BCT20170316-VNY

Dân chủ thắng Dân túy trong cuộc bầu cử quốc hội Hòa Lan

Vũ Ngọc Yên

16/03/2017 (Diễn Đàn Việt Nam 21) - 2016 là năm căng thẳng trong lịch sử dân chủ tây phương. Đa số dân Vương quốc Anh đã quyết định rời liên minh Âu châu (EU). Tại Hoa kỳ nhà tỷ phú dân túy Donald Trump thắng cử Tổng thống. Hai biến cố trọng đại này đã cổ vũ cho các chính đảng hữu khuynh dân túy ở nhiều nước như Pháp, Hòa lan, Áo, Ba Lan, Hung Gia Lợi, Thổ Nhĩ Kỳ... phát triển mạnh. Người dân Âu châu lo ngại sự sự bành trướng phong trào dân túy sẽ dẫn đến nhiều nguy cơ cho hòa bình, thịnh vượng và dân chủ tại Âu châu.

2017 là năm siêu bầu cử ở Âu Châu vì có ba cuộc bầu lãnh đạo mới ở Hòa Lan, Pháp và Đức.

Hoà Lan bầu cử - Liên Minh EU lo sợ

Cuộc bầu cử quốc hội tại Hòa Lan vào ngày 15.03.2017 đã mở màn cho năm đầy thử thách chính trị tại Âu châu.

Gần 13 triệu cử tri được kêu gọi đi bầu quốc hội mới. 28 chính đảng tham gia tranh cử 150 ghế dân biểu. 

Cuộc bầu cử tại Hòa Lan được dư luận thế giới quan tâm vì tại nước này phong trào dân túy khuynh hữu rất mạnh. Các cuộc thăm dò ý kiến trước cuộc bầu cử đã cảnh báo đảng Vì Tự Do (PVV), một chính đảng hữu dân túy của Geehrt Wilders sẽ dành nhiều phiếu trong cuộc bầu cử. Geehrt Wilders đã áp dụng chiến lược tranh cử của Donald Trump. Wilders gieo rắc hận thù chống Hồi giáo, hô hào bài ngoại và quảng bá chủ trương ”Nexit” (Hòa Lan rời bỏ Liên Minh Âu châu).

Đối lập những luận điệu mỵ dân, dân túy của Wilders,  Thủ tướng Mark Rutte thuộc đảng Nhân Dân Tự Do và Dân Chủ (VVD) kêu gọi cử tri không nên dồn phiếu cho Winders. ”Hòa Lan sẽ là quốc gia đầu tiên trên thế giới ngăn chặn ”chủ nghĩa dân túy sai lầm”. ”Cuộc bầu cử này có tính quyết định và chúng ta hãy chận đứng tác dụng Domino“. 

Hơn 80 % số cử tri tham gia bỏ phiếu. Theo kết quả kiểm phiếu, đảng VVD của thủ tướng Rutte đã được nhiều phiếu nhất. Đảng PVV của Wilders không đạt tỷ lệ phiếu như mong đợi.

Trong quốc hội mới, đảng VVD của Rutte sẽ chiếm 31 ghế, đảng hữu dân túy của Winders nhận 19 ghế, Tương tự Dân Chủ Thiên Chúa Giáo (CDA) và Những Người Dân chủ Tả (D66) cũng được 19 ghế. Riêng Đảng Xanh Tả (GL) có 16 ghế. Đảng Lao Động (PvdA) thành viên trong chính quyền liên hiệp trước đây chỉ còn giữ được 9 so với số 38 ghế trong cuộc bầu cử 2012. Chính quyền trong tương lai sẽ là một chính quyền liên hiệp gồm nhiều đảng, nhưng không có Wilders.

