Прислів'я та приказки про тваринний світ - Мақал-мәтелдер туралы Жан-жануарлар

Мақал-мәтелдер - түпнұсқасы

₪ ₪ ₪

Қойдың сүті — қорғасын.

₪ ₪ ₪

Қойшы көп болса,

Қой арам өледі.

₪ ₪ ₪

Екі қошқардың басы

Бір қазанға сыймас.

₪ ₪ ₪

Ісек қойдың басы үлкен,

Саулық қойдың жасы үлкен.

₪ ₪ ₪

Ала қойды бөле қырыққан

Жүнге жарымайды.

₪ ₪ ₪

Ақсақ қой түстен кейін маңырайды.

₪ ₪ ₪

Ақсақ қой жатып семірер.

₪ ₪ ₪

Семіздікті қой көтерер.

₪ ₪ ₪

Семіздің аяғы сегіз.

₪ ₪ ₪

Арық қой — тырысқақ,

Ашадам — ұрысқақ.

₪ ₪ ₪

Жаман жасаққа жарамайды,

Желінсау қосаққа жарамайды.

₪ ₪ ₪

Қарақұрт жесе

Қой семіреді.

₪ ₪ ₪

Жаман қой ісегінде қартаяды.

₪ ₪ ₪

Еркек қой бұралқы болмас.

₪ ₪ ₪

Қасқырдың ойлағаны — арамдық.

Қойдың ойлағаны — амандық.

₪ ₪ ₪

Қой егіз тапса,

Шөптің басы айыртуады.

₪ ₪ ₪

Сүтсіз қой — маңырауық.

₪ ₪ ₪

Күн батса,

Қойға соқпақ табылар.

₪ ₪ ₪

Қойға қоңырау жараспас.

₪ ₪ ₪

Тәңір асыраған тоқтысын

Қасқыр жемейді.

₪ ₪ ₪

Арық малды асырасаң

Аузы-мұрныңды май етер.

Арам адамды асырасаң

Аузы-мұрныңды қан етер.

₪ ₪ ₪

Тоқты тоймас,

Шөміш кеппес.

₪ ₪ ₪

Мал аяған — аттан құр,

Төл аяған — ақтан құр.

₪ ₪ ₪

Тоғыз қабат торқадан,

Тоқтышағымның терісі артық.

₪ ₪ ₪

Ақсақ қой ауыл қасында,

Ия құдық басында.

₪ ₪ ₪

Қойлы бай — қорлы бай,

Жылқылы бай — сылдыр бай.

₪ ₪ ₪

Қойың саны мыңға жетсе,

Керегенің басынан бас кетпейді.

₪ ₪ ₪

Қой семізі — қойшыдан.

₪ ₪ ₪

Кәрі қойдың басы піскенше,

Тоқты қойдың басының

Арса-арсасы шығады.

₪ ₪ ₪

Қой өлсе, қозы қалады,

Келер жылы өзі болады.

₪ ₪ ₪

Аз қойда айран барда, өре жоқ.

₪ ₪ ₪

Мал өсірсең қой өсір,

Өнімі оның көл-көсір.

₪ ₪ ₪

Қой шелді болмай,

Төлді болмайды.

₪ ₪ ₪

Арық қойда төстік жоқ.

₪ ₪ ₪

Жетім қозы тас бауыр,

Түңілер де, отығар.

₪ ₪ ₪

Қой көкпарға жарамас.

₪ ₪ ₪

Қой алты күн аштыққа шыдайды.

₪ ₪ ₪

Әркім өз қозысын қошқар қояды.

₪ ₪ ₪

Ісі оңына басарда

Тоқты туып, шыбыш лақтар.

₪ ₪ ₪

Қойлы бай — қорлы бай,

Сиырлы бай — сарымай.

₪ ₪ ₪

Жетім қозы сүтке тоймас.

₪ ₪ ₪

Қойдан қалған қозы

Қасқырға тап болады.

₪ ₪ ₪

Аузы кіші, қарныәйдік,

Қой семірсе, көтерер.

₪ ₪ ₪

Қарны кіші, аузы әйдік

Ит семірсе, құтырар.

₪ ₪ ₪

Қой егіз туады:

Бірі қонаққа сойылады,

Бірі қошқар қойылады.

₪ ₪ ₪

Қойды қорадан сатпа,

Аңды буазында атпа!

₪ ₪ ₪

Егіздетіп төл өседі,

Еңбек етіп, ер өседі.

₪ ₪ ₪

Семіз қозы пышаққа

Сұранып тұрады.

₪ ₪ ₪

Қойдың басын құмға көм,

Сиырдың басын нуға көм,

Түйенің басын сорға көм.

₪ ₪ ₪

Жетім қозы — маңырауық.

₪ ₪ ₪

Төлден мал өседі.

Шыбықтан тал өседі.

₪ ₪ ₪

Ақырап, қауыс,

Кәрі-құртаңды тауыс.

₪ ₪ ₪

Төлге төл қосылса — егіз,

Көлге көл қосылса — теңіз.

₪ ₪ ₪

Қойы көбейсе,

Қойшы таяғының құтты болғаны.

Қозы көбейсе,

Қойының сүтті болғаны.

₪ ₪ ₪

Тойған қозыдай,

Ұйыған сүттей.

₪ ₪ ₪

Жетім қозы маңырар,

Маңырар да отығар.

₪ ₪ ₪

Жолдас боп өскен жора,

Жолдасын жолда қалдырмайды.

Берік боп салынған қора,

Қойын қасқырға алдырмайды.

₪ ₪ ₪

Жетім қозы тез отығар,

Жетім бала тез жетілер.

₪ ₪ ₪

Тайлы ауылда тоймаған,

Қойлы ауылда тояды.

₪ ₪ ₪

Қойың болса,

Қора табылар.

Көңілің болса,

Жора табылар.

₪ ₪ ₪

Пішенді салқында шап,

Қойды салқында бақ.

₪ ₪ ₪

Қойдың басы сыйған жерге,

Денесі де сыяды.

₪ ₪ ₪

Қырсықты қой,

Қыста қырқылады.

₪ ₪ ₪

Әркім қолдағы барын,

Қошқар қояды.

₪ ₪ ₪

Палуан болар баланың

Етек, жеңі кең келер.

Қошқар болар қозының

Маңдай жағы дөң келер.

₪ ₪ ₪

Қойшы қошқарын мақтайды,

Тентек шоқпарын мақтайды.

₪ ₪ ₪

Семіз қой қыстан майын жеп шығады,

Арық қой жанын жеп шығады.

₪ ₪ ₪

Тентек тойды бұзар,

Шартық қойды бұзар.

₪ ₪ ₪

Кенже туған қозыны

Қошқар қоймайды.

₪ ₪ ₪

Бидайды қуырған,

Қойды шұбырған құртады.

₪ ₪ ₪

Боз қырауда бойыңды көрсет,

Көктем шыға қойыңды көрсет.

₪ ₪ ₪

Қыс қойыңды қопалы жерге қыстат,

Жаз қойыңа жазық жерді жайлат.

₪ ₪ ₪

Қойшыны таяғы асырайды,

Қасқырды аяғы асырайды.

₪ ₪ ₪

Әкесі қой баға білмегеннің

Баласықозы баға білмейді.

₪ ₪ ₪

Ошақтан от қашты,

Қосақтан қой қашты.

₪ ₪ ₪

Қойдықосақтауқиын,

Ағытуоңай.

Қалақты жасақтау қиын,

Тарқату оңай.

₪ ₪ ₪

Тоғыз қойдың терісі

Тон шықпаған Толағай.

Жеті қойдың терісі

Жең шықпаған Толағай.

₪ ₪ ₪

Кәрі қойдың жасындай жасым қалды.

₪ ₪ ₪

Тұмса тұсақ қызғаншақ,

Тұмса бие құлынсақ.

₪ ₪ ₪

Егіз қозыдай.

₪ ₪ ₪

Қошқар соймай, қой сойсам,

Жасық дерсің.

Қой соймай, қошқарсойсам,

Сасық дерсің.

₪ ₪ ₪

Күндіз қойын күтерсің,

Кешке жүнін түтерсің.

₪ ₪ ₪

Қойы көптің — тойыкөп.

₪ ₪ ₪

Саулығың шелдіболса,

Тұсағың төлдіболар.

₪ ₪ ₪

Қой жүрген жер береке,

Қызжүрген жер мереке.

₪ ₪ ₪

Қойым тоқ қорамда,

Қайғым жоқ боранда.

₪ ₪ ₪

Қойға екі құлағынан

Басқаның бәрі жау.

₪ ₪ ₪

Қынына қарап, пышағын таны,

Қозысына қарап, тұсағын таны.

₪ ₪ ₪

Жарлының жалғыз қозысы.

Қасқырға жем болады.

₪ ₪ ₪

Тойсаң,

Тоқтының еті топырақ татиды.

₪ ₪ ₪

Тойөтті —

Қой бітті.

₪ ₪ ₪

Қой— байлық,

Жылқы —сәндік.

₪ ₪ ₪

Семіздікті қой көтерер.

₪ ₪ ₪

Қойдай қоңыр,

Қозыдай момын.

₪ ₪ ₪

Қой жайын көздесең

Құмға көш.

Сиыр жайын көздесең,

Сырға көш.

₪ ₪ ₪

Астауда қалған суды

Арыққой ішеді.

₪ ₪ ₪

Сиыр бақтым — сидаң қақтым,

Ешкі бақтым — еңіреп бақтым.

Қой бақтым— қоңыраулаттым.

₪ ₪ ₪

Қой асығыдемегін,

Қолыңа жақсасақа қыл.

₪ ₪ ₪

Қой қозысыніздейді,

Шаруа қонысыніздейді.

₪ ₪ ₪

Қошқардыкүйегімен,

Киіктісүйегімен жұтады...

₪ ₪ ₪

Айдай салдыңмалыөспейді.

Көре салдыңқойы өспейді.

₪ ₪ ₪

Жақсы қойшының

Төлі түлеп туады,

Жаман қойшының

Төлі жүдеп туады.

₪ ₪ ₪

Жаман қой өршіл,

Жаман ат тершіл.

₪ ₪ ₪

Ақсақ қойдың аузына

Жел айдаған қаңбақ түсер.

₪ ₪ ₪

Қой қорасына тартады,

Жігіт жорасына тартады.

₪ ₪ ₪

Қыста қойыңды бақ,

Жазда шөбіңді шап!

₪ ₪ ₪

Қора менікі болғанмен

Қойы елдікі.

₪ ₪ ₪

Арық ат — тулақ,

Ашаң жігіт — қунақ.

₪ ₪ ₪

Қойдан қойдың несі артық,

Қол басындай еті артық.

Ерден ердің несі артық,

Ойлап айтқан сөзі артық.

₪ ₪ ₪

Жапанда өскен жапалақ

Көл қадірін білмейді.

Ербең құлақ еркек қой

Төл қадірін білмейді.

₪ ₪ ₪

Қой төлемі — қозы.

₪ ₪ ₪

Жылан жылы — жылыс,

Жылқы жылы — ұрыс,

Қой жылы — тыныс.

₪ ₪ ₪

Құтты қонақ келсе,

Қой егіз туады.

₪ ₪ ₪

Қойды күз құмға айда,

Жаз шымға айда.

₪ ₪ ₪

Қойшының қызы

Қой келгенде таранады.

₪ ₪ ₪

Қара құрт жеген қой семіреді,

Қан соқта жеген ит семіреді.

Пара жеген би семіреді.

₪ ₪ ₪

Желінсау қой қосаққа кірмейді.

₪ ₪ ₪

Қора оңды болса,

Қойың қоңды болар.

₪ ₪ ₪

Қойшың малсақ болса,

Малдандым де.

Қойшың жаңсақ болса,

Алдандым де.

₪ ₪ ₪

Ақ қошқар бүгін сойылар,

Алдыңа басы қойылар,

Ашыққан қарын тойынар.

₪ ₪ ₪

Құдай бергеннің қойын

Қыдыр бағады.

₪ ₪ ₪

Қой төлімен жарасты,

Жапырақ гүлімен жарасты.

₪ ₪ ₪

Жалған сөз — жанға қас,

Жалқау қойшы малға қас.

₪ ₪ ₪

Қойыңды жаз бақ, күз бақ,

Сонансоң құй бақ, құй бақпа.

₪ ₪ ₪

Құрттаған қой

Кескекті ала кетер.

₪ ₪ ₪

Ешкілі қой өрген.

₪ ₪ ₪

Ешкіні түлен түртерде

Шопанның таяғына сүйкенер.

₪ ₪ ₪

Бұрын шыққан құлақтан,

Кейін шыққан мүйіз озады.

₪ ₪ ₪

Тоқал ешкі мүйіз сұраймын деп

Құлағынан айрылыпты.

₪ ₪ ₪

Қасапшыға мал қайғы,

Қара ешкіге жан қайғы.

₪ ₪ ₪

Айдағаның бес ешкі,

Ысқырығың жер жарады.

₪ ₪ ₪

Қотыр теке қора былғар.

₪ ₪ ₪

Сақал текеде де бар.

₪ ₪ ₪

Жаман теке — сүзіскек,

Жаман жігіт — ұрысқақ.

₪ ₪ ₪

Ешкі сойғанның екі заты бар:

Мүйізі пышағына сап,

Терісі мосысына қап.

₪ ₪ ₪

Бірлақ екі адамды талтаңдатады.

₪ ₪ ₪

Жалғыз ешкі лақтап,

Уызына жарытпас.

₪ ₪ ₪

Ешкі бастаған қой,

Егінге түседі.

₪ ₪ ₪

Таудағы киік

Таста ойнақтаса,

Төменде тұрған текенің

Тұяғы қышиды.

₪ ₪ ₪

Егіз лақты ешкіге

Екі елі май кім берсін?!

₪ ₪ ₪

Есің кетсе ешкі жи,

Ешкі жиып, есің жи.

₪ ₪ ₪

Лақпын деп ойлайды тоқал ешкі.

₪ ₪ ₪

Шыбынды шыбықпен айдаған,

Шыбышты сырықпен айдаған.

₪ ₪ ₪

Ешкі қырққан сайын бір өледі,

Ер жігіт ұялған сайын бір өледі.

₪ ₪ ₪

Ақ серке қой бастайды,

Ақын жігіт той бастайды.

₪ ₪ ₪

Қой семірсе құт

Ешкі семірсе жұт.

₪ ₪ ₪

Тентектің есі-дерті—бұзу,

Текенің есі-дерті — сүзу.

₪ ₪ ₪

Жетім жылап күн кешеді,

Лақ маңырап су ішеді.

₪ ₪ ₪

Ешкі мінген балаға

Есек мінген ерсі емес.

₪ ₪ ₪

Бақ-бақ еткен текені

Қыс түскенде көріңіз.

Батырсынған көкені

Іс түскенде көріңіз.

₪ ₪ ₪

Тілеп алған баламды,

Теке теуіп өлтірді.

₪ ₪ ₪

Бес бәлекке бес қарақшы,

Сегіз ешкіге сексен теке.

₪ ₪ ₪

Жылкы атасы — Қамбар ата,

Сиыр атасы — Зеңгі баба,

Түие атасы — Ойсыл қара,

Қой атасы — Шопан ата,

Ешкінің иесі — Сексек ата.

₪ ₪ ₪

Өзім асырап өсірген текешігім

Өзіме тап берді.

₪ ₪ ₪

Ешкі тұқымы — егіз лақ,

Қой тұқымы — қоңыр тұсақ.

₪ ₪ ₪

Қасқырдан қайрат кетсе,

Ешкіні апа, текені жезде дейді.

₪ ₪ ₪

Нар жолында жүк қалмас.

₪ ₪ ₪

Көрмес түйені де көрмес.

₪ ₪ ₪

Қуырдақтың әкесін

Түйе сойғанда көрерсің.

Український переклад

₪ ₪ ₪

Алты аға бірігіп әке болмас,

Жеті жеңге бірігіп ана болмас.

₪ ₪ ₪

Әке балаға қарыз,

Бала далаға қарыз.

₪ ₪ ₪

Әке балаға сыншы.