kideetako ministroen arteko bilera-motak.

III-196. ARTIKULUA

Euroak nazioarteko diru-sisteman duen lekua bermatzeko, Kontseiluak, Batzordeak proposatutakoaren gainean, europar erabakia hartuko du; arlo horretan eskumenak dituzten nazioarteko finantza-instituzioei eta –biltzarrei begira, jarrera erkideak zehaztuko dira europar erabaki horretan, ekonomia- eta diru-batasunarentzat interes berezia duten gaiei buruz.

Kontseiluak Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, neurri egokiak hartu ahal izango ditu, nazioarteko finantza-instituzio eta -biltzarretan ordezkaritza bakarra izateko.

Kontseiluak Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

Diru gisa euroa darabilten estatu kideetako ordezkari diren Kontseilukideek bakarrik hartuko dute parte 1. eta 2. paragrafoetan jasotako neurriei buruzko bozketetan.

5. ATALA

XEDAPEN IRAGANKORRAK

III-197. ARTIKULUA

Diru gisa euroa erabiltzeko beharrezko baldintzak betetzen ote dituzten, Kontseiluak oraindik erabaki gabe dituen estatu kideek, aurrerantzean, “salbuespen bati helduta dauden estatu kideak” izendapena hartuko dute.

Konstituzioaren xedapen hauek ez zaizkie aplikatuko salbuespen bati heldutako estatu kideei:

ekonomia-politiketarako norabide nagusiak finkatzeko zatien onespena, zati horiek euro-eremuari orokorrean eragiten diotenean (III-179. artikuluko 2. paragrafoa);

gehiegizko defizitak konpontzeko bitarteko zorrotzak (III.184. artikuluko 9. eta 10. paragrafoak);

Banku Zentralen Europako Sistemaren xedeak eta eginkizunak (III-185. artikuluko 1., 2., 3. eta 5. paragrafoak);

euroaren jaulkipena (III-186. artikulua);

Europako Banku Zentralaren egintzak (III-190. artikulua);

euroaren erabilerari buruzko neurriak (III-191. artikulua);

diru-arloko akordioak eta truke-tasen politikari buruzko bestelako neurriak (III-326. artikulua);

Europako Banku Zentralaren Batzorde Betearazleko kideen izendapena (III-382. artikuluko 2. paragrafoa);

arlo horretan eskumenak dituzten nazioarteko finantza-instituzioei eta –biltzarrei begira, ekonomia- eta diru-batasunarentzat interes berezia duten gaiei buruz jarrera erkideak zehazteko europar erabakiak (III-196. artikuluko 1. paragrafoa);

nazioarteko finantza-instituzio eta -biltzarretan ordezkaritza bakarra izateko neurriak (III-196. artikuluko 2. paragrafoa).

Horrenbestez, a) idatz-zatitik j) idatz-zatira bitartean aipatutako artikuluek “estatu kide” esaten dutenean, diru gisa euroa darabilten estatu kideak direla ulertu behar da.

Salbuespen bati heldutako estatu kideak eta beren banku zentralak Banku Zentralen Europako Sistemaren esparruko eskubideetatik eta betebeharretatik kanpo egongo dira, Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuetako IX. kapituluan xedatutakoaren arabera.

Salbuespen bati heldutako estatu kideen ordezkari diren Kontseilukideen boto-eskubideak etenda geratuko dira, Kontseiluak 2. paragrafoan aipatzen diren artikuluetan jasotako neurriak onesten dituenean, baita honako kasu hauetan ere:

diru gisa euroa darabilten estatu kideei, alderdi askotako ikuskapenaren esparruan, gomendioak egiten zaizkienean, egonkortasun-programei buruzko gomendioak eta ohartarazpenak ere barnean direla (III-179. artikuluko 4. paragrafoa);

diru gisa euroa darabilten estatu kideei eragiten dieten gehiegizko defizitei buruzko neurriak direnean (III.184. artikuluko 6., 7., 8. eta 11. paragrafoak).

III-198. ARTIKULUA

Gutxienez urte bitik behin, edo salbuespen bati helduta dauden estatu kideetatik edozeinek eskatuta, Batzordeak eta Europako Banku Zentralak txostenak aurkeztuko dizkiote Kontseiluari, salbuespen bati lotuta dauden estatu kideek ekonomia- eta diru-batasuna lortzeko dituzten betebeharrak betetzean estatuok egindako aurrerapenei buruz.

Txosten horietan aztertuko da, batez ere, estatu kideetako bakoitzak duen estatuko legedia, estatuko banku zentralaren estatutuak ere barnean direla, bateragarria ote den III.188 eta III-189. artikuluekin, baita Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuekin ere.

Txosten horietan, halaber, elkarganatze iraunkorra maila handian lortu ote den ere aztertuko da, estatu kide horietako bakoitzak ondorengo irizpideok zenbateraino bete dituen aintzakotzat hartuta:

prezioen egonkortasun-maila handia lortu behar da: prezioen egonkortasunari dagokionez emaitzarik onenak dituzten estatu kideen inflaziotik, gehienez ere hiruren inflaziotik, hurbil dagoen tasaren bidez geldituko da agerian hori;

finantza publikoak egoera egonkorrean aurkitu behar dira: larregiko defizit publikorik gabeko aurrekontu-egoeran izanda erakutsiko da hori, III-184. artikuluko 6. paragrafoan xedatutakoarekin bat etorriz zehaztuta dagoen moduan;

Bi urtez gutxienez eutsi behar zaie Europako diru-sistemaren truke-tasen mekanismoan ezarritako fluktuazio-tarte arruntei, diruak euroarekiko debaluaziorik izan gabe;

epe luzerako interes-tasen mailetan agertu behar da, batetik, salbuespen bati heldutako estatuak lortutako elkarganatzea iraunkorra dela, eta, bestetik, estatu horrek truke-tasen mekanismoan daukan partaidetza ere iraunkorra dela.

Paragrafo honetan aipatutako lau irizpideak, eta irizpide horietako bakoitza betetzeko finkatutako aldiak, elkarganatze-irizpideei buruzko protokoloan daude garatuta.

Batzordearen eta Europako Banku Zentralaren txostenetan kontuan hartu beharko dira, halaber, merkatuak batera biltzean lortutako emaitzak, kontu-korronteko ordainketa-balantzen egoera eta bilakaera, eta unitatezko lan-kostuen eta beste prezio-indize batzuen bilakaerari buruzko azterlana.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, eta arazoa Kontseilu Europarrean eztabaidatu eta gero, Batzordeak proposaturik, Kontseiluak europar erabakia hartuko du, zehazteko zein diren salbuespen bati heldutako estatu kideetatik 1. paragrafoan adierazitako irizpideen arabera beharrezko baldintzak betetzen dituztenak, eta estatu kide horiei salbuespena ezabatzeko.

Kontseiluak erabakiko du, bere kideen gehiengo kualifikatuak gomendioa egin ondoren. Kide horiek diru gisa euroa darabilten estatu kideen ordezkariak izan beharko dira.

Kontseiluak Batzordearen proposamena jaso eta sei hilabeteko epean erabakiko dute estatu kide horiek.

Bigarren lerrokadan jasotako gehiengo kualifikatua halakotzat joko da, gutxienez, Kontseiluko kideen %55 lortzen denean, baldin eta ehuneko horretan, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %65 ordezkatuta badago.

Baldin eta, 2. paragrafoan jasotako prozeduraren arabera, salbuespenen bat kentzeko erabakia hartzen bada, Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, europar erregelamenduak edo erabakiak onartuko ditu, kasuan kasuko estatu kide horretako dirua euroarekin ordezteko tasa ezeztaezineko moduan finkatzeko, eta euroa estatu kide horretako diru bakar moduan sartzeko beharrezko diren gainerako neurriak ezartzeko.

Kontseiluak, diru gisa euroa darabilten estatu kideek eta kasuan kasuko estatu kideak dituzten ordezkariak aho batez ados jarri direnean, Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

III-199. ARTIKULUA

Salbuespenen bati heldutako estatu kideak dauden artean, eta III-187. artikuluaren 1. paragrafoari kalterik egin gabe, Europako Banku Zentraleko Kontseilu Nagusia, Europako Banku Zentralaren eta Banku Zentralen Europako Sistemaren estatutuen 45. artikuluak aipatutakoa, Europako Banku Zentralaren hirugarren artezkaritza-organo gisa eratuko da.

Salbuespen bati heldutako estatu kideak dauden artean, Europako Banku Zentralak, estatu kide horiei dagokienez:

estatuetako banku zentralen arteko lankidetza indartuko du;

estatu kideen diru-politiken koordinazioa indartuko du, prezioen egonkortasuna bermatzeko;

kanbio-tasen mekanismoaren funtzionamendua ikuskatuko du.

kontsultak egingo ditu estatuetako banku zentralen eskumenekoak izan, eta finantza-etxeen eta finantza-merkatuen egonkortasunari eragiten dieten gaiei buruz;

Diru Lankidetzako Europako Funtsarenak ziren eginkizunak beteko ditu, lehenago Europako Diru Institutuak bere gain hartu zituenak.

III-200. ARTIKULUA

Salbuespen bati helduta dagoen estatu kide bakoitzak interes erkideko gaitzat hartu behar du bere truke-politika.

Hori egitean, aintzakotzat hartuko ditu truke-tasen mekanismoaren eremuan izan den lankidetzaren bidez hartutako esperientziak.

III-201. ARTIKULUA

Baldin eta salbuespen bati heldutako estatu kideetatik batek ordainketa-balantzan zailtasunak badauzka edo zailtasunak edukitzeko arrisku larriren baten pean badago, eta balantza horren desoreka orokorraren eraginez edo estatu horrek dauzkan dibisak diren modukoak direlako sortu badira, eta, bereziki, barne-merkatuaren funtzionamendua edo merkataritza-politika erkidea arian-arian egitea arriskuan jartzen dutenak badira, Batzordeak, eskura dituen baliabide guztiak erabiliz, luzamendurik gabe aztertuko du estatu horren egoera, bai eta Konstituzioarekin bat etorriz estatu horrek hasi duen edo has dezakeen ekintza ere.

Batzordeak adieraziko du zer neurri gomendatzen dion hartzeko estatu kide horri.

Salbuespen bati helduta dagoen estatu kideak hasitako ekintza eta Batzordeak proposatutako neurriak nahikoak ez badira aurkitutako zailtasunak edo zailtasun-arriskuak gainditzeko, elkarren arteko laguntza eta metodo egokiak proposatuko dizkio Batzordeak Kontseiluari, aurretiaz Ekonomia eta Finantza Komiteari kontsulta eginda.

Batzordeak egoeraren eta bilakaeraren berri emango dio Kontseiluari aldian-aldian.

Kontseiluak elkarri laguntza emateko europar erregelamendu eta erabakiak onetsiko ditu, eta laguntza horren baldintzak eta moduak zehaztuko ditu erregelamendu eta erabaki horietan.

Elkarren arteko laguntza era hauetakoa izan daiteke, bereziki:

nazioarteko beste erakunde batzuekin itundutako ekintza bat, salbuespen bati helduta dauden estatu kideek erabil dezaketena;

merkataritza-trafikoaren desbideraketak saihesteko beharrezko neurriak, baldin eta salbuespen bati helduta dagoen estatu kideak zailtasunak badauzka eta hirugarren herrialdeekiko kopuru-murrizketei eusten badie edo berriro indarrean jartzen baditu;

beste estatu kide batzuek kreditu mugatuak ematea, betiere, estatuon adostasunez.

Baldin eta Batzordeak gomendatutako elkarren arteko laguntza Kontseiluak onartzen ez badu, edo onartutako elkarren arteko laguntza eta hartutako neurriak nahikoak ez badira, babes-neurriak hartzeko baimena emango dio Batzordeak, salbuespen bati helduta egonda, zailtasunak dauzkan estatuari, betiere, Batzordeak berak zehaztutako baldintzetan eta moduan.

Kontseiluak kendu egin dezake baimen hori, bai eta haren baldintzak eta moduak aldatu ere.

III-202. ARTIKULUA

Ordainketa-balantzan bat-bateko krisiren bat gertatu, eta, III-201. artikuluko 2. paragrafoan ezarritakoarekin bat etorriz berehala europar erabaki bat hartu ezik, salbuespen bati helduta dagoen estatu kideak beharrezko babes-neurriak hartu ahal izango ditu, kautela moduan.

Neurri horiek ahalik eta nahasmendurik txikiena sortu behar dute barne-merkatuaren funtzionamenduan, eta bat-batean sortutako zailtasunak gainditzeko ezinbestekoa eta behar-beharrezkoa dena baino irispide handiagoa ez dute izango.

Aipatutako 1. paragrafo horretako babes-neurrien berri jaso beharko dute Batzordeak eta estatu kideek, beranduenean ere, indarrean jartzen diren unean.

Batzordeak ahalmena du Kontseiluari gomendatzeko III-201 artikuluan ezarritakoaren arabera elkarri laguntza eman diezaioten.

Kontseiluak, Batzordearen gomendioz, eta Ekonomia eta Finantza Komiteari aurretiaz kontsulta eginda, europar erabaki bat har dezake estatu kideak 1. paragrafoko babes-neurri horiek aldatu, eten edo ezabatu behar dituela ezartzeko.

III. KAPITULUA

BESTE ARLO BATZUETAKO POLITIKAK

1. ATALA

ENPLEGUA

III-203. ARTIKULUA

Batasuna eta estatu kideak, atal honekin bat etorriz, enplegurako estrategia koordinatua garatzen ahaleginduko dira, batez ere langile gaitu, prestatu eta moldaerrazak sustatzeko, eta ekonomiaren aldaketei erantzuteko gai diren lan-merkatuak sustatzeko, I-3. artikuluan aipatutako helburuak eskuratze aldera.

III-204. ARTIKULUA

Estatu kideek, beren enplegu-politiken bidez, III-203. artikuluan aipatutako helburuak lortzen lagunduko dute, III-179. artikuluko 2. paragrafoaren arabera estatu kideek eta Batasunak ekonomia-politikari buruz onetsitako orientabide orokorrekin bat etorriz.

Estatu bakoitzaren barruan lan-munduko ordezkariek dituzten erantzukizunei buruzko ohiko jokaerak kontuan hartuta, estatu kideek interes erkideko gaitzat hartu behar dute enpleguaren sustapena, eta Kontseiluaren baitan koordinatu behar dituzte gai horren inguruko beren jarduerak, III-206. artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz.

III-205. ARTIKULUA

Enplegu-maila handia lortzen lagunduko du Batasunak, estatu kideen arteko lankidetza sustatuz, eta bakoitzaren jarduerei lagunduz, eta, premiazkoa bada, beren ekintza osatuz.

Hori egitean, estatu kideen eskumenak errespetatuko ditu bete-betean.

Batasunaren politikak eta ekintzak zehaztu eta gauzatzean enplegu-maila handia lortzea da kontuan hartu beharreko helburua.

III-206. ARTIKULUA

Kontseilu Europarrak urtero aztertuko du zein den enpleguaren egoera Batasunean, eta horren gaineko ondorioak aterako ditu, Kontseiluak eta Batzordeak batera urtero egindako txostenean oinarrituta.

Kontseilu Europarraren ondorioetan oinarrituta, Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, orientabideak emango ditu urtero, eta estatu kideek kontuan hartu beharko dituzte orientabide horiek bakoitzak enpleguari buruz bere politika egitean.

Europako Parlamentuari, Eskualdeetako Komiteari, Ekonomia eta Gizarte Komiteari, eta Enplegu Komiteari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

Orientabide horiek bateragarri izango dira III-179. artikuluaren 2. paragrafoa aplikatuz onetsitako orientabide orokorrekin.

Estatu kide bakoitzak txosten bana emango die urtero Kontseiluari eta Batzordeari, bakoitzak, 2. paragrafoan enpleguari buruz jasotako orientabideen harira, enplegurako bere politika aplikatzeko hartutako neurri nagusien gainean.

Kontseiluak, 3. paragrafoan aipatutako txostenak oinarritzat hartuta, eta Enplegu Komitearen irizpena jaso ondoren, azterketa egingo du urtero estatu kideen enplegu-politiken aplikazioari buruz, enplegurako emandako orientabideen ikuspuntutik.

Kontseiluak, Batzordeak gomendatuta, ahalmena du estatu kideei gomendioak egiteko.

Aipatutako azterketaren emaitzak oinarri direla, Kontseiluak eta Batzordeak, batera, txostena prestatuko dute urtero Kontseilu Europarrarentzat, Batasunean enpleguaren egoera eta enplegurako orientabideen aplikazio-maila zein diren agertzeko.

III-207. ARTIKULUA

Europar lege baten bidez edo esparru-lege baten bidez sustapen-neurriak ezarri ahal izango dira estatu kideen arteko lankidetza bultzatzeko eta estatuok enplegu-gaietan daukaten ekintzari laguntzeko, informazioa eta jardunbide egokiak elkarren artean trukatzera zuzendutako ekimenen bidez, konparazioko analisiak eta aholkularitza eskainiz, eta planteamendu berritzaileak sustatuz eta esperientziak ebaluatuz, bereziki eredu-proiektuen bitartez.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori.

Europar lege horrek edo esparru-lege horrek ez du berarekin ekarriko estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenen inolako harmonizaziorik.

III-208. ARTIKULUA

Kontseiluak, gehiengo soilez onetsitako europar erabaki baten bitartez, Enplegu Komitea sortuko du; komite hori aholku-emailea izango da, eta horren bidez estatu kideek enpleguaren eta lan-merkatuaren arloan dituzten politiken koordinazioa sustatuko da.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

Komiteak eginkizun hauek izango ditu:

enpleguaren bilakaera ikuskatuko du, bai eta Batasunaren eta estatu kideen politikena ere.

Konstituzioaren III-344. artikuluan xedatutakoari kalterik egin gabe, Kontseiluaren edo Batzordearen eskariz, edo komiteak bere ekimenez, irizpenak ematea, eta III-206. artikuluan aipatutako Kontseiluaren neurriak prestatzen laguntzea.

Agindutakoak betetzeko, Komiteak kontsulta egingo die lan-munduko ordezkariei.

Estatu kide bakoitzak eta Batzordeak bina kide izendatuko dituzte komite horretarako.

2. ATALA

GIZARTE-POLITIKA

III-209. ARTIKULUA

Batasunak eta estatu kideek, oinarrizko eskubide sozialak gogoan, hala nola 1961eko urriaren 18an Torinon sinatutako Europako Gutun Sozialean eta langileen oinarrizko eskubide sozialen Erkidegoko 1989ko Gutunean aipatutakoak, helburu hauek izango dituzte: enplegua sustatzea; bizitzako eta laneko baldintzak hobetzea, aurrerapenen bidetik bi arlo horiek bateragarri egiteko; gizarte-babes egokia; elkarrizketa soziala; giza baliabideen garapena, enplegu-maila handia eta iraunkorra lortzeko; eta bazterkerien kontra borrokatzea.

Helburu horretarako, Batasunak eta estatu kideek estatu bakoitzeko ohiko jokaerak –batez ere kontratu bidezko harremanetakoak– kontuan hartuta jardungo dute; kontuan hartuko dute, halaber, Batasuneko ekonomiaren lehiakortasuna zaindu beharra.

Batasunak eta estatu kideek uste dute bilakaera hori etorriko dela, bai barne-merkatuaren funtzionamendutik, gizarte-sistemak harmonizatzea erraztuko baitu, bai eta Konstituzioan ezarritako prozeduretatik eta estatu kideen lege-, erregelamendu- eta administrazio-xedapenak elkarri hurbiltzetik ere.

III-210. ARTIKULUA

III-209. artikuluan aipatutako helburuak lortzeko, estatu kideek arlo hauetan gauzatzen duten ekintzari laguntza emango dio Batasunak, eta ekintza hori osatu egingo du:

zehazki, lan-giroa hobetzen, langileen osasuna eta segurtasuna babesteko;

lan-baldintzetan;

langileen gizarte-segurantzan eta gizarte-babesean;

langileak babesten, lan-kontratuak suntsiarazten direnean;

langileei informazioa eta aholkua ematen;

langileen eta enpresaburuen interesen ordezkaritza eta defentsa kolektiboa egiten, elkarren arteko kudeaketa barne, 6. paragrafoan xedatutakoari kalterik egin gabe;

Batasuneko lurraldean legezko bizilekua duten eta hirugarren herrialdeetakoak diren herritarren enplegu-baldintzetan;

lan-merkatutik kanpo dauden pertsonak lan-merkatuan sartzen, III-283. artikuluko xedapenei kalterik egin gabe;

emakumeen eta gizonen arteko berdintasunean, lan-merkatuko aukerei eta laneko tratuari dagokienez;

gizarte-bazterkeriaren kontrako borrokan;

gizarte-babeseko sistemak modernizatzen, c) idatz-zatian esandakoari kalterik egin gabe.

Gainera, 1. paragrafoari dagokionez:

Europar legearen edo esparru-legearen bitartez estatu kideen artean lankidetza sustatzeko neurriak ezarri ahal izango dira, ekimenak bultzatuz ezagutzak hobetzeko, informazioa eta jardunbide egokiak elkarren artean trukatzeko, formula berritzaileak sustatzeko eta esperientziak ebaluatzeko, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenen harmonizaziorik egin gabe;

goiko 1. paragrafoaren a) idatz-zatitik i) idatz-zatira artekoek aipatutako eremuetan, europar lege edo esparru-legearen bidez gutxieneko arauak ezarri ahal izango dira arian-arian aplikatzeko, estatu kide bakoitzean dauden baldintza eta araudi teknikoak kontuan hartuta.

Europar lege edo esparru-lege horretan saihestu egingo dira enpresa txiki eta ertainak sortu eta garatzeko oztopo izan daitezkeen eragozpenak, administrazio-, finantza- eta lege-arloetakoak.

Kasu horietan guztietan, Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori.

Dena den, eta 2. paragrafoan xedatutakoa gorabehera, 1. paragrafoaren c), d), f) eta g) idatz-zatietan aipatzen diren arloetan, Kontseiluak aho batez onetsiko ditu europar legeak eta esparru-legeak, Europako Parlamentuari, Eskualdeetako Komiteari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda.

Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, europar erabaki bat onartu ahal izango du legegintzako prozedura arrunta 1. paragrafoaren d), f) eta g) idatz-zatiei aplikatu ahal izateko. Aho batez hartuko du erabaki hori, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda.

Estatu kide orok lan-munduko ordezkarien esku utzi ahal izango dute, ordezkariek batera hala eskatuz gero, 2. eta 3. paragrafoen arabera onetsitako europar esparru-legeen aplikazioa, edo, hala dagokionean, III-212. artikuluaren arabera onetsitako europar erregelamenduen edo erabakien aplikazioa.

Horrela gertatzen bada, ziurtatu beharko da lan-munduko ordezkariek, akordio baten bidez, beharrezko diren xedapenak ezar ditzaten, beranduenez ere europar esparru-lege baten transposizioa egin behar den egunerako eta europar erregelamendu bat edo europar erabaki bat aplikatu behar den egunerako; estatu kide interesdunak beharrezko diren xedapen guztiak onetsi beharko ditu aipatutako esparru-lege, erregelamendu edo erabaki horrek ezarritako helburuak une oro bermatze aldera.

Artikulu honen ondorioz onetsitako europar legeek edo esparru-legeek:

ez dute eraginik izango estatu kideek beren gizarte-segurantzako sistemaren oinarrizko printzipioak zehazteko aitortuta duten ahalmenean, eta, orobat, ez dio eragin behar, nabarmenki, sistema horren finantza-orekari;

ez dute eragozpen izan behar estatu kideek babes-neurri estuagoak ezar ditzaten edo lehendik zeuzkaten babes-neurri estuagoei euts diezaieten, baldin eta Konstituzioarekin bateragarri badira.

Artikulu hau ez zaie aplikatuko ez lansariei, ez elkartzeko eta sindikatzeko eskubideari, ez greba-eskubideari, ez eta ugazabek itxiera ezartzeko duten eskubideari ere.

III-211. ARTIKULUA

Batzordeak sustatu egingo du lan-munduko ordezkariei Batasun osoan kontsulta egitea, eta haien arteko elkarrizketaren alde bidezko diren neurrietatik edozein hartuko du, betiere, alde biei ematen zaien laguntza orekatua izan dadin zainduz.

Horretarako, 1. paragrafoan adierazitakoa betetzeko, Batzordeak, gizarte-politikei buruzko proposamenak aurkeztu aurretik, kontsulta egingo die lan-munduko ordezkariei, Batasunaren ekintzaren baten menturazko norabidearen gainean.

Aurreko 2. paragrafo horretan aipatutako iritzi-eskaera horren ondoren, Batzordeak uste badu komenigarria dela Batasunak ekintza bat gauzatzea, kontsulta egingo die lan-munduko ordezkariei proposamen horren edukiari buruz.

Lan-munduko ordezkariek irizpena, edo, hala badagokio, gomendioa, bidaliko diote Batzordeari.

Aurreko 2. eta 3. paragrafo horietan aipatutako iritzi-eskatze horien karietara, lan-munduko ordezkariek III-212. artikuluaren 1. paragrafoan jasotako prozesua hasteko borondatea jakinarazi ahal izango diote Batzordeari. Prozesu horrek ezingo du iraun bederatzi hilabete baino gehiago, non eta lan-munduko ordezkari interesdunek Batzordearekin ados jarrita ez duten erabakitzen prozesu hori luzatzea.

III-212. ARTIKULUA

Lan-munduko ordezkarien arteko elkarrizketa Batasun osora zabaltzen denean, ordezkari horiek nahi badute, hitzarmen-harremanak ezartzeraino irits daiteke elkarrizketa hori, akordioak barnean hartuta.

Batasun osoari begira lotutako akordioen aplikazioa egingo da, edo lan-munduko ordezkariek eurek eta estatu kideek berezko dituzten prozedura eta ohituren arabera, edo, III-210. artikuluak aipatzen dituen arloetan, akordioa sinatu duten aldeek batera eskatzen badute, Batzordeak proposatuta Kontseiluak onetsitako europar erregelamenduen edo erabakien bitartez.

Europako Parlamentuari horren berri emango zaio.

Baldin eta aipatutako akordio horretan xedapenen bat edo batzuk baldin badaude III-210. artikuluaren 3. paragrafoaren ondorioz aho batez onetsi beharrekoak diren arloei buruz, Kontseiluak aho batez erabakiko du.

III-213. ARTIKULUA

Konstituzioaren III-209. artikuluan adierazitako helburuak lortzeko, eta Konstituzioaren gainerako xedapenei kalterik egin gabe, Batzordeak estatu kideen arteko lankidetza sustatuko du, eta beren ekintzak koordinatzen lagunduko du, atal honetan gizarte-politika dela-eta landutako eremuetan, batez ere puntu hauekin zerikusia duten gaietan:

enpleguarekin;

lan-zuzenbidearekin eta lan-baldintzekin;

lanbide-heziketa eta -hobekuntzarekin;

gizarte-segurantzarekin;

laneko istripuen eta lanbide-gaixotasunen kontrako babesarekin;

laneko higienearekin;

sindikatuko kide izateko eskubidearekin, eta enpresaburuen eta langileen arteko negoziazio kolektiboekin.

Horretarako, Batzordeak, jarduteko orduan, harreman estuak izango ditu estatu kideekin, azterlanak eginez, irizpenak emanez eta kontsultak eginez, hala estatu bakoitzaren barruan sortzen diren arazoei buruz, nola nazioarteko erakundeen interesekoak diren arazoei buruz; batez ere honako hauek izango ditu baliabide: orientabideak eta adierazleak ezartzeko ekimenak, jardunbide egokienen elkartrukea antolatzea, eta aldika-aldika egin beharreko kontrola eta ebaluazioa egiteko behar diren tresnak prestatzea.

Horren guztiaren berri emango zaio osoki Europako Parlamentuari.

Artikulu honetan jasotako irizpenak eman aurretik, Batzordeak Ekonomia eta Gizarte Komiteari egingo dio kontsulta.

III-214. ARTIKULUA

Estatu kideek bermatu egingo dute lan berdinarengatik edo balio bereko lanarengatik gizonek nahiz emakumeek lansari berdina jaso behar dutelako printzipioaren aplikazioa.

Artikulu honen arabera, “lansaria” da enpresaburuak lan-harremanak direla-eta langileari emandako oinarrizko edo gutxieneko soldata edo alokairua, eta, zuzenean edo zeharka, diruz zein gauzaz emandako beste eskersari guztiak.

Lansariak sexu-bereizkeriarik gabe berdina izan behar duela esatean hau adierazi nahi da:

lana piezaka neurtzen bada, lan berdinaren lansaria kalkulatzeko neurri-unitate berdina erabiliko da.

denbora-unitateetan neurtzen den lanaren lansaria berdina izango da lanpostu berdinetarako.

Enpleguaren eta okupazioaren arloan emakume eta gizonentzako aukera-berdintasunaren eta tratu-berdintasunaren printzipioa –eta horren barruan lan berdinarengatik edo balio berdineko lanpostu batengatik lansari berdina eskatzen duen printzipioa– bermatzeko, behar diren neurriak ezarriko dira europar lege baten edo esparru-lege baten bitartez.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da legea edo esparru-legea.

Lan-bizitzak dirauen artean emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna benetakoa eta osoa izango dela bermatzeko, tratu-berdintasunaren printzipioa ez da eragozpen izango, lanbide-jardueretan parte hartzeko bidea emate aldera, estatu kideek abantaila zehatzak eskain ditzaten ordezkaritzarik gutxien daukaten sexukoen alde, edo lehenagotik dituzten era horretako neurriei euts diezaieten, edo, orobat, pertsona horiek lanbide-karreran dauzkaten desabantailak saihesteko edo orekatzeko neurriak har ditzaten edo era horretako arauei euts diezaieten.

III-215. ARTIKULUA

Ordaindutako oporrei buruzko araubideen artean dagoen baliokidetasunari eusten saiatuko dira estatu kideak.

III-216. ARTIKULUA

Batzordeak txostena egingo du urtero, III-209. artikuluko helburuak lortzeko izandako bilakaerari buruz, eta Batasuneko demografiaren egoera jasoko du bertan.

Batzordeak Europako Parlamentuari, Kontseiluari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari bidaliko die txosten hori.

III-217. ARTIKULUA

Kontseiluak europar lege bat onetsiko du, gehiengo soilaz, Gizarte Babeseko Komitea sortzeko; komite hori aholku-emaile izango da, eta gizarte-babesaren arloan estatu kideen artean eta Batzordearekin batera lankidetza sustatzea izango du xede.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du Kontseiluak.

Komiteak eginkizun hauek izango ditu:

gizarte-egoera ikuskatuko du, bai eta Batasunaren eta estatu kideen gizarte-babeserako politiken bilakaera ere;

estatu kideen artean eta Batzordearekin batera informazioa, esperientziak eta jardunbide egokiak trukatzeko moduak bideratuko ditu;

bere eskurantzen eremuetan txostenak egingo ditu, irizpenak eman, eta beste jarduera batzuk hasi, Kontseiluak edo Batzordeak eskatuta nahiz bere kabuz, betiere, III-344. artikuluari kalterik egin gabe.

Agindu hori betetzeko, komiteak harreman egokiak izango ditu lan-munduko ordezkariekin.

Estatu kide bakoitzak eta Batzordeak bina kide izendatuko dituzte komite horretarako.

III-218. ARTIKULUA

Batzordeak Europako Parlamentuari urtero egin behar dion txostenean, kapitulu berezi bat emango dio Batasunaren barnean gizarte-egoerak izandako bilakaerari.

Europako Parlamentuak gonbita egin ahal izango dio Batzordeari gizarte-egoerari buruzko arazo zehatzen gainean txostenak egin ditzan.

III-219. ARTIKULUA

Langileek barne-merkatuan enplegurako aukera hobeak izan ditzaten, eta, horrela, bizi-maila hobetzen laguntzeko, Europako Gizarte Funtsa sortzen da, Batasunaren barruan langileen enplegu-aukerak sustatzeko, eta langileen toki- eta lanbidemugigarritasuna sustatzeko, eta langileak industrien eraldaketetara eta ekoizpen-sistemen aldaketetara egokitzen laguntzeko, batez ere lanbide-heziketaren bidez eta lanbide-birmoldaketaren bidez.

Batzordeak administratuko du funtsa.

Lan horretan, Batzordeak komite baten laguntza izango du; Batzordeko kide bat izango da komiteburu, eta estatu kideetako, langileen sindikatuetako eta enpresaburuen elkarteetako ordezkariek osatuko dute komite hori.

Europar lege baten bidez ezarriko dira funtsari buruzko aplikazio-neurriak.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege edo esparru-lege hori.

3. ATALA

EKONOMIA-, GIZARTE- ETA LURRALDE-KOHESIOA

III-220. ARTIKULUA

Batasun osoan garapen harmoniatsua sustatze aldera, ekonomiaren eta gizartearen kohesioa indartzeko ekintza gauzatuko du Batasunak, eta horretan jarraituko du.

Zehatz esanez, eskualdeen garapen-mailen artean dauden aldeak txikiagotzen saiatuko da Batasuna, eta eskualde ahulenen atzerapena urritzen.

Garapen-mailan atzerapena jasaten duten eskualdeen artean, arreta berezia jarriko zaie landa-eskualdeei, industria-eraldaketa jasan dutenei, eta naturarengatik edo demografiarengatik desabantaila larriak eta iraunkorrak jasaten dituztenei, hala nola iparraldean kokatuta dauden eta bizilagun-dentsitate urria duten eskualdeei, eta uharte-eskualdeei, mugaldeko eskualdeei eta mendialdeko eskualdeei.

III-221. ARTIKULUA

Aurreko III-220. artikulu horretan aipatutako helburuak lortzera ere zuzendu eta koordinatuko dituzte estatu kideek beren ekonomia-politikak. Batasunaren politikak eta ekintzak zehaztu eta gauzatzeko orduan, eta barne-merkatua gauzatzeko orduan, aintzat hartuko dituzte helburu horiek, eta erdiesten lagundu ere egingo dute.

Batasunak, halaber, helburu horiek lortzen lagunduko du, egitura-helburuak dituzten funtsekin egindako jardueren bidez (Nekazaritza Bideratu eta Bermatzeko Europako Funtsa, “Bideratze” atala; Europako Gizarte Funtsa; Eskualdeen Garapenerako Europako Funtsa), Europako Inbertsio Bankuaren bidez, eta izan badiren beste finantza-tresnak erabiliz.

Hiru urtetik behin, Batzordeak txostena aurkeztuko die Europako Parlamentuari, Kontseiluari, Ekonomia eta Gizarte Komiteari, eta Eskualdeetako Komiteari, ekonomiaren eta gizartearen kohesioa lortzeko egindako aitzinamenduei buruz, eta artikulu honetan finkatutako baliabideek aitzinamenduok lortzen nola lagundu duten adierazteko.

Hala badagokio, txosten horrekin batera proposamen egokiak igorriko ditu.

Europar legeak edo esparru-legeak berariazko neurriak ezarri ahal izango ditu funts horiez aparte, Batasunaren gainerako politiken esparruan har daitezkeen neurriei kalterik egin gabe.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori.

III-222. ARTIKULUA

Eskualdeen Garapenerako Europako Funtsa Batasunaren barruko eskualdeen arteko desoreka nagusiak zuzentzen laguntzeko da, gutxi garatutako eskualdeen garapenean eta egituren egokitzapenean, eta gainbeheran dauden industria-eskualdeen birmoldaketan parte hartuz.

III-223. ARTIKULUA

Europar lege batek, III-224. artikuluari kalterik egin gabe, funts horren eginkizunak, lehentasuneko helburuak eta egitura-helburua duten funtsen antolaketa zehaztuko ditu; horrek ekar dezake funtsak bateratzea, eta funtsei aplikatu beharreko arau orokorrak ezartzea, baita eman beharreko xedapen guztiak ematea ere, bai funtsen eraginkortasuna bermatzeko, bai koordinazioa ziurtatzeko funtsen euren artean nahiz funtsen eta gainerako finantza-tresnen artean.

Europar lege baten bitartez sortutako Kohesio Funts batek finantza-laguntza eskainiko du, garraiorako azpiegituren sailean, Europa barruko sareen arloan eta ingurumenaren arloan proiektuak gauzatzeko.

Nolanahi ere, Eskualdeen Komiteari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege hori.

Egituran eragiteko asmoa duten funtsei eta Kohesio Funtsari buruz hartuko diren lehenbiziko xedapenak, Europarentzat Konstituzio bat eratzen duen Tratatua sinatzen denean indarrean dauden xedapenen ondoren hartuko direnak, Kontseiluaren europar lege baten bitartez ezarriko dira.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

III-224. ARTIKULUA

Europar lege horrek Eskualdeen Garapenerako Europako Funtsari buruzko aplikazio-neurriak ezarriko ditu.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege edo esparru-lege hori.

Nekazaritza Bideratzeko eta Bermatzeko Europako Funtsari –“Bideratze” atala– eta Europako Gizarte Funtsari, III-231. artikulua eta III-219. artikuluaren 3. paragrafoa aplikatu beharko zaizkie, hurrenez hurren.

4. ATALA

NEKAZARITZA ETA ARRANTZA

III-225. ARTIKULUA

Batasunak nekazaritza- eta arrantza-politika erkidea zehaztu eta aplikatuko du.

Nekazaritzako produktu dira lurreko, abeltzaintzako eta arrantzako produktuak, baita haiekin zuzeneko zerikusia izanik lehenengo transformaziokoak diren produktuak ere.

Nekazaritza-politika erkidea eta nekazaritza aipatzen direnean, eta orobat "nekazaritzako" hitza erabiltzen denean, arrantza ere hor sartzen dela ulertuko da, sektore horren ezaugarri bereziak aintzat hartuta.

III-226. ARTIKULUA

Barne-merkatuak nekazaritza eta nekazaritzako produktuen merkataritza hartuko ditu bere barruan.

Barne-merkatuaren ezarpenari edo haren funtzionamenduari begira ezarritako arauak aplikatuko zaizkie nekazaritzako produktuei ere, III-227.etik III-232.era bitarteko artikuluetan kontrakorik xedatu ezean.

Zenbait produktu, I. eranskinean aipatutakok, III-227.etik III.232.era bitarteko artikuluetan ezarritakoaren pean egongo dira.

Nekazaritza-politika erkidearen eskutik joan beharko dute nekazaritzako produktuen barne-merkatuaren funtzionamenduak eta garapenak.

III-227. ARTIKULUA

Nekazaritza-politika erkidearen helburuak hauek dira:

nekazaritzako produktibitatea gehitzea, aurrerapen teknikoa sustatuz eta nekazaritzako ekoizpena zentzuzko eran garatuko dela ziurtatuz, eta, orobat, ekoizpen-faktoreak –batez ere, esku-lana– ahal denik eta ondoen erabil daitezela bermatuz;

nekazaritzatik bizi diren biztanleei bizitza-maila egokia bermatzea, batez ere nekazaritzan lan egiten dutenen banakako errenta gehituz;

merkatuei egonkortasuna ematea;

hornidurak egongo direla ziurtatzea;

kontsumitzaileari hornigaiak zentzuzko prezioetan bermatzea.

Nekazaritza-politika erkidea eta horrek behar ditzakeen metodo bereziak prestatzeko, kontuan hartu beharrekoak dira:

nekazaritzako jarduerak ezaugarri bereziak dauzkala, nekazaritzaren gizarte-egiturak, eta nekazaritzako eskualdeen arteko berezko eta egiturazko desberdintasunak eraginda;

egokitzapenak pausoka egin behar direla;

estatu kide bakoitzaren barruan ekonomia osoarekin estu lotuta dagoen arloa dela nekazaritza.

III-228. ARTIKULUA

Aurreko III-227. artikulu horretan jasotako helburuak lortzeko, nekazaritza-merkatuen antolakunde erkidea sortzen da.

Produktuen arabera, modu hauetakoren bat hartuko du antolaketak:

lehiakortasunari buruzko arau erkideak;

estatuetako merkatu-antolaketen nahitaezko koordinazioa;

Europako merkatu-antolaketa.

Aurreko III-227. artikulu horretan zehaztutako helburuak lortzeko beharrezko neurri guztiak bil ditzake bere barruan 1. paragrafoan aipatutako moduetakoren batean ezarritako antolakunde erkideak, bereziki: prezioak arautzea; produktuak ekoitzi eta merkaturatzeko diru-laguntzak; biltegiratzeko sistemak eta gerakinak konpentsatzeko sistemak; eta inportazioak edo esportazioak egonkor bihurtzeko tresna erkideak.

Aurreko III-227. artikulu horretan aipatutako helburuak lortzera mugatu behar da antolaketa erkidea, eta ezabatu egin behar ditu Batasunaren barruan ekoizleen edo kontsumitzaileen arteko bereizkeria guztiak.

Prezioen politika erkidea, zein ere den, irizpide erkideetan eta era bereko kalkulu-metodoetan oinarritu behar da.

Aurreko 1. paragrafoan aipatutako antolaketa erkide horrek bere helburuak lor ditzan, nekazaritza bideratu eta bermatzeko funts bat edo gehiago sortu ahal izango da.

III-229. ARTIKULUA

Aurreko III-227. artikulu horretan zehaztutako helburuak lortzeko, neurri hauek hartu ahal izango dira nekazaritza-politika erkidearen eremuan, hala nola:

agronomiako jakintza-gaien lanbide-heziketan, ikerketan eta zabalkundean hasitako ahaleginen koordinazio eraginkorra; horren barnean izan daitezke elkarrekin batera finantzatutako proiektuak edo instituzioak ere.

zenbait produkturen kontsumoa sustatzeko ekintza erkideak.

III-230. ARTIKULUA

Lehiari buruzko arauen atala nekazaritzako produktuen ekoizpenari eta merkataritzari aplikatuko zaie, baina europar legeak edo esparru-legeak III-231 artikuluaren 2. paragrafoarekin bat etorriz ezarritako neurrian bakarrik, eta, betiere, III-227 artikuluan aipatutako helburuak aintzat hartuta.

Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, europar erregelamendu bat edo erabaki bat onetsi ahal izango du laguntzak emateko:

naturari dagozkion baldintzak edo egitura-baldintzak direla-eta onurarik gutxien daukaten ustiategiak babesteko;

ekonomiaren garapenerako programen esparruan.

III-231. ARTIKULUA

Batzordeak proposamenak aurkeztuko ditu nekazaritza-politika erkidea prestatu eta gauzatzeari buruz, baita estatuen antolaketak III-228. artikuluaren 1. paragrafoan jasotako antolakunde erkideekin ordezteari buruz ere, eta atal honetan aipatzen diren neurriak ezartzeari buruz ere bai.

Proposamen horiek kontuan hartuko dute atal honetan aipatzen diren nekazaritza-kontuen arteko lotura.

Europar legearen edo esparru-legearen bidez ezarriko da III-228. artikuluaren 1. paragrafoan jasotako nekazaritza-merkatuen antolakunde erkidea, bai eta nekazaritzako eta arrantzako politika erkidearen helburuak lortzeko beharrezkoak diren gainerako xedapenak ere.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege edo esparru-lege hori.

Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, europar erregelamenduak edo erabakiak onetsiko ditu gai hauei buruz: prezioak ezartzea, ordainarazpenak, laguntzak eta kantitateen mugatzea, bai eta arrantza-aukeren zehaztea eta banatzea ere.

Estatuetako merkatu-antolaketak III-228. artikuluaren 1. paragrafoan jasotako antolakunde erkideekin ordeztu ahal izango dira, artikulu honen 2. paragrafoan ezarritako baldintzak betez:

baldin eta antolakunde erkidearekin, neurri horren kontra jarri eta kasuan kasuko ekoizpenerako estatu barruko erakunde bat daukaten estatu kideei, ekoizleen enplegurako eta bizimailarako berme baliokideak ematen bazaizkie, betiere, menturazko egokitzapenen eta beharrezko berezitasunen erritmoa kontuan hartuta, eta

baldin eta aipatutako antolaketa erkidearekin, Batasunaren barruko trukaketetarako, estatuko merkatuan dauden antzeko baldintzak bermatzen badira.

Zenbait lehengaitarako antolakunde erkidea sortzen bada, eta horien eraldaketaz sortutako produktuetarako oraindik antolakunde erkiderik ez badago, Batasunaren kanpotik inportatu ahal izango dira, hirugarren herrialdeetara esportatzeko eraldatuko diren produktuetan erabiltzeko lehengai horiek.

III-232. ARTIKULUA

Baldin eta estatu kideren batean produkturen bat estatuko merkatu-antolaketa bati lotuta badago, edo ondorio baliokideko edozein barne-araudiri lotuta badago, eta, horrela, beste estatu kideren bateko antzeko ekoizpenen baten lehiari eragiten badio, beste estatuek karga osagarri bat ezarriko diote aipatutako antolaketa edo araudi hori daukan estatutik sartzen den produktuari, non eta estatu horrek ez duen jada karga osagarririk ezartzen produktuaren irteeran.

Batzordeak europar erregelamendu edo erabaki bat onetsiko du karga horien zenbatekoa zehazteko, betiere, oreka berrezartzeko beharrezkoa bada.

Halaber, baimena eman dezake berak ezarritako baldintzak eta moduak betez beste neurri batzuk ere onesteko.

5. ATALA

INGURUMENA

III-233. ARTIKULUA

Batasunaren ingurumen-politikak honako helburu hauek lortzen lagunduko du:

ingurumenaren kalitatea zaindu, babestu eta hobetzea;

pertsonen osasuna babestea;

baliabide naturalak zuhur eta zentzuz erabiltzea;

ingurumenak munduan edo eskualdeka dauzkan arazoei aurre egiteko neurriak sustatzea nazioartean.

Batasunaren ingurumen-politikak helburu izango du babes-maila handia eskaintzea, betiere, Batasunaren eskualdeetan askotariko egoerak ageri direla kontuan hartuta.

Printzipio hauek izango dira oinarri: batetik, zuhurtasun-printzipioa eta prebentziozko ekintzaren-printzipioak; bestetik, ahal bada, ingurumenaren kontrako erasoak jatorrian bertan zuzentzeko printzipioa; eta, hurren, kutsatzen duenak ordaindu egingo duela dioen printzipioa.

Alde horretatik, ingurumena babesteko eskakizunei erantzuteko beharrezkoak diren harmonizazio-neurrien artean, bidezkoa denean, babes-arau bat sartuko da, estatu kideei ingurumenari dagozkion arrazoiengatik –ez ekonomiari dagozkionengatik– behin-behineko neurriak hartzeko baimena emateko; neurri horiek Batasunaren kontrol-prozeduraren baten pean egongo dira.

Ingurumen-politika lantzeko orduan, Batasunak kontuan hartuko ditu:

eskuragarri dauden zientzia-tekniketako datuak;

Batasunaren barruko eskualdeetan diren ingurumen-egoera askotarikoak;

ekintzara joz gero edo jo ezik sor daitezkeen alde onak eta kostuak;

Batasun osoaren ekonomia- eta gizarte-garapena, eta Batasuneko eskualdeen garapen orekatua.

Batasuna eta estatu kideak, bakoitza bere eskumenen esparruan, lankidetzan arituko dira hirugarren herrialdeekin eta eskumena duten nazioarteko erakundeekin.

Batasunaren eta interesa duten hirugarren aldeen arteko akordio bidez zehaztu ahal izango dira Batasunaren lankidetza horren moduak.

Lehen lerrokadan adierazitakoa halaxe izango da, estatu kideek nazioarteko erakundeetan negoziatzeko eta nazioarteko akordioak lotzeko dituzten eskumenei kalterik egin gabe.

III-234. ARTIKULUA

Europar legean edo esparru-legean ezarriko dira III-233. artikuluan jasotako helburuak lortzeko hasi beharreko ekintzak. Eskualdeetako Komiteari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori.

Goiko 1. paragrafoan xedatutakoa gorabehera, eta III-172. artikuluari kalterik egin gabe, Kontseiluak europar legeak edo esparru-legeak sortzeko aukera du, aho batez, baldin eta:

batez ere izaera fiskaleko xedapenak badakartzate;

gai hauei buruzko neurriak badakartzate:

lurralde-antolamenduari buruzkoak;

ii)

ur-baliabideen kopurua kudeatzeari buruzkoak, edo zuzenean zein zeharka ur-baliabideen eskuragarritasunari buruzkoak;

iii)

lurraren erabilerari buruzko neurriak, hondakinen kudeaketa salbuespen dela;

estatu kideren batek hainbat energia-iturriren artean aukeratzeko orduan eta estatu horretako energia-horniduraren egitura orokorrean eragin nabaria daukaten neurriak badakartzate.

Lehen lerrokada horretan aipaturiko esparruetan legegintzako prozedura arrunta erabil dadin, Kontseiluak, Batzordearen proposamenez, europar erabaki bat har dezake hartarako, aho batez.

Kasu guztietan, Europako Parlamentuari, Eskualdeetako Komiteari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du Kontseiluak.

Europar legeak hainbat ekintza-plan orokor osatuko ditu, eta plan horietan egongo da zehazturik lehenik zein helburu lortu behar den.

Eskualdeetako Komiteari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege hori.

Kasuan-kasuan, 1. edo 2. paragrafoetan jasotako baldintzen arabera hartuko dira, programa horiek betearazteko beharrezko neurriak.

Batasunak hartutako neurri jakin batzuei kalterik egin gabe, estatu kideen ardura izango da ingurumen-politika finantzatzea eta betearaztea.

Kutsatzen duenak ordaindu egin behar duelako printzipioari kalterik egin gabe, 1. paragrafoan oinarrituriko neurri batek ustez kostu gehiegizkoak badakarzkie estatu kide bateko agintari publikoei, neurri horrek bi aukera hauetakoren baterako edo bietarako bide emango du, behar den bezala:

aldi baterako salbuespenak,

finantza-laguntza, Kohesio Funtsetik.

Artikulu honen arabera harturiko babes-neurriek ez dute esan nahi estatu kide bakoitzak beste neurri babesgarriagorik edukitzen jarraitu edo hartu ezin duenik.

Halako neurriek Konstituzioarekin bateratzeko modukoak izan beharko dute, eta Batzordeari jakinarazi beharko zaizkio.

6. ATALA

KONTSUMITZAILEAK BABESTEA

III-235. ARTIKULUA

Kontsumitzaileen interesak sustatzeko, eta kontsumitzaileei babes-maila handia bermatzeko, Batasunak kontsumitzaileen osasuna, segurtasuna eta interes ekonomikoak babesten lagunduko du, baita kontsumitzaileok informazioa eta hezkuntza jasotzeko duten eskubidea sustatzen, eta, beren interesak babeste aldera, beren artean antolatzeko duten eskubidea sustatzen ere.

Goiko 1. paragrafoan jasotako helburuak lortzen lagunduko du Batasunak, honela:

III-172. artikulua aplikatuz harturiko hainbat neurriren bidez, barne-merkatuaren ezarpenaren edo funtzionamenduaren esparruan;

estatu kideek egindako politika bultzatu, osatu eta gainetik ikuskatzeko neurriak hartuz.

Aurreko 2. paragrafoko b) idatz-zatian aipaturiko neurriak europar legean edo esparru-legean zehaztuko dira. Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori.

Aurreko 3. paragrafoa aplikatuz onarturiko egintzek ez dute esan nahi estatu kide bakoitzak neurri babesgarriagorik edukitzen jarraitu edo hartu ezin duenik.

Halako neurriek Konstituzioarekin bateratzeko modukoak izan beharko dute, eta Batzordeari jakinarazi beharko zaizkio.

7. ATALA

GARRAIOAK

III-236. ARTIKULUA

Atal honetan arauturik dauden gaietan, garraio-politika erkide baten esparruan lortzekoak izango dira Konstituzioko helburuak.

Lehen paragrafoa europar legearen edo esparru-legearen bidez aplikatu beharko da, garraio-arloaren berezitasunak ahaztu gabe. Kasuan kasuko lege hori Eskualdeetako Komiteari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da.

Hau zehaztuko du europar legeak edo esparru-legeak:

estatu kideren bateko lurraldetik datozen edo lurraldera doazen, edo estatu kideren bateko edo gehiagoko lurraldean barrena dabiltzan nazioarteko garraioei aplikatu behar zaizkien hainbat arau erkide;

egoiliar ez diren garraiolariek estatu kide bateko garraio-zerbitzuak erabili ahal izateko bete behar dituzten baldintzak;

garraioetako segurtasuna hobetzea ahalbidetzen duten neurriak;

beste edozein neurri egoki.

Aintzakotzat hartuko da, 2. paragrafoko europar lege edo esparru-legea onestean, hori aplikatzeak zein kasutan ekar ditzakeen eragin larriak eskualde batzuetako bizi-mailarako eta enplegurako, baita garraio-materialaren ustiaketarako ere.

III-237. ARTIKULUA

III-236. artikuluko 2. paragrafoan jasota dagoen europar legea edo esparru-legea onetsi bitartean, baldin eta 1958ko urtarrilaren 1ean, edo, gerora atxikitako estatuei dagokienez, estatu horiek atxiki ziren egunean, gai hau arautzen zuten xedapenek, zuzenean edo zeharka, gainerako estatu kideetako garraiolariei kalte egiteko moduko ondoriorik eragiten badiete bertako garraiolarien aldean, estatu kideek ezin izango dute xedapenok erabili, Kontseiluak aho batez salbuespen bat emateko europar erabakia onartzen duenean izan ezik.

III-238. ARTIKULUA

Konstituzioarekin bateragarriak izan beharko dira, bai garraioak koordinatzeko premiei erantzuteko diren laguntzak, bai zerbitzu publikoak berarekin dakartzan betebehar batzuei dagokien diru-itzulketarako laguntzak.

III-239. ARTIKULUA

Konstituzioaren eremuan garraioaren prezioei eta baldintzei buruz hartutako neurri guztiek garraiolarien ekonomiaren egoera eduki behar dute kontuan.

III-240. ARTIKULUA

Batasunaren barruko trafikoan debekaturik dago, salgaiak eta trafiko-harremanak berberak izanik, salneurri edo garraio-baldintza ezberdinak aplikatzea, eta, beraz, garraiaturiko produktuak zein estatu kidetatik datozen edo zein estatu kidetara doazen ez da inoiz bereizkeria egiteko arrazoi izango.

Lehen paragrafoak ez du esan nahi ezin denik, III-236. artikuluko 2. paragrafoa betez, beste europar legerik edo esparru-legerik onetsi.

Lehen paragrafo hori benetan betetzen dela bermatzeko, Kontseiluak hartarako europar erregelamenduak edo erabakiak hartuko ditu, Europako Batzordeak proposaturik.

Europako Parlamentuari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

Hain zuzen ere, instituzioei 1. paragrafoan datorren araua benetan betetzen dela zaintzeko aukera emateko eta erabiltzaileei hartaz bete-betean baliatzeko aukera bermatzeko, beharrezko diren europar erregelamendu eta erabakiak hartu ahal izango ditu Kontseiluak.

Batzordeak, bere ekimenez edo estatu kideren baten eskariz, 1. paragrafoan aipatu diren bereizkeria-kasu guztiak aztertuko ditu, eta, interesa duten estatu kide guztiei aurretiaz kontsulta eginda, beharrezko iritzitako europar erabakiak hartuko ditu, 3. paragrafoan jasotako europar erregelamendu eta erabakiak gogoan.

III-241. ARTIKULUA

Debeku da estatu kide batek enpresa edo industria jakin bati edo gehiagori edozein eratako babesa edo laguntza dakarkioten prezioak eta baldintzak ezartzea Batasunaren barruko garraioan, laguntza hori edozelakoa izanda ere, Batzordearen europar erabaki bidez baimenduta ez badago.

Aurreko 1. paragrafoan aipatutako prezioak eta baldintzak Batzordeak aztertuko ditu, bere ekimenez edo estatu kideren baten eskariz, eta bereziki kontuan hartuko ditu, alde batetik, eskualdeetarako ekonomia-politika egokiaren eskakizunak, gutxi garatutako eskualdeen premiak eta gorabehera politikoek larri kaltetutako eskualdeen arazoak, eta, bestetik, prezio eta baldintza horiek garraio-mota guztien arteko lehian daukaten eragina.

Interesa duten estatu kide guztiei aurretiaz kontsulta eginda, Batzordeak hartuko ditu beharrezko europar erabakiak.

Lehenengo paragrafoan aipaturik datorren debekua ez da lehiako tarifetan aplikatuko.

III-242. ARTIKULUA

Garraioko prezioak alde batera utzita, mugak zeharkatzeagatik garraiolariek eskatutako eskubideak edo kanonak ezin izango dira arrazoizko kopuru batetik gorakoak izan, betiere, muga horietatik pasatzeak benetan sor ditzakeen gastuak kontuan hartuta.

Estatu kideak gastu horiek gutxitzen saiatuko dira.

Batzordeak gomendioak egin ahal izango dizkie estatu kideei artikulu hau aplikatzeko.

III-243. ARTIKULUA

Atal honetako xedapenak ez dira eragozpen izango Alemaniako Errepublika Federalean hartutako neurrietarako, baldin eta Alemaniak izandako banaketak Errepublika Federaleko zenbait eskualdetako ekonomiari sortutako desabantaila ekonomikoak orekatzeko badira neurriok, orduko banaketaren eraginpean dauden eskualdeetan.

Europarentzako Konstituzioa eratzen duen Tratatua indarrean jarri eta bost urtera, Kontseiluak, Europako Batzordeak proposaturik, artikulu hau indarrik gabe uzteko europar erabaki bat hartu ahal izango du.

III-244. ARTIKULUA

Batzordeari atxikita, Aholku Komitea sortu da, estatu kideetako gobernuek izendatutako adituz osatua.

Garraio-kontuetan, Batzordeak komite horri kontsulta egingo dio, hala komeni dela uste duen guztietan.

III-245. ARTIKULUA

Atal hau trenbidez, errepidez edo ontzi bidez egindako garraioetan aplikatuko da.

Europar legeak edo esparru-legeak itsasontzi-nabigaziorako eta hegazkin-nabigaziorako neurri egokiak ezarri ahal izango ditu.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege edo esparru-lege hori.

8. ATALA

EUROPA BARRUKO SAREAK

III-246. ARTIKULUA

Barruko mugarik gabeko eremua sortzeak dakartzan onuretan Batasuneko herritarrek, eragile ekonomikoek, eta eskualdeetako eta tokian tokiko erakundeek oso-osorik parte hartu ahal izan dezaten, eta III-130 eta III-220. artikuluetan aipaturiko helburuak lortzen laguntze aldera, Europa barruko sareak ezarri eta garatzen lagunduko du Batasunak, garraio, telekomunikazio eta energiako azpiegituretan.

Merkatu ireki eta lehiakorren sistemaren baitan, estatu barru sareak elkarren artean lotzeko eta eragingarri bihurtzeko, eta sareotara iritsi ahal izateko bideratuko da Batasunaren ekintza.

Ekintza horrek bereziki hartuko du kontuan Batasuneko uharteek, eskualde isolatuek, eskualde periferikoek eta erdialdeko eskualdeek beren artean lotzeko daukaten premia.

III-247. ARTIKULUA

Batasunak, III-246. artikuluan aipaturiko helburuak lortzeko, hauxe egingo du:

Europa barruko sareak direla-eta aurreikusitako ekintzen helburuei, lehentasunei eta gidalerroei buruzko orientabide-multzo bat egingo du; interes erkideko proiektuak sartuko dira multzo horretan;

sareak elkarren artean eragingarri izan daitezela bermatzeko beharrezko ekintzak egingo ditu, batez ere arau teknikoak harmonizatuz;

estatu kideen laguntza jaso duten eta a) idatz-zatian aipaturiko orientabideen esparruan zehaztu diren interes erkideko proiektuetarako laguntza eman dezake, honelako laguntza batez ere: bideragarritasun-azterlanak, kreditu-bermeak edo interesetarako hobariak; Kohesio Funtsaren bitartez, estatu kideetako garraio-azpiegituretarako proiektu zehatzetarako finantza-laguntza ere eman dezake Batasunak.

Batasunaren ekintzak kontuan izango du, bestalde, proiektuok ekonomiaren aldetik bideragarriak diren ala ez.

Orientabideak eta 1. paragrafoan jasota datozen gainerako neurriak europar legean edo esparru-legean zehaztuko dira. Eskualdeetako Komiteari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege hori.

Estatu kide bateko lurraldeari dagozkion interes erkideko orientabideak eta proiektuak onesteko, kasuan kasuko estatu horren adostasuna behar da.

Estatu kideek, Batzordearekin lankidetzan arituz, estatu barruan aplikatzen dituzten politikak beren artean koordinatuko dituzte, III-246. artikuluan aipaturiko helburuak betetzeko eragin nabaririk izan badezakete. Batzordeak, estatu kideekin lankidetza estuan arituz, aipatutako koordinazioa sustatzeko moduko edozein ekimen gauza dezake.

Batasuna atzerriko hirugarren herrialdeekin lankidetzan ari daiteke, interes erkideko proiektuak sustatzeko, eta sareak batera lan egiteko modukoak izango direla bermatzeko.

9. ATALA

IKERKETA ETA GARAPEN TEKNOLOGIKOA, ETA ESPAZIOA

III-248. ARTIKULUA

Batasunaren ekintzaren helburu izango da bere oinarri zientifikoak eta teknologikoak sendotzea, Europako ikerketa-esparrua gauzatuz –esparru horretan, ikertzaileek, ezagutza zientifikoek eta teknologiek askatasunez zirkulatuko dute-, lehiatzeko gaitasuna indartzea -baita industriarena ere-, eta Konstituzioko gainerako kapituluen arabera beharrezkoak irizten diren ikerketa-ekintzak sustatzea.

Lehen paragrafoan jasota datorrena lortzeko, enpresak -baita txikiak eta ertainak ere-, ikerketa-zentroak eta unibertsitateak puntako ikerketa-ahaleginetan eta teknologia garatzeko ahaleginetan gogo-pizteko ardura hartuko du Batasunak,

eta haien lankidetza-ahaleginen alde egingo du, honetarako batez ere: ikertzaileak mugez gaindi inongo oztoporik gabe aritu ahal izan daitezen lankidetzan, eta enpresek barruko merkatuaren aukerez baliatzen asma dezaten, bereziki, kontratazio publiko nazionalaren zabaltzeari esker, arau erkideak definitzeari esker, eta lankidetza horretarako legezko oztopoak eta zerga-oztopoak ezabatzeari esker.

Batasunak teknologia-ikerketaren eta teknologia-garapenaren arloan burutu behar dituen ekintza guztiak atal honen arabera erabakiko eta gauzatuko dira, baita erakustaldiak ere.

III-249. ARTIKULUA

III-248. artikuluan aipaturiko helburuak lortzen saiatzeko, ekintza hauek burutuko ditu Batasunak, estatu kideetan hasitako ekintzen osagarri:

ikerketarako, teknologiaren garapenerako eta erakusketetarako programak egingo ditu, enpresekin, ikerketa-zentroekin eta unibertsitateekin lankidetzan arituz, eta erakundeon arteko lankidetza sustatuz;

Batasunaren ikerketa, teknologiaren garapena eta erakustaldiak direla-eta hirugarren herrialdeekin eta nazioarteko erakundeekin lankidetzan aritzeko joera sustatuko du;

Batasuneko ikerketa, teknologiaren garapena eta erakustaldiak direla-eta egindako jardueren emaitzak zabaldu eta ustiatuko ditu;

Batasuneko ikertzaileen prestakuntza eta mugigarritasuna bultzatuko ditu.

III-250. ARTIKULUA

Ikerketa-gaietan eta teknologiaren garapen-gaietan, Batasunak eta estatu kideek koordinatu egingo dute beren ekintza, estatuen politiken eta Batasunaren politikaren arteko koherentzia bermatzeko.

Goiko 1. paragrafoan jasota dagoen koordinazio hori sustatzeko, Batzordeak hartarako edozein ekimen egoki gauza dezake, estatu kideekiko lankidetza estuan, eta, batez ere, helburu hauek lortzeko: orientabideak eta adierazleak ezartzeko, jardunbide egokienen elkartrukea antolatzeko, eta aldian aldiko kontrolerako eta ebaluaketarako beharrezko osagaiak prestatzeko.

Horren guztiaren berri emango zaio osoki Europako Parlamentuari.

III-251. ARTIKULUA

Batasunak finantzatutako ekintza guztiak urte anitzeko esparru-programa batean agertuko dira jasota, eta programa hori europar legeak zehaztuko du.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege hori.

Esparru-programan:

esparru-programan zehaztuko dira III-249. artikuluan aipatutako ekintzen bidez lortu behar diren zientzia- eta teknologia-helburuak, eta horiei dagozkien lehentasunak;

esparru-programan adieraziko dira ekintza horien gidalerro nagusiak;

batetik, esparru-programaren gehienezko zenbateko osoa, eta, bestetik, Batasunak programa horren finantzaketan izango duen partaidetza egongo dira finkaturik, baita aurreikusitako ekintza bakoitzari dagokion kuota ere.

Urte anitzeko esparru-programa egokitu edo osatuko da, egoeren bilakaeraren arabera.

Urte anitzeko esparru-programa ekintzetako bakoitzean garatzeko berariazko programak Kontseiluaren europar lege batek ezarriko ditu.

Berariazko programa horietako bakoitzean, aurrez zehaztuta egongo dira programa gauzatzeko irizpideak, iraupenak eta beharrezkotzat jotako baliabideak.

Berariazko programek zehaztu eta beharrezko iritzitako zenbatekoen batuketak ezin izango du gainditu esparru-programarako eta ekintza bakoitzerako finkatutako gehienezko zenbateko osoa.

Europako Parlamentuari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege hori.

Urte anitzeko esparru-programan jasotako ekintzen osagarri, Europako ikerketa-esparrua gauzatzeko beharrezko neurriak egongo dira zehazturik europar legean.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege hori.

III-252. ARTIKULUA

Urte anitzeko esparru-programa gauzatzeko, europar legean edo esparru-legean arau hauek egongo dira zehazturik:

enpresek, ikerketa-zentroek eta unibertsitateek parte hartzeko arauak;

ikerketaren emaitzak zabaltzeko aplikatu beharko diren arauak.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori.

Urte anitzeko esparru-programa betearazteko orduan, europar legeak programa osagarriak ezarri ahal izango ditu, horien finantzaketa bermatuko luketen estatu kide jakin batzuk izanik partaide bakarrak, betiere, Batasunak izan dezakeen partaidetzari kalterik egin gabe.

Programa osagarri horietan bete beharreko arauak europar legean etorriko dira jasota, batez ere ezaupideen zabalkundeari eta beste estatu kide batzuen irismenari dagokienez.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda, eta estatu kide interesdunak ados egonda onetsiko da lege hori.

Urte anitzeko esparru-programa gauzatzean, europar legeak, horretan interesa duten estatu kideekin bat etorriz, estatu kide batzuen artean hasitako ikerketa- eta garapen-programetan parte hartzea zehazturik utz dezake, aipatutako programak gauzatzeko sortutako egituretan parte hartzea barne dela.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege hori.

Urte anitzeko esparru-programa gauzatzean, Batasuneko ikerketa, teknologiaren garapena eta erakusketa dela-eta, Batasunak hirugarren herrialdeekin edo nazioarteko erakundeekin lankidetzan aritzea ezarri ahal izango du.

Lankidetza hori gauzatzeko, modalitate batean zein bestean izan, Batasunaren eta hirugarren herrialdeen arteko akordioa erabil daiteke.

III-253. ARTIKULUA

Batzordeak proposaturik, Kontseiluak europar erregelamenduak edo erabakiak hartu ahal izango ditu, dela enpresa erkideak sortzeko, dela beste edozein egitura sortzeko, baldin eta ikerketan, teknologia-garapenean eta erakustaldietan Batasunak dituen programak behar bezala gauzatzeko beharrezko dela irizten bada.

Europako Parlamentuari, eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

III-254. ARTIKULUA

Batasunak espazio-politika europarra osatuko du, horrela, aurrerapen zientifikoa eta teknikoa, industriaren lehiatzeko gaitasuna eta bere politiken aplikazioa errazteko.

Horretarako, bere esku izango du ekimen erkideak bultzatzea, ikerketa eta garapen teknologikoari laguntzea, eta espazioa esploratzeko eta erabiltzeko beharrezko ahaleginak koordinatzea.

Goiko 1. paragrafoan aipaturiko helburuak lortzen laguntzeko, europar legeak edo esparru-legeak hartarako beharrezko diren neurriak ezarriko ditu; neurri horiek espazio-programa europar baten itxura eduki ahal izango dute.

Batasunak berak ikusiko du zein harreman-modu izan Europako Espazio Agentziarekin.

III-255. ARTIKULUA

Urte bakoitzaren hasieran, Batzordeak txosten bat aurkeztuko die Europako Parlamentuari eta Kontseiluari.

Txosten horrek, bereziki, aurreko urtean teknologiaren ikerketan eta garapenean eta emaitzak zabaltzen egindako jarduerak aipatuko ditu, baita aribideko urterako prestatutako lan-programa ere.

10. ATALA

ENERGIA

III-256. ARTIKULUA

Barruko merkatuaren ezarpena edo funtzionamendua delarik esparrua, eta ingurumena zaindu eta hobetzeko eskakizuna dagoela kontuan izanik, Batasunaren energia-politikak helburu hau izango du:

energiaren merkatuaren funtzionamendua bermatzea;

Batasunaren energia-horniduraren segurtasuna bermatzea; eta

eraginkortasun energetikoa eta energia aurreztea bultzatzea, eta energia berri eta berriztagarrien garapena bultzatzea.

Konstituzioko beste xedapen batzuk aplikatzeari kalterik egin gabe, 1. paragrafoan aipaturiko helburuak lortzeko beharrezko neurriak europar legean edo esparru-legean zehaztuko dira.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege edo esparru-lege hori.

Estatu kide orok du eskubidea bere energia-baliabideak ustiatzeko baldintzak zehazteko, energia-iturri bat edo bestea hautatzeko, eta energia-hornidurarako zein egitura orokor nahi duen hautatzeko, eta europar legeak edo esparru-legeak ez du eskubide horretan eraginik izango, III-234. artikuluko 2. paragrafoko c) idatz-zatiari kalterik egin gabe.

Goiko 2. paragrafoan xedatutakoa gorabehera, paragrafo horretan aipaturiko neurriak batez ere izaera fiskalekoak badira, Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege batean jasoko dira.

Kontseiluak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

IV. KAPITULUA

ASKATASUN-, SEGURTASUN- ETA JUSTIZIA-ESPARRUA

1. ATALA

XEDAPEN OROKORRAK

III-257. ARTIKULUA

Batasuna askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparrua da, oinarrizko eskubideen errespetuaren itzalpean eta estatu kideen sistema eta tradizio juridikoen errespetuaren itzalpean.

Batasunak barruko mugetan pertsonen kontrolik ez dela egongo bermatuko du, eta asilo-, immigrazio- eta kanpoko mugetarako kontrol-politika erkidea garatuko du, estatu kideen arteko elkartasunean oinarriturik, eta kanpoko herrialdeetako herritarrei dagokienez ekitatiboa izango dena.

Kapitulu honetako ondorioetarako, aberrigabeak hirugarren herrialdeetako herritarren parekoak izango dira.

Batasuna segurtasun-maila handia lortzen saiatuko da, eta, horretarako, delinkuentziari, arrazakeriari eta xenofobiari aurrea hartzeko eta borroka egiteko neurriak eta polizia-agintarien, auzietarako agintarien eta beste agintari eskudunen artean koordinazioa eta lankidetza lortzeko neurriak erabiliko ditu eta, gainera, zigor-arloko baten ebazpen judizialak besteak ere aitortuko ditu, eta, beharrezkoa bada, zigor-arloko legediak bata bestera hurbilduko dituzte.

Batasuna babes judizialaren bidea zabaltzen saiatuko da, eta, batez ere, arlo zibileko ebazpen judizialak eta estrajudizialak batak bestearenak aitortu beharra bermatuko du, printzipio modura.

III-258. ARTIKULUA

Askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparru horretan, legegintzako programazioaren eta programazio operatiboaren norabide estrategikoak Kontseilu Europarrak definituko ditu.

III-259. ARTIKULUA

Laugarren eta bosgarren atalen esparruan aurkezten diren legegintzako proposamenak eta ekimenak direla-eta, estatuetako parlamentuen ardura izango da subsidiariotasun-printzipioa errespetatu beharra zaintzea, subsidiariotasun- eta heinekotasun-printzipioak aplikatzeari buruzko protokoloaren arabera.

III-260. ARTIKULUA

Batasunaren politikak -kapitulu honetan zehazturikoak- estatu kideetako agintariek nola aplikatzen dituzten objektiboki eta alderdikeriarik gabe balioesteko, Kontseiluaren lankidetzarekin, estatu kideek prozedura batzuk bete beharko dituzte, eta, prozedura horiek zehazteko, III-360. artikulutik III-362.erainoko artikuluei kalterik egin gabe, Kontseiluak, Batzordearen proposamenez, europar erabakiak eta erregelamenduak hartu ahal izango ditu, batez ere elkar aitortzeko printzipioa bete-betean aplikatzen laguntze aldera.

Balioespen horren edukia eta emaitzak Europako Parlamentuari eta estatuetako parlamentuei jakinarazi beharko zaizkie.

III-261. ARTIKULUA

Batasunaren segurtasun-kontuetan lankidetza operatiboa sustatu eta indartu egingo direla bermatzeko, Kontseiluan horretarako komite iraunkorra osatuko da.

Komite horrek, III-344. artikuluari kalterik egin gabe, estatu kideetako agintari eskudunen lanaren koordinazioa errazteko ardura izango du.

Batasuneko organo eta organismoen artetik, eraginpean direnek ere parte hartu ahal izango dute.

Europako Parlamentua eta estatuetako parlamentuak lan horien jakinaren gainean eduki behar dira.

III-262. ARTIKULUA

Kapitulu hau halaxe izango da, estatu kideek ordena publikoa zaindu eta barne-segurtasuna babesteko dituzten erantzukizunak gauzatzeari kalterik egin gabe.

III-263. ARTIKULUA

Kapitulu honetan aipaturik dauden esparruetan, estatu kideen zerbitzu eskudunen arteko administrazioen arteko lankidetza bermatzeko, Kontseiluak europar erregelamenduak onetsiko ditu, baita zerbitzu horiek eta batzordearen arteko lankidetza bermatzeko ere.

Batzordeak proposaturik erabakiko du, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, eta III-264. artikuluari kalterik egin gabe.

III-264. ARTIKULUA

Laugarren eta bosgarren ataletan aipaturiko egintzak, eta, baldin atal horietan aipaturiko esparruetan administrazioen arteko lankidetza bermatzen badute, III-263. artikuluan aipaturiko europar erregelamenduak ere bai, honela onetsiko dira:

Batzordeak proposaturik, edo

estatu kideen laurdenaren ekimenez.

2. ATALA

MUGETAKO KONTROLEI, ASILOARI ETA IMMIGRAZIOARI BURUZKO POLITIKAK

III-265. ARTIKULUA

Batasunak garatuko duen politikak helburu hauek izango ditu:

barruko mugak igaro behar dituztenean, pertsonek, edozein nazionalitate dutelarik ere, inolako kontrolik ez dutela izango bermatzea;

kanpoko mugak igaro behar dituztenean, pertsonen kontrolak eta zaintza eraginkorra bermatzea;

kanpoko mugak osorik kudeatzeko sistema bat arian-arian ezartzea.

Europar legeak edo esparru-legeak, 1. paragrafoak dakartzan ondorioetarako, neurriak ezarriko ditu hauek direla-eta:

bisei buruzko eta denbora laburrerako beste bizileku-baimen batzuei buruzko politika erkidea;

kanpoko mugak igarotzen dituzten pertsonei pasarazi beharreko kontrolak;

hirugarren herrialdeetako herritarrek askatasunez Batasunean barrena aldi labur batean zirkulatu ahal izateko baldintzak;

kanpoko mugak osorik kudeatzeko sistema bat arian-arian ezartzeko beharrezko den edozein neurri;

barruko mugak igaro behar dituztenean, pertsonek, edozein nazionalitatekoak direlarik ere, inolako kontrolik ez izatea.

Estatu kideena da geografia-mugaketari dagokion eskumena, nazioarteko zuzenbidearekin bat, eta artikulu honek ez du eskumen hori ukitzen.

III-266. ARTIKULUA

Asilo-, ordezko babes- eta aldi baterako babes-kontuetan, Batasunak politika erkidea garatuko du, nazioarteko babesa behar duten hirugarren herrialde bateko herritarrei estatutu egoki bat eskaintzeko eta hara itzularazi beharrik ez dagoela dioen printzipioa errespetatzeko.

Politika horrek izan beharko du 1951ko uztailaren 28ko Genevako Hitzarmenaren eta Iheslarien estatutuari buruzko 1967ko urtarrilaren 31ko protokoloaren araberakoa, baita bete beharreko gainerako tratatuen araberakoa ere.

Aurreko 1. paragrafoak dakartzan ondorioetarako, asilorako Europako sistema erkide bati buruzko neurriak europar legeak edo esparru-legeak ekarriko ditu, eta sistema horrek honako hauek behar ditu bere baitan:

hirugarren herrialdeetako herritarrentzako era bereko asilo-estatutua, Batasun osorako balioko duena;

asilo europarra lortu ez izanagatik nazioarteko babesa behar duten hirugarren herrialde bateko herritarrei ordezko babesa emateko era bereko asilo-estatutua;

oldeka datozenerako, lekuz aldatu behar izan diren pertsonentzako aldi baterako babes-sistema erkide bat;

era bereko asilo-estatutu hori edo ordezko babes-estatutu hori emateko edo kentzeko prozedura erkideak;

asilo-eskari bat edo ordezko babes-eskari bat aztertzeko ardura zein estatu kidek duen zehazteko irizpideak eta tresnak;

asiloa edo ordezko babesa eskatu dutenak hartzeko baldintzei buruzko arauak;

asiloa, ordezko babesa edo aldi baterako babesa eskatzen duen jende-etorria kudeatzeko, hirugarren herrialdeekin elkartzea eta lankidetzan aritzea.

Hirugarren herrialdeetako herritarrak ustekabean etorri direla-eta, estatu kide bat edo batzuk larritasun-egoeran badaude, estatu kide horiei laguntzeko behin-behineko neurriak hartze aldera, Kontseiluak horretarako europar erregelamenduak edo erabakiak hartu ahal izango ditu, Batzordeak proposaturik.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

III-267. ARTIKULUA

Batasunak immigrazio-politika erkidea garatuko du, beti bermatuta egon dadin migrazio-fluxuak modu eragingarrian kudeatuko direla, estatu kideetan legez bizilekua duten hirugarren herrialdeetako herritarrak berdintasun-legez tratatuko direla, eta, bai legez kanpoko immigrazioari, bai gizakien salerosketari, aurrea hartuko zaiela eta horien aurkako borroka indartu egingo dela.

Aurreko 1. paragrafoak dakartzan ondorioetarako, europar legeak edo esparru-legeak dakartzan neurriak esparru hauetakoak izango dira:

estatu kideetan sartu eta bizilekua hartzeko baldintzak, eta estatu kideek denbora luzerako bisak eta bizileku-baimenak emateko arauak, familiak biltzeko balio dutenak barne direla;

estatu kide batean bizilekua legez duten hirugarren herrialde bateko herritarren eskubideen definizioa, askatasunez zirkulatzeko eta bizilekua gainerako estatu kideetan hartzeko baldintzak barne;

legez kanpoko immigrazioa eta legez kanpo bizilekua hartzea, baita legez kanpoko egoiliarrak kanpora botatzea eta atzera beren herrialdeetara itzultzea ere;

gizakien salerosketaren aurkako borroka, batez ere emakumeena eta haurrena bada.

Batasunak hirugarren herrialdeekin akordioak sinatu ahal izango ditu, hirugarren herrialdeetako herritarrak beren jatorrizko edo abiaburuko herrialdeetan berriz har ditzaten, baldin eta, estatu kideetako baten lurraldean sartzeko, egoteko edo bizilekua hartzeko baldintzak betetzen ez badituzte, edo, lehen bete arren, orain betetzen ez badituzte.

Europar legeak edo esparru-legeak hainbat neurri ekar dezake estatu kideei beren lurraldean legezko bizilekua duten hirugarren herrialdeetako herritarrak integratzeko egiten dituzten ekintzetan laguntzeko, baina ez dago estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko inongo biderik.

Estatu kideek kanpoko herrialdeetatik lan bila datozkien kanpoko herritarretako zenbat onartu zehazteko eskubidea dute, berdin norberaren edo beste inoren konturako lan bila datozen, eta artikulu honek ez du eskubide hori ukitzen.

III-268. ARTIKULUA

Estatu kideen arteko elkartasun-printzipioa eta ardurak ekitatez banatzeko printzipioa izango da nagusi atal honetan aipaturik dauden Batasunaren politiketan eta politika horiek gauzatzean, baita finantzei dagokienean ere.

Beharrezkoa den bakoitzean, printzipio hori aplikatzeko hainbat neurri egoki ekarriko dute berekin Batasunak atal honen itzalpean onartzen dituen egintzek.

3. ATALA

ARLO ZIBILEKO LANKIDETZA JUDIZIALA

III-269. ARTIKULUA

Arlo zibileko gaietan, Batasunak garatuko duen lankidetza judizialak mugak gainditzeko moduko eragina izango du, eta baten ebazpen judizialak eta estrajudizialak besteak ere aitortu beharra izango da lankidetza horren oinarrizko printzipioa.

Lankidetza horren barruan estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak hurbiltzeko neurriak ere sartu ahal izango dira.

Lehen paragrafoak dakartzan ondorioetarako, europar legeak edo esparru-legeak honako gauza hauek bermatzeko hainbat neurri ekarriko du, batez ere barne-merkatuak ondo funtzionatzeko beharrezkoa bada:

estatu kideen artean, batak bestearen ebazpen judizialak eta estrajudizialak aitortzea, baita betearaztea ere;

agiri judizialak eta estrajudizialak mugez gaindi jakinaraztea eta lekuz aldatzea;

lege-gatazkei eta jurisdikzio-gatazkei buruz estatu kideetan aplikatu beharrekoak diren arauen bateragarritasuna;

frogak lortzeko lankidetza;

babes judizial eragingarria;

prozedura zibilek ondo funtzionatzeko oztopoak kentzea, hain zuzen estatu kideetan prozedura zibilean aplikatu beharrekoak diren arauen bateragarritasuna sustatuz, premiazkoa izanez gero;

auziak ebazteko beste bide batzuk garatzea;

magistratuen eta justizia-administrazioko langileen prestakuntzaren alde egitea.

Mugaz gaindiko eragina duten familia-zuzenbideari buruzko neurriak, 2. paragrafoan xedatutakoa gorabehera, Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege baten bidez ezarriko dira. Kontseiluak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuaren aurretiaz kontsulta eginda.

Kontseiluak, Batzordearen proposamenez, europar erabaki bat hartu ahal izango du, zehazteko familia-zuzenbidearen baitako alderdien artetik mugaz gaindiko eragina dutenetako zein gauzatu daitezkeen legegintzako prozedura arruntaren bidez onartutako egintzak erabilita.

Kontseiluak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

4. ATALA

ZIGOR-ARLOKO LANKIDETZA JUDIZIALA

III-270. ARTIKULUA

Batasunean, epaiak eta ebazpen judizialak elkarri aitortzeko printzipioa izango da zigor-arloko gaietako lankidetza judizialaren oinarria, eta horren barnean egongo da estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenen hurbilketa ere, 2. paragrafoan eta III-271. artikuluan aipaturiko esparruetan.

Europar legeak edo esparru-legeak hainbat neurri ekarriko du, helburu hauek lortzeko:

epai eta ebazpen judizialak, edozein formatakoak direlarik ere, Batasun osoan aitortuko dituztela bermatzeko arauak eta prozedurak zehaztea;

estatu kideen arteko jurisdikzio-auziei aurrea hartzea eta ebazpena ematea;

magistratuen eta justizia-administrazioko langileen prestakuntzaren alde egitea;

prozedura penalari eta ebazpenak betearazteari dagokien esparruan, estatu kideetako agintari judizialen edo baliokideen arteko lankidetzari bidea erraztea.

Batak bestearen epaiak eta ebazpen judizialak aitortzeko, eta mugaz gaindiko zigor-arloan polizia-lankidetza eta lankidetza judiziala bideratzeko beharrezkoa den neurrian, europar esparru-legeak gutxieneko arau batzuk ezar ditzake.

Baina estatu kideen tradizioen eta sistema judizialen arteko aldeak ere kontuan izan beharko dituzte gutxieneko arau horiek.

Hona hauek dira arau horien gaiak:

estatu kideen artean, frogak elkarri onartzea;

prozedura penalean pertsonek zein eskubide izango dituzten;

delituen biktimen eskubideak;

prozedura penalaren beste osagai jakin batzuk; aurretiaz Kontseiluak zehaztu beharko du zein diren, europar erabaki baten bidez.

Kontseiluak erabaki hori aho batez hartuko du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

Paragrafo honetan aipaturiko gutxieneko arau horiek zehazturik egonagatik ere, horrek ez du esan nahi estatu kideek ezinezkoa dutenik pertsonentzako babes-maila handiagoa mantentzea edo ezartzea.

Kontseiluko kide batek uste badu 2. paragrafoan aipaturiko europar esparru-lege baten proiektuak bere justizia-sistema penalaren funtsezko alderdiak ukitzen dituela, gai hori Kontseilu Europarrera bidaltzeko eska dezake, eta, halakoetan, III-396. artikuluan jasota datorren prozedura etenda geratuko da. Gaia eztabaidatu ondoren, prozedura hori eten eta lau hilabetera, Kontseilu Europarrak bi aukera ditu:

proiektua berriz ere Kontseiluari itzuliko dio, eta, horrela, III.396. artikuluan ezarritako prozeduraren etenaldia bukatuko da; edo, bestela,

Batzordeari edo proiektua sortu duten estatu kideei beste proiektu bat aurkezteko eskatuko die, eta, beraz, pentsatu beharko da hasiera batean proposaturiko egintza ez dela onartu.

Aurreko 3. paragrafoan aipaturiko epea amaitu eta Kontseilu Europarrak oraindik ez badu inolako neurririk hartu, edo, 3. paragrafoko b) idatz-zatiaren arabera beste proiektu bat aurkeztu eta hamabi hilabeteko epean europar esparru-legea oraindik onartu gabe badago eta estatu kideen herenak gutxienez lankidetza kasuan kasuko esparru-legearen proiektuaren arabera indartzeko gogoa badu, Europako Parlamentuari, Kontseiluari eta Batzordeari jakinarazi behar diete.

Halakoetan, I-44. artikuluko 2. paragrafoan eta III-419. artikuluko 1. paragrafoan aipaturik dagoen lankidetza indartu horri hasiera emateko baimena emanda dagoela ulertuko dute, eta lankidetza indartuari dagozkion xedapenak aplikatu beharko dira.

III-271. ARTIKULUA

Delitu-esparru batzuetan europar esparru-legeak gutxieneko arau batzuk ezarri ahal izango ditu arau-hauste penalen eta zehapenen definizioari buruz, baldin eta delitu-esparru horiek bereziki larriak badira eta mugaz gaindiko dimentsioa badute, arau-hausteak halakoxeak direlako edo ondorio larriak dakartzatelako, edo, irizpide erkideen arabera, bereziki jazarri beharrekoak direlako.

Hauek dira delitu-esparru horiek:

terrorismoa, gizakien salerosketa eta emakume eta haurren esplotazio sexuala, legez kanpoko droga-trafikoa, legez kanpoko arma-trafikoa, kapital-zuriketa, ustelkeria, ordain-bidea faltsutzea, delinkuentzia informatikoa eta delinkuentzia antolatua.

Delinkuentziaren bilakaera kontuan izanda, Kontseiluak europar erabaki bat hartu ahal izango du, paragrafo honetan ezarritako irizpideen arabera beste delitu-eremu batzuk zehazteko.

Aho batez hartuko du erabaki hori, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

Baldin eta, hainbat harmonizazio-neurri hartu diren eremu batean, Batasunaren politika eraginkortasunez gauzatuko dela bermatzekotan, ezinbestekoa bada estatu kideen zigor-arloko lege- eta erregelamendu-xedapenak hurbiltzea, europar esparru-legeak gutxieneko arau batzuk ezarri ahal izango ditu, kasuan kasuko eremu horretako arau-hauste penalen eta zehapenen definizioari buruz.

Harmonizazio-neurri horiek hartzeko erabili zen prozedura bera erabiliko da esparru-lege hori onartzeko ere, III-264. artikuluari kalterik egin gabe.

Kontseiluko kide batek uste badu 1. edo 2. paragrafoetan aipaturiko europar esparru-lege baten proiektu horietako batek estatu horretako zigor-arloko justizia-sistemaren funtsezko alderdiak ukitzen dituela, gai hori Kontseilu Europarrera bidaltzeko eska dezake, eta, halakoetan, III-396. artikuluan ezarrita datorren prozedura, aplikatzekoa izatekotan, etenda geratuko da.

Gaia eztabaidatu ondoren, prozedura eten eta lau hilabetera, Kontseilu Europarrak bi aukera izango ditu:

proiektua berriz ere Kontseiluari itzuliko dio, eta, horrela, III.396. artikuluan ezarritako prozeduraren etenaldia bukatuko da -aplikatzekoa izatekotan-, edo bestela,

Batzordeari edo proiektua sortu duten estatu kideei beste proiektu bat aurkezteko eskatuko die, eta, beraz, pentsatu beharko da hasiera batean proposaturiko egintza ez dela onartu.

III-272. ARTIKULUA

Europar legeak edo esparru-legeak hainbat neurri zehatz dezake, estatu kideek delinkuentziari aurrea hartzeko egiten duten lana bultzatzeko eta babesteko, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko ahalegin oro alde batera utzita.

III-273. ARTIKULUA

Bi estatu kideri edo gehiagori eragiten dien edo irizpide erkideen arabera jazarri beharrekoa den delinkuentzia larria ikertzeko eta jazartzeko ardura duten estatu-agintarien arteko koordinazioari eta lankidetzari laguntza ematea eta bultzada bat ematea da Eurojusten eginkizuna. Estatu kideetako agintariek eta Europolek egindako operazioetan eta emandako informazioan oinarrituko da horretarako.

Horretarako, europar legean egongo dira zehazturik Eurojusten egitura, funtzionamendua, jarduteko eremua eta eskumenak.

Eskumen horien artean, hauek egon daitezke:

ikerketa penaletarako eginbideak hastea, eta estatuetako agintari eskudunek prozedura penalak hasteko proposamena egitea, batez ere, Batasunaren finantza-interesen kalterako diren arau-hausteei buruzkoak;

aurreko a) idatz-zatian aipaturiko ikerketak eta prozedurak koordinatzea;

lankidetza judiziala indartzea, besteak beste jurisdikzio-auziak ebatziz eta Europako Justizia Sarearekin lankidetza estuan arituz.

Europar legean egongo da zehazturik, era berean, zein prozedura erabili beharko den Europako Parlamentuak eta estatuetako parlamentuek Eurojusten jarduerak balioesteko.

Aurreko 1. paragrafoan jasota dauden akzio penaletan, eta III-274. artikuluari kalterik egin gabe, estatuetako funtzionario eskudunen ardura izango da prozesuko egintza formalak aurrera eramatea.

III-274. ARTIKULUA

Batasunaren finantza-interesei kalte egiten dieten arau-hausteen aurka egiteko, Eurojustetik abiatuta, Kontseiluaren europar lege batek Europako Fiskaltza sortu ahal izango du.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

Europako Fiskaltzak eskumena izango du, hala dagokionean, Europolekin lankidetzan, Batasunaren finantza-interesen aurkako arau-hausteen egileak eta sopikunak aurkitzeko, prozedura penalari hasiera emateko, eta haien aurkako epaiketa has dadin eskatzeko; lehen paragrafoan aipaturik dagoen europar legean daude definiturik arau-hauste horiek.

Europako Fiskaltzak arau-hauste horiei dagokien akzio penala eramango du aurrera, estatu kideen jurisdikzio-organo eskudunetan.

Goragoko 1. paragrafoan aipaturiko europar lege horretan zehaztuko dira Europako Fiskaltzaren estatutua, bere eginkizunak gauzatzeko bete behar dituen baldintzak, fiskaltzaren jardueretan aplikatu beharreko prozedura-arauak, zein froga onartu eta zein ez onartu jakiteko arauak, eta bere eginkizunak betetzeko orduan gauzatzen dituen prozesuko egintzen jurisdikzio-kontrolerako arauak.

Aldi berean edo beranduago, Kontseilu Europarrak europar erabaki bat har dezake 1. paragrafo hori aldatzeko, Europako Fiskaltzaren eskumenak mugaz gaindiko delinkuentzia larriaren aurka zabaltze aldera. Erabaki horrek 2. paragrafoa aldatu beharra ekarriko du delitu astunen egile eta sopikunei dagokienez, delitu horiek estatu kide bati baino gehiagori eragiten dietenean.

Kontseilu Europarrak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda eta Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda.

5. ATALA

POLIZIA-LANKIDETZA

III-275. ARTIKULUA

Batasunak polizia-lankidetza garatuko du, eta, lankidetza horretan, estatu kideen agintari eskudun guztiek hartuko dute parte, polizia-zerbitzuak eta aduanakoak ere barnean direla, baita, eginkizun hertsatzaileak izanik, arau-hauste penalei aurrea hartzeko, antzemateko eta halakoak ikertzeko espezializaturik dauden zerbitzuak ere.

Goiko 1. paragrafoak dakartzan ondorioetarako, europar legeak edo esparru-legeak hainbat neurri ekar dezakete, gai hauek direla-eta:

beharrezko informazioa biltzea, gordetzea, tratatzea, aztertzea eta elkar trukatzea;

langileen prestakuntzaren alde egitea, eta langileak, ekipoak eta polizien ikerketa zientifikoa elkar trukatzeko lankidetza;

antolaturiko delinkuentzia-modu larriei antzematearekin zerikusia duten ikerketa-teknika erkideak.

Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege batek neurriak ezarri ahal izango ditu artikulu honetan aipaturiko agintarien arteko lankidetza operatiboari buruz.

Kontseiluak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

III-276. ARTIKULUA

Europolen eginkizuna da estatu kideetako polizia-agintarien eta eginkizun hertsatzaileak dituzten gainerako zerbitzuen lana, eta euren arteko lankidetza babestea eta indartzea, hartara, bi estatu kideri edo gehiagori eragiten dieten delinkuentzia larriari eta terrorismoari aurrea hartzeko, eta Batasunaren politika baten bidez bideratutako interes erkidea kaltetzen duten delinkuentzia-moduei aurrea hartzeko, baita horien guztien aurka borroka egiteko ere.

Europar legean egongo dira zehazturik Europolen egitura, funtzionamendua, jarduteko eremua eta eskumenak.

Eskumen horien artean, hauek egon daitezke:

informazioa biltzea, gordetzea, tratatzea, aztertzea eta elkar trukatzea, batez ere estatu kideetako agintariengandik datorrena, edo hirugarren herrialdeetako edo hirugarren instantzietako agintariengandik datorrena.

ikerlanak eta aktibitate operatiboak koordinatzea, antolatzea eta aurrera eramatea, estatu kideetako agintari eskudunekin batera eginda badaude edo elkarrekin osaturiko ikerketa-taldeek eginda badaude, hala dagokionean, Eurojustekin lankidetzan.

Europako Parlamentuak Europolen jarduera kontrolatzeko zein prozedura erabili beharko den ere europar legean etorriko da zehazturik, eta estatuetako parlamentuek ere parte hartuko dute kontrol horretan.

Europolen jarduera operatibo oro jarduera horrek lurraldez ukitzen duen estatu kideetako agintariekin harremanetan eta haiekin adosturik egin beharko da.

Estatuko agintari eskudunen ardura izango da, eta ez beste inorena, neurri hertsatzaileak aplikatzea.

III-277. ARTIKULUA

Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege batean zehaztuko da estatu kideen agintari eskudunek zein baldintzapean eta zein mugapean jardun dezaketen beste estatu kide baten lurraldean, harekin harremanetan eta jarduna harekin adosturik; agintari eskudun horiek III-270 eta III-275. artikuluetan daude zehazturik.

Kontseiluak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

V. KAPITULUA

BATASUNAK ZEIN ESPARRUTAN ERABAKI DEZAKEEN LAGUNTZEKO, KOORDINATZEKO NAHIZ OSATZEKO EKINTZA BAT EGITEA

1. ATALA

OSASUN PUBLIKOA

III-278. ARTIKULUA

Batasunaren politika eta ekintza guztiak zehaztu eta gauzatzean, giza osasunaren babes-maila handia bermatuko da.

Batasunaren ekintzak, estatuetako politikak osatzeko izango dela kontuan hartuta, osasun publikoa hobetzea eta giza gaixotasunei eta giza osasun fisikorako eta psikikorako arrisku-iturriei aurrea hartzea izango ditu jomuga.

Ekintza horrek helburu hauek ere bilduko ditu:

pandemien aurkako borroka, eta, horretarako, pandemia horien etiologiaren, transmisioaren eta aurre-hartzearen ikerketa sustatzea, eta, gainera, osasun-arloko informazioa eta heziketa;

mugak gainditzen dituzten osasunerako mehatxu larriak zaintzea, halakoetarako alerta, eta haien aurkako borroka.

Drogek osasunerako dakarten kaltea gutxitze aldera, estatu kideen ekintza osatu egingo du Batasunak, informazioa zabalduz eta kalteari aurrea hartuz, besteak beste.

Estatu kideen arteko lankidetza suspertuko du Batasunak, artikulu honetan bildutako eremuetarako, eta, beharrezkoa izanez gero, laguntza emango dio estatuon ekintzari.

Estatu kideen lankidetza-moten artetik, mugako eskualdeetan osasun-zerbitzuak hobetzeko lankidetza suspertuko du bereziki.

Lehen paragrafoan zehazturik dauden esparruetan, estatu kideek elkarren artean koordinatuko dituzte beren politikak eta programak, Batzordearekin lankidetzan. Batzordeak, estatu kideekiko harreman estuan, koordinazio hori sustatzeko edozein ekimen egoki eraman dezake aurrera, eta, bereziki, norabideak eta adierazleak zehazteko ekimenak ditu sustatuko, jardunbide egokienen elkartrukea antolatzeko ekimenak eta aldian behingo kontrolerako eta balioespenerako beharrezko elementuak prestatzeko ekimenak.

Horren guztiaren berri emango zaio osoki Europako Parlamentuari.

Batasunak eta estatu kideek lankidetza bultzatuko dute, batetik, hirugarren herrialdeekin, eta, bestetik, osasun publikoari dagozkion gaietan eskumenak dituzten nazioarteko erakundeekin.

I-12. artikuluko 5. paragrafoan eta I-17. artikuluko a) idatz-zatian xedatutakoa gorabehera, eta I-14. artikuluko 2. paragrafoko k) idatz-zatiarekin bat, europar legeak edo esparru-legeak artikulu honetan zehazturik dauden helburuak betetzen lagunduko du, eta, horretarako, neurri hauek hartuko ditu, segurtasun-arazo erkideei aurre egiteko:

giza organoen eta giza sustantzien, eta odolaren eta odoletik eratorritakoen kalitatea eta segurtasuna maila handikoak izateko arauak hartzeko neurriak; neurri horiek ez diote estatu kide bati ere eragotziko babes-neurri estuagoak hartzen jarraitzea edo hartzea;

albaitaritzan eta arlo fitosanitarioan, zuzen-zuzenean osasun publikoa babesteko diren neurriak;

sendagai eta produktu sanitarioetarako, kalitate eta segurtasun handia lortzeko arauak ezartzeko neurriak;

mugak gainditzen dituzten osasunerako mehatxu larriak zaintzeko neurriak, halakoetarako alerta, eta haien aurkako borroka.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori.

Europar legeak edo esparru-legeak gizakion osasuna babesteko eta hobetzeko neurririk ere ekar dezake, mugaz gaindiko pandemien aurka egiteko bereziki, baita zuzen-zuzenean tabako-kontsumoaren aurrean eta gehiegizko alkohol-kontsumoaren aurrean osasun publikoa babesteko den neurririk ere, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko ahalegin oro alde batera utzita.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori.

Artikulu honen ondorioetarako, Kontseiluak gomendioak ere eman ditzake, Batzordeak proposaturik.

Estatuetako osasun-politika definitzeari dagokionean eta osasun-zerbitzuak eta mediku-arreta antolatzeari eta eskaintzeari dagokionean, Batasunak osasun publikoaren arloan aurrera daraman lanak estatu kideen ardurak errespetatu beharko ditu.

Estatu kideen arduren artean dago osasun-zerbitzuak eta mediku-arretako zerbitzuak kudeatzea, eta zerbitzu horietan erabili beharreko baliabideak izendatzea.

Organoak eta odola emateari dagokionez, edo organo eta odol horien erabilera medikoari dagokionez, estatuek dituzten xedapenei kalterik egin gabe ulertu behar dira 4. paragrafoko a) idatz-zatian jasotako neurriak.

2. ATALA

INDUSTRIA

III-279. ARTIKULUA

Batasunaren eta estatu kideen ardura izango da Batasuneko industria lehiatzeko gai izan dadin beharrezkoak diren baldintzak zaintzea.

Helburu horrekin, merkatu ireki eta lehiakorren sistemaren baitan, hauek izango dituzte beren ekintzaren xedeak:

egituren aldaketetara arinago egokitzeko gai izan behar du industriak;

Batasun osoko enpresen ekimen eta garapenerako egokia den giroa sustatu behar da, batez ere, enpresa txiki eta ertainetarako;

enpresen arteko lankidetzarako giro egokia sustatu behar da;

teknologiaren berrikuntzarako, ikerketarako eta garapenerako politiken industria-ahalmena hobeto aprobetxatzeko erraztasunak eman behar dira.

Estatu kideek elkarri kontsulta egingo

diote, Batzordearekin lankidetzan arituz, eta, beharrezkoa denean, koordinatu egingo dituzte beren ekintzak.

Koordinazio hori sustatzeko, Batzordeak edozein ekimen egoki eraman dezake aurrera, eta, batez ere, norabideak eta adierazleak zehazteko ekimenak, jardunbide egokienak elkarren artean trukatzeko ekimenak, eta aldian aldiko kontrolerako eta balioespenerako beharrezko elementuak prestatzeko ekimenak.

Horren guztiaren berri emango zaio osoki Europako Parlamentuari.

Batasunak, Konstituzioko beste xedapen batzuen arabera burututako politiken eta jardueren bidez, 1. paragrafoan aipaturiko helburuak lortzen lagunduko du.

Estatu kideek lehen paragrafoan aipaturik dauden helburuak lortzeko egiten duten lana babeste aldera, europar legeak edo esparru-legeak berariazko hainbat neurri zehatz dezake, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko ahalegin oro alde batera utzita.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da legea edo esparru-legea.

Atal hau hor dagoela-eta Batasunak ezin du, hura oinarri hartuta, lehia faltsutzeko moduko inolako neurririk hartu, edo zerga-xedapenak edo beste inoren konturako langileen eskubide eta interesei buruzko xedapenak dakartzan inolako neurririk hartu.

3. ATALA

KULTURA

III-280. ARTIKULUA

Estatu kideetako kulturak suspertzen lagunduko du Batasunak, barruko nazio eta eskualdeetako aniztasuna errespetatuz, eta, aldi berean, kultura-ondare erkidea nabarmenduz.

Batasunaren ekintzaren helburua izango da estatu kideen arteko lankidetza sustatzea eta, beharrezkoa bada, honako esparru hauetan estatu horien lana babestea eta osatzea:

Europako herrien kultura eta historia hobeto ezagutzea eta haien berri zabaltzea;

Europarako garrantzizkoa den kultura-ondarea zaindu eta babestea;

merkataritza-izaera ez duten kultura-trukaketak;

arte eta literaturako sorkuntza, ikus-entzunezkoen arloa barnean hartuta.

Batasunak eta estatu kideek lankidetza bultzatuko dute, batetik, hirugarren herrialdeekin, bestetik, kultura-gaietan eskumenak dituzten nazioarteko erakundeekin, eta batez ere Europako Kontseiluarekin.

Konstituzio honetako beste xedapenen indarrez jardun behar duenean, Batasunak kultura-ikuspegiak ere hartuko ditu kontuan, bereziki bertako kulturen aniztasuna errespetatu eta sustatzeko.

Errazagoa izan dadin artikulu honetan aipaturik datozen helburuak lortzea:

Europar legeak edo esparru-legeak hainbat sustapen-neurri zehaztuko du, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko ahalegin oro alde batera utzita.

Eskualdeetako Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori;

Batzordeak proposaturik, Kontseiluak gomendioak emango ditu.

4. ATALA

TURISMOA

III-281. ARTIKULUA

Turismo-arloan, Batasunak estatu kideen ekintza osatuko du, Batasuneko arlo horretako enpresen lehiatzeko gaitasuna sustatuz, batez ere.

Horretarako, Batasunak helburu hau izango du:

arlo horretako enpresak garatzeko inguru egokia sortzeko bultzada;

estatu kideen arteko lankidetzari bidea zabaltzea, jardunbide egokiak elkartrukatuz batez ere.

Estatu kideek artikulu honetan aipaturik dauden helburuak lortzeko egiten dituzten ekintzak osatze aldera, europar legeak edo esparru-legeak berariazko hainbat neurri zehatz dezake, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko ahalegin oro alde batera utzita.

5. ATALA

HEZKUNTZA, GAZTEDIA, KIROLA

ETA LANBIDE-HEZIKETA

III-282. ARTIKULUA

Kalitateko hezkuntza garatzen lagunduko du Batasunak, estatu kideen arteko lankidetza sustatuz, eta, beharrezkoa bada, estatu horien lana babestuz eta osatuz.

Irakaskuntzaren edukiak zehaztea eta hezkuntza-sistema antolatzea dela-eta, bete-betean errespetatu beharko du estatu kideen ardura, baita kultura-aniztasuna eta hizkuntza-aniztasuna ere.

Kirola dela-eta, Batasunak kirolaren alderdi europarrak sustatzen lagunduko du, bertako ezaugarri bereziak, boluntarioetan oinarritutako kirol-egiturak eta eginkizun soziala eta hezitzailea kontuan izanik.

Batasunaren ekintzak helburu hauek izango ditu:

irakaskuntzan europartasuna garatzea, batez ere estatu kideetako hizkuntzak ikasiz eta zabalduz;

ikasleak eta irakasleak leku batetik bestera mugitzeko gaitasuna handitzen laguntzea, batez ere tituluen eta ikastaldien onespen akademikoa sustatuz;

ikastetxeen arteko lankidetza sustatzea;

estatu kideetako heziketa-sistemetan dauden arazo erkideei buruzko informazioa eta esperientziak elkarren artean trukatzeko moduak garatzea;

gazteak eta gizarte eta hezkuntzako animatzaileak leku batetik bestera trukatzeko erraztasunak ematea, eta gazteak Europako bizitza demokratikoan parte hartzera bultzatzea;

urrutiko hezkuntza garatzeko bideak sustatzea;

kirolaren europartasuna garatzea, eta, horretarako, lehiaketetan ekitatea eta zabaltasun-joera bultzatzea, kirolaren ardura duten erakundeen arteko lankidetza bultzatzea, eta kirolarien osotasun fisikoa eta morala babestea, batez ere gazteena.

Batasunak eta estatu kideek lankidetza bultzatuko dute, batetik, hirugarren herrialdeekin, bestetik, hezkuntzako eta kiroleko eskumenak dituzten nazioarteko erakundeekin, eta batez ere Europako Kontseiluarekin.

Artikulu honetan aipaturik datozen helburuak lortzea errazagoa izan dadin:

Europar legeak edo esparru-legeak hainbat sustapen-neurri zehaztuko du, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko ahalegin oro alde batera utzita.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori;

Batzordeak proposaturik, Kontseiluak gomendioak emango ditu.

III-283. ARTIKULUA

Lanbide-heziketari dagokionez, estatu kideen ekintzak babesteko eta osatzeko politika garatuko du Batasunak, lanbide-heziketaren edukiari eta antolamenduari buruz estatuek daukaten erantzukizuna osorik errespetatuz.

Batasunaren ekintzak helburu hauek izango ditu:

industriaren eraldaketetara egokitzeko modua erraztea, batez ere, lanbide-heziketaren eta -birmoldaketaren bidez;

hasierako lanbide-heziketa eta etengabeko prestakuntza hobetzea, lan-merkatuan lehenengo aldiz errazago hasteko eta hurrengoetan ere errazago laneratzeko;

lanbide-heziketan sartzeko modua erraztea, eta hezitzaileak eta prestakuntza-aldian daudenak, batez ere gazteak, batetik bestera mugitzeko aukera izan dezaten laguntzea;

prestakuntza-gaietan, ikastetxeen edo lanbide-heziketako zentroen eta enpresen arteko lankidetza suspertzea;

estatu kideetako heziketa-sistemetan dauden arazo erkideei buruzko informazioa eta esperientziak elkarren artean trukatzeko moduak garatzea.

Batasunak eta estatu kideek lankidetza bultzatuko dute, batetik, hirugarren herrialdeekin, eta, bestetik, lanbide-heziketari dagozkion gaietan eskumenak dituzten nazioarteko erakundeekin.

Artikulu honetan aipaturik datozen helburuak lortzea errazagoa izan dadin:

Europar legeak edo esparru-legeak hainbat neurri zehaztuko du, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko ahalegin oro alde batera utzita.

Eskualdeetako Komiteari eta Ekonomia eta Gizarte Komiteari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da europar lege edo esparru-lege hori.

Batzordeak proposaturik, Kontseiluak gomendioak emango ditu.

6. ATALA

BABES ZIBILA

III-284. ARTIKULUA

Batasunak estatu kideen arteko lankidetza sustatuko du, naturak nahiz gizakiak eragindako hondamendiei aurrea hartzeko eta hondamendi horietatik babesteko sistemek hobeto lan egitea lortzeko.

Batasunaren ekintzak helburu hauek izango ditu:

estatuetan, eskualdeetan eta herrietan, estatu kideen ekintza babestea eta osatzea, arriskuei aurrea hartzeko, estatu kideetan babes zibilaren ardura duten pertsonak prestatzeko, eta, naturak edo gizakiek eragindako hondamendirik gertatuz gero, Batasunean esku hartzeko;

Batasunaren barruan, estatuetako babes zibileko zerbitzuen artean lankidetza operatibo bizkorra eta eraginkorra sustatzea;

babes zibilaren inguruan nazioartean hasitako ekintzen koherentzia sustatzea.

Goiko 1. paragrafoko helburu horiek lortzen laguntzeko, europar legeak edo esparru-legeak hartarako beharrezko diren neurriak ezarriko ditu, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko ahalegin oro alde batera utzita.

7. ATALA

ADMINISTRAZIOEN ARTEKO LANKIDETZA

III-285. ARTIKULUA

Interes erkideko gaitzat hartuko da estatu kideek Batasuneko Zuzenbidea benetan aplikatzea, ezinbestekoa baita Batasunak ondo funtziona dezan.

Estatu kideek, Batasuneko Zuzenbidea aplikatze aldera, beren administrazio-gaitasuna areagotzeko egiten dituzten ahaleginak babestu ahal izango ditu Batasunak.

Laguntza hori, batez ere, informazioa eta funtzionarioak elkar trukatzeko izango da, baita prestakuntza-programak babesteko ere.

Estatu kide bat ere ez dago laguntza horretaz baliatzera beharturik.

Europar legean edo esparru-legean zehaztuko dira horretarako beharrezko neurriak, estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenak harmonizatzeko ahalegin oro alde batera utzita.

Artikulu honetan adierazitakoa halaxe izango da, betiere, kalterik egin gabe estatu kideek Batasuneko Zuzenbidea aplikatzeko betebeharrari, ezta Batzordearen eginbeharrei eta prerrogatibei ere.

Era berean, halaxe izango da, estatu kideen artean eta estatu horien eta Batasunaren artean administrazio-lankidetza egon dadin Konstituzioan jasotako gainerako xedapenei ere kalterik egin gabe.

IV. TITULUA

ITSASOZ HARAINDIKO HERRIALDE ETA LURRALDEEN ELKARTEA

III-286. ARTIKULUA

Danimarkarekin, Frantziarekin, Herbehereekin eta Erresuma Batuarekin harreman bereziak dituzten Europaz kanpoko herrialdeak eta lurraldeak Batasunarekin elkarturik daude.

Herrialde eta lurralde horiek “herrialde eta lurralde” izendapena izango dute aurrerantzean, eta II. eranskinean datoz zehazturik.

Titulu hau aplikatuko zaio Groenlandiari ere, Groenlandian aplikatu beharreko araubide bereziari buruzko protokoloaren xedapen bereziei kalterik egin gabe.

Elkarte horren helburua herrialdeetako eta lurraldeetako ekonomia eta gizartearen garapena sustatzea izango da, baita herrialde eta lurralde horien eta Batasunaren artean harreman ekonomiko estuak ezartzea ere.

Elkarteak, lehentasun modura, lagundu egin beharko du herrialde eta lurralde horietako biztanleen interesen alde eta haien aurrerabidearen alde egiten, hartara, gogoan duten bezain beste garatu ahal izan ditzaten beren ekonomia, gizartea eta kultura.

III-287. ARTIKULUA

Elkartea helburu hauek lortzen ahaleginduko da:

estatu kideek, herrialde eta lurralde horiekiko merkataritzako trukaketetan, Konstituzioaren indarrez elkarren artean onartutako trukaketa-sistema aplikatuko dute;

herrialde edo lurralde bakoitzak berarekin harreman bereziak dauzkan Europako estatuari aplikatzen dion trukaketa-sistema aplikatuko du estatu kideekin eta beste herrialde eta lurraldeekin izango dituen merkataritzako trukaketetan ere;

herrialde eta lurralde horiek arian-arian garatzeko behar diren inbertsioak egiten lagunduko diete estatu kideek;

Batasunak finantzatutako inbertsioen kasuan, estatu kideetako edo herrialde eta lurralde horietako nazionalitatea daukaten pertsona fisiko eta juridiko guztiei irekitzen zaie, baldintza berberetan, esleipenetan eta horniduretan parte hartzeko aukera;

estatu kideen eta herrialde eta lurralde horien arteko harremanetan, herritarren eta elkarteen kokatze-eskubidea 2. azpiataleko xedapenen arabera (kokatzeko askatasunari buruzkoa baita azpiatal hori, eta III. tituluko I. kapituluko 2. atalean baitago), azpiatal horretan jasotako prozedurak aplikatuz eta inor baztertu gabe arautu beharko da, III-291. artikuluaren arabera onartutako egintzei kalterik egin gabe.

III-288. ARTIKULUA

Konstituzioaren arabera, estatu kideen artean debekaturik daude aduana-zergak, eta debeku horrek herrialde eta lurraldeetatik datozen inportazioak ere babestuko ditu, estatu kideetan sartzen direnean.

Herrialde eta lurralde horietako bakoitzean estatu kideetako eta beste herrialde eta lurraldeetako inportazioak sartzen direnean, inportazioak kargatzeko diren aduana-zergak debekatuta utziko dira, III-151. artikuluko 4. paragrafoan xedaturikoarekin bat etorriz.

Hala ere, herrialde eta lurralde horiek aduana-zergak jaso ahal izango dituzte, beren garapen-premiak betetzeko eta beren industrializazioaren beharrizanak betetzeko badira, edo izaera fiskaleko zergak jaso ahal izango dituzte beren aurrekontuak hornitzeko badira.

Lehenengo lerrokadan aipaturiko eskubideak ezin dira izan herrialde edo lurralde bakoitzak harreman bereziak dauzkan estatu kideko produktuen inportazioak kargatzeko aplikatzen direnak baino handiagoak.

Nazioarteko betebehar berezietara lotuta daudela-eta bereizkeriarik gabeko aduana-tarifak aplikatzen ari diren herrialde eta lurraldeei ez zaie aplikatuko 2. paragrafoa.

Herrialde eta lurralde horiek inportatutako salgaiak kargatzeko aduana-zergak ezartzearekin edo aldatzearekin ez da zuzeneko edo zeharkako bereizkeriarik sortu behar, egitez edo zuzenbidez, estatu kideetako inportazioen artean.

III-289. ARTIKULUA

Baldin eta hirugarren herrialde bateko salgaiak herrialde edo lurralde horietakoren batera sartzean aplikatu beharreko aduana-zergen zenbatekoa, III-288. artikuluko 1. paragrafoa kontuan hartuta, estatu kideren baten kaltetan merkataritzako trafikoa desbideratzeko bestekoa bada, estatu horrek eskabidea egin ahal izango dio Batzordeari, beste estatu kideei egoera hori zuzentzeko beharrezko neurriak hartzeko proposamena egin diezaien.

III-290. ARTIKULUA

Osasun publikoari eta segurtasun publikoari nahiz ordena publikoari buruzko xedapenei kalterik egin gabe, III-291. artikuluaren arabera onartutako egintzek arautuko dute langileen zirkulazio-askatasuna, bai herrialde eta lurralde horietako langileak estatu kideetan ibiltzeko, bai estatu kideetakoak herrialde eta lurralde horietan ibiltzeko.

III-291. ARTIKULUA

Herrialdeen eta lurraldeen eta Batasunaren arteko elkarteak ekartzen dituen emaitzak ikusita, Kontseiluak onartuko ditu, aho batez eta Batzordeak proposaturik, herrialdeen eta lurraldeen eta Batasunaren arteko elkarteratze-motei eta -prozedurei buruzko europar legeak, esparru-legeak, erregelamenduak eta erabakiak.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko dira lege eta esparru-lege horiek.

V. TITULUA

BATASUNAREN ATZERRI-EKINTZA

I. KAPITULUA

APLIKAZIO OROKORREKO XEDAPENAK

III-292. ARTIKULUA

Sortzeko, garatzeko eta zabaltzeko orduan sustagarri izan dituen printzipio berberak izango dira Batasunaren ekintzaren oinarri nazioartean diharduenean ere, mundu osora zabaldu nahi dituelako hauek:

demokrazia; zuzenbide-estatua; giza eskubideak eta oinarrizko askatasunak unibertsalak eta bereiztezinak izan beharra, giza duintasuna errespetatu beharra, berdintasuna eta elkartasuna printzipio modura, eta Nazio Batuen Gutuneko nahiz nazioarteko zuzenbideko printzipioak errespetatu beharra.

Lehen lerrokadan aipaturiko printzipioak beretzat ere badituzten hirugarren herrialdeekin, nazioarteko erakundeekin, eskualdeetako erakundeekin edo munduko erakundeekin harremanak garatzen eta elkarteak sortzen saiatuko da Batasuna.

Arazo erkideei alde askotako konponbidea ematen saiatuko da, Nazio Batuetan bereziki.

Nazioarteko harremanen eremu guztietan, Batasunak politika erkideak eta ekintzak zehaztu eta gauzatuko ditu, eta lankidetza-maila handia lortzen saiatuko da, honetarako:

bere balioen, funtsezko interesen, segurtasunaren, independentziaren eta osotasunaren alde egiteko;

demokrazia, zuzenbide-estatua, giza eskubideak eta nazioarteko zuzenbideko printzipioak sendotzeko eta babesteko;

bakeari eusteko, liskarrei aurrea hartzeko eta nazioarteko segurtasuna sendotzeko, Nazio Batuen Gutunaren helburuen eta printzipioen arabera, Helsinkiko Azken Aktaren printzipioen arabera eta Parisko Gutunaren helburuen arabera, kanpoko mugekin zerikusia dutenak barne;

garatzeko bidean dauden herrialdeetako ekonomiaren, gizartearen eta ingurumenaren garapen iraunkorraren alde egiteko, helburu nagusi batekin: pobrezia desagerraraztea;

herrialde guztiak munduko ekonomiara biltzeko ahaleginak egiteko, besteak beste nazioarteko merkataritzak dituen oztopoak arian-arian ezabatuz;

ingurumenaren kalitatea eta munduko baliabide naturalen kudeaketa iraunkorra babesteko eta hobetzeko nazioarteko neurriak antolatzen laguntzeko, garapen iraunkorra lortze aldera;

hondamendiren bat jasan beharrean diren jendarteei, herrialdeei eta eskualdeei laguntzeko, berdin naturak eragindakoa edo gizakiak eragindakoa den; eta

alde askotako lankidetza sendoa eta munduaren gobernamendu zuzena oinarritzat dituen nazioarteko sistema baten alde egiteko.

Batasunak 1. eta 2. paragrafoetan aipaturik dauden printzipioak errespetatuko ditu, eta horko helburuak lortzen saiatuko da, titulu honetan jasota dauden eremuetako atzerri-ekintza eta bere gainerako politiketako atzerri-gaiak zehaztu eta aurrera eraman behar dituenean.

Batasunak begiratuko du koherentziari eusten zaiola, bai bere atzerri-ekintzaren eremu guztien artean, bai eremu horien eta bere gainerako politiken artean ere.

Kontseiluak eta Batzordeak bermatuko dute koherentzia hori, eta lankidetzan jardungo dute horretarako, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak lagundurik.

III-293. ARTIKULUA

Kontseilu Europarrak zehaztuko ditu Batasunaren interes eta helburu estrategikoak, III-292. artikuluan zehazturik dauden printzipioetan eta helburuetan oinarriturik.

Batasunaren interes eta helburu estrategikoak direla-eta Kontseilu Europarrak hartzen dituen europar erabakiak atzerri- eta segurtasun-politika erkideari buruzkoak eta Batasunaren atzerri-ekintzaren beste eremu batzuei buruzkoak izango dira.

Batasunaren eta herrialde edo eskualde baten arteko harremanei buruzkoak izango dira batzuk, edo halako gai jakin bati buruzkoak beste batzuk.

Noiz arte balio duten eta Batasunak eta estatu kideek eman beharreko baliabideak ere zehaztu beharko dute.

Kontseilu Europarrak aho batez erabakiko du, Kontseiluaren gomendio batean oinarriturik; esparrua zein, halako modalitatea erabiliko du Kontseiluak gomendio hori emateko.

Konstituzioan jasota datozen prozeduren arabera betearazi beharko dira Kontseilu Europarraren europar erabakiak.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak eta Batzordeak Kontseiluan proposamenak batera aurkez ditzakete, ministroak atzerri- eta segurtasun-politika erkidean, eta Batzordeak, berriz, atzerri-ekintzaren gainerako esparruetan.

II. KAPITULUA

ATZERRI- ETA SEGURTASUN-POLITIKA ERKIDEA

1. ATALA

XEDAPEN ERKIDEAK

III-294. ARTIKULUA

Batasunak, atzerri-ekintzarako dituen printzipioen eta helburuen eremuaren barruan, atzerri- eta segurtasun-politika erkidea definitu eta aplikatuko du, atzerri-politikaren eta segurtasun-politikaren esparru guztietarako.

Estatu kideek biziki eta baldintzarik jarri gabe bultzatuko dute atzerri- eta segurtasun-politika erkidea, elkarrenganako leialtasunez eta elkartasunez.

Estatu kideek batera jardungo dute elkarren arteko elkartasun politikoa indartu eta garatzeko.

Ez dute parte hartuko ez Batasunaren interesen aurkako ezein ekintzatan, ez eta Batasunak nazioarteko harremanetan kohesio-indar izateko eraginkortasuna ahul dezakeen ezein ekintzatan.

Kontseiluaren eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroaren ardura izango da printzipio horiek betetzen ote diren begiratzea.

Batasunak honela eramango du aurrera atzerri- eta segurtasun-politika erkidea:

bere norabide nagusiak definituz;

europar erabakiak hartuz, gauza hauek xedatzeko:

Batasunak egingo dituen ekintzak,

ii)

Batasunak izango dituen jarrerak,

iii)

eta, azkenik, i) eta ii) tartekietan zehazturik dauden europar erabakiak betearazteko modalitateak;

estatu kideen arteko lankidetza sistematikoa indartuz, politikak aurrera eramateko orduan.

III-295. ARTIKULUA

Kontseilu Europarrak zehaztuko ditu atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen norabide nagusiak, defentsako eremuan eragina daukaten gaiak barnean hartuta.

Nazioarteko gertakariren batek hala eskatzen badu, Kontseilu Europarreko lehendakariak Kontseilu Europarraren aparteko bilera baterako deia egingo du, gertakari hori dela-eta Batasunaren politikak zein ildo estrategikori jarraitu behar dion zehazteko.

Kontseilu Europarrak definituriko norabide nagusietan eta ildo estrategikoetan oinarriturik, Kontseiluak hartuko ditu atzerri- eta segurtasun-politika erkidea definitzeko eta aplikatzeko beharrezko europar erabakiak.

III-296. ARTIKULUA

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak ere lagunduko du, proposamenak eginez, atzerri- eta segurtasun-politika erkidea osatzen, eta bere ardurapean izango du Kontseilu Europarrak eta Kontseiluak hartutako europar erabakiak betearaztea. Ministro hori izango da Atzerriko Gaietarako Kontseiluko lehendakaria.

Atzerri- eta segurtasun-politika erkideari buruzko gaietan, Atzerri Arazoetako ministroa izango da Batasunaren ordezkaria.

Hark zuzenduko du, Batasunaren izenean, hirugarren herrialdeekiko elkarrizketa politikoa, eta hark adieraziko du Batasunaren jarrera, nazioarteko erakundeetan eta nazioarteko biltzarretan.

Bere aginte-lanak aurrera eramateko, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak atzerri-ekintzarako zerbitzu europar bat izango du lagungarri.

Zerbitzu hori estatu kideetako zerbitzu diplomatikoekiko lankidetzan arituko da, eta, osaera dela-eta, Kontseiluko Idazkaritza Nagusiko eta Batzordeko zerbitzu eskudunetako hainbat funtzionariok eta estatuetako zerbitzu diplomatikoetatik zerbitzu-eginkizunetan etorritako hainbat langilek osatuko dute.

Atzerri-ekintzarako zerbitzu europarraren antolaketa eta funtzionamendua europar erabaki bidez zehaztuko da; erabaki hori, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroaren proposamenez, Kontseiluak hartuko du, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda eta Batzordeak aurretiaz onespena emanda.

III-297. ARTIKULUA

Nazioarteko egoera jakin batek Batasunaren ekintza operatibo bat eskatzen badu, Kontseiluak beharrezko diren europar erabakiak hartuko ditu.

Erabaki horietan zehaztuko dira helburuak, ekintzaren irispidea eta Batasunak hartarako jarri beharreko baliabideak, baita ekintza betearazteko baldintzak eta, beharrezkoa bada, iraupena ere.

Egoera-aldaketaren bat gertatuz gero, horrek eragin nabarmena badu europar erabaki baten xede den gairen batean, Kontseiluak erabaki horren printzipioak eta helburuak berrikusiko ditu, eta behar diren europar erabakiak hartuko ditu.

Bai jarrera zehaztean, bai ekintza burutzean, 1. paragrafoan aipaturik dauden europar erabaki horiek lotura-indarra izango dute estatu kideentzat.

Goragoko 1. paragrafo horretan aipaturiko europar erabaki bat aplikatu beharrez estatu kide batek estatu-jarrera hartzeko edo estatu-ekintza bat burutzeko asmoa badu, estatu kide horrek informazioa eman beharko du, aurrez behar besteko epea emanda, hala behar izanez gero, Kontseiluak erabaki bat adosteko astia izan dezan.

Aurrez informazioa emateko betebeharra ez da aplikatuko erabakia estatu-eremura ekartzeko transposizio hutsak diren neurrietan.

Egoeraren bilakaeraren ondorioz premia gorrian badaude, eta 1. paragrafoan aipaturiko berrikusketa europar erabakian egiten ez bada, estatu kideek beharrezko neurriak hartzeko aukera izango dute berehala, erabakiaren helburu orokorrak gogoan harturik.

Neurri horiek hartzen dituen estatuak Kontseiluari jakinarazi beharko dio, berehala.

Estatu kideren bati gaitza gertatzen bazaio artikulu honetan aipaturiko europar erabaki bat aplikatzea, arazoa Kontseiluan azaldu beharko du, eta, han, gaia eztabaidatu, eta konponbide egokia aurkitzen saiatuko dira.

Konponbide horiek ezin dute ekintzaren helburuen aurkakoak izan, eta ezin dute ekintzaren eraginkortasuna murriztu.

III-298. ARTIKULUA

Geografiaren arloko edo beste gai bati buruzko auzi jakinetan, Batasunaren jarrera zehazteko, Kontseiluak europar erabakiak hartuko ditu.

Estatu kideek jagongo dute beren estatu-politikak Batasunaren jarreraren araberakoak izan daitezen.

III-299. ARTIKULUA

Edozein estatu kidek, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak, edo ministro horrek berak Batzordearen babesaz atzerri- eta segurtasun-politika erkideari buruzko edozein gai eraman dezake Kontseilura, baita, hurrenez hurren, ekimenak edo proposamenak aurkeztu ere.

Erabakia arin eman behar den kasuetan, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak, bere kabuz edo estatu kideren batek eskatuta, Kontseiluaren bilera berezirako deia egin dezake, berrogeita zortzi orduko epean, edo, larrialdia erabatekoa bada, epe laburragoan.

III-300. ARTIKULUA

Kapitulu honetan aipaturik datozen europar erabakiak aho batez hartuko ditu Kontseiluak.

Bozketaren batean Kontseiluko kideren bat abstenitu egiten bada, adierazpen ofiziala gehitu ahal izango dio abstentzio horri.

Halakoetan, kide hori ez da egongo europar erabakia aplikatzera behartuta, baina Batasunarentzat lotura-indarra duela onartuko du.

Elkarren arteko elkartasunez, ordea, kasuan kasuko estatu kide horrek ez du parte hartuko ezein ekintzatan, baldin eta Batasunak erabaki horretan oinarriturik aurrera daraman ekintzarekin bat ez badator edo ekintza hori eragozten badu, eta gainerako estatu kideek errespetatu egin behar dute jarrera hori.

Abstentzioari adierazpen hori gehitu dioten Kontseiluko kideen kopurua estatu kideen herena bada, edo, hortik gorako proportzioa, eta estatu kide horietan gutxienez Batasuneko biztanleriaren herena batzen bada, erabakia ez da hartuko.

Lehen paragrafoan xedatutakoa gorabehera, kasu hauetan Kontseiluak gehiengo kualifikatu bidez erabakiko du:

Batasunaren interes eta helburu estrategikoei buruz Kontseilu Europarrak hartutako europar erabaki batetik abiaturik (III-293. artikuluaren 1. paragrafoan dago jasota erabaki horien berri), Batasunaren ekintza edo jarrera bat zehazteko europar erabaki bat hartu behar duenean;

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak Kontseilu Europarraren berariazko eskari bati erantzuteko aurkeztutako proposamen batetik abiaturik (berdin dio eskari hori bere kabuz edo ministroaren ekimenez egin ote dion), Batasunaren ekintza edo jarrera bat zehazteko europar erabaki bat hartu behar duenean;

Batasunaren ekintza edo jarrera bat zehazten duen europar erabaki bat aplikatzeko europar erabaki bat hartu behar duenean;

III-302. artikuluaren arabera ordezkari berezi bat izendatzeari buruz europar erabaki bat hartu behar duenean.

Kontseiluko kide batek, estatu-politikako ezinbesteko eta ageri-ageriko arrazoiak direla-eta, deklaratzen badu gehiengo kualifikatuz onartu beharreko europar erabaki jakin bat hartzearen aurka agertuko dela, ez da bozketa egingo.

Kasuan kasuko estatu kide horrekin harreman estuan, Atzerri Arazoetako ministroa estatu horrek onartzeko moduko konponbide bat aurkitzen saiatuko da.

Ezinezkoa bada konponbide hori aurkitzea, Kontseiluak, gehiengo kualifikatu bidez, gai hori Kontseilu Europarrera bidaltzeko eska dezake, han europar erabaki bat har dezaten, aho batez.

Kontseilu Europarrak, I-40. artikuluko 7. paragrafoaren arabera, europar erabaki bat hartu ahal izango du aho batez, Kontseiluak gehiengo kualifikatu bidez erabaki behar duela ezartzeko artikulu honetako 2. paragrafoan agertzen direnez bestelako kasuetan.

Goiko 2. eta 3. paragrafoak ez zaizkie aplikatuko eremu militarrean edo defentsako eremuan ondorioak dituzten erabakiei.

III-301. ARTIKULUA

Kontseilu Europarrak edo Kontseiluak zehaztua badu Batasunaren ikuspuntu erkidea, I-40. artikuluko 5. paragrafoan dioen moduan, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak eta estatu kideetako Atzerri Arazoetako ministroek koordinaturik lan egingo dute Kontseiluan.

Estatu kideen ordezkaritza diplomatikoek eta Batasunak hirugarren herrialdeetan eta nazioarteko erakundeetan dituen ordezkaritzek elkarri lagundu beharko diote, eta 1. paragrafoan aipaturik dagoen ikuspuntu erkide hori zehazten eta abian jartzen lagunduko dute.

III-302. ARTIKULUA

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak proposaturik, Kontseiluak ordezkari berezi bat izendatu ahal izango du, gai politiko jakinetarako manu bat emateko.

Ordezkari berezi horrek ministroaren agintaritzapean beteko du manu hori.

III-303. ARTIKULUA

Kapitulu honetan jasota dauden eremuetan, Batasunak estatu batekin edo bat baino gehiagorekin edo nazioarteko erakundeekin akordioak sinatu ahal izango ditu.

III-304. ARTIKULUA

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak Europako Parlamentuari kontsulta egingo dio eta bere lanaren berri emango dio, I-40. artikuluko 8. paragrafoaren eta I-41. artikuluko 8. paragrafoaren arabera. Europako Parlamentuaren iritziak behar bezala kontuan har daitezen zainduko du.

Ordezkari bereziak Europako Parlamentuari emandako informazioari loturik egon ahal izango dira.

Europako Parlamentuak Kontseiluari eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari galderak egin edo aholkuak eman diezazkioke.

Urtean bi aldiz, eztabaida bat egingo du, atzerri- eta segurtasun-politika erkidea gauzatzeko bidean emandako urratsei buruz, segurtasun- eta defentsa-politika erkidea ere barne.

III-305. ARTIKULUA

Estatu kideek nazioarteko erakundeetan eta nazioarteko biltzarretan koordinatuko dute beren ekintza.

Estatu kideek Batasunaren jarrera defendatu behar dute eztabaida-bilera horietan.

Batasunaren Atzerri Arazoetako ministroak antolatuko du koordinazio hori.

Estatu kide guztiek parte hartzen ez duten nazioarteko erakundeetan eta nazioarteko biltzarretan, parte hartzen dutenek Batasunaren jarrera defendatu behar dute.

Nazioarteko erakunde edo nazioarteko biltzarren batean estatu kide guztiek parte hartzen ez dutenean, interes erkideko gairen bat bada tartean, ordezkaturik dauden estatuek gainerakoak jakinaren gainean edukiko dituzte, baita Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa ere, I-16. artikuluko 2. paragrafoarekin bat.

Estatu kideek, aldi berean Nazio Batuetako Segurtasun Kontseiluko kide direnean, adosturik lan egingo dute, eta jakinaren gainean edukiko dituzte osoki, bai gainerako estatu kideak, bai Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa.

Segurtasun Kontseiluko kideak diren estatu kideek, beren egitekoak betetzean, Batasunaren jarrerak eta interesak defendatu beharko dituzte, Nazio Batuen Gutunaren indarrez dagozkien erantzukizunei kalterik egin gabe.

Nazio Batuetako Segurtasun Kontseiluaren gai-zerrendan jasotako gairen batean Batasunak zehaztua badu bere jarrera, Kontseilu horretako kideak diren estatu kideek Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari Batasunaren jarrera azaltzeko gonbit egiteko eskatuko dute.

III-306. ARTIKULUA

Batasunak kapitulu honen arabera hartutako jarrera eta ekintzak zehazten dituzten europar erabakiak direla-eta, estatu kideen ordezkaritza diplomatiko eta kontsularrek, baita Batasunak hirugarren herrialdeetan nahiz nazioarteko biltzarretan dauzkan ordezkaritzek, eta nazioarteko erakundeetan dauzkaten ordezkaritzek ere bai, lankidetzan jardun behar dute erabaki horiek errespetatu eta gauzatuko direla bermatzeko.

Beren arteko lankidetza gehiago indartzeko, informazioa trukatu eta hainbat balorazio batera egingo dute.

Europako herritarrek I-10. artikuluko 2. paragrafoko c) idatz-zatian jasota duten eskubidea aplikatzen lagunduko dute, hau da, hirugarren herrialdeetako lurraldean babesa izateko eskubidea, baita III-127. artikulua aplikatu beharrez hartutako neurriak ere.

III-307. ARTIKULUA

Atzerri- eta segurtasun-politika erkideari dagozkion eremuetan Politika eta Segurtasun Komite batek nazioarteko egoeraren jarraipena egingo du, eta, bai Kontseiluak berak eskatuta, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak eskatuta, zein bere ekimenez, Kontseiluari zuzendutako irizpenak emanda, politikak zehazten lagunduko du, betiere, III-344. artikuluari kalterik egin gabe.

Adostutako politikak betearaztea ere berak ikuskatuko du, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak dauzkan eskumenei kalterik egin gabe.

Kapitulu honen esparruan, Politika eta Segurtasun Komite horren lana izango da, Kontseiluaren eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroaren ardurapean, III-309. artikuluan jasotako krisiak kudeatzeko operazioak politikoki kontrolatzea eta estrategikoki zuzentzea.

Krisiak kudeatzeko operazio baterako eta operazio horrek irauten duen bitarterako, Kontseiluak halaxe zehaztuta dituela, Kontseiluak baimena eman ahal izango dio Komiteari operazioa politikoki kontrolatzeko eta estrategikoki zuzentzeko beharrezko neurriak har ditzan.

III-308. ARTIKULUA

I-13, I-15 eta I-17. artikuluetan Batasunak hainbat eskumen du aitorturik, eta, eskumen horiek baliatzeko, Konstituzioaren arabera hainbat prozedura erabil daiteke eta instituzioek hainbat eskurantza daukate aitorturik, eta atzerri- eta segurtasun-politika erkidea betearazteak ez du inolako eraginik izango ez prozedura horien aplikazioan ez eskurantza horien norainokoan.

Era berean, Batasunak kapitulu honen arabera dituen eskumenak baliatze aldera, Konstituzioaren arabera hainbat prozedura erabil daiteke eta instituzioek hainbat eskurantza daukate aitorturik, eta artikulu horietan aipaturiko politikak betearazteak ez du inolako eraginik izango ez prozedura horien aplikazioan ez eskurantza horien norainokoan.

2. ATALA

SEGURTASUN- ETA DEFENTSA-POLITIKA ERKIDEA

III-309. ARTIKULUA

Batasunak, I-41. artikuluko 1. paragrafoan zehazturik dauden misio horietan, baliabide zibilak eta militarrak ere erabili ahal izango ditu; jardun hauek daude misio horien barruan: desarme-lanetarako jarduera bateratuak, misio humanitarioak eta erreskate-misioak, kontu militarretan aholkuak eta laguntza emateko misioak, liskarrei aurrea hartzeko eta bakeari eusteko misioak, krisia kudeatze aldera borroka-indarren parte hartzea eskatzen duten misioak, lekuren bat atzera bake-bidean jartzeko misioak eta liskarren amaiera ondoko egoerak egonkortzeko operazioetarako misioak.

Misio horiek denak izan daitezke terrorismoaren aurkako borrokarako lagungarri, besteak beste, hirugarren herrialdeei beren lurrean haren aurka borrokatzen lagunduz.

Goiko 1. paragrafoan aipaturiko misioei buruzko europar erabakiak Kontseiluak hartuko ditu, eta, erabaki horietan, misioaren xedea, irispidea eta betetzeko arau orokorrak ere zehaztu beharko ditu.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak izango du, Kontseiluaren agintaritzapean, eta Politika eta Segurtasun Komitearekin etengabeko harreman estuan dagoela, misio horien alderdi zibilak eta militarrak koordinatzeko ardura.

III-310. ARTIKULUA

Kontseiluak, III-309. artikuluarekin bat hartzen dituen europar erabakien esparruan, bere esku izango du estatu kide batzuei misio jakin bat agintzea. Horretarako, misio hori egiteko nahia eta nahikoa ahalbide izan behar dute.

Estatu kide horien artean adostuko dute misioaren kudeaketa, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroarekin elkarturik.

Misio horietan parte hartzen duten estatu kideek, beren ekimenez edo estatu kide batek eskaturik, misioaren garapenaren berri emango diote Kontseiluari aldian-aldian.

Misioa burutzeak ondorio garrantzitsuak badakartza, edo 1. paragrafoan aipatutako europar erabakian misio horretarako zehazturiko xedea, irispidea edo baldintzak aldatzea nahitaezkoa bada, parte hartzen ari diren estatu kideek berehala jakinarazi beharko diote Kontseiluari. Halakoetan, Kontseiluak beharrezko diren europar erabakiak hartuko ditu.

III-311. ARTIKULUA

Defentsa-ahalbideak garatzeko, ikerketarako, eskuraketetarako eta armetarako agentzia, I-41. artikuluko 3. paragrafoak sortzen duena (Europako Defentsa Agentzia), Kontseiluaren agintaritzapean egongo da, eta eginkizun hauek izango ditu:

estatu kideen ahalbide militarrek zein helburu dituzten identifikatzen laguntzea eta estatu kideek gaitasun horiek direla-eta harturiko konpromisoak betetzen ote dituzten balioesten laguntzea;

premia operatiboak harmonizatu beharra bultzatzea eta eskuraketa-metodo eraginkorrak eta bateragarriak erabili beharra bultzatzea;

ahalbide militarren helburuak betetzeko, alderdi askotako proiektuak proposatzea, eta estatu kideek aurrera daramatzaten programak koordinatzea eta lankidetza-programa jakinen kudeaketa ere bai;

defentsa-teknologia ikertzeko ahaleginak babestea, eta elkarrekiko ikerketa-jarduerak koordinatzea eta planifikatzea eta etorkizuneko premia operatiboei erantzuteko konponbide teknikoak aurkitzeko azterlanak koordinatzea eta planifikatzea;

defentsa-arloko industria- eta teknologia-oinarria sendotzeko eta gastu militarren eraginkortasuna hobetzeko edozein neurri egoki identifikatzen laguntzea, eta, hala dagokionean, baita aplikatzen ere.

Hala nahi duten estatu kide guztiek parte har dezakete Europako Defentsa Agentzian.

Agentziaren estatutua, egoitza eta funtzionamendu-modua europar erabaki baten bidez zehaztuko dira. Kontseiluak hartuko du erabaki hori, gehiengo kualifikatu bidez.

Agentziak jardueretan benetan zenbateraino parte hartzen duen ere izango du kontuan erabaki horrek.

Proiektuetan batera dabiltzan estatu kideek berariazko hainbat talde osatuko dute Agentzia barruan.

Eginkizunak betetzeko orduan, beharrezkoa bada, Agentzia Batzordearekin harremanetan egongo da.

III-312. ARTIKULUA

I-41. artikuluko 6. paragrafoan aipaturik dagoen lankidetza egituratu iraunkorrean parte hartu nahi duten estatu kideek, lankidetza egituratu iraunkorrari buruzko protokoloan ahalbide militarrak direla-eta jasota dauden irizpideak betetzen eta konpromisoak onartzen badituzte, Kontseiluari eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari eman beharko diote beren asmoaren berri.

Goiko 1. paragrafoan aipaturiko jakinarazpena egin ondorengo hiru hilabeteko epean, Kontseiluak europar erabaki bat hartu beharko du. Erabaki horretan zehaztuko du lankidetza egituratu iraunkorra, baita partaide diren estatu kideen zerrenda ere.

Kontseiluak gehiengo kualifikatu bidez erabakiko du, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari aurretiaz kontsulta eginda.

Gerora, beste estatu kideren batek parte hartu nahi badu lankidetza egituratu iraunkorrean, Kontseiluari eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari jakinarazi beharko dio.

Kasuan kasuko estatu horren parte hartzea berresteko, Kontseiluak europar erabaki bat hartuko du. Estatu horrek lankidetza egituratu iraunkorrari buruzko protokoloko 1. eta 2. artikuluan jasota dauden irizpideak bete eta konpromisoak onartu beharko ditu.

Kontseiluak gehiengo kualifikatu bidez erabakiko du, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari aurretiaz kontsulta eginda.

Kontseiluko kideen artetik, estatu kide parte-hartzaileen ordezkariek besterik ez dute parte hartuko bozketan.

Gehiengo kualifikatutzat joko da, gutxienez, Kontseiluko kideen %55 lortzen denean, baldin eta ehuneko horretan, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %65 badago ordezkatuta.

Estatu kide parte-hartzaile batek ez baditu lankidetza egituratu iraunkorrari buruzko protokoloko 1. eta 2. artikuluetan jasota dauden irizpideak betetzen, edo ez badago horko konpromisoak onartzeko moduan, Kontseiluak europar erabakia hartu ahal izango du, estatu horren partaidetza eteteko.

Kontseilu Europarrak gehiengo kualifikatuz hartuko du erabaki hori.

Kontseiluko kideen artetik, estatu kide parte-hartzaileen ordezkariek besterik ez dute parte hartuko bozketan, kasuan kasuko estatua alde batera utzita.

Gehiengo kualifikatutzat joko da, gutxienez, Kontseiluko kideen %55 lortzen denean, baldin eta ehuneko horretan, gutxienez, partaide diren estatu kideetako biztanleriaren %65 badago ordezkatuta.

Estatu kide parte-hartzaileetakoren batek lankidetza egituratu iraunkorra uztea erabakitzen badu, Kontseiluari jakinarazi beharko dio erabaki hori; Kontseiluak aintzakotzat hartuko du estatu kide horren partaidetza amaitu dela.

Kontseiluak lankidetza egituratu iraunkorraren esparruan hartu beharreko europar erabakiak eta gomendioak, 2. paragrafotik 5.era bitartean jasota daudenez bestelakoak, aho batez onetsiko dira.

Paragrafo hau aplikatzeko orduan, partaide diren estatu kideen ordezkarien botoek besterik ez dute osatuko ahobatezkotasun hori.

3. ATALA

FINANTZA.XEDAPENAK

III-313. ARTIKULUA

Kapitulu hau aplikatzeak instituzioei eragiten dizkien administrazio-gastuak Batasunaren Aurrekontuari egotziko zaizkio.

Kapitulu hau aplikatzeak dakartzan gastu operatiboak ere Batasunaren Aurrekontuari egotziko zaizkio, ondorio militarrak edo defentsa-arloko ondorioak dituzten operazioek sortutakoak izan ezik, eta Kontseiluak beste zer edo zer erabakitzen duen kasuetan izan ezik.

Kontseiluak beste zer edo zer erabakitzen ez badu, gasturen bat Batasunaren Aurrekontuari egozten ez zaionean, estatu kideek ordaindu beharko dute, barne-produktu gordinean oinarrituriko banaketa-klabe baten arabera.

Eremu militarrean edo defentsako eremuan eragina daukaten operazioetatik sortutako gastuei dagokienez, baldin eta III-300. artikuluko 1. paragrafoko bigarren lerrokadaren araberako adierazpen ofiziala egin badute ordezkariek Kontseiluan, estatu kideek ez dute gastuen finantzaketan laguntzeko betebeharrik.

Batasunaren Aurrekontuan atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen esparruko ekimenak finantzatzeko eta, batez ere, I-41. artikuluko 1. paragrafoan eta III-309. artikuluan zehazturiko misioetako bat prestatzeko dauden kredituetara bizkor iristeko aukera bermatzeko, Kontseiluak europar erabaki bat hartuko du, eta aukera hori gauzatzeko berariazko prozedurak zehaztuko ditu erabaki horretan.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du Kontseiluak.

Misio batzuk, I-41. artikuluko 1. paragrafoan eta III-309. artikuluan zehaztutakoak, estatu kideen ekarpenek osatutako hasierako funts batetik ordainduko dira, baldin eta gastu horiek Batasunaren Aurrekontuari egozten ez bazaizkio.

Kontseiluak gai hauek europar erabaki bidez zehaztuko ditu, eta erabaki horiek gehiengo kualifikatuz onartu beharko ditu, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroaren proposamen bati jarraiki, hauek dira zehaztu beharrekoak:

hasierako funts hori osatzeko eta finantzatzeko modalitateak, funtsari atxikitako finantza-zenbatekoak bereziki;

hasierako funts hori kudeatzeko modalitateak;

finantza-kontrolerako modalitateak.

I-41. artikuluko 1. paragrafoaren arabera eta III-309. artikuluaren arabera agindutako misioa ezin bada Batasunaren Aurrekontutik ordaindu, Kontseiluak Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari funts hori erabiltzeko baimena emango dio.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak agindu horren betearazpenari buruzko txostena emango dio Kontseiluari.

III. KAPITULUA

MERKATARITZA-POLITIKA ERKIDEA

III-314. ARTIKULUA

Batasunak, III-151. artikuluan dioen moduan aduana-batasuna ezarriz, lagunduko du, interes erkiderako, munduko merkataritza harmonian garatzen, nazioarteko trukaketetan eta atzerriko zuzeneko inbertsioetan ezarritako murrizketak arian-arian ezabatzen, baita aduanako tarifetan eta bestelakoetan sorturiko oztopoak gutxitzen ere.

III-315. ARTIKULUA

Merkataritza-politika erkidea era bereko printzipioetan oinarrituko da, batez ere, aduanako tarifak aldatu behar direnean; salgai- eta zerbitzu-trukatzeaz eta jabetza intelektual nahiz industrialaren alderdi komertzialez akordioak lotu behar direnean aduanako tarifei eta merkataritzari buruz; atzerriko zuzeneko inbertsioez ebatzi behar denean; liberalizazio-neurriak berdindu behar direnean; esportazio-politika zehaztu behar denean; eta merkataritza babesteko neurriak hartu behar direnean, besteak beste, dumping-a eta diru-laguntzak tartean egonez gero.

Batasunaren atzerri-ekintzarako printzipioen eta helburuen esparruan gauzatu beharko da merkataritza-politika erkidea.

Europar lege batek ezarriko ditu merkataritza-politika erkidea aplikatzeko esparrua zehaztuko duten neurriak.

Hirugarren herrialde edo nazioarteko erakunde batekin edo batzuekin akordiorik negoziatu edo egin behar bada, III-325. artikulua aplikatu beharko da, artikulu honetako berariazko xedapenei kalterik egin gabe.

Batzordeak Kontseiluari gomendioak aurkeztuko dizkio, eta hark emango dio beharrezko negoziazioetan hasteko baimena.

Kontseiluaren eta Batzordearen ardura izango da negoziazioetan negoziatutako akordioak Batasuneko barneko politika eta arauekin bateragarriak direla zaintzea.

Batzordeak egingo ditu aipatutako negoziazioak, komite berezi bati aholkua eskatuta; Kontseiluak izendatuko du komitea, Batzordeari laguntza eman diezaion, Kontseiluak emandako zuzentarauen arabera.

Aldiro-aldiro, Batzordeak komite bereziari eta Europako Parlamentuari negoziazioen bilakaerari buruzko txostena emango die.

Hirugarren paragrafoan aipaturiko akordioak negoziatzeko eta egiteko, Kontseiluak gehiengo kualifikatu bidez erabakiko du.

Zerbitzu-merkataritzaren, jabetza intelektualaren eta industrialaren merkataritza-alderdien eta atzerriko zuzeneko inbertsioen inguruan akordioak negoziatzeko eta egiteko, barruko arauak aho batez onartu beharra eskatzen duen xedapenik baldin badago akordio horietan, Kontseiluak erabakiak aho batez hartu beharko ditu.

Honako akordio hauek negoziatzeko eta egiteko ere, Kontseiluak aho batez hartuko ditu erabakiak:

kulturako eta ikus-entzunezko zerbitzu-merkataritzaren esparruko akordioak, baldin eta akordio horiek Batasuneko kulturen eta hizkuntzen aniztasunari kalte egin badiezaiokete;

gizarterako, hezkuntzarako eta osasunerako zerbitzu-merkataritzaren esparruko akordioak, baldin eta akordio horiek zerbitzu horien estatu-antolaketa goitik behera nahas badezakete eta estatuek zerbitzu horiek eskaintzeko duten erantzukizunari kalte egin badiezaiokete.

Garraioen esparruan, nazioarteko akordioak negoziatzeko eta egiteko, III. tituluko III. kapituluko 7. atala eta III-325. artikulua bete beharko dira.

Artikulu honek merkataritza-politika erkidearen eremuan banatzen dituen eskumenak baliatzeak ez du inolako eraginik izango Batasunaren eta estatu kideen arteko eskumen-banaketan, eta ez dakar estatu kideen lege- eta erregelamendu-xedapenen harmonizaziorik, Konstituzioan harmonizazio horretarako bidea itxita dagoen heinean.

IV. KAPITULUA

HIRUGARREN HERRIALDEEKIKO LANKIDETZA

ETA LAGUNTZA HUMANITARIOA

1. ATALA

GARAPENERAKO LANKIDETZA

III-316. ARTIKULUA

Garapenerako lankidetzaren esparruan, Batasunaren politika Batasunaren atzerri-ekintzarako printzipio eta helburuen itzalpean gauzatuko da.

Batasunak eta estatu kideek garapen-arloan dituzten lankidetza-politikak elkarren osagarri eta indargarri izango dira.

Esparru honetan, Batasunaren politikaren helburu nagusia pobrezia gutxiaraztea eta, azkenean, erauztea izango da.

Garatzeko bidean dauden herrialdeetan eragina izateko moduko politikak aplikatzeko orduan, Batasunak garapenerako lankidetzaren helburuak izango ditu kontuan.

Batasunak eta estatu kideek Nazio Batuen eta nazioarteko gainerako erakunde eskudunen esparruan hartu dituzten konpromisoak beteko dituzte, eta esparru horretan onetsi dituzten helburuak izango dituzte kontuan.

III-317. ARTIKULUA

Garapenerako lankidetza-politika betearazteko, europar legean edo esparru-legean zehaztuko dira beharrezko diren neurriak; neurriotan, garatzeko bidean dauden herrialdeekin lankidetzan aritzeko, urte anitzeko programak edo gai jakin batean oinarritutakoak hartu ahal izango dira oinarri.

Batasunak hirugarren herrialdeekin eta nazioarteko erakunde eskudunekin III-292 eta III-316. artikuluetan aipaturik dauden helburuak lortzeko egoki den edozein akordio egin ahal izango du.

Lehen lerrokadan adierazitakoa halaxe izango da, estatu kideek nazioarteko erakundeetan negoziatzeko eta akordioak egiteko dituzten eskumenei kalterik egin gabe.

Europako Inbertsio Bankuak, bere estatutuetan jasotako baldintzetan, 1. paragrafoan adierazitako neurriak betearazten lagunduko du.

III-318. ARTIKULUA

Batasunak eta estatu kideek, beren jarduerak elkarren osagarriak eta eragingarriagoak izan daitezen, garapenerako dituzten lankidetza-politikak koordinatu, eta laguntza-programak hitzartuko dituzte elkarrekin, baita nazioarteko erakundeetan eta nazioarteko biltzarretan ere.

Ekintza bateratuak ere egin ahal izango dituzte.

Estatu kideek, beharrezkoa bada, Batasunaren laguntza-programak gauzatzen lagunduko dute.

Lehen paragrafoan aipatutako koordinazioa sustatzeko egokia den edozein ekimen onetsi ahal izango du Batzordeak.

Bakoitza bere eskumenen eremuan, Batasuna eta estatu kideak lankidetzan arituko dira hirugarren herrialdeekin eta eskumenak dituzten nazioarteko erakundeekin.

2. ATALA

HIRUGARREN HERRIALDEEKIKO LANKIDETZA:

EKONOMIA, FINANTZAK ETA TEKNIKA

III-319. ARTIKULUA

Konstituzioko gainerako xedapenei, eta, bereziki, III-316. artikulutik III-318.era bitartekoei kalterik egin gabe, garatzeko bidean ez dauden beste herri batzuekin ere egingo du Batasunak lankidetza-ekintzarik, besteak beste laguntza-ekintzak, dela ekonomia-arloan dela finantzen arloan edo dela teknikaren arloan, eta, bereziki, finantzen arloan.

Ekintza horiek Batasunaren garapen-politikarekin koherenteak izan behar dute, eta Batasunak atzerri-ekintzarako dituen printzipio eta helburuen arabera gauzatu beharko dira.

Batasunaren eta estatu kideen ekintzak osagarriak eta elkar indartzaileak izango dira.

Goiko 1. paragrafoa aplikatzeko beharrezko neurriak europar legean edo esparru-legean etorriko dira zehazturik.

Bakoitza bere eskumenen eremuan, Batasuna eta estatu kideak lankidetzan arituko dira hirugarren herrialdeekin eta eskumenak dituzten nazioarteko erakundeekin.

Batasunaren lankidetza-moduak akordio bidez zehaztu ahal izango dituzte Batasunak berak eta hirugarren alde interesdunek.

Lehen lerrokadan adierazitakoa halaxe izango da, estatu kideek nazioarteko erakundeetan negoziatzeko eta akordioak egiteko dituzten eskumenei kalterik egin gabe.

III-320. ARTIKULUA

Hirugarren herrialde bateko egoera zein den ikusita, premiazkoa bada Batasunak berehala ematea finantza-laguntza, Kontseiluak hartuko ditu hartarako beharrezko europar erabakiak, Batzordeak proposaturik.

3. ATALA

LAGUNTZA HUMANITARIOA

III-321. ARTIKULUA

Laguntza humanitarioaren esparruan, Batasunaren politika Batasunaren atzerri-ekintzarako printzipio eta helburuen itzalpean gauzatuko da.

Ekintza horien helburu izango dira, kasu jakin batzuetan, hirugarren herrialdeetako biztanleei, naturak nahiz gizakiak eragindako hondamendi baten biktima direnean, laguntza eta sorospena ematea, eta biztanle horiek babestea, egoera horietan sortzen diren premia humanitarioei erantzuteko.

Batasunaren eta estatu kideen ekintzak osagarriak eta elkar indartzaileak izango dira.

Laguntza humanitarioa emateko ekintzetan, nazioarteko zuzenbidearen printzipioak eta beste hauek bete beharko dira: inpartzialtasuna, neutraltasuna eta bazterkeriarik eza.

Batasunaren laguntza humanitariorako ekintzak gauzatzeko esparrua zehazteko neurriak europar legean edo esparru-legean adieraziko dira.

Batasunak hirugarren herrialdeekin eta nazioarteko erakunde eskudunekin, goiko lehendabiziko paragrafoan eta III-292. artikuluan aipaturik dauden helburuak lortzeko, edozein akordio egoki egin dezake.

Lehen lerrokadan adierazitakoa halaxe izango da, estatu kideek nazioarteko erakundeetan negoziatzeko eta akordioak egiteko dituzten eskumenei kalterik egin gabe.

Batasunaren laguntza humanitariorako ekintza horietan Europako gazteek ere izan dezaten ekarpenak non-nola egin, Laguntza Humanitariorako Europako Boluntario Taldea sortuko da.

Europar legeak finkatuko ditu estatutua eta funtzionamendu-arauak.

Batasunaren eta estatu kideen ekintzen arteko koordinazioa sustatze aldera, Batzordeak edozein neurri egoki har dezake, hartara, Batasunak eta estatu kideek laguntza humanitarioa emateko dauzkaten tresnek hobeto lan egitea eta elkarren artean osagarriagoak izatea lortzeko.

Batasunak jagongo du laguntza humanitarioa emateko ekintzak koherenteak izan daitezen eta ondo koordinatuta egon daitezen nazioarteko instituzio eta organismoenekin, Nazio Batuen sistema osatzen dutenenekin, batez ere.

V. KAPITULUA

NEURRI MUGATZAILEAK

III-322. ARTIKULUA

Bigarren kapituluaren arabera harturiko europar erabaki batek jasotzen badu hirugarren herrialde batekiko edo batzuekiko ekonomia- eta finantza-harremanak, dela erabat edo dela zatiren batean, geldiarazi edo gutxitu egin behar direla, Kontseiluak hartuko ditu, gehiengo kualifikatuz, horretarako beharrezko europar erregelamenduak eta erabakiak, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak eta Batzordeak batera proposaturik.

Europako Parlamentuari emango dio gero horren berri.

Baldin eta II. kapituluaren arabera harturiko europar erabaki batek hala jasotzen badu, Kontseiluak bere esku izango du pertsona fisikoen, pertsona juridikoen, taldeen edo estatuz kanpoko erakundeen aurkako neurri mugatzaileak hartzea, 1. paragrafoan jasota dagoen prozeduraren arabera.

Berme juridikoei dagokienez, artikulu honetan jasotako egintzek beharrezko xedapen guztiak izango dituzte.

VI. KAPITULUA

NAZIOARTEKO AKORDIOAK

III-323. ARTIKULUA

Batasunak hirugarren herrialde edo nazioarteko erakunde batekin edo batzuekin akordioa sinatu ahal izango du, baldin eta Konstituzioan hala jasota badago, edo, bestela, Konstituzioan jasotako helbururen bat lortzeko, Batasunaren politiken testuinguruan, akordioa sinatzea beharrezkoa bada, edo Batasunarentzat zuzenbidearen arabera lotura-indarra duen egintzaren batean jasota badago, edo arau erkideetan eragina izan badezake edo arau horien irispideak alda baditzake.

Batasunak sinatutako akordioek Batasunaren instituzioak eta estatu kideak lotuko dituzte.

III-324. ARTIKULUA

Batasunak hirugarren herrialde edo nazioarteko erakunde batekin edo batzuekin elkartzeko akordioa sinatu ahal izango du. Elkarte horretan egoteak ekarriko ditu elkarrekiko eskubide eta betebeharrak, elkarren arteko ekintzak eta prozedura partikularrak.

III-325. ARTIKULUA

Batasunaren eta hirugarren herrialde edo nazioarteko erakundeen artean akordioak negoziatzeko eta sinatzeko, prozedura hau bete beharko da, III-315. artikuluko xedapen bereziei kalterik egin gabe.

Kontseiluak negoziatzen hasteko baimena emango du, negoziaziorako gidalerroak onartuko ditu, sinadura baimenduko du, eta akordioak sinatuko ditu.

Kasuan kasuko akordioa atzerri- eta segurtasun-politika erkideari buruzkoa bada soil-soilik edo nagusiki, Batzordeak edo Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak Kontseiluari gomendioak aurkeztuko dizkio, eta hark europar erabaki bat hartuko du, negoziatzen hasteko baimena emateko, eta Batasunaren negoziatzailea edo negoziatzaile-taldeko burua ere izendatuko du, sinatzekoa den akordioaren gaiaren arabera.

Kontseiluak negoziatzaileari gidalerro batzuk eman ahal izango dizkio, eta komite berezi bat ere izendatu ahal izango du; horri egin beharko zaio kontsulta negoziazioak dirauen bitartean.

Negoziatzaileak proposatzen badio, Kontseiluak, europar erabaki baten bidez, akordioa sinatzeko baimena emango du, eta, hala dagokionean, baita indarrean sartu baino lehenago behin-behingoz akordioa aplikatzeko baimena ere.

Negoziatzaileak proposaturik, Kontseiluak akordioa sinatzeko europar erabaki bat hartuko du.

Soil-soilik atzerri- eta segurtasun-politika erkideari buruzkoak ez badira, Kontseiluak hartuko du akordioa sinatzeko europar erabakia:

honako kasu hauetan, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda:

elkarteratze-akordioak direnean;

ii)

Batasuna Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babesteko Europako Hitzarmenari atxikitzeko denean;

iii)

lankidetzarako prozedurak antolatuz, instituzio-esparru berezi bat sortzen duten akordioak direnean;

iv)

Batasunarentzat aurrekontuetan eragin handia duten akordioak direnean;

legegintzako prozedura arruntaz bideratzen diren esparruei buruzko edo, Europako Parlamentuaren onarpena behar bada, legegintzako prozedura bereziaz bideratzen diren esparruei buruzko akordioak direnean.

Larrialdietan, Europako Parlamentuak eta Kontseiluak onarpenerako epe-muga bat adostu ahal izango dute.

gainerako kasuetan, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda.

Europako Parlamentuak epe jakin bat izango du irizpena emateko, eta epe hori Kontseiluak zehaztu ahal izango du, kasuan kasuko gaiak nolako presa duen.

Epe horretan ez badu irizpenik ematen, Kontseiluak erabaki ahal izango du.

Dena den, 5., 6. eta 9. paragrafoetan xedatutakoa gorabehera, akordio bat sinatzean, Kontseiluak negoziatzaileari baimena eman ahal izango dio, Batasunaren izenean, akordio horren aldaketa batzuk onar ditzan, hala nola, akordio horren arabera prozedura erraztu baten bidez onartzekoak diren aldaketak, edo akordioak sorturiko organo batek parte hartuta onartu beharrekoak.

Kontseiluak baldintza berezi batzuen pean jar dezake baimen hori.

Prozedura osoan zehar, Kontseiluak gehiengo kualifikatuz hartuko ditu erabakiak.

Baina, kasuan kasuko akordioaren esparruan Batasunaren egintzak aho batez onartu beharrekoak badira, elkarteratze-akordioetarako bada, edo III-319. artikuluaren arabera estatu atxikigaiekin egin beharreko akordioetarako bada, aho batez hartuko ditu erabakiak.

Kontseiluak, Batzordeak edo Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak proposaturik, europar erabakia hartuko du; europar erabaki horren bidez, akordio baten aplikazioa etenda utziko da, eta Batasunaren izenean zein jarrera hartu behar den zehaztuko da akordio batez sortutako organismo batean, organismo horrek ondorio juridikoak dakartzan egintzak onartu behar dituenean, akordioaren instituzio-esparrua osatzen edo aldatzen duten egintzak salbuespen direla.

Europako Parlamentua jakinaren gainean eduki behar da, berehala eta osoki, prozedura osoan zehar.

Aurreikusitako akordioren bat Konstituzioarekin bat ote datorren jakin nahi badute, estatu kide batek, Europako Parlamentuak, Kontseiluak edo Batzordeak Justizia Auzitegiaren irizpena eska dezakete.

Justizia Auzitegiaren irizpena aurkakoa bada, akordio hori ezin izango da indarrean sartu, non eta ez duten zuzentzen edo ez duten Konstituzioa berrikusten.

III-326. ARTIKULUA

III-325. artikuluan xedatutakoa gorabehera, Kontseiluak, bai Europako Banku Zentralak gomendaturik bai Batzordeak gomendaturik, eta Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda, bere esku du, prezioen egonkortasuna lortzeko helburuarekin bat etortzeko moduko adostasuna iritsi nahian, hirugarren herrialdeetako diruaren eta euroaren arteko trukerako tasa-sistema baterako akordio formalak sinatzea.

Kontseiluak aho batez hartuko ditu erabakiak, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, eta 3. paragrafoan zehazturiko prozeduraren arabera.

Kontseiluak, Europako Banku Zentralaren edo Batzordearen gomendio bati jarraituz, eta Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda, prezioen egonkortasuna lortzeko helburuarekin bat etortzeko moduko adostasuna iritsi nahian, euroaren tasa nagusiak onartu, aldatu edo alde batera utz ditzake truke-tasen sistemaren baitan.

Kontseiluko lehendakariak Europako Parlamentuari eman behar dio euroaren tasa nagusiak onartu, aldatu edo utzi izanaren berri.

Hirugarren herrialdeetako diru batekiko edo batzuekiko truke-tasarik ez baldin badago -1. paragrafoan jasota dagoen moduan-, Kontseiluak diru horiekiko trukerako tasa-politikari buruzko orientabide orokor batzuk eman ditzake, dela Europako Banku Zentralaren gomendioz dela Batzordearen gomendioz, eta Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda.

Orientabide horiek ezin diote Banku Zentralen Europako Sistemaren helburu nagusiari kalte egin, hau da, prezioen egonkortasunari eusteko helburuari.

III-325. artikuluan xedatutakoa gorabehera, Batasunak diru-araubideari edo truke-araubideari buruzko gaien gaineko akordiorik negoziatu behar badu hirugarren herrialde batekin edo batzuekin edo nazioarteko erakundeekin, Kontseiluak erabakiko du, Batzordeak gomendaturik eta Europako Banku Zentralari aurretiaz kontsulta eginda, zein prozedura erabili akordio horiek negoziatzeko eta sinatzeko.

Batasunak jarrera bakarra erakustea bermatu behar du prozedura horrek.

Batzordea oso-osorik lotuko zaie negoziazioei.

Ekonomia- eta diru-batasunari buruz Batasunak dauzkan eskumenei eta lotutako akordioei kalterik egin gabe, estatu kideek nazioarteko erakundeetan negoziatu ahal izango dute eta akordioak sinatu ahal izango dituzte.

VII. KAPITULUA

BATASUNAK NAZIOARTEKO ERAKUNDEEKIN, HIRUGARREN HERRIALDEEKIN ETA BATASUNAREN ORDEZKARITZEKIN IZANGO DITUEN HARREMANAK

III-327. ARTIKULUA

Batasunak era guztietako lankidetza egokiak ezarriko ditu Nazio Batuen atalekin eta hango erakunde espezializatuen atalekin, Europako Kontseiluarekin, Europako Segurtasun eta Lankidetzako Erakundearekin, eta Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearekin.

Batasunak nazioarteko beste erakunde batzuekin ere izango ditu harreman egokiak.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroaren eta Batzordearen ardura izango da artikulu honetan xedaturik dagoena aplikatzea.

III-328. ARTIKULUA

Batasunak hirugarren herrialdeetan eta nazioarteko erakundeetan dituen ordezkaritzek hartuko dute bere gain Batasunaren izenean jarduteko ardura.

Batasunaren ordezkaritzak Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroaren agintaritzapean egongo dira.

Estatu kideen ordezkaritza diplomatiko eta kontsularrekiko lankidetza estuan jardungo dute.

VIII. KAPITULUA

ELKARTASUN-KLAUSULA APLIKATZEA

III-329. ARTIKULUA

Estatu kideren batean eraso terroristaren bat gertatzen bada edo naturak zein gizakiak eragindako hondamendiren bat gertatzen bada, eta agintari politikoek hala eskatzen badute, gainerako estatu kideek lagundu egin beharko diote.

Horretarako, Kontseiluan estatu kideak koordinatu egin beharko dira.

Europar erabaki bidez zehaztuko da Batasunak zein modalitate erabil dezakeen I-43. artikuluan jasotako elkartasun-klausula hori aplikatzeko. Kontseiluak hartuko du erabaki hori, Batzordeak eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak batera proposaturik.

Erabaki horrek defentsaren eremuan inolako eraginik badu, Kontseiluak III-300. artikuluko 1. paragrafoaren arabera hartuko ditu erabakiak. Europako Parlamentua ere jakinaren gainean eduki behar da.

Paragrafo honen helburuetarako, eta, III-344. artikuluari kalterik egin gabe, Kontseiluak lagun izango ditu, batetik, Politika eta Segurtasun Komitea, segurtasun- eta defentsa-politika erkidearen esparruan sortutako egituren babesa eta guzti, eta, bestetik, III-261. artikuluan jasotako komitearen laguntza ere bai; hala dagokionean, irizpenak batera aurkeztuko dizkiote Kontseiluari.

Batasunaren eta estatu kideen lana eraginkorra izango dela bermatzeko, Kontseilu Europarrak aldian-aldian aztertuko ditu Batasunak dituen mehatxuak.

VI. TITULUA

BATASUNAREN FUNTZIONAMENDUA

I. KAPITULUA

INSTITUZIOEI BURUZKO XEDAPENAK

1. ATALA

INSTITUZIOAK

1. azpiatala

Europako Parlamentua

III-330. ARTIKULUA

Kontseiluaren europar lege edo esparru-lege baten bidez zehaztuko dira Europako Parlamenturako diputatuak hautatu ahal izateko beharrezko neurriak. Zuzeneko sufragio unibertsalaren sistema erabili beharko da, estatu kide guztietan era bereko prozedura erabiliz, edo estatu kide guztietarako jarritako hainbat printzipio erkiderekin bat etorriz.

Kontseiluak aho batez hartuko ditu erabakiak, betiere, Europako Parlamentuaren ekimenez eta parlamentu horrek aurretiaz onespena emanda. Europako Parlamentuak, berriz, halakoetan, kideen gehiengoz hartuko ditu erabakiak.

Estatu kideek onartzen dutenean sartuko da indarrean lege edo esparru-lege hori, eta estatu bakoitzak bere konstituzio-arauetan ezarritakoari jarraituz onartu beharko du.

Europako Parlamentuak europar lege baten bidez arautuko ditu diputatuen estatutua eta diputatuen eginkizunak betetzeko baldintza orokorrak.

Europako Parlamentuak bere kabuz erabakiko du, Batzordeak irizpena eman eta Kontseiluak aurretiaz onespena emanda.

Diputatuen edo diputatu ohien zerga-araubideari buruzko arau edo baldintza ororen gainean aho batez erabakiko du Kontseiluak.

III-331. ARTIKULUA

Europar legeak arautuko ditu I-46. artikuluko 4. paragrafoan aipaturik dauden Europa mailako alderdi politikoen estatutua, eta, bereziki, halakoen finantzaketari buruzko arauak.

III-332. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak uste badu Batasunaren egintza bat behar dela gairen batean Konstituzioa aplikatzeko, bertako kideen gehiengoaren erabakiz, Batzordeari gai horri buruz proposamen egokiak egin ditzan eska diezaioke.

Batzordeak ez badu proposamenik aurkezten, Europako Parlamentuari jakinarazi beharko dizkio arrazoiak.

III-333. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak, bere eginkizunak betetzean, eta bertako kideen laurdenak hala eskatuta, ikerketarako aldi baterako batzordea eratu ahal izango du, Konstituzioak beste instituzio edo organoei emandako eskurantzei kalterik egin gabe, Batasuneko Zuzenbidea aplikatutakoan arau-hausterik edo administrazio okerrik egon denentz ikusteko aurkeztutako alegazioak aztertzeko; alegatutako egintzen gainean jurisdikzio-organoren batek badihardu, salbuespen moduan hartu behar da, jurisdikzio-prozedura amaitzen ez den bitartean.

Txostena aurkezten duenean desegingo da ikerketarako aldi baterako batzordea.

Ikerketarako eskubidea baliatzeko moduak Europako Parlamentuaren europar lege batean egongo dira arauturik.

Europako Parlamentuak bere ekimenez erabakiko du, Kontseiluak eta Batzordeak aurretiaz onespena emanda.

III-334. ARTIKULUA

Batasuneko edozein herritarrek, eta estatu kideren batean bizilekua edo sozietatearen egoitza daukan edozein pertsona fisiko zein juridikok, berak bakarrik edo beste pertsona batzuekin elkartuta, I-10. artikuluko 2. paragrafoko d) idatz-zatiaren arabera, eskubidea dauka Batasunaren jardun-eremuetako edozein gairi buruz Europako Parlamentuari eskabidea aurkezteko, berari zuzenean dagokion gaia bada.

III-335. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak Europako Arartekoa aukeratuko du.

Europako Arartekoak, I-10. artikuluaren 2. paragrafoaren d) idatz-zatiarekin eta I-49. artikuluarekin bat etorriz, ahalmena izango du Europar Batasuneko edozein herritarren kexak jasotzeko, edo estatu kide batean bizilekua edo sozietatearen egoitza daukan edozein pertsona fisiko zein juridikoren kexak jasotzeko; kexa horiek Batasuneko instituzioen, organoen edo organismoen jardueran izandako administrazio okerreko kasuei dagokienez aurkez daitezke, Europar Batasuneko Justizia Auzitegia, bere jurisdikzio-eginkizunak betetzen ari dela, alde batera utzita.

Arartekoak, bere eginbeharrean, bere ustez nahiko arrazoizkoak diren ikerketak egingo ditu, bai bere ekimenez, bai zuzenean edo Europako Parlamentuko diputatu baten bidez jasotako kexak oinarri direla, non eta alegatutako ekintza horiek ez diren jurisdikzio-prozeduraren baten xede edo ez diren izan.

Arartekoak administrazio okerreko kasuren bat egon dela frogatzen badu, jakinaren gainean jarriko du dagokion instituzio, organo edo organismoa, eta horrek hiru hilabeteko epea edukiko du Arartekoari bere jarrera azaltzeko.

Ondoren, Arartekoak txosten bat igorriko dio Europako Parlamentuari eta kasuan kasuko instituzio, organo edo organismo horri.

Kexa agertu duen pertsonari ikerketa horien emaitzaren berri emango zaio.

Arartekoak urtero aurkeztuko dio Europako Parlamentuari berak egindako ikerketen emaitzari buruzko txostena.

Europako Parlamentua hautatzen den bakoitzean eta hautatu ondoren izendatuko da Arartekoa, legegintzaldi osorako.

Agintaldi hori berritu egin ahal izango da.

Europako Parlamentuak eskatuta, Justizia Auzitegiak kargutik kendu ahal izango du Arartekoa, baldin eta Arartekoak bere eginkizunak betetzeko beharrezko baldintzak betetzeari utzi badio, edo falta astunen bat egin badu.

Independentzia osoz beteko ditu Europako Arartekoak bere eginkizunak.

Eginkizun horiek betetzeko ez du eskatuko ez eta onartuko ere inongo instituzio, organo edo organismoren jarraibiderik.

Arartekoa, bere agintaldian, ezin izango da beste inolako lanbide-jardueratan aritu, den ordaindua edo ordaindu gabea.

Europako Parlamentuak europar lege baten bidez arautuko ditu Arartekoaren estatutua eta kargu horren eginkizunak betetzeko baldintza orokorrak.

Europako Parlamentuak bere kabuz erabakiko du, Batzordeak irizpena eman eta Kontseiluak aurretiaz onespena emanda.

III-336. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak bilkura-aldi bat egingo du urtero.

Aldez aurretiko deirik egin beharrik gabe, martxoko bigarren asteartean bilduko da.

Europako Parlamentua ohiz kanpoko bilkura-aldi hein batekoan bildu ahal izango da, bertako kideen gehiengoak, Kontseiluak edo Batzordeak eskatuta.

III-337. ARTIKULUA

Kontseilu Europarra eta Kontseilua Europako Parlamentuaren aurrera agertuko dira Kontseilu Europarraren barne-erregelamenduak eta Kontseiluaren barne-erregelamenduak ezarritako eran.

Batzordea Europako Parlamentuaren bilkura guztietara agertu ahal izango da eta haren aurrera agertuko da, baldin eta hark eskatzen badio.

Europako Parlamentuak edo bertako kideek egindako galdera guztiei erantzungo die Batzordeak, hitzez edo idatziz.

Europako Parlamentuak jendaurreko bilkuran eztabaidatuko du Batzordeak aurkeztuko dion urteroko txosten orokorra.

III-338. ARTIKULUA

Konstituzioak kontrakorik xedatu ezik, emandako botoen gehiengoz erabakiko du Europako Parlamentuak.

Barne-erregelamenduak ezarriko du zein quorum behar den.

III-339. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak bere barne-erregelamendua finkatuko du, bera osatzen duten kideen gehiengoak onartuta.

Europako Parlamentuaren egintzak Konstituzioak eta bere barne-erregelamenduak ezarritako eran argitaratuko dira.

III-340. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak, Batzordearen kudeaketari buruzko zentsura-moziorik aurkezten bazaio, mozioa aurkezten zaionetik gutxienez hiru egun igaro arte ezin izango du erabakirik hartu, eta erabakia jendaurreko bozketan hartuko du.

Baldin eta zentsura.mozioa onartu egiten bada emandako botoen bi hereneko gehiengoarekin, eta gehiengo hori, aldi berean, Europako Parlamentua osatzen duten diputatuen gehiengoa baldin bada, orduan, Batzordeko kideek beren karguak utzi beharko dituzte, guztiek batera, eta Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak utzi egin beharko du Batzordean betetzen duen kargua.

Hala ere, beren karguetan jarraituko dute eta ohiko administrazio-gaiak kudeatzen jarraituko dute harik eta I-26 eta I-27. artikuluen arabera ordezkatzen dituzten arte. Horrelakoetan, horiek ordezteko izendatutako Batzordeko kideen agintaldia beren karguak utzi behar izan dituzten beste kide horien agintaldia amaitzekoa zen egunean amaituko da.

2. azpiatala

Kontseilu Europarra

III-341. ARTIKULUA

Kontseilu Europarreko kide bakoitzak, bozketa-kasuetan, beste kideetako bakar baten ordezkotzan jardun ahal izango du.

Bertaratutako edo ordezkatutako kideen abstentzioa ez da eragozpen izango aho batez hartu beharrekoak diren Kontseilu Europarraren erabakiak hartzeko.

Kontseilu Europarrak Europako Parlamentuko lehendakaria gonbidatu ahal izango du bere aurrera ager dadin.

Kontseilu Europarrak gehiengo soilez erabakiko du prozedura-gaiei buruz, eta, halaber, gehiengo soilez onartuko bere barne-erregelamendua.

Kontseilu Europarrak Kontseiluaren Idazkaritza Nagusiaren laguntza izango du.

3. azpiatala

Ministroen Kontseilua

III-342. ARTIKULUA

Kontseiluko lehendakariak dei eginda bilduko da Kontseilua, lehendakariaren ekimenez, kideetako batek eskatuta, edo Batzordeak eskatuta.

III-343. ARTIKULUA

Kontseiluko kide bakoitzak, bozketan, beste kideetako bakar baten ordezkotzan jardun ahal izango du.

Kontseiluak, erabaki bat gehiengo soilez hartu behar duenean, bera osatzen duten kideen gehiengoz erabakiko du.

Bertaratutako edo ordezkatutako kideen abstentzioa ez da eragozpen izango aho batez hartu beharrekoak diren Kontseiluaren erabakiak hartzeko.

III-344. ARTIKULUA

Estatu kideetako Gobernuetako Ordezkari Iraunkorrek osatutako Komitea arduratuko da Kontseiluaren lanak prestatzeaz eta Kontseiluak bere gain uzten dituen lanak egiteaz.

Komiteak prozeduraren gaineko erabakiak hartu ahal izango ditu, Kontseiluaren barne-erregelamenduan ezarritako kasuetan.

Idazkaritza Nagusi baten laguntza izango du Kontseiluak; Kontseiluak izendatutako idazkari nagusi baten ardurapean egongo da Idazkaritza Nagusia.

Kontseiluak erabakiko du, gehiengo soilez, Idazkaritza Nagusiaren antolaketa.

Kontseiluak gehiengo soilez erabakiko du prozedura-gaiei buruz, eta, halaber, gehiengo soilez onartuko bere barne-erregelamendua.

III-345. ARTIKULUA

Kontseiluak, gehiengo soilez, Batzordeari eskatu ahal izango dio helburu erkideak betetzeko egoki iritzitako azterlan guztiak egin ditzan, eta egoki diren proposamenak aurkez diezazkion.

Baldin eta Batzordeak ez badu proposamenik aurkezten, horren arrazoiak jakinaraziko dizkio Kontseiluari.

III-346. ARTIKULUA

Konstituzioan aurreikusten diren komiteen estatutuak ezartzeko europar erabakiak hartuko ditu Kontseiluak.

Gehiengo soilez erabakiko du, Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda.

4. azpiatala

Europako Batzordea

III-347. ARTIKULUA

Batzordeko kideek ez dute parte hartuko beren eginkizunekin bateraezina den ezein egintzatan.

Estatu kideek errespetatu egingo dute haien independentzia eta ez dira saiatuko haiengan eragiten, haiek beren eginkizunetan ari direla.

Batzordeko kideak, beren agintaldian, ezin izango dira beste inolako lanbide-jardueratan aritu, ordaindua izan zein ez.

Auzitegiko kideek beren eginkizunak onartzen dituztenean, beren kargutik sortutako betebeharrak errespetatuko dituztela aginduko dute zinez, bai beren agintaldiak dirauen artean eta bai hori amaitu eta gero ere, batez ere beren agintaldia amaitu eta gero zenbait eginkizun edo onura onartzeko orduan zintzotasun. eta diskrezio.eginbeharrak betetzeko.

Betebehar horiek bete ezean, Justizia Auzitegiak Batzordeko kide hori kargutik kendu ahal izango du III-349. artikuluan jasotako eran, edo pentsiorako eskubideaz edo horren ordezko beste edozein onuraz gabetu ahal izango du, Kontseiluak, gehiengo soilez erabakita, edo Batzordeak hala eskatzen badiote.

III-348. ARTIKULUA

Aldikako berrikuntza-kasuak eta heriotza-kasuak alde batera utzita, Batzordeko kideen agintaldia banan-banan amaituko da, bakoitzak bere borondatez dimisioa aurkezten duenean, edo kargua uztera behartzen dutenean.

Kargua bere borondatez utzi duen kide hori, edo kargua uztera behartu duten hori edo hil egin den hori, nazionalitate bereko beste kide berri batek ordezkatuko du agintaldia amaitzeko geratzen den denboran; Kontseiluak izendatuko du, Batzordeko lehendakariarekin ados jarrita, Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda, eta I-26. artikuluaren 4. paragrafoan ezarritako irizpideen arabera.

Kontseiluak, aho batez eta Batzordeko lehendakariak proposatuta, kargu hori bete gabe uzteko erabakia hartu ahal izango du, batez ere, hari zegokion agintaldia amaitzeko denbora gutxi geratzen denean.

Lehendakariak dimisioa aurkezten badu, edo kargutik kentzen badute edo hil egiten bada, ordeztu egingo dute agintaldia amaitzeko geratzen den denborarako, I-27. artikuluaren 1. paragrafoan ezarritakoaren arabera.

Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak dimisioa aurkezten badu, edo kargutik kentzen badute edo hil egiten bada, ordeztu egingo dute agintaldia amaitzeko geratzen den denborarako, I-28. artikuluaren 1. paragrafoan ezarritakoaren arabera.

Baldin eta Batzordeko kide guztiek dimisioa aurkezten badute, karguan jarraituko dute ohiko administrazio-kudeaketa egiten, harik eta agintaldia amaitzeko geratzen den denborarako ordezten dituzten arte, I-26 eta I-27. artikuluetan ezarritakoaren arabera.

III-349. ARTIKULUA

Baldin eta Batzordeko kide batek bere eginkizunetan jarduteko beharrezko diren betekizunak betetzeari uzten badio edo falta astun bat egiten badu, Justizia Auzitegiak kargutik kendu ahal izango du, Kontseiluak, gehiengo soilez erabakita, edo Batzordeak hala eskatzen badiote.

III-350. ARTIKULUA

Batzordeari dagozkion erantzukizunak Batzordeko lehendakariak egituratu eta banatuko ditu Batzordeko kideen artean, I-27. artikuluaren 3. paragrafoan xedatutakoaren arabera, eta I-28. artikuluaren 4. paragrafoari kalterik egin gabe. Lehendakariak erantzukizun horiek berrantolatu ahal izango ditu agintaldian zehar.

Lehendakariak esleitu dizkien eginkizunak bete beharko dituzte Batzordeko kideek, haren agintaritzapean.

III-351. ARTIKULUA

Batzordeak kideen gehiengoarekin hartuko ditu erabakiak.

Barne-erregelamenduak ezarriko du zein quorum behar den.

III-352. ARTIKULUA

Batzordeak barne-erregelamendu bat onartuko du bere funtzionamendua eta bere zerbitzuena ziurtatzeko.

Batzordeak argitaratu egingo du erregelamendu hori.

Batzordeak urtero argitaratuko du Batasunaren jarduerei buruzko txosten orokorra, Europako Parlamentuko bilkura-aldia ireki baino hilabete lehenago gutxienez.

5. azpiatala

Europar Batasuneko Justizia Auzitegia

III-353. ARTIKULUA

Justizia Auzitegiak salan, Sala Nagusian edo Osoko Bilkuran jardungo du, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren estatutuak ezarritakoaren arabera.

III-354. ARTIKULUA

Justizia Auzitegiak zortzi abokatu nagusiren laguntza edukiko du.

Justizia Auzitegiak eskatzen badu, Kontseiluak, aho batez, abokatu nagusien kopurua gehitzeko europar erabaki bat har dezake.

Abokatu nagusiaren eginkizuna hau izango da: inpartzialtasun eta independentzia osoz, arrazoitutako ondorioak aurkeztea jendaurrean, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren estatutuaren arabera abokatu nagusiaren esku-hartzea behar duten auzien gainean.

III-355. ARTIKULUA

Justizia Auzitegiko epaileak eta abokatu nagusiak estatu kideetako gobernuek izendatuko dituzte, elkarren arteko adostasunez, III-357. artikuluan aipatzen den komiteari aurretiaz kontsulta eginda; independentzia-berme osoa eskaini behar dute hautagai izan daitezkeenek, eta beren herrialdeetan jurisdikzio-eginkizun gorenak betetzeko eskatzen diren betekizunak bete behar dituzte, edo ospe handiko legelari izan behar dute.

Hiru urtetik behin aldatuko dira epaileak eta abokatu nagusiak, zatika, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiko estatutuan ezarritako eran.

Epaileek beren artean aukeratuko dute Justizia Auzitegiko lehendakaria, hiru urteko agintaldi baterako.

Agintaldi hori berritu egin ahal izango da.

Justizia Auzitegiak ezarriko du bere prozedura-erregelamendua.

Erregelamendua Kontseiluari aurkeztuko zaio, onar dezan.

III-356. ARTIKULUA

Auzitegi Orokorreko epaile-kopurua Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren estatutuaren bidez ezarriko da.

Auzitegi Orokorrak abokatu nagusien laguntza eduki dezala xeda dezake estatutuak.

Independentzia-berme osoa eskain dezaketen eta jurisdikzio-eginkizun gorenak betetzeko beharrezkoa den gaitasuna daukaten pertsonen artean hautatuko dira Auzitegi Orokorreko kideak.

Estatu kideetako gobernuek izendatuko dituzte elkarren arteko adostasunez, III-357. artikuluan aipatzen den komiteari aurretiaz kontsulta eginda.

Auzitegi Orokorra hiru urterik behin berrituko da, zatika.

Epaileek beren artean aukeratuko dute Auzitegi Orokorreko lehendakaria, hiru urteko agintaldi baterako.

Agintaldi hori berritu egin ahal izango da.

Auzitegi Orokorrak bere prozedura-erregelamendua ezarriko du Justizia Auzitegiarekin ados jarrita.

Erregelamendua Kontseiluari aurkeztuko zaio, onar dezan.

Estatutuak kontrakoa xedatu ezean, Konstituzioan Justizia Auzitegiari buruz ezarritako xedapenak Auzitegi Orokorrari ere aplikatu ahal izango zaizkio.

III-357. ARTIKULUA

Komite bat eratuko da, hautagaiek Justizia Auzitegiko eta Auzitegi Orokorreko epaile eta abokatu nagusien eginkizunak betetzeko duten egokitasunari buruz iritzia eman dezan estatu kideetako gobernuek III.355 eta III.356. artikuluei jarraiki izendapenik egin baino lehen.

Komitea zazpi pertsonak osatuko dute; kideok Justizia Auzitegi eta Auzitegi Orokorreko kide ohien, estatu kideetako gorengo jurisdikzio.organoetako kideen eta ospe handiko legelarien artean aukeratuko dira, eta horietako bat Europako Parlamentuak aukeratuko du.

Kontseiluak europar erabaki bat onartuko du, komitearen funtzionatzeko arauak ezarriko dituena, baita bertako kideak izendatzeko beste europar erabaki bat ere.

Kontseiluak Justizia Auzitegiko lehendakariaren ekimenez erabakiko du.

III-358. ARTIKULUA

Auzitegi Orokorrak izango du III-365, III-367, III-370, III-372 eta III-374. artikuluetan agertzen diren errekurtsoez lehen auzialdian arduratzeko eskumena; salbuespen izango dira, hala ere, III-359. artikulua aplikatuz sortutako auzitegi espezializatu bati esleitutakoak eta Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren estatutuak Justizia Auzitegiarentzat gordetakoak.

Estatutuak, bestalde, eskumenak eman ahal izango dizkio Auzitegi Orokorrari beste errekurtso.kategoria batzuetan.

Paragrafo honen indarrez Auzitegi Orokorrak emandako ebazpenen kontra kasazio.errekurtsoa aurkeztu ahal izango zaio Justizia Auzitegiari, zuzenbide.arazoetara mugatuta, estatutuan finkatutako baldintzetan eta bertan ezarritako mugen barruan.

Auzitegi Orokorrak izango du auzitegi espezializatuen ebazpenen kontra aurkezten diren errekurtsoez arduratzeko eskumena.

Paragrafo honen indarrez Auzitegi Orokorrak emandako ebazpenak Justizia Auzitegiak aztertu ahal izango ditu aparteko izaeraz, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren estatutuak finkatutako baldintzetan eta bertan ezarritako mugen barruan, baldin eta Batasuneko Zuzenbidearen batasuna edo koherentzia hausteko arriskua larria bada.

Tratatu honetako III-369. artikuluaren indarrez jarritako epaitu aurreko arazoez arduratzeko eskumenak ditu Auzitegi Orokorrak, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren estatutuak zehaztutako gai zehatzei buruz.

Auzitegi Orokorrak, aldiz, gairen batek Batasuneko Zuzenbidearen batasunari edo koherentziari eragin diezaiokeen printzipiozko ebazpenen bat behar duela irizten badio, gaia Justizia Auzitegiari bidali ahal izango dio, azken horrek erabaki dezan.

Epaitu aurreko arazoez Auzitegi Orokorrak emandako ebazpenak Justizia Auzitegiak aztertu ahal izango ditu aparteko izaeraz, estatutuak finkatutako baldintzetan eta bertan ezarritako mugen barruan, baldin eta Batasuneko Zuzenbidearen batasuna edo koherentzia hausteko arriskua larria bada.

III-359. ARTIKULUA

Europar legearen bidez Auzitegi Orokorrari atxikitako auzitegi espezializatuak sortu ahal izango dira, gai zehatz batzuei buruz jarritako zenbait errekurtso.kategoriaz lehen auzialdian arduratu daitezen.

Lege hori onetsiko da, bai Batzordearen proposamenez eta Justizia Auzitegiari aurretiaz kontsulta eginda, bai Justizia Auzitegiaren ekimenez eta Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda.

Auzitegi espezializaturen bat sortzeko emandako europar legean finkatuko dira auzitegi horren osaerari buruzko arauak, eta bertan zehaztuko da auzitegiari emandako eskurantzen irispidea ere.

Auzitegi espezializatuek emandako ebazpenen kontra kasazio.errekurtsoa aurkeztu ahal izango zaio Auzitegi Orokorrari, zuzenbide.arazoetara mugatuta; baina auzitegi espezializatua sorrarazteko europar legean horrela jasota datorrenean, gertakariei buruzko apelazio.errekurtsoa ere aurkeztu ahal izango da.

Auzitegi espezializatuetako kideak beren independentziaren berme osoa adierazi, eta, beren jurisdikzio.eginkizunak betetzeko beharrezko gaitasuna duten pertsonen artean aukeratuko dira.

Kontseiluak izendatuko ditu, aho batez.

Auzitegi espezializatuek Justizia Auzitegiarekin bat etorriz onartuko dute beren prozedura.erregelamendua.

Erregelamendua Kontseiluari aurkeztuko zaio, onar dezan.

Auzitegi espezializatua sorrarazten duen europar legeak bestela xedatu ezean, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari buruz Konstituzioan dauden xedapenak eta Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren estatutuko xedapenak auzitegi espezializatuei aplikatuko zaizkie.

Estatutuko I. titulua eta bertako 64. artikulua beti aplikatuko zaizkie auzitegi espezializatuei.

III-360. ARTIKULUA

Batzordearen ustez, estatu kideren batek Konstituzioaren indarrez dagokion betebeharren bat bete gabe utzi badu, irizpen arrazoitua egingo du Batzordeak gai horren gainean, aipatutako estatuari bere oharrak aurkezteko aukera eman ondoren.

Baldin eta estatu hori, Batzordeak zehaztutako epean, irizpen horretara lotzen ez bada, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari aurkeztu ahal izango dio auzia Batzordeak.

III-361. ARTIKULUA

Edozein estatu kidek jo dezake Europar Batasuneko Justizia Auzitegira, baldin eta beste estatu kideren batek Konstituzioaren indarrez dagokion betebeharren bat bete gabe utzi duela uste badu.

Estatu kide batek beste estatu kide baten aurka errekurtsoa jarri baino lehen, lehenengoaren ustez bigarrenak Konstituzioaren indarrez dagokion betebeharren bat bete gabe utzi duelako, errekurtsogileak Batzordeari aurkeztu behar dio gaia.

Batzordeak irizpen arrazoitua emango du, estatu interesdunek kontraesan.prozeduraz, bai idatziz eta bai hitzez, beren oharrak egiteko aukera izan eta gero.

Batzordeak ez badu irizpenik eman, eskabidea egin zenetik eta hiru hilabeteko epean, irizpen gabezia ez da eragozpen izango gaia Auzitegiari aurkezteko.

III-362. ARTIKULUA

Baldin eta estatu kideren batek Konstituzioaren indarrez dagozkion betebeharretakoren bat bete gabe utzi duela deklaratzen badu Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak, Auzitegiaren epaia betetzeko beharrezko neurriak hartu beharko ditu estatu horrek.

Batzordeak irizten badio dagokion estatu kideak ez dituela hartu 1. paragrafoan aipatzen den epaia betetzeko beharrezkoak diren neurriak, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari aurkeztu ahal izango dio auzia, aipatutako estatuari bere oharrak aurkezteko aukera eman ondoren.

Batzordeak zehaztuko du zein den, inguruabarren arabera Batzordeak egoki iritzi, eta estatu kide horrek ordaindu behar duen oroharreko zenbatekoaren edo hertsatzeko isunaren kopurua.

Baldin eta Auzitegiak deklaratzen badu estatu kide horrek ez duela Auzitegiaren epaia bete, oroharreko zenbateko bat edo hertsatzeko isun bat ordaindu beharra ezarri ahal izango dio.

Prozedura hori halaxe izango da, III.361. artikuluari kalterik egin gabe.

Batzordeak, III-360. artikulua betez, errekurtso bat aurkezten badu Europar Batasuneko Justizia Auzitegian, Batzordearen ustez dagokion estatu kideak ez duelako bete europar esparru.lege baten transposizioa egiteko neurrien berri emateko betebeharra, bada, Batzordeak, egoki iritziz gero, estatu kide horrek ordaindu behar duen oroharreko zenbatekoaren edo hertsatzeko isunaren kopurua adieraz dezake, Batzordearen iritziz inguruabarrei egokitzen zaiena.

Auzitegiak egiaztatuz gero ez dela eginbehar hori bete, oroharreko zenbateko bat edo hertsatzeko isun bat ordaindu beharra ezar diezaioke estatu kideari, Batzordeak zenbateko horrentzat adierazitako mugen barruan.

Ordaintzeko betebeharra Auzitegiak epaian ezarritako egunean hasiko da eragina izaten.

III-363. ARTIKULUA

Kontseiluaren europar legeek edo erregelamenduek jurisdikzio.eskumen osoa eman diezaiokete Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari lege edo erregelamendu horietan jasotako zehapenei buruz.

III-364. ARTIKULUA

Konstituzioko gainerako xedapenei kalterik egin gabe, Konstituzioaren indarrez onartzen diren egintzen, jabetza intelektualaren eta industrialaren Europako tituluak sortzen dituztenen, aplikazioaren inguruan sortzen diren auziak ebazteko eskumena eslei diezaioke europar legeak Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari, legean bertan zehazten den neurrian.

III-365. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak ondokoen legezkotasuna kontrolatuko du: europar lege eta esparru.legeena; Kontseiluaren, Batzordearen eta Europako Banku Zentralaren egintzena, gomendioak edo irizpenak ez badira; eta beste batzuen aurrean ondorio juridikoak sorrarazteko diren Europako Parlamentuaren eta Kontseilu Europarraren egintzena ere bai.

Batasuneko organo edo organismoek beste batzuen aurrean ondorio juridikoak sorrarazteko onartuko dituzten egintzen legezkotasuna ere kontrolatuko du.

Lehenengo paragrafoaren ondorioetarako, estatu kideren batek, Europako Parlamentuak, Kontseiluak edo Batzordeak jarritako errekurtsoei buruz ebazteko eskumena izango du Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak, ondorengoak arrazoi direla jarritakoak direnean: eskumenik eza, formazko funtsezko akatsak, Konstituzioa urratzea, edo Konstituzioa betetzeko edozein arau juridiko haustea, edo boterea desbideratzea.

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak, 1. eta 2. paragrafoetan jasotako baldintzetan, Kontu Auzitegiak, Europako Banku Zentralak eta Eskualdeetako Komiteak beren prerrogatibak babesteko jarritako errekurtsoei buruz ebazteko eskumena edukiko du.

Pertsona fisiko edo juridiko orok jar ditzake errekurtsoak, 1. eta 2. paragrafoetan jasotzen diren baldintzetan, pertsona horri zuzendutako egintzen kontra edo berari zuzenean eta bakarrean eragiten diotenen kontra, eta berari zuzenean eragiten dioten eta betearazteko neurririk ez duten erregelamenduzko egintzen kontra ere bai.

Batasuneko organoak edo organismoak sortzen dituzten egintzetan baldintza eta prozedura zehatzak jaso daitezke pertsona fisiko edo juridikoengan ondorio juridikoak sorrarazteko organo edo organismo horiek onartzen dituzten egintzen kontra pertsona fisiko edo juridiko horiek aurkezten dituzten errekurtsoentzat.

Artikulu honetan aipatzen diren errekurtsoak bi hilabeteko epean aurkeztu behar dira, kasuen arabera, egintza argitaratu zenetik, demandatzaileari jakinarazi zitzaionetik, edo, jakinarazpenik egin ezean, demandatzaileak egintzaren berri izan duenetik kontatzen hasita.

III-366. ARTIKULUA

Errekurtsoak oinarririk badauka, aurkapena jasotako egintza hori deuseza eta inolako baliorik eta ondoriorik gabea dela deklaratuko du Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak.

Halere, beharrezkoa irizten badio, adierazita utziko ditu deuseza dela deklaratutako egintzatik zein ondorio hartu behar diren behin betikotzat.

III-367. ARTIKULUA

Baldin eta, Konstituzioa urratuz, Europako Parlamentuak, Kontseilu Europarrak, Kontseiluak, Batzordeak edo Europako Banku Zentralak erabakitzeari huts egiten badiote, estatu kideek eta Batasuneko gainerako instituzioek Europar Batasuneko Justizia Auzitegian errekurtsoa aurkeztu ahal izango dute urratze hori gertatu dela deklara dezan.

Erabakitzeari huts egiten dioten Batasuneko organo eta organismoei aplikatuko zaie artikulu hau, baldintza berberetan.

Kasuan kasuko instituzio, organo edo organismoari jardun dezala aurrez eskatu zaionean, orduan bakarrik onartu ahal izango da errekurtso hori.

Errekerimendu horren ondoren bi hilabeteko epea igarota, instituzio, organo edo organismoak bere jarrera zehaztu ez badu, bi hilabeteko beste epe bat izango da errekurtsoa aurkeztu ahal izateko.

Pertsona fisiko edo juridiko orok kexa.errekurtsoa jar diezaioke Auzitegiari, lehen eta bigarren lerrokadetan aipatutako baldintzetan, Batasuneko instituzio, organo edo organismoetako batek gomendioaz edo irizpenaz bestelako egintzarik zuzendu ez diola.eta arrazoi hartuta.

III-368. ARTIKULUA

Instituzio, organo edo organismo batek erabakitzeari huts egin izana Konstituzioaren kontrakoa dela deklaratu denean, edo sortu duen egintza bat deuseztatu denean, nahitaez hartu beharko ditu Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren epaia betetzeko hartu beharreko neurriak.

Betebehar hori halaxe izango da, III-431. artikuluko bigarren lerrokada aplikatzetik sor daitekeenari kalterik egin gabe.

III-369. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak eskumena dauka, epaitu aurreko arazoen kasuan, ebazpena emateko:

Konstituzioaren interpretazioaz;

Batasuneko instituzio, organo edo organismoek onartutako egintzen baliozkotasunaz eta interpretazioaz.

Estatu kideren bateko jurisdikzio.organoren bati era horretako arazoren bat aurkezten bazaio, organo horrek, bere epaitza emateko beharrezkotzat jotzen badu gaiaren gaineko erabakiren bat, Auzitegiari eska diezaioke arazoaz erabaki bat hartzea.

Estatu barruko jurisdikzio.organo batean oraindik erabaki gabe dagoen gai baten gainean era horretako arazoren bat aurkezten denean, eta organo horren ebazpenek barne-zuzenbidean ezin badute gero beste auzibidezko errekurtsorik jaso, Auzitegiaren menpe jarri behar du auzia organo horrek.

Estatu barruko jurisdikzio.organo batean oraindik erabaki gabe dagoen gai baten gainean era horretako arazoren bat aurkezten denean, askatasun-gabetuta dagoen pertsona bati buruz, Auzitegiak albait arinen erabaki behar du.

III-370. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak dauka III-431. artikuluko bigarren eta hirugarren lerrokadetan adierazten diren kalteak konpontzeari buruz sor daitezkeen auziez arduratzeko eskumena.

III-371. ARTIKULUA

Justizia Auzitegiak dauka Kontseilu Europarrak edo Kontseiluak I-59. artikuluaren indarrez onartutako egintza baten legezkotasunari buruz erabakitzeko eskumena, soilik Kontseilu Europarraren edo Kontseiluaren egiaztapenaren xede den estatu kideak eskatuta, eta bakarrik aipatu artikulu horretan zehaztutako prozedurako xedapenen errespetuari dagokionez.

Eskaera hori aurkezteko hilabeteko epea dago, egiaztapenetik zenbatzen hasita.

Auzitegiak hilabeteko epean erabakiko du, eskaera egiten denetik zenbatzen hasita.

III-372. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak dauka Batasunaren eta bere agenteen artean sor daitezkeen auzietan erabakitzeko eskumena, Batasuneko funtzionarioen estatutuak eta Batasuneko beste agenteei aplikatu beharreko erregimenak ezartzen dituzten muga eta baldintzekin.

III-373. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak dauka, jarraian aipatzen diren mugen barruan, auzi hauei buruz erabakitzeko eskumena:

Europako Inbertsio Bankuaren estatutuetatik sortuta, estatu kideek dituzten betebeharrak bete ote dituzten erabakitzeko.

Gai horri buruz, III-360. artikuluak Batzordeari ematen dizkion ahalak edukiko ditu Bankuko administrazio-kontseiluak;

Europako Inbertsio Bankuko gobernadore-kontseiluaren akordioez erabakitzeko.

Gai horren gainean, bai edozein estatu kidek, bai Batzordeak eta Bankuko administrazio-kontseiluak jar ditzakete errekurtsoak, III-365. artikuluan zehazten diren baldintzetan;

Europako Inbertsio Bankuko Administrazio Kontseiluaren akordioez erabakitzeko.

Akordio horien kontra, estatu kideek edo Batzordeak baino ezin dute errekurtsorik jarri, III-365. artikuluan ezarritako baldintzetan, eta Bankuaren estatutuetako 19. artikuluko 2., 5., 6. eta 7. paragrafoetan zehazten den prozeduran formazko akatsen bat dela.eta bakarrik;

Konstituziotik eta Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuetatik sortuta, estatuetako banku zentralek dituzten betebeharrak bete ote dituzten erabakitzeko.

Gai horri buruz, III-360. artikuluak estatu kideak direla.eta Batzordeari ematen dizkion ahalak edukiko ditu Europako Banku Zentralaren Gobernu Kontseiluak, estatuetako banku zentralen gainetik.

Baldin eta estatu kideren bateko banku zentralak Konstituzioaren indarrez dagozkion betebeharretakoren bat bete gabe utzi duela deklaratzen badu Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak, Auzitegiaren epaia betetzeko beharrezko neurriak hartu beharko ditu banku horrek.

III-374. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak erabakitzeko eskumena edukiko du, Batasunak nahiz Batasunaren kontura egindako Zuzenbide publiko zein Zuzenbide pribatuko kontratu batean jasotako arbitraje.klausula baten indarrez.

III-375. ARTIKULUA

Konstituzioak Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari emandako eskumenei kalterik egin gabe, Batasuna alderdietako bat dela sortutako auziak, arrazoia bera izanda, ezin izango dira estatuen jurisdikziokoak diren eskumenetatik kanpo utzi.

Estatu kideek konpromisoa hartu dute Konstituzioa interpretatu edo aplikatzeko eztabaidak ez dituztela Konstituzioan bertan ezarritakoez bestelako irtenbide.prozeduraren menpe jarriko.

Konstituzioaren xedea dela.eta estatu kideen artean sortutako edozein eztabaidaz erabakitzeko eskumena dauka Justizia Auzitegiak, konpromiso bati jarraiki berari aurkezten bazaio eztabaida hori.

III-376. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak ez du edukiko eskumenik I-40 eta I-41. artikuluez erabakitzeko, ez atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen inguruko V. tituluko II. kapituluko xedapenez, ez eta III-293. artikuluaz ere, atzerri- eta segurtasun-politika erkideari dagokion neurrian.

Nolanahi ere, Justizia Auzitegiak izango du eskumena III.308. artikulua errespetatzen dela kontrolatzeko, eta III-365. artikuluko 4. paragrafoan adierazten diren baldintzetan aurkezten diren errekurtsoez erabakitzeko ere bai. Errekurtso horiek Kontseiluak, V. tituluko II. kapituluari jarraiki, pertsona fisiko edo juridikoen ahalmenak gutxitzeko neurriak ezartze aldera onartzen dituen europar erabakien legezkotasunaren kontrolari buruzkoak izango dira.

III-377. ARTIKULUA

Askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparruari buruzko III. tituluko IV. kapituluko 4. eta 5. ataletako xedapenak direla.eta dituen eskurantzak gauzatzean, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak ez dauka eskumenik estatu kideren bateko poliziak edo legea aplikarazteko ardura daukaten beste zerbitzuek egindako operazioen baliozkotasuna edo heinekotasuna kontrolatzeko, ezta estatu kideek ordena publikoa zaintzeko eta barne.segurtasuna babesteko dituzten erantzukizunak betetzean egindakoez iritzia emateko ere.

III-378. ARTIKULUA

III-365. artikuluko 6. paragrafoan jasotako epea amaituta egon arren, Batasuneko instituzio, organo edo organismo batek onartutako irispide orokorreko egintzaren bat auzitan jartzen duen auziren batean alderdi den edonork jo ahal izango du Europar Batasuneko Justizia Auzitegira, III-365. artikuluko 2. paragrafoan jasotako arrazoiak direla.eta egintza hori aplika ezinezkoa dela alegatuz.

III-379. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari aurkeztutako errekurtsoek ez dute etete.ondoriorik edukiko.

Hala ere, Auzitegiak, horrela egitea eskatzen duten inguruabarrak daudela irizten badio, aurkapena jasotako egintza etetea agindu ahal izango du.

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak beharrezkoak diren behin.behineko neurriak har ditzake berari aurkeztutako arazoetan.

III-380. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren epaiek betearazteko indarra edukiko dute III-401. artikuluak ezarritako baldintzetan.

III-381. ARTIKULUA

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren estatutua protokolo batean ezarriko da.

Estatutuko xedapenak, I. titulua eta 64. artikulua salbu, europar lege baten bidez aldatu ahal izango dira. Lege hori onetsiko da, bai Justizia Auzitegiak eskatuta eta Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda, bai Batzordeak proposatuta eta Justizia Auzitegiari aurretiaz kontsulta eginda.

6. azpiatala

Europako Banku Zentrala

III-382. ARTIKULUA

Europako Banku Zentraleko Gobernu Kontseilua Europako Banku Zentraleko Batzorde Betearazleko kideek eta III-197. artikuluaren araberako salbuespen bati helduta ez dauden estatu kideetako banku zentraletako gobernadoreek osatuko dute.

Batzorde Betearazlea lehendakariak, lehendakariordeak eta beste lau kidek osatuko dute.

Lehendakaria, lehendakariordea eta Batzorde Betearazleko gainerako kideak Kontseilu Europarrak izendatuko ditu, gehiengo kualifikatuz, diru.gaietan edo bankuko gaietan ospe handia eta lanbide.esperientzia zabala lortu duten pertsonen artean, Kontseiluaren gomendioz eta Europako Parlamentuari eta Europako Banku Zentraleko Gobernu Kontseiluari aurretiaz kontsulta eginda.

Kideon agintaldia zortzi urtekoa izango da, eta ezin izango da berritu.

Estatu kideetako herritarrak baino ezin dira izan Batzorde Betearazleko kide.

III-383. ARTIKULUA

Kontseiluko lehendakariak eta Batzordeko kide batek Europako Banku Zentraleko Gobernu Kontseiluaren bileretan parte hartu ahal izango dute, baina boto.eskubiderik gabe.

Kontseiluko lehendakariak mozioa aurkeztu ahal izango dio Europako Banku Zentraleko Gobernu Kontseiluari, eztabaidatu dezan.

Banku Zentralen Europako Sistemaren helburuei eta eginkizunei buruzko gaiak eztabaidatzeko diren Kontseiluaren bileretan parte hartzeko gonbit egingo zaio Europako Banku Zentraleko lehendakariari.

Europako Banku Zentralak urtero txostena bidaliko die Europako Parlamentuari, Kontseilu Europarrari, Kontseiluari eta Batzordeari, Banku Zentralen Europako Sistemaren jarduerak eta aurreko urteko eta urte bereko diru.politikak direla.eta.

Europako Banku Zentraleko lehendakariak Kontseiluari eta Europako Parlamentuari aurkeztuko die txosten hori, eta azken horrek txostenari buruzko eztabaida orokorra egin ahal izango du.

Europako Banku Zentraleko lehendakaria eta Batzorde Betearazleko gainerako kideak, Europako Parlamentuak eskatuta edo beren ekimenez, Europako Parlamentuko organo eskudunen aurrean agertu ahal izango dira.

7. azpiatala

Kontu Auzitegia

III-384. ARTIKULUA

Kontu Auzitegiak aztertuko ditu Batasunaren sarrera eta gastu guztien kontuak.

Orobat, Batasunak sortzen duen organo eta organismo guztien sarrera eta gastu guztien kontuak ere aztertuko ditu, salbu eta organo edo organismo hori sortzeko egintzan azterketa alde batera uzten bada.

Kontu Auzitegiak adierazpena aurkeztuko die Europako Parlamentuari eta Kontseiluari kontuen fidagarritasunari buruz, eta dagozkien eragiketen legezkotasunari eta zuzentasunari buruz; adierazpen hori Europar Batasunaren Aldizkari Ofizialean argitaratuko da.

Batasunaren jardunaren eremu nagusi bakoitzari buruzko ohar zehatzekin osa daiteke arestian aipatutako adierazpena.

Kontu Auzitegiak sarreren eta gastuen legezkotasuna eta zuzentasuna aztertuko ditu, baita finantzen kudeaketa ona bermatu ere.

Hori egitean, bereziki, irregulartasun guztien berri emango du.

Likidazioak eta Batasunari emandako kopuruak oinarri direla egingo da sarreren kontrola.

Bereganatutako konpromisoak eta egindako ordainketak oinarri direla egingo da gastuen kontrola.

Kontrol.mota biok dena delako aurrekontu.ekitaldiko kontuak itxi aurretik egin daitezke.

Kontabilitateko agirietan oinarrituta egingo da kontrola; eta, beharrezkoa bada, beste instituzioen bulegoetan, edo Batasunaren izenean sarrerak edo gastuak kudeatzen dituen edozein organo edo organismoren bulegoetan, eta estatu kideetan, aurrekontuko funtsak jasotzen dituen edozein pertsona fisiko zein juridikoren bulegoak barnean hartuta.

Kontrola, estatu kideetan, estatuko kontrol.instituzioekin lankidetzan arituz egingo da, edo, instituzio horiek beharrezko eskumenik ez badaukate, estatuan eskumenak dauzkaten zerbitzuekin lankidetzan arituz.

Kontu Auzitegia eta estatu kideetako kontrol.instituzioak lankidetzan arituko dira, elkarrenganako konfiantzaz, eta batak bestearen independentzia errespetatuta.

Instituzio edo zerbitzu horiek, baldin eta aipatutako kontrola egiten parte hartzeko asmorik badaukate, Kontu Auzitegiari jakinarazi behar diote.

Kontu Auzitegiak eskatuta, bere eginbeharrak betetzeko beharrezko dituen agiri edo informazio guztiak emango dizkiote auzitegi horri beste instituzioek, Batasunaren izenean sarrerak eta gastuak kudeatzen dituzten organo edo organismo guztiek, aurrekontuko funtsak jasotzen dituzten pertsona fisiko zein juridiko guztiek, eta estatuko kontrol.instituzioek, edo, instituzio horiek beharrezko eskumenik ez badaukate, estatuan eskumenak dituzten zerbitzuek.

Batasunaren sarrerak eta gastuak kudeatzean Europako Inbertsio Bankuak duen jardunari dagokionez, Bankuak dauzkan informazioetara iristeko Kontu Auzitegiak daukan eskubidea Kontu Auzitegiaren, Bankuaren eta Batzordearen artean lotutako akordioan arautuko da.

Akordio hori lortu ez arren, Bankuak kudeatzen dituen Batasunaren sarrerak eta gastuak kontrolatzeko beharrezko informazioetara iritsi ahal izango da Kontu Auzitegia.

Kontu Auzitegiak, ekitaldi bakoitza itxi eta gero, urteko txostena egingo du.

Txosten hori Batasuneko instituzioetara bidaliko da eta Europar Batasunaren Aldizkari Ofizialean argitaratuko da, Kontu Auzitegiak egindako oharrei instituzio horiek emandako erantzunekin batera.

Kontu Auzitegiak, halaber, noiznahi aurkez ditzake bere oharrak, arazo partikularrei buruzko txosten bereziak eginez, eta irizpenak ere eman ditzake, gainerako instituziotakoren batek eskatuta.

Kontu Auzitegiak bere urteko txostenak, txosten bereziak edo irizpenak onartzeko, auzitegia osatzen duten kideen gehiengoa behar du.

Hala ere, salak sor ditzake bere baitan, zenbait txosten. edo irizpen.mota onartzeko, Auzitegiaren barne.erregelamenduan zehaztutako baldintzetan.

Kontu Auzitegiak Europako Parlamentuari eta Kontseiluari lagunduko die aurrekontua nola gauzatu den kontrolatzeko lanetan.

Kontu Auzitegiak onartuko du bere barne.erregelamendua.

Erregelamendua Kontseiluari aurkeztuko zaio, onar dezan.

III-385. ARTIKULUA

Estatu bakoitzean kanpoko kontrol.instituzioetan parte hartzen ari diren edo aritu izan diren, zein eginkizun horretarako berariazko moduz prestatutako pertsonen artean hautatuko dira Kontu Auzitegiko kideak.

Independentzia.berme osoa agertu behar dute pertsona horiek.

Sei urterako izendatuko dira Kontu Auzitegiko kideak.

Agintaldi hori berritu egin ahal izango da.

Kideen eta ordezkoen zerrenda estatu kide bakoitzak aurkeztutako proposamenekin bat etorriz egingo da, eta Kontseiluak onartuko du europar erabaki baten bidez.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

Kontu Auzitegiko kideek beren artean hautatuko dute lehendakaria, hiru urteko aldi baterako.

Agintaldi hori berritu egin ahal izango da.

Kontu Auzitegiko kideek, beren eginkizunak betetzean, ezin dute eskatu ez onartu inongo gobernuren ez inongo organismoren jarraibiderik.

Ez dute parte hartuko beren eginkizunekin bateraezina den ezein egintzatan.

Kontu Auzitegiko kideek, beren agintaldian, ezin izango dute beste inolako lanbide.jarduerarik burutu, ez ordaindutakorik, ez ordaindu gaberik.

Aldikako berrikuntza.kasuak eta heriotza.kasuak alde batera utzita, Kontu Auzitegiko kideen agintaldia banan.banan amaituko da, bakoitzak bere borondatez dimisioa aurkezten duenean, edo, 6. paragrafoan xedatutakoarekin bat etorriz, Justizia Auzitegiak kidea kargutik kentzeko deklarazioa egiten duenean.

Agintaldia amaitzeko falta zaion denborarako ordeztuko da Auzitegiko kide hori.

Kargutik kentzen dituzten kasuetan izan ezik, Kontu Auzitegiko kideek karguetan jarraituko dute harik eta ordeztuak izan arte.

Justizia Auzitegiak, Kontu Auzitegiaren eskariz, Kontu Auzitegiko kideek beharrezko baldintzak betetzeari utzi diotela, edo beren karguen ondoriozko betebeharrak bete gabe utzi dituztela deklaratzen duenean, orduan bakarrik kendu ahal izango dituzte kideok beren eginkizunetatik, edo kendu ahal izango dizkiete pentsioa edo ordezko beste edozein onura jasotzeko eskubideak.

2. ATALA

BATASUNEKO ORGANO AHOLKU.EMAILEAK

1. azpiatala

Eskualdeetako Komitea

III-386. ARTIKULUA

Eskualdeetako Komitearen kide.kopurua ez da hirurehun eta berrogeita hamarretik gorakoa izango.

Kontseiluak, aho batez, eta Batzordeak proposatuta, Komitearen osaera ezarriko duen europar erabakia hartuko du.

Eskualdeetako Komiteko kideak, eta beste horrenbeste ordezko, bost urterako izendatuko dira.

Agintaldi hori berritu egin ahal izango da.

Eskualdeetako Komiteko kide bat ere ezin da izan aldi berean Europako Parlamentuko kide.

Kontseiluak europar erabaki baten bidez onartuko du kideen eta ordezkoen zerrenda, hain zuzen ere, estatu kide bakoitzak aurkeztutako proposamenekin bat etorriz egingo dena.

I-32. artikuluko 2. paragrafoan aipatutako agintaldia, kideok proposatzeko beharrezko oinarria izan zena, amaitzen denean, Komiteko kideen agintaldia berehala eta besterik gabe amaituko da, eta, prozedura berberari jarraituz, agintaldi horretan gelditzen den gainerako denborarako ordeztuko dituzte.

III-387. ARTIKULUA

Eskualdeetako Komiteak bertako kideen artean izendatuko ditu lehendakaria eta Mahaia, bi urte eta erdirako.

Komiteko lehendakariak egingo du komitearen bileretarako deia, Europako Parlamentuaren, Kontseiluaren edo Batzordearen eskariz.

Komitea bere ekimenez ere bil daiteke.

Komiteak onartuko du bere barne.erregelamendua.

III-388. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak, Kontseiluak edo Batzordeak aholkua eskatuko diote Eskualdeetako Komiteari, Konstituzioan jasotako kasuetan, baita instituzio horietako batek bidezko iritzi diezaion beste edozein kasutan ere, batez ere mugaz haraindiko lankidetzari dagozkionetan.

Europako Parlamentuak, Kontseiluak edo Batzordeak, beharrezko irizten badiote, epe bat jarriko diote Komiteari bere irizpena aurkez dezan; epea ez da hilabetetik beherakoa izango, lehendakariari horretarako jakinarazpena egiten zaionetik zenbatzen hasita.

Irizpena jaso gabe amaitzen bada finkatutako epea, alde batera utzi ahal izango da irizpena.

Ekonomia eta Gizarte Komiteari aholkua eskatzen zaionean, Europako Parlamentuak, Kontseiluak edo Batzordeak Eskualdeetako Komiteari jakinaraziko diote irizpena eskatu izan dela.

Eskualdeetako Komiteak irizpena egin dezake gai horri buruz, baldin eta eskualdeetako berariazko interesak jokoan daudela irizten badio.

Bidezko irizten dionean, bere ekimenez ere eman dezake irizpena.

Ekonomia eta Gizarte Komitearen irizpena Europako Parlamentuari, Kontseiluari eta Batzordeari bidaliko zaie, eztabaiden aktarekin batera.

2. azpiatala

Ekonomia eta Gizarte Komitea

III-389. ARTIKULUA

Ekonomia eta Gizarte Komiteko kide.kopurua ez da hirurehun eta berrogeita hamarretik gorakoa izango.

Kontseiluak, aho batez, eta Batzordeak proposatuta, Komitearen osaera ezarriko duen europar erabakia hartuko du.

III-390. ARTIKULUA

Ekonomia eta Gizarte Komiteko kideak bost urterako izendatuko dira.

Agintaldi hori berritu egin ahal izango da.

Kideen eta ordezkoen zerrenda estatu kide bakoitzak aurkeztutako proposamenekin bat etorriz egingo da, eta Kontseiluak onartuko du europar erabaki baten bidez.

Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du Kontseiluak.

Batasunaren jardueretan zerikusia duten ekonomia. eta gizarte.arloen eta gizarte zibilaren ordezkaritza betetzen duten Europako erakundeen iritzia ere eskatu ahal izango du.

III-391. ARTIKULUA

Ekonomia eta Gizarte Komiteak bertako kideen artean izendatuko ditu lehendakaria eta Mahaia, bi urte eta erdirako.

Komiteko lehendakariak egingo du komitearen bileretarako deia, Europako Parlamentuaren, Kontseiluaren edo Batzordearen eskariz.

Komitea bere ekimenez ere bil daiteke.

Komiteak onartuko du bere barne.erregelamendua.

III-392. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak, Kontseiluak edo Batzordeak aholkua eskatuko diote Ekonomia eta Gizarte Komiteari, Konstituzioan jasotako kasuetan.

Instituzio horiek bidezko iritzitako gainerako kasu guztietan ere egin ahal izango diote kontsulta Komiteari.

Bidezko irizten diotenean, bere ekimenez ere eman ahal izango du irizpena.

Irizpena jaso gabe amaitzen bada finkatutako epea, alde batera utzi ahal izango da irizpena.

Ekonomia eta Gizarte Komitearen irizpena Europako Parlamentuari, Kontseiluari eta Batzordeari bidaliko zaie, eztabaiden aktarekin batera.

3. ATALA

EUROPAKO INBERTSIO-BANKUA

III-393. ARTIKULUA

Europako Inbertsio Bankuak nortasun juridikoa edukiko du.

Estatu kideak dira bertako kide.

Europako Inbertsio Bankuaren estatutuak protokolo batean ezarriko dira.

Kontseiluaren europar lege batek aldarazi ahal izango ditu Europako Inbertsio Bankuaren estatutuak.

Kontseiluak aho batez erabakiko du, bai Europako Inbertsio Bankuak eskatuta eta Europako Parlamentuari eta Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda, bai Batzordeak proposatuta eta Europako Parlamentuari eta Europako Inbertsio Bankuari aurretiaz kontsulta eginda.

III-394. ARTIKULUA

Europako Inbertsio Bankuaren eginkizuna izango da Batasunaren interesen alde, kapital.merkatuez eta bere baliabide propioez baliatuz, barne.merkatuaren garapen orekatu eta egonkorra lortzen laguntzea.

Bankuak, helburu horrekin, batez ere maileguak eta bermeak emanez, eta irabazteko xederik gabe, proiektu hauen finantzaketa bideratuko du, ekonomiaren arlo guztietan:

garapen txikiena duten eskualdeen garapenerako proiektuak;

enpresak berritzeko edo birmoldatzeko proiektuak, edo barne.merkatua ezartzeko edo horrek funtzionatzeko beharrezko jarduera berriak sortzeko proiektuak, baldin eta, handiak direlako edo beren izaeragatik, estatu kide bakoitzean dauden finantzabideekin oso.osorik finantzatu ezin badira;

estatu kide zenbaitek elkarrekin duten interes erkideko proiektuak, baldin eta, handiak direlako edo beren izaeragatik, estatu kide bakoitzean dauden finantzabideekin oso.osorik finantzatu ezin badira.

Europako Inbertsio Bankuak, bere eginbeharrak betetzean, inbertsio.programak finantzatzeko erraztasunak emango ditu, Batasuneko egitura.funtsetako esku-hartzeekin eta beste finantza.tresna batzuekin batera.

4. ATALA

BATASUNEKO INSTITUZIO, ORGANO ETA

ORGANISMOENTZAKO XEDAPEN ERKIDEAK

III-395. ARTIKULUA

Konstituzioari jarraiki, Kontseiluak, Batzordeak proposatuta, erabakirik hartzen badu, proposamen hori soilik aho batez aldatu ahal izango du, salbu eta I-55. artikuluan, I-56. artikuluan, I-396. artikuluko 10. eta 13. paragrafoetan, III-404. artikuluan eta III-405. artikuluko 2. paragrafoan jasotako kasuetan.

Harik eta Kontseiluak erabakirik hartzen ez duen bitartean, Batzordeak aldatu egin dezake bere proposamena, Batasuneko egintza bat onartzeko bideratutako prozedurek dirauten artean.

III-396. ARTIKULUA

Konstituzioari jarraiki, europar legeak edo esparru.legeak legegintza.prozedura arruntaren bidez onartzen badira, ondoko xedapenak aplikatuko dira.

Batzordeak proposamena aurkeztuko die Europako Parlamentuari eta Kontseiluari.

Lehenengo irakurraldia

Europako Parlamentuak lehenengo irakurraldian onartuko du bere jarrera eta Kontseiluari jakinaraziko dio.

Kontseiluak Europako Parlamentuaren jarrera onartuz gero, kasuan kasuko egintza onartuko da, Europako Parlamentuaren jarrerari dagokion formulazioan.

Kontseiluak ez badu Europako Parlamentuaren jarrera onartzen, lehenengo irakurraldian hartuko du bere jarrera eta Europako Parlamentuari jakinaraziko dio.

Kontseiluak bere jarrera lehenengo irakurraldian hartzeko izan dituen arrazoi guztien berri emango dio osoki Europako Parlamentuari.

Batzordeak bere jarreraren berri emango dio osoki Europako Parlamentuari.

Bigarren irakurraldia

Helarazpen hori gertatu denetik hiru hilabeteko epean, Europako Parlamentuak:

lehenengo irakurraldian onartzen badu Kontseiluaren jarrera edo ez badu inolako erabakirik hartzen, kasuan kasuko egintza onartutzat joko da Kontseiluaren jarrerari dagokion formulazioan;

kideen gehiengoz, atzera botatzen badu Kontseiluak lehenengo irakurraldian hartutako jarrera, proposatutako egintza onartugabetzat joko da;

kideen gehiengoz, zuzenketak proposatzen baditu lehenengo irakurraldian Kontseiluak hartutako jarrerarentzat, horrela aldarazitako testua Kontseiluari eta Batzordeari helaraziko die, eta azken horrek emango du zuzenketei buruzko irizpena.

Europako Parlamentuaren zuzenketak jaso direnetik hiru hilabeteko epean, Kontseiluak, gehiengo kualifikatuz,

zuzenketa horiek guztiak onartzen baditu, kasuan kasuko egintza onartutzat joko da;

zuzenketa horiek guztiak onartzen ez baditu, Kontseiluko lehendakariak, Europako Parlamentuko lehendakariarekin bat etorriz, Adiskidetze Komitearen bilerarako deia egingo du sei asteko epean.

Kontseiluak aho batez hartuko du Batzordearen irizpen negatiboa jaso duten zuzenketei buruzko erabakia.

Adiskidetzea

Adiskidetze Komitea Kontseiluko kideek edo horien ordezkariek eta Europako Parlamentuaren beste horrenbeste ordezkarik osatuko dute, eta bere xedea izango da Europako Parlamentuaren jarreran eta Kontseiluak bigarren irakurraldian hartutako jarreran oinarritutako testu bateratu bati buruzko akordioa lortzea, Komitea deitu zenetik sei asteko epean, eta Kontseiluko kideen edo horien ordezkarien gehiengo kualifikatuz eta Europako Parlamentua ordezkatzen duten kideen gehiengoz.

Batzordeak Adiskidetze Komitearen lanetan hartuko du parte, eta Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren jarrerak hurbiltzen laguntzeko beharrezko ekimen guztiak onartuko ditu.

Baldin eta, Komitea deitu zenetik sei asteko epean, Adiskidetze Komiteak testu bateratua onartzen ez badu, proposatutako egintza hori onartugabetzat joko da.

Hirugarren irakurraldia

Baldin eta, epe horretan, Adiskidetze Komiteak testu bateratua onartzen badu, Europako Parlamentuak eta Kontseiluak, biek ala biek, sei asteko epea izango dute onarpena gertatu denetik kasuan kasuko egintza testu horrekin bat etorriz onartzeko; Europako Parlamentuak emandako botoen gehiengoz hartuko du bere erabakia, eta Kontseiluak, berriz, gehiengo kualifikatuz.

Horrelakorik onartu ezean, proposatutako egintza onartugabetzat joko da.

Artikulu honetan ezartzen diren hiru hilabeteko eta sei asteko aldiak luzatu egin ahal izango dira, gehienez ere hilabetez eta bi astez hurrenez hurren, Europako Parlamentuaren edo Kontseiluaren eskariz.

Xedapen bereziak

Baldin eta, Konstituzioak jasotzen dituen kasuetan, europar lege edo esparru.lege bat legegintza.prozedura arruntaren pean jartzen bada zenbait estatu kideren ekimenez, Europako Banku Zentralak gomendatuta edo Justizia Auzitegiaren eskariz, ez dira aplikatuko ez 2. paragrafoa, ez 6. paragrafoko bigarren esaldia, ez 9. paragrafoa.

Kasu horietan, Europako Parlamentuak eta Kontseiluak Batzordeari helaraziko diote egintzaren proiektua, lehenengo eta bigarren irakurraldietan dituzten jarrerekin batera.

Europako Parlamentuak edo Kontseiluak prozedura osoan zehar eska diezaiokete irizpena Batzordeari, eta Batzordeak bere ekimenez ere eman dezake.

Batzordeak, halaber, eta beharrezkotzat jotzen badu, Adiskidetze Komitean parte har dezake, 11. paragrafoarekin bat etorriz.

III-397. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak, Kontseiluak eta Batzordeak kontsultak egingo dizkiote elkarri, eta denen artean adostuko dute beren arteko lankidetza nolakoa izango den.

Horretarako, eta Konstituzioari zor zaion errespetuaren barruan, instituzioen arteko akordioak egin ahal izango dituzte, eta horiek lotura-indarra izan ahal izango dute.

III-398. ARTIKULUA

Beren eginkizunak betetzean, Batasuneko instituzio, organo eta organismoek Europaren administrazio ireki, eragingarri eta independentearen sostengua izango dute.

Estatutua eta III-427. artikuluarekin bat onartutako erregimena errespetatuta, europar legeen bidez ezarriko dira xede horretarako beharrezkoak diren xedapenak.

III-399. ARTIKULUA

Batasuneko instituzio, organo eta organismoek beren lanen gardentasuna bermatuko dute eta beren barne.erregelamenduetan jasoko dituzte, I-50. artikulua aplikatuz, jendeak haien agirietara jotzeko moduari buruzko xedapen bereziak.

Europar Batasuneko Justizia Auzitegia, Europako Banku Zentrala eta Europako Inbertsio Bankua I-50. artikuluko 3. paragrafoak xedatzen duenari lotuta administrazio.eginkizunak betetzen dituztenean bakarrik egongo dira.

Europako Parlamentuak eta Kontseiluak zainduko dute aditzera eman daitezela legegintza.prozedurei buruzko agiriak, I-50. artikuluko 3. paragrafoan jasotako europar legeak ezartzen dituen baldintzetan.

III-400. ARTIKULUA

Kontseiluak europar erregelamenduak eta erabakiak onartuko ditu, honako hauek zehazteko:

soldatak, bidaia-sariak eta pentsioak, bai Kontseilu Europarreko lehendakariarenak zein Batzordeko lehendakariarenak, bai Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroarenak zein Batzordeko kideenak, bai Europar Batasuneko Justizia Auzitegiko lehendakari, kide eta idazkarienak, bai eta Kontseiluaren idazkari nagusiarenak ere;

Kontu Auzitegiko lehendakariaren eta kideen enplegu.baldintzak, eta, bereziki, horien soldata, bidaia-sari eta pentsioak;

a) eta b) idatz.zatietan aipatzen diren pertsonen lansari gisako beste edozein ordainketa ere bai.

Kontseiluak europar erregelamenduak eta erabakiak onartuko ditu, eta horien bidez zehaztuko dira Ekonomia eta Gizarte Komiteko kideen bidaia-sariak.

III-401. ARTIKULUA

Estatu kideez beste pertsonei diruzko betebeharra ezartzen dieten Kontseiluaren, Batzordearen edo Europako Banku Zentralaren egintzak titulu betearazleak izango dira.

Nahitaezko betearazpena zein lurraldetan gauzatzen den kontuan dela, lurralde hori hartzen duen estatu kidean indarrean dagoen prozedura zibileko arauak izango dira betearazpena arautuko dutenak.

Estatu kide bakoitzeko gobernuak izendatu behar ditu betearazpen.agindua gauzatzeko estatu barruko agintariak, eta horiek betearaziko dute agindua, titulua benetakoa dela egiaztatu hutsarekin; eta Batzordeari eta Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari jakinarazi behar diete gobernuek agintarion izena.

Formaltasun horiek interesdunak eskatuta bete ondoren, interesdunak nazioko legediaren arabera bideratu ahal izango du nahitaezko betearazpena, eskumenak dauzkan agintaritzara zuzenean jota.

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren erabaki baten indarrez baino ezin da eten nahitaezko betearazpena.

Hala ere, estatu bakoitzeko jurisdikzio.organoen eskumenekoa izango da betearazpen.neurrien erregulartasuna kontrolatzea.

II. KAPITULUA

FINANTZA.XEDAPENAK

1. ATALA

URTE ANITZEKO FINANTZA.ESPARRUA

III-402. ARTIKULUA

Urte anitzeko finantza.esparrua gutxienez bost urteko eperako ezarriko da, I-55. artikuluarekin bat.

Finantza.esparruak zehaztuko ditu zenbatekoak izango diren konpromisoak betetzeko kredituen urteko gehienezko mugak, gastu.kategorien arabera, baita ordainketetarako kredituen urteko gehienezko muga ere.

Gastu.kategorien kopurua mugatua izan behar da, eta kategoria horiek bat etorriko dira Batasunaren jardunaren sektore handienekin.

Finantza.esparruak ezarriko ditu urteko aurrekontu.prozedura ondo garatzeko egokiak diren beste xedapen guztiak.

Baldin eta aurreko garaiko finantza.esparrua amaitutakoan ez bada artean Kontseiluaren europar lege bat onartu finantza.esparru berri bat ezartzeko, aurreko finantza-esparru horren azken urteko gehienezko mugak eta gainerako xedapenak ezartzen jarraituko da, harik eta lege hori onartzen den arte.

Finantza.esparrua onartzeko prozeduraren barruan, prozedura hori burutzen laguntze aldera beharrezkoak diren neurri guztiak hartuko dituzte Europako Parlamentuak, Kontseiluak eta Batzordeak.

2. ATALA

BATASUNAREN URTEKO AURREKONTUA

III-403. ARTIKULUA

Aurrekontu.ekitaldia urtarrilaren 1ean hasiko da, eta abenduaren 31n amaitu.

III-404. ARTIKULUA

Europar legeak ezarriko du Batasunaren urteko aurrekontua, ondoko xedapenekin bat:

Instituzio bakoitzak, uztailaren 1a baino lehen, hurrengo aurrekontu.ekitaldirako dituen gastuen aurreikuspena egingo du.

Batzordeak aurreikuspen horiek guztiak batu eta aurrekonturako proiektua egingo du; elkarrengandik urrun dauden aurreikuspenak jaso daitezke bertan.

Proiektuan sarreren aurreikuspena eta gastuen aurreikuspena jaso behar dira.

Batzordeak aurrekonturako proiektua jasotzen duen proposamena aurkeztu behar dio Europako Parlamentuari eta Kontseiluari, beranduen jota aurrekontua bete aurreko urteko irailaren 1ean.

Kontseiluak, prozeduran zehar, aldatu egin ahal izango du aurrekonturako proiektua, 5. paragrafoan adierazten den Adiskidetze Komitearen bilera deitu bitartean.

Kontseiluak aurrekonturako proiektuari buruzko erabakia hartu eta Europako Parlamentuari helaraziko dio, beranduen jota aurrekontua bete aurreko urteko urriaren 1ean.

Kontseiluak bere jarrera hartzeko izan dituen arrazoi guztien berri emango dio osoki Europako Parlamentuari.

Helarazpen hori gertatu denetik berrogeita bi eguneko epean, Europako Parlamentuak:

Kontseiluaren jarrera onartzen badu, Aurrekontua ezartzen duen europar legea onartu egingo da;

ez badu erabakirik hartzen, Aurrekontua ezartzen duen europar legea onartutzat joko da;

bertako kideen gehiengoz zuzenketak onartzen baditu, zuzenketak jaso dituen proiektua Kontseiluari eta Batzordeari helaraziko zaie.

Europako Parlamentuko lehendakariak, Kontseiluko lehendakariarekin bat, luzamendurik gabe deituko du Adiskidetze Komitea.

Alabaina, proiektua helarazi zaionetik hamar eguneko epean Kontseiluak jakinarazten badio Europako Parlamentuari horrek egin dituen zuzenketa guztiak onartzen dituela, Adiskidetze Komitea ez da bilduko.

Adiskidetze Komitea Kontseiluko kideek edo horien ordezkariek eta Europako Parlamentuaren beste horrenbeste ordezkarik osatuko dute, eta bere xedea izango da Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren jarreretan oinarritutako testu bati buruzko akordioa lortzea, Komitea deitu zenetik hogeita bat eguneko epean, eta Kontseiluko kideen edo horien ordezkarien gehiengo kualifikatuz eta Europako Parlamentua ordezkatzen duten kideen gehiengoz.

Batzordeak Adiskidetze Komitearen lanetan hartuko du parte, eta Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren jarrerak hurbiltzen laguntzeko beharrezko ekimen guztiak onartuko ditu.

Baldin eta 5. paragrafoan aipatzen den hogeita bat eguneko epean, Adiskidetze Komiteak testu bateratu bati buruzko akordioa lortzen badu, Europako Parlamentuak eta Kontseiluak, biek ala biek, hamalau eguneko epea izango dute akordioaren egunetik aurrera testu bateratua onartzeko.

Baldin eta 6. paragrafoan aipatzen den hamalau eguneko epean:

Europako Parlamentuak eta Kontseiluak testu bateratua onartzen badute edo ez badute inolako erabakirik hartzen, edo instituzio horietako batek testu bateratua onartu egiten badu eta besteak, aldiz, ez badu inolako erabakirik hartzen, Aurrekontua ezartzen duen europar legeak behin betiko onartutzat joko da testu bateratuaren arabera, edo

Europako Parlamentuak, kideen gehiengoz, eta Kontseiluak atzera botatzen badute testu bateratua, edo instituzio horietako batek atzera botatzen badu testu bateratua eta besteak, aldiz, ez badu inolako erabakirik hartzen, Batzordeak aurrekonturako beste proiektu bat aurkeztuko du, edo

Europako Parlamentuak, kideen gehiengoz, atzera botatzen badu testu bateratua eta Kontseiluak, aldiz, onartu egiten badu, Batzordeak aurrekonturako beste proiektu bat aurkeztuko du, edo

Europako Parlamentuak testu bateratua onartu egiten badu baina Kontseiluak atzera botatzen badu, Europako Parlamentuak, Kontseiluak atzera bota duen egunetik zenbatzen hasita hamalau eguneko epean, osatzen duten kideen gehiengoz eta emandako botoen hiru bostenaz erabaki dezake erabat edo zati batean berresten dituela 4. paragrafoko c) idatz.zatian aipatzen diren zuzenketak.

Europako Parlamentuaren zuzenketa bat berresten ez bada, zuzenketa egin zaion aurrekontuko partidari buruz Adiskidetze Komitean hartutako jarrera mantenduko du.

Aurrekontua ezartzen duen europar legea behin betiko onartutzat joko da, horretan oinarrituta, hain zuzen ere.

Baldin eta 5. paragrafoan aipatzen den hogeita bat eguneko epean Adiskidetze Komiteak ez badu testu bateratuaren gaineko akordiorik lortzen, Batzordeak aurrekonturako beste proiektu bat aurkeztuko du.

Artikulu honetan ezartzen den prozedura bukatutakoan, Europako Parlamentuko lehendakariak deklaratuko du behin betiko onartua izan dela Aurrekontua ezartzen duen europar legea.

Instituzio bakoitzak artikulu honek esleitzen dizkion eskumenak erabiliko ditu, Konstituzioa eta horri jarraiki onartutako egintzak errespetatuz, Batasunaren baliabide propioei eta sarreren eta gastuen arteko orekari dagokienez, bereziki.

III-405. ARTIKULUA

Aurrekontu.ekitaldia hastean ez badago behin betiko onartuta Aurrekontua ezartzen duen europar legea, gastuak urtero burutu ahal izango dira, kapituluka, III-412. artikuluan jasotako europar legearekin bat, aurreko ekitaldiko aurrekontuan zehaztutako kredituen hamabirena muga dela, eta ezin izango da aurrekonturako proiektuko kapitulu berean jasotako kredituen hamabirena gainditu.

Kontseiluak, Batzordearen proposamenez eta 1. paragrafoan ezartzen diren gainerako baldintzak errespetatuz, hamabirena gainditzen duten gastuak baimentzen dituen europar erabakia hartu ahal izango du, III-412. artikuluan adierazten den europar legearekin bat.

Erabaki hori berehala jakinaraziko dio Europako Parlamentuari.

Europar erabaki horretan jaso beharko dira baliabideak direla.eta artikulu hau aplikatzeko beharrezkoak diren neurriak, I-54. artikuluko 3. eta 4. paragrafoetan jasotzen diren europar legeak errespetatuz.

Erabaki hori onartzen denetik hogeita hamar egunera sartuko da indarrean, baldin eta Europako Parlamentuak, osatzen duten kideen gehiengoz, ez badu, epe horren barruan, gastuak murriztea erabakitzen.

III-406. ARTIKULUA

III-412. artikuluan adierazitako europar legeak zehaztuko dituen baldintzetan, baldin eta, aurrekontu.ekitaldia amaitzen denean, langileen gastuetarako ez diren kredituak erabili gabe gelditzen badira, hurrengo ekitaldira arte luzatu ahal izango dira, eta ordura arte bakarrik.

Kredituak kapituluka zehaztuko dira, eta beren izaera edo zertarakoaren arabera pilatuko dira gastuak kapituluotan; eta azpitaldeak egingo dira, III-412. artikuluan adierazten den europar legearen arabera.

Ondorengo instituzioen gastuak, hau da,

Europako Parlamentuarenak,

Kontseilu Europarrarenak eta Kontseiluarenak,

Batzordearenak eta

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiarenak,

Aurrekontuko atal ezberdinetan agertuko dira, zenbait gastu erkideetarako araubide bereziari kalterik egin gabe.

3. ATALA

AURREKONTUA BETEARAZTEA ETA KUDEAKETA ONARTZEA

III-407. ARTIKULUA

Batzordeak, bere erantzukizunaren pean eta baimendutako kredituen mugen barruan, Aurrekontua gauzatuko du estatu kideekin lankidetzan, III-412. artikuluan jasotzen den europar legearen arabera eta finantzen kudeaketa onaren printzipioarekin bat.

Estatu kideek lankidetza eskainiko diote Batzordeari, baimendutako kredituak printzipio horren arabera erabiliko direla bermatzeko.

III-412. artikuluan adierazitako europar legeak zehaztuko du zein diren Aurrekontua gauzatzean estatu kideek dituzten kontrol eta ikuskaritzako betebeharrak, baita horretatik ondorioztatzen diren erantzukizunak ere.

Lege horrek zehaztuko ditu instituzio bakoitzak bere gastu propioak gauzatzean dituen erantzukizunak eta horretan parte hartzeko edukiko dituen berariazko moduak.

Aurrekontuaren barruan, Batzordeak kapitulutik kapitulura edo azpiataletik azpiatalera eskualdatu ahal izango ditu kredituak, III-412. artikuluan ohartematen den europar legeak ezarritako muga eta baldintzetan.

III-408. ARTIKULUA

Batzordeak urtero aurkeztuko dizkie amaitutako ekitaldiko aurrekontuko eragiketen kontuak Europako Parlamentuari eta Kontseiluari.

Gainera, Batasunaren aktiboaren eta pasiboaren finantza.balantzea ere bidaliko die.

Batzordeak, halaber, Batasunaren finantzak aztertzen dituen txostena aurkeztuko die Europako Parlamentuari eta Kontseiluari, lortutako emaitzetan oinarrituta, bereziki III-409. artikuluari jarraiki Europako Parlamentuak eta Kontseiluak emandako jarraibideei dagokienez.

III-409. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak, Kontseiluaren gomendioz, Aurrekontua gauzatzean Batzordeak izan duen kudeaketa onartuko du.

Horretarako, Europako Parlamentuak, Kontseiluak egin ondoren, ondoko agiriak aztertuko ditu: III-408. artikuluan aipatutako kontuak, finantza.balantzea eta azterketa.txostena, Kontu Auzitegiaren urteko txostena —ikuskaritzapeko instituzioek Kontu Auzitegiaren oharrei emandako erantzunekin batera—, III-384. artikuluko 1. paragrafoko bigarren lerrokadan aipatutako fidagarritasun.adierazpena, eta Kontu Auzitegiaren txosten bereziak.

Batzordearen kudeaketa onartu baino lehen, edo Batzordeak aurrekontua gauzatzeko dauzkan eskurantzez baliatzearekin zerikusia daukan beste edozein helburutarako, Europako Parlamentuak Batzordearen agerraldia eskatu ahal izango du; agerraldia gastuak gauzatzeari edo finantzak ikuskatzeko sistemen funtzionatzeko moduari buruzkoa izango da.

Batzordeak beharrezko informazio guztia emango dio Europako Parlamentuari, Europako Parlamentuak hala eskatzen dionean.

Batzordeak behar den guztia egingo du, bai kudeaketa onartzeko erabakiekin batera doazen oharrak betetzeko, bai gastuak gauzatzeko modua dela.eta Europako Parlamentuak egindako gainerako oharrak betetzeko, baita Kontseiluak kudeaketa onartzeko egindako gomendioekin batera doazen iruzkinak betetzeko ere.

Europako Parlamentuaren edo Kontseiluaren eskariz, aipatutako ohar eta iruzkinen ondorioz hartutako neurriei buruz txostenak egingo ditu Batzordeak, eta, bereziki, Aurrekontua gauzatzeko ardura daukaten zerbitzuei emandako jarraibideei buruz.

Txosten horiek Kontu Auzitegiari ere bidaliko zaizkio.

4. ATALA

XEDAPEN ERKIDEAK

III-410. ARTIKULUA

Urte anitzeko finantza.esparrua eta urteko aurrekontua eurotan ezarriko dira.

III-411. ARTIKULUA

Batzordeak estatu kideren bateko dirura eskualdatu ditzake beste estatu kide bateko dirutan dauzkan aktiboak, Konstituzioak ezarritako helburuetarako erabiliak izateko beharrezkoak diren heinean, baina, betiere, kasuan kasuko estatu kideetan eskudun diren agintariei eman behar die horren berri.

Batzordeak, ahal den neurrian, saihestu egingo ditu halako eskualdaketak, berak behar dituen diruetan aktibo erabilgarriak edo bihurgarriak badauzka.

Estatu kide bakoitzarekin izango ditu harremanak Batzordeak, estatuok izendatutako agintarien bidez.

Finantza.eragiketak egiteko, dagokion estatu kideko jaulkipen.bankura edo horrek baimendutako beste finantza.instituzio batera joko du Batzordeak.

III-412. ARTIKULUA

Europar legeak ezarriko ditu:

Aurrekontua onartu eta gauzatzeko moduak zehaztuko dituzten finantza-arauak, eta bereziki, kontuak eman eta aztertzeko moduak ezarri behar dituzten finantza.arauak;

finantza.agenteen erantzukizunaren kontrola arautuko duten arauak, eta bereziki, ordainketa.agintzaileena eta kontulariena.

Europar legea Kontu Auzitegiari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da.

Kontseiluak, Batzordearen proposamenez, Batasuneko baliabide propioen araubidean jasotako aurrekontu.sarrerak Batzordearen eskura jartzeko moduak eta prozedura ezarriko dituen europar erregelamendua onartuko du, eta, hala dagokionean, diruzaintzako beharrizanei aurre egiteko aplikatu behar diren neurriak ere bai.

Europako Parlamentuari eta Kontu Auzitegiari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du Kontseiluak.

Kontseiluak, 2006ko abenduaren 31ra arte, aho batez hartuko ditu erabakiak artikulu honetan aurreikusten diren kasu guztietan.

III-413. ARTIKULUA

Europako Parlamentuak, Kontseiluak eta Batzordeak zainduko dute Batasunak beharrezko finantza.bitartekoak izan ditzala, hirugarrenen aurrean izan ditzakeen betebehar juridikoak bete ahal izateko.

III-414. ARTIKULUA

Batzordearen ekimenez, aldian.aldian Europako Parlamentuko, Kontseiluko eta Batzordeko lehendakarien batzarrak deituko dira, Kapitulu honetan adierazitako aurrekontuko prozeduren baitan.

Lehendakariek beharrezko diren neurri guztiak hartuko dituzte eurak buru diren instituzioen jarrerak bateratzen eta hurbiltzen laguntzeko, kapitulu hau aplikatu dadin lortze aldera.

5. ATALA

IRUZURRAREN KONTRAKO BORROKA

III-415. ARTIKULUA

Batasunak eta estatu kideek Batasunaren finantza.interesak kaltetuko dituzten iruzur eta legearen aurkako jarduera guztien aurka borrokatuko dute, artikulu honekin bat onartuko diren neurrien bidez. Neurriok disuasiokoak izan behar dira eta babes eraginkorra eskaini behar dute estatu kideetan eta Batasuneko instituzio, organo eta organismoetan.

Batasunaren finantza.interesak kaltetuko dituen iruzurraren aurka borroka egiteko, beren finantza.interesak kaltetzen dituen iruzurrari aurre egiteko hartzen dituzten neurri berberak hartu behar dituzte estatu kideek.

Konstituzioko beste xedapen batzuei kalterik egin gabe, Batasunaren finantza.interesak iruzurretik babesteko bideratutako ekintzak koordinatu egingo dituzte estatu kideek.

Horretarako, Batzordearekin batera, lankidetza arautu eta estua antolatuko dute agintari eskudunen artean.

Europar lege edo esparru.lege bidez ezarriko dira Batasunaren finantza.interesak kaltetzen dituen iruzurrari aurre hartzeko eta iruzur horren kontra borrokatzeko beharrezkoak diren neurriak, estatu kideetan eta Batasuneko instituzio, organo eta organismoetan babes eraginkorra eta baliokidea eskaintzeko xedearekin.

Kontu Auzitegiari aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da Europar legea edo esparru.legea.

Batzordeak, estatu kideekin lankidetzan arituz, txostena aurkeztuko die urtero Europako Parlamentuari eta Kontseiluari, artikulu hau aplikatzeko hartutako neurriei buruz.

III. KAPITULUA

LANKIDETZA INDARTUAK

III-416. ARTIKULUA

Lankidetza indartuek Batasuneko Konstituzioa eta Zuzenbidea errespetatuko dute.

Lankidetza indartuek ez diete kalterik egingo ez barne.merkatuari ez ekonomiaren, gizartearen eta lurraldearen kohesioari.

Estatu kideen arteko trukeetan ez dute ez oztoporik ez bereizkeriarik eragingo, eta estatu kideen arteko lehia ere ez dute itxuraldatuko.

III-417. ARTIKULUA

Lankidetza indartuek errespetatu egingo dituzte lankidetza horretan parte hartzen ez duten estatu kideen eskumenak, eskubideak eta betebeharrak.

Estatuok ez dute eragotziko lankidetza indartuetan parte hartzen duten estatuek lankidetzok aplikatzerik.

III-418. ARTIKULUA

Lankidetza indartuak ezartzen diren unetik bertatik zabalik egongo dira estatu kide guztientzat, baina, betiere, baimena emateko europar erabakian ezartzen diren balizko parte hartze baldintzak errespetatzen badira.

Beste edozein unetan ere zabalik egongo dira, betiere, aipatutako balizko baldintzez gain, esparru honetan dagoeneko onartutako egintzak errespetatzen badira.

Batzordeak eta lankidetza indartu batean parte hartzen ari diren estatu kideek ahaleginak egingo dituzte estatu kide gehienek parte har dezaten lankidetza horretan.

Batzordeak eta, hala badagokio, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroak aldian.aldian emango dio Europako Parlamentuari eta Kontseiluari lankidetza indartuen bilakaeraren berri.

III-419. ARTIKULUA

Konstituzioan jasotzen diren eremuetako edozeinetan —eskumen esklusiboko eremuetan eta atzerri- eta segurtasun-politika erkidean izan ezik— elkarren artean lankidetza indartua eratu nahi duten estatu kideek eskaera egin behar diote Batzordeari, eta bertan zehaztuko dute bai aplikazio.eremua, bai aurreikusitako lankidetza indartuak dituen helburuak.

Batzordeak horri buruzko proposamena aurkez diezaioke Kontseiluari.

Baina inolako proposamenik aurkeztu ez badu, horrela jokatzeko izandako arrazoiak jakinarazi beharko dizkie estatu kide interesdunei.

Lankidetza indartua aurrera eramateko baimena europar erabaki baten bidez emango du Kontseiluak, eta Batzordearen proposamenez erabakiko du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda.

Atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen esparruan lankidetza indartua eratu nahi duten estatu kideen eskaria Kontseiluari zuzendu behar zaio.

Eskari hori, batetik, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari helaraziko zaio, aurreikusitako lankidetza indartuaren eta Batasunaren atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen arteko koherentziaren inguruko irizpena eman dezan, eta, bestetik, Batzordeari, horrek, bereziki, aurreikusitako lankidetza indartuaren eta Batasunaren gainerako politiken arteko koherentziaren inguruko irizpena eman dezan.

Europako Parlamentuari ere helaraziko zaio, jakinaren gainean egon dadin.

Lankidetza indartua aurrera eramateko baimena europar erabaki baten bidez emango du Kontseiluak, eta hori aho batez eman behar du.

III-420. ARTIKULUA

Aurreko III-419. artikuluko 1. paragrafoan jasotako eremuetakoren batean lehenagotik sortuta dagoen lankidetza indartu batean parte hartu nahi duten estatu kideek Kontseiluari eta Batzordeari jakinarazi behar diote.

Batzordeak lau hilabeteko epean berretsiko du dagokion estatu kidearen parte.hartzea, jakinarazpena jasotzen denetik zenbatzen hasita.

Hala badagokio, jasota utziko du parte hartzeko baldintzak betetzen direla, eta lankidetza indartuaren baitan dagoeneko onartutako egintzak aplikatzeko beharrezko neurri iragankorrak onartuko ditu.

Nolanahi ere, Batzordeak iritziz gero ez direla parte hartzeko baldintzak betetzen, horretarako beharrezkoak diren xedapenak adierazi eta eskaria berriz aztertzeko epea ezarriko du.

Epea amaitutakoan, berriz aztertuko du eskaria, bigarren lerrokadan ezarritako prozeduraren arabera.

Batzordeak iritziz gero oraindik ere ez direla parte hartzeko baldintzak betetzen, dagokion estatu kideak Kontseiluari aurkez diezaioke auzi hori, eta horrek hartu beharko du eskariari buruzko erabakia.

I-44. artikuluko 3. paragrafoan ezarritakoaren arabera erabakiko du Kontseiluak.

Orobat, Batzordearen proposamenez, bigarren lerrokadan aipatzen diren neurri iragankorrak hartu ahal izango ditu.

Atzerri- eta segurtasun-politika erkidearen esparruan jadanik martxan dagoen lankidetza indartu batean parte hartu nahi duten estatu kideek Kontseiluari, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari eta Batzordeari jakinarazi behar diote.

Kontseiluak berretsiko du dagokion estatu kidearen parte.hartzea; Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroari aurretiaz kontsulta egingo dio, eta egiaztatuko du, hala badagokio, estatu horrek parte hartzeko baldintza guztiak betetzen dituela.

Kontseiluak, Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroaren proposamenez, halaber, lankidetza indartuaren baitan dagoeneko onartu diren egintzak aplikatzeko beharrezko neurri iragankorrak ere onartu ahal izango ditu.

Nolanahi ere, Kontseiluak baiesten badu ez direla parte hartzeko baldintzak betetzen, horretarako beharrezkoak diren xedapenak zehaztu, eta parte hartzeko eskaria berriz aztertzeko epea ezarriko du.

Paragrafo honen ondorioetarako, Kontseiluak aho batez erabakiko du eta I-44. artikuluko 3. paragrafoarekin bat.

III-421. ARTIKULUA

Lankidetza indartua aplikatzetik sortutako gastuak, baldin eta instituzioei eragindako administrazio.gastuak ez badira, lankidetzan parte hartzen duten estatu kideek ordainduko dituzte, Kontseiluak, bere kide guztiek aho batez eta Europako Parlamentuari kontsulta eginda, besterik erabaki ezik.

III-422. ARTIKULUA

Lankidetza indartu baten esparruan aplikagarri den Konstituzioko xedapen batek ezartzen badu Kontseiluak gehiengoz hartu behar duela erabakia, Kontseiluak gehiengoz onar dezake, I-44. artikuluko 3. paragrafoan xedatutakoarekin bat, europar erabaki bat, non ezarriko duen erabakia gehiengo kualifikatuz hartuko duela.

Lankidetza indartu baten esparruan aplikagarri den Konstituzioko xedapen batek ezartzen badu Kontseiluak legegintza.prozedura berezi baten arabera onartu behar dituela europar legeak edo esparru.legeak, Kontseiluak gehiengoz onar dezake, I-44. artikuluko 3. paragrafoan xedatutakoarekin bat, europar erabaki bat, non ezarriko duen erabakia legegintza.prozedura arruntaren arabera hartuko duela.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du Kontseiluak.

Goiko 1. eta 2. paragrafoak ez zaizkie aplikatuko eremu militarrean edo defentsako eremuan ondorioak dituzten erabakiei.

III-423. ARTIKULUA

Kontseiluak eta Batzordeak lankidetza indartu baten esparruan hasitako ekintzen koherentzia zaindu behar dute, baita ekintza horiek Batasunaren politikekin koherenteak izan daitezen ere, eta, horretarako, lankidetzan aritu behar dira.

VII. TITULUA

XEDAPEN ERKIDEAK

III-424. ARTIKULUA

Guadalupe, Guyana Frantsesa, Martinika, Reunion, Azore Uharteetako, Madeirako eta Kanariar Uharteetako ekonomiaren eta gizartearen egitura.egoera kontuan hartuta, eta egoera hori larritu egiten dutela oso urruti egoteak, uharte izateak, azalera txikikoak izateak, erliebe eta egurats gogorrekoak izateak, eta beren ekonomia produktu-kopuru txiki baten menpe egoteak, eta, alderdi horiek iraunkorrak eta denak batera agertzen direnez, kalte larria eragiten diotela beren garapenari, bada, horiek guztiok kontuan hartuta, Kontseiluak, Batzordearen proposamenez, Konstituzioa eskualde horietan aplikatzeko baldintzak finkatzeko bereziki bideratutako europar legeak, esparru.legeak, erregelamenduak eta erabakiak hartuko ditu, politika erkideak barne direla.

Europako Parlamentuari aurretiaz kontsulta eginda erabakiko du.

Lehenengo lerrokadan jasotako egintzek eremu hauek barnean hartuko dituzte, bereziki: aduana. eta merkataritza.politikak, zerga.politika, alderdi zergagabeak, nekazaritza. eta arrantza.politikak, lehengaiak eta oinarrizko kontsumo.ondasunak hornitzeko baldintzak, laguntza publikoak, eta egitura.funtsetara eta Batasuneko programa horizontaletara iristeko baldintzak.

Kontseiluak, lehenengo lerrokadan jasotako egintzak onartzerakoan, eskualde ultraperiferikoen ezaugarri eta eskakizun bereziak izango ditu kontuan, baina Batasunaren zuzenbideko antolamenduaren osotasuna eta koherentzia arriskuan jarri gabe, eta barne-merkatua eta politika erkideak tartean direla.

III-425. ARTIKULUA

Konstituzioak inola ere ez du baldintzapean jartzen estatu kideen jabetza.araubidea.

III-426. ARTIKULUA

Estatu bakoitzeko legediak pertsona juridikoei onartzen dien gaitasun juridikorik handiena edukiko du Batasunak estatu kide bakoitzean.

Bereziki, ondasun higigarri eta higiezinak erosi edo saldu, eta epaiketan agertzeko gaitasuna izango du.

Horretarako, Batzordeak ordezkatuko du Batasuna.

Dena dela, Batasuna instituzio bakoitzak ordezkatuko du, bakoitzaren administrazio.autonomiari jarraiki, instituzioon funtzionamenduarekin zerikusia duten gaietarako.

III-427. ARTIKULUA

Europar lege baten bidez arautuko da Batasuneko funtzionarioen estatutua eta Batasuneko gainerako agenteei aplikatu beharreko araubidea.

Instituzio interesdunei aurretiaz kontsulta eginda onetsiko da lege hori.

III-428. ARTIKULUA

Batzordeak, berari agindutako eginbeharrak betetzeko, era guztietako informazioak eskatu eta beharrezko egiaztapen guztiak egin ahal izango ditu, Kontseiluak gehiengo soilez onartutako europar erregelamendu edo erabaki batek finkatutako mugekin eta baldintzetan.

III-429. ARTIKULUA

Banku Zentralen Europako Sistemaren eta Europako Banku Zentralaren estatutuei buruzko protokoloko 5. artikuluan xedatutakoari kalterik egin gabe, europar lege edo esparru.lege batek ezarriko ditu estatistikak egiteko neurriak, Batasunaren jarduerak burutzeko beharrezkoak direnean.

Estatistikak egitean, inpartzialtasuna, fidagarritasuna, objektibotasuna, independentzia zientifikoa, errentagarritasuna eta estatistikari buruzko isilpekotasuna errespetatu behar dira, eta ez zaie larregiko zamarik sortu behar eragile ekonomikoei.

III-430. ARTIKULUA

Batasuneko instituzioetako kideak, komiteetako kideak, eta Batasuneko funtzionarioak eta agenteak behartuta egongo dira, baita beren karguak utzi eta gero ere, informazioen izaera dela.eta lanbide.isilpekotasunez babestutako informaziorik ez zabaltzera; batez ere, enpresen datuak eta beren merkataritzako harremanei edo beren kostuen osagaiei buruzkoak direnean.

III-431. ARTIKULUA

Kasuan kasuko kontratuari aplikatu behar zaion Zuzenbideak arautuko du Batasunaren kontratu.erantzukizuna.

Kontratuz kanpoko erantzukizunari dagokionez, Batasunak Batasuneko instituzioek edo beren agenteek beren eginkizunak betetzean sortutako kalteak konpondu beharko ditu, estatu kideetako zuzenbideetan berdinak diren printzipio orokorrekin bat etorriz.

Bigarren lerrokadan xedatutakoa gorabehera, Europako Banku Zentralak berak edo bere agenteek beren eginkizunak betetzean sortutako kalteak konpondu beharko ditu, estatu kideetako zuzenbideetan berdinak diren printzipio orokorrekin bat etorriz.

Langileek Batasunarekiko duten erantzukizun pertsonala beren estatutuko xedapenen edo aplikatu beharreko araubideko xedapenen arabera arautuko da.

III-432. ARTIKULUA

Batasuneko instituzioen egoitza estatu kideetako gobernuen adostasunez finkatuko da.

III-433. ARTIKULUA

Kontseiluak aho batez onartuko du Batasuneko instituzioen hizkuntza.araubidea ezarriko duen europar erregelamendua, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren estatutuan jasotakoari kalterik egin gabe.

III-434. ARTIKULUA

Estatu kideen lurraldean bere xedeak betetzeko beharrezko pribilegio eta immunitateak edukiko ditu Batasunak, Europar Batasunaren pribilegio eta immunitateei buruzko protokoloan ezarritako baldintzetan.

III-435. ARTIKULUA

Konstituzioko xedapenek ez diete eraginik sortuko estatu kide batek edo gehiagok eta hirugarren herrialde batek edo gehiagok beren artean lotutako hitzarmenetatik sortzen diren eskubide eta betebeharrei, baldin eta hitzarmen horiek 1958ko urtarrilaren 1a baino lehenago lotutakoak badira, edo, geroago atxikitako estatuak direnean, atxikitze-eguna baino lehenago lotutakoak badira.

Hitzarmen horiek Konstituzioarekin bateraezinak diren heinean, dena delako estatu kide horrek edo horiek nabaritu dituen edo dituzten bateraezintasunak kentzeko egokiak diren bitarteko guztietara joko du edo dute.

Beharrezkoa izanez gero, estatu kideek elkarri lagunduko diote helburu hori lortzeko, eta, hala badagokio, jarrera erkidea hartuko dute.

Lehenengo lerrokadan aipatzen diren hitzarmenak aplikatutakoan, estatu kideek kontuan izan behar dute estatu kide bakoitzak Konstituzioan emandako abantailak Batasuna eratzeko parte direla, eta, horregatik, banatu ezineko moduan daudela lotuta Konstituzioak eskurantzak ematen dizkien instituzioak sortzearekin, eta gainerako estatu kideek abantaila berdinak ematearekin.

III-436. ARTIKULUA

Konstituzioa ez da eragozpen izango ondoko arauentzat:

estatu kideren baten ustez informazioren bat zabaltzea bere segurtasunerako funtsezko interesen kontra badoa, ezin izango da informazio hori ematera behartu;

estatu kide guztiek har ditzakete beren segurtasunerako funtsezko interesak babesteko beharrezkotzat jo, eta armak, munizioak eta gerrako materialak ekoitzi edo merkaturatzeko diren neurriak; neurri horiek ezin izango dituzte aldatu barne.merkatuko lehia.baldintzak, berariaz helburu militarretarako ez diren produktuei dagokienez.

Kontseiluak, aho batez, eta Batzordearen proposamenez, europar erabaki bat onar dezake, 1958ko apirilaren 15eko zerrenda, 1. paragrafoko b) idatz.zatiko xedapenen menpe dauden produktuena, aldatzeko.

IV. ZATIA

XEDAPEN OROKORRAK ETA AZKEN XEDAPENAK

IV-437. ARTIKULUA

Aurreko tratatuak indargabetzea

Europarentzat Konstituzio bat eratzen duen Tratatu honek indargabetu egiten ditu Europako Erkidegoa eratzeko Tratatua eta Europar Batasunaren Tratatua, baita, bi tratatu horiek osatu edo aldatu zituzten egintzak eta tratatuak ere, betiere, Europako Erkidegoa eratzeko Tratatua eta Europar Batasunaren Tratatua osatu edo aldatu zuten egintza eta tratatuei buruzko protokoloan ezarritako baldintzetan, artikulu honetako 2. paragrafoan xedatutakoari kalterik egin gabe.

Indargabetu egiten dira ondokoen atxikitze-tratatuak:

Danimarkako Erresumaren, Irlandaren eta Britainia Handiko eta Ipar Irlandako Erresuma Batuarena,

Heleniar Errepublikarena,

Espainiako Erresumaren eta Portugalgo Errepublikarena,

Austriako Errepublikaren, Finlandiako Errepublikaren eta Suediako Erresumarena, eta

Txekiar Errepublikaren, Estoniako Errepublikaren, Zipreko Errepublikaren, Letoniako Errepublikaren, Lituaniako Errepublikaren, Hungariako Errepublikaren, Maltako Errepublikaren, Poloniako Errepublikaren, Esloveniako Errepublikaren eta Eslovakiako Errepublikarena.

Nolanahi ere:

a) eta d) idatz.zatietan aipatzen diren tratatuen xedapenak, Danimarkako Erresumaren, Irlandaren eta Britainia Handiko eta Ipar Irlandako Erresuma Batuaren, Heleniar Errepublikaren, Espainiako Erresumaren eta Portugalgo Errepublikarena eta Austriako Errepublikaren, Finlandiako Errepublikaren eta Suediako Erresumaren atxikitze-tratatu eta -aktei buruzko protokoloan bildu edo aipatzen direnak, oraindik indarrean daude eta beren ondorio juridikoak mantentzen dituzte protokolo horrekin bat;

e) idatz.zatian aipatzen den tratatuaren xedapenak, Txekiar Errepublikaren, Estoniako Errepublikaren, Zipreko Errepublikaren, Letoniako Errepublikaren, Lituaniako Errepublikaren, Hungariako Errepublikaren, Maltako Errepublikaren, Poloniako Errepublikaren, Esloveniako Errepublikaren eta Eslovakiako Errepublikaren atxikitze-tratatuari eta -aktari buruzko protokoloan bildu edo aipatzen direnak, oraindik indarrean daude eta beren ondorio juridikoak mantentzen dituzte protokolo horrekin bat.

IV-438. ARTIKULUA

Ondorengotza eta jarraitutasun juridikoa

Tratatu honen bidez sortutako Europar Batasunak jarraituko die Europako Erkidegoari eta Europar Batasunaren Tratatuaz eratu zen Europar Batasunari.

Tratatu hau indarrean sartzen den egunerako eratuta dauden instituzio, organo eta organismoek, egun horretan bertan duten osaerarekin, Tratatu honetan ezartzen den moduan beteko dituzte beren eskurantzak, Tratatu hau aplikatuz xedapen berriak onartu arte, edo beren agintaldiaren amaierara arte, IV-439. artikuluari kalterik egin gabe.

IV-437. artikuluak indargabetutako tratatuetan eta egintzetan oinarrituta instituzio, organo eta organismoek onartu dituzten egintzek indarrean jarraitzen dute.

Horien ondorio juridikoak mantendu egingo dira, egintza horiek Tratatu hau aplikatuz indargabetu, deuseztatu edo aldatzen ez diren bitartean.

Berdin gertatzen da estatu kideek IV-437. artikuluak indargabetutako tratatuetan eta egintzetan oinarrituta beren artean sinatu dituzten hitzarmenekin.

Tratatu hau indarrean sartzen den unean eratuta dauden Europako Erkidegoaren eta Batasunaren altxorreko gainerako elementuak ere mantendu egingo dira, kendu edo aldatzen ez diren bitartean; eta, bereziki, instituzioen arteko akordioak, estatu kideetako gobernuen ordezkariek, Kontseiluan bilduta, onartutako erabakiak eta akordioak, estatu kideek, Batasunaren edo Erkidegoaren funtzionamendua dela.eta, edo horien jardunarekin erlazionatuta, egindako akordioak, adierazpenak, gobernuen arteko biltzarretan adierazitakoak barne, baita Kontseilu Europarraren edo Kontseiluaren ebazpenak edo gainerako jarrera.hartzeak ere, eta Batasunari edo Erkidegoari buruz estatu kideek elkarren artean ados jarrita emandakoak ere bai.

IV-437. artikuluak indargabetzen dituen tratatuak eta egintzak interpretatu eta aplikatzeko orduan, baita tratatu eta egintza horiek aplikatutakoan onartutako egintzak eta hitzarmenak ere interpretatu eta aplikatzeko orduan, Europako Erkidegoetako Justizia Auzitegiak eta Lehen Auzialdiko Auzitegiak ezarri duen jurisprudentziak jarraitzen du izaten, mutatis mutandis, Batasuneko Zuzenbidea, eta, bereziki, Konstituzioko xedapen konparagarriak interpretatzeko iturria.

Tratatu hau sartzen den eguna baino lehen hasitako administrazio. eta jurisdikzio.prozeduren jarraitutasuna bermatu egiten da, Konstituzioa betez.

Prozedura horien ardura duten instituzio, organo eta organismoek aurrekoa lortzeko beharrezkoak diren neurri guztiak onartuko dituzte.

IV-439. ARTIKULUA

Zenbait instituziori buruzko xedapen iragankorrak

Europako Parlamentuaren osaerari, Kontseilu Europarreko eta Kontseiluko gehiengo kualifikatuaren definizioari —Kontseilu Europarreko eta Kontseiluko kide guztiek bozketan parte hartzen ez duten kasuak barne—, eta Batzordearen osaerari —Batasuneko Atzerri Arazoetako ministroa barne— buruzko xedapen iragankorrak Batasuneko instituzio eta organoei buruzko xedapen iragankorren gaineko protokoloan daude jasota.

IV-440. ARTIKULUA

Lurralde.eremua

Tratatu hau ondorengoei aplikatuko zaie: Belgikako Erresumari, Txekiar Errepublikari, Danimarkako Erresumari, Alemaniako Errepublika Federalari, Estoniako Errepublikari, Heleniar Errepublikari, Espainiako Erresumari, Frantziako Errepublikari, Irlandari, Italiako Errepublikari, Zipreko Errepublikari, Letoniako Errepublikari, Lituaniako Errepublikari, Luxenburgoko Dukerri Handiari, Hungariako Errepublikari, Maltako Errepublikari, Herbehereetako Erresumari, Austriako Errepublikari, Poloniako Errepublikari, Portugalgo Errepublikari, Esloveniako Errepublikari, Eslovakiako Errepublikari, Finlandiako Errepublikari, Suediako Erresumari eta Britainia Handiko eta Ipar Irlandako Erresuma Batuari.

Tratatu hau Guadaluperi, Guyana Frantsesari, Martinikari, Reunioni, Azore Uharteei, Madeirari eta Kanariar Uharteei aplikatuko zaie, III-424. artikuluan xedatutakoarekin bat.

II. eranskinean zerrendatuta dauden itsasoz haraindiko herrialde eta lurraldeak III. zatiko IV. tituluan definitzen den elkartzeko araubide bereziaren menpe egongo dira.

Tratatu hau ez zaie aplikatuko lehen esandako zerrendan aipatu ez diren eta Britainia Handiko eta Ipar Irlandako Erresuma Batuarekin harreman bereziak dauzkaten itsasoz haraindiko herrialde eta lurraldeei.

Estatu kideren batek Europako zenbait lurralderen kanpo.harremanak bereganatuta badauzka, Tratatu honetako xedapenak lurralde horiei ere aplikatuko zaizkie.

Tratatu hau Åland Uharteei aplikatuko zaie, IV-437. artikuluko 2. paragrafoko d) idatz.zatian aipatzen den Tratatuan hasieran adierazten ziren salbuespenekin; salbuespenok Danimarkako Erresumaren, Irlandaren eta Britainia Handiko eta Ipar Irlandako Erresuma Batuaren; Heleniar Errepublikaren; Espainiako Erresumaren eta Portugalgo Errepublikaren; eta Austriako Errepublikaren, Finlandiako Errepublikaren eta Suediako Erresumaren atxikitze-tratatu eta -aktei buruzko protokoloan biltzen dira.

Dena den, 1etik 5erako paragrafoetan xedatutakoa gorabehera:

Tratatu hau ez zaie aplikatuko Faroe Uharteei;

Tratatu hau Akrotiri eta Dhekeliari aplikatuko zaie, hots, Britainia Handiko eta Ipar Irlandako Erresuma Batuak Zipren subiranotasunpean dituen eremuei, baina beharrezkoa den neurrian bakarrik, Britainia Handiko eta Ipar Irlandako Erresuma Batuak Zipren subiranotasunpean dituen eremuei buruzko protokoloan hasieran ezarritako araubidea aplikatuko dela berma dadin. Protokolo hori IV-437. artikuluko 2. paragrafoko e) idatz.zatian aipatutako Tratatuan osagai den atxikitze-aktan dago erantsita, eta Txekiar Errepublikaren, Estoniako Errepublikaren, Zipreko Errepublikaren, Letoniako Errepublikaren, Lituaniako Errepublikaren, Hungariako Errepublikaren, Maltako Errepublikaren, Poloniako Errepublikaren, Esloveniako Errepublikaren eta Eslovakiako Errepublikaren atxikitze-tratatuari eta -aktari buruzko protokoloko II. zatiko III. tituluan biltzen da.

Tratatu hau Kanaleko Uharteei eta Man Uharteari aplikatuko zaie, soilik uharte horietarako IV-437. artikuluko 2. paragrafoko d) idatz.zatian aipatzen den Tratatuan ezarritako araubidea aplikatzea bermatzeko beharrezkoa den neurrian. Protokolo hori Danimarkako Erresumaren, Irlandaren eta Britainia Handiko eta Ipar Irlandako Erresuma Batuaren; Heleniar Errepublikaren; Espainiako Erresumaren eta Portugalgo Errepublikaren; eta Austriako Errepublikaren, Finlandiako Errepublikaren eta Suediako Erresumaren atxikitze-tratatuei eta -aktei buruzko protokoloko 3. zatiko II. tituluan biltzen da.

Kontseilu Europarrak, dagokion estatu kidearen ekimenez, europar erabaki bat hartu ahal izango du, 2. eta 3. paragrafoetan aipatzen diren Danimarkako, Frantziako eta Herbehereetako herrialde edo lurraldeek Batasunarekiko duten estatutua aldatzeko.

Kontseilu Europarrak, Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda, aho batez erabakiko du.

IV-441. ARTIKULUA

Eskualde.batasunak

Tratatu honetako xedapenek ez dute eragotziko Belgikaren eta Luxenburgoren artean, eta Belgikaren, Luxenburgoren eta Herbehereen artean dauden eskualde.batasunak mantentzea eta hobetzea, eskualde.batasun horien helburuak Tratatu hau aplikatuta lortzen ez diren heinean.

IV-442. ARTIKULUA

Protokoloak eta eranskinak

Tratatu honetako protokoloak eta eranskinak Tratatuaren parte dira.

IV-443. ARTIKULUA

Berrikusteko prozedura arrunta

Estatu kideetako gobernuek, Europako Parlamentuak edo Batzordeak Tratatu hau berrikusteko proiektuak aurkez diezazkiokete Kontseiluari.

Kontseiluak Kontseilu Europarrari helaraziko dizkio proiektuok, eta estatuetako parlamentuei ere horien berri emango die.

Kontseilu Europarrak, Europako Parlamentuari eta Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda, eta gehiengo soilez, proposatutako aldaketak aztertzearen aldeko irizpena onartzen badu, Kontseilu Europarreko lehendakariak Konbentzio baterako dei egingo du; estatuetako parlamentuen, estatu kideetako estatuburu edo gobernuburuen, Europako Parlamentuaren eta Batzordearen ordezkariak izango dira Konbentzioko kide.

Diru.eremuko instituzioei buruzkoak badira aldaketak, Europako Banku Zentralari ere egingo zaio kontsulta.

Konbentzioak berrikusteko proiektuak aztertu eta adostasunez onartuko du estatu kideetako gobernuen ordezkarien Biltzarrarentzako gomendioa; 3. paragrafoan jasotzen da Biltzar hori.

Kontseilu Europarrak gehiengo soilez erabaki dezake, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda, Konbentzioa ez deitzea, aldaketen garrantziak ez badu horrelakorik justifikatzen.

Azken kasu horretan, Kontseilu Europarrak estatu kideetako gobernuen ordezkarien Biltzarrerako manua emango du.

Kontseiluko lehendakariak estatu kideetako gobernuen ordezkarien Biltzarra deituko du, adostasunez onar daitezen Tratatu honetarako aldaketak.

Aldaketak estatu kide guztiek, bakoitzak bere konstituzioko arauen arabera, berretsi eta gero sartuko dira indarrean.

Tratatu hau aldatzeko Tratatua sinatu eta bi urteko epea igarota, estatu kideetako bostetik lauk Tratatua berretsi badute eta estatu kideetako batek edo batzuek oztopoak izan badituzte berrespen horretarako, auzia Kontseilu Europarrak aztertuko du.

IV-444. ARTIKULUA

Berrikusteko prozedura erraztua

Baldin eta III. zatiak xedatzen badu Kontseiluak aho batez erabaki behar duela eremu edo gai jakin batean, Kontseilu Europarrak europar erabaki bat hartu ahal izango du, horren bidez, Kontseiluari eremu edo gai horretan gehiengo kualifikatuz erabakitzeko baimena emateko.

Paragrafo hau ez zaie aplikatuko eremu militarrean edo defentsako eremuan eragin dezaketen erabakiei.

Baldin eta III. zatiak xedatzen badu Kontseiluak legegintza.prozedura berezi baten bidez onartu behar dituela europar legeak edo esparru.legeak, lege edo esparru.lege horiek legegintza.prozedura arruntaren bidez onartzeko baimena ematen duen europar erabakia har dezake Kontseilu Europarrak.

Kontseilu Europarrak 1. edo 2. paragrafoei jarraiki hartutako ekimenak estatuetako parlamentuei helaraziko zaizkie.

Ekimena parlamentuei helarazi zaienetik hasita sei hilabeteko epean estaturen bateko parlamentuak jakinarazten badu kontra dagoela, ez da 1. edo 2. paragrafoetan adierazten den europar erabakia hartuko.

Kontra dagoenik egon ezean, Kontseilu Europarrak aipatu erabakia hartu ahal izango du.

Lehen eta bigarren paragrafoetan adierazten diren europar erabakiak hartzeko, Kontseilu Europarrak aho batez erabaki behar du, Europako Parlamentuak aurretiaz onespena emanda, eta hori kideen gehiengoz emango du Parlamentuak.

IV-445. ARTIKULUA

Batasunaren barne.politika eta .ekintzak berrikusteko prozedura erraztua

Estatu kideetako gobernuek, Europako Parlamentuak edo Batzordeak III. zatiko III. tituluko xedapenak, Batasunaren barne.politika eta .ekintzei buruzkoak, guztiz edo zati batean berrikusteko proiektuak aurkez diezazkiokete Kontseilu Europarrari.

Kontseilu Europarrak III. zatiko III. tituluko xedapenak guztiz edo zati batean aldatuko dituen europar erabakia har dezake.

Kontseilu Europarrak aho batez erabakiko du, Europako Parlamentuari eta Batzordeari aurretiaz kontsulta eginda, baita Europako Banku Zentralari ere, diru.eremuko instituzioei buruzko aldaketak badira.

Europar erabaki hori ez da indarrean sartuko, harik eta estatu kideek erabakia hartu arte, bakoitzak bere konstituzioko arauen arabera.

Bigarren paragrafoan jasotzen den europar erabakiak ezin izango ditu Tratatu honek Batasunari esleitzen dizkion eskumenak gehitu.

IV-446. ARTIKULUA

Iraupena

Tratatu hau epe.muga jakinik gabekoa da.

IV-447. ARTIKULUA

Berrestea eta indarrean sartzea

Tratatu hau tratatugile gorenek berretsiko dute, bakoitzak bere konstituzio-arauen arabera.

Berrespen.agiriak Italiako Errepublikako Gobernuak gordeko ditu.

Tratatu hau 2006ko azaroaren 1ean sartuko da indarrean, baldin eta berrespen.agiri guztiak gordetzeko eman badira; edo, horrela izan ez bada, sinatzen azkena izan den estatuak berrespen.agiria gordetzeko eman, eta ondorengo hilaren lehenengo egunean.

IV-448. ARTIKULUA

Testu kautoak eta itzulpenak

Tratatu hau ale bakar batean idatzi da hurrengo hizkuntzetan: alemanez, txekieraz, danieraz, eslovakieraz, eslovenieraz, espainieraz, estonieraz, finlandieraz, frantsesez, grezieraz, hungarieraz, ingelesez, irlanderaz, italieraz, letonieraz, lituanieraz, malteraz, nederlanderaz, polonieraz, portugesez eta suedieraz. Testu horiek guztiak kautoak dira, eta Italiako Errepublikako Gobernuaren artxiboan jasoko dira. Gobernu horrek kopia kautotu bana igorriko die gainerako gobernu sinatzaileei.

Tratatu hau estatu kideek zehaztuko dituzten beste hizkuntzetara itzuli ahal izango da, baldin eta estatu horietako konstituzio.ordenamenduaren arabera maila ofiziala badute lurralde osoan edo zati batean.

Kasuan kasuko estatu kideak itzulpen horien kopia ziurtatua bidaliko du, Kontseiluaren artxiboetan gordetzeko.

ETA HORREN FEDE EMANEZ, beheko sinatzaile ahal osokoek tratatu hau sinatzen dute.

….n egina, ….(e)an

europarenkonstituzioa(proiektua)

euskal legezalea