Nhiều nhà bình luận chính trị cho rằng Wilders bị thất bại vì thái độ ủng hộ Donald Trump một cách quá đáng khi viết trên Tweede sau sự thắng cử của Trump “Make The Nethelands Great Again“ (làm Hòa Lan vĩ đại trở lại) và „Chúng tôi cũng sẽ dành lại quê hương“. Đa số dân chúng Hòa Lan không có nhiều cảm tình với vị tân tổng thống Hoa Kỳ. Chính sách cực đoan, bất nhất, những tuyên bố dối trá và chống đối tư pháp và truyền thông của Donald Trump đã làm nhiều người chán ghét và không muốn có thêm một Donald Hòa Lan.

Đảng VVD của Thủ tướng Rutte thắng cử nhờ vào những ngày cuối của cuộc tranh cử đã nhận được sự ủng hộ của dân chúng qua các quyết định cấm các bộ trưởng Thổ Nhĩ Kỳ đến Hòa Lan vận động kiều bào Thổ ủng hộ cải cách hiến pháp cũng như Rutte đã mạnh bạo phê bình những lời tuyên bố của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.

Cuộc tiến công của Phong trào hữu dân túy đã bị ngăn chặn ?

„Nexit“, tạm thời không còn là đề tài đáng chú ý nữa.

Dựa vào kết quả bầu cử được công bố, Thủ tường Rutte nói „hôm nay là bữa tiệc liên hoan cho dân chủ. Cử tri Hòa lan đã khẳng định không chấp nhận loại dân túy sai lầm“.

Chủ tịch ủy hội Liên minh EU, Jean-Claude Juncker tuyên bố dân Hòa Lan đã bỏ phiếu chống „những kẻ cực đoan“.

Nữ Thủ tướng Đức Angela Merkel đã điện thoại chúc mừng thủ tướng Rutte „tôi rất mừng được tiếp tục hợp tác là thân hữu, láng giềng và người Âu châu„

Ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel đánh giá cuộc bầu cử là một sự thành công cho Âu Châu. Ứng cử viên thủ tướng của đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD) Martin Schulz tuyên bố đa số cử tri Hòa Lan đã bác bỏ rõ ràng „luận điệu kích động bài ngoại của Geert Wilders„. Cựu thủ tướng Bỉ Guy Verhofstadt chào mừng sự thắng cử của Rutte và xem „đây là dấu hiệu các chính đảng ủng hộ Âu châu đang phát triển“.

Marine Le Pen, ứng cử viên Tổng thống Pháp của Mặt trận Quốc gia (Front National) từng nói „2017 sẽ là năm các dân tộc châu Âu thức tỉnh“. Và nhân dân Hòa Lan thực sự đã thức tỉnh chính trị và kéo nhau lũ lượt đi bầu, nhưng không phải cho Geert Wilders. Ngay cuộc bầu cử Tổng Thống tại Áo đã cho thấy không có ảnh hưởng Domino của chủ nghĩa dân túy tại Âu châu. Le Pen có thể có cơ hội trở thành Tổng thống vì FN của bà ở Pháp có gắn bó chính trị trong các giai tầng xã hội nhiều hơn so với đảng PVV của Wilders chỉ có một hội viên. Tuy nhiên kết quả Hòa Lan đã là một thoái trào cho Le Pen rồi. Nếu Wilders thắng cử bà còn có thể lý luận là lập trường của phe hữu dân túy được quần chúng ưa chuộng ở Âu châu. Nhưng bây giờ bà chỉ còn hy vọng Emmanuel Macron đối thủ chính trong cuộc chạy đua vào dinh Élysée sẽ phạm lỗi lầm hay bị tai tiếng.

Sự thất bại của Widers cũng tồi tệ không kém cho đảng Chọn lựa Cho nước Đức (AfD). Qua các cuộc thăm dò ý kiến, mức độ cử tri ủng hộ đảng hữu khuynh dân túy này đã bị giảm nghiêm trọng từ khi Trump dọn vào Tòa Bạch Ốc. Bà Frauke Petry, lãnh tụ của AfD đã từng liên kết với Wilders vì hy vọng ông ta sẽ thắng cử. Bây giờ bà cũng đang lo ngại sẽ không tránh khỏi số phận như Wilders vì cuộc khủng hoảng tị nạn, di dân đã không còn gây sự chú ý trong giới truyền thông.