Казахські загадки про землю, природу - жұмбақ туралы жер, табиғат құбылыстары

Жұмбақ - түпнұсқасы

₪ ₪ ₪

Сатайын десем ауыр кілем,

Сатпайын десем тәуір кілем.

( Жер )

₪ ₪ ₪

Өлшеусіз піштім,

Жіпсіз тіктім.

( Жер )

₪ ₪ ₪

Зер, зер кілем, зер кілем,

Көтерейін десем зор кілем.

( Жер )

₪ ₪ ₪

Қағар, қағар, қағар кілем,

Қағайын десе ауыр кілем.

( Жер )

₪ ₪ ₪

Жайы-жайы, жай кілем,

Жайылып жатқан бір кілем,

Түр-түр кілем,

Төгіліп жатқан кір кілем.

( Көктемдегі жер )

₪ ₪ ₪

Үлкен, үлкен түйені

Тастапты атам шөгеріп.

Өркеші бұлтқа тиеді,

Бауыры жатыр көгеріп.

( Тау )

₪ ₪ ₪

Көтеріп орман, тоғай, тастың бәрін

Жапанда шөгіп жатыр үлкен нарым.

( Тау )

₪ ₪ ₪

Ақ жылан аяғы жоқ, көзі де жоқ,

Сөйлеген не бір ауыз сөзі де жоқ.

Тоқтамай қысы-жазы кезе берер,

Үстінде бір жапырақ бөзі де жоқ.

( Өзен )

₪ ₪ ₪

Шыққанда шығыны жоқ,

Жауса жауын бүйірі тоқ,

Қыста жылтыр қақ болар,

Түртінектеп тынымы жоқ.

( Өзен )

₪ ₪ ₪

Бар-бар, атым бар,

Жүйрік қана затым бар.

Жылқыға ұқсап кісінемес,

Қолға ұстасам, тістемес.

( Арықтың суы )

₪ ₪ ₪

Бір шұқырда көп шұқыр,

Іштен түртіп көп шұқыр.

( Бұлақ суы )

₪ ₪ ₪

Ақ боз атым арынды,

Ақ көйлекке малынды,

Таудан тасты атқылап,

Таудан түсті шапқылап.

( Тау бұлағы )

₪ ₪ ₪

Жылт-жылт еткен,

Жырадан өткен.

( Су )

₪ ₪ ₪

Ұзын-ұзын ұз келеді,

Ұзын бойлы қыз келеді.

Қасы қалтырап,

Көзі жалтырап.

( Су )

₪ ₪ ₪

Қара атым қалтырауық,

Қабырғасы жалтырауық.

( Су )

₪ ₪ ₪

Бір жылан жол салыпты әрбір сайға,

Сай түгіл жол салыпты әрбір жайға.

( Су )

₪ ₪ ₪

Бар-бар, бар атым,

Бар бойынша жорға атым.

Ажырақ көрсең, тістеме,

Байтал көрсең, кісінеме.

( Су )

₪ ₪ ₪

Аяғы жоқ жүреді,

Сылқ-сылқ күледі.

( Су )

₪ ₪ ₪

Отқа жанбас,

Суға батпас.

( Мұз )

₪ ₪ ₪

Отқа күймейді,

Суға шөкпейді.

( Мұз )

₪ ₪ ₪

Төмен қарап өседі,

Күн жылына өшеді.

( Сүңгі )

₪ ₪ ₪

Қыстыгүні аппақ,

Жаздыгүні сұп-сұйық.

( Қар, су )

₪ ₪ ₪

Ақ қойым тұрып кетті,

Қара қойым жатып қалды.

( Қар мен жер )

₪ ₪ ₪

Қыста бар да, жазда жоқ,

Ол көп болса көңіл тоқ.

( Қар )

₪ ₪ ₪

Қара сиыр туып кетер,

Қара сиыр жатып қалар.

( Қардың кетуі )

₪ ₪ ₪

Мамықтай ұлпа,

Қанттай ақ.

Қыста жер бетін басады,

Жазда сайға қашады.

( Қар )

₪ ₪ ₪

Тама-тама тас тескен.

( Тамшы )

₪ ₪ ₪

Мұрынсыз шымшық мұз теседі.

( Тамшы )

₪ ₪ ₪

Шолақ мылтық жер теседі.

( Тамшы )

₪ ₪ ₪

Жазда болмайды,

Қыста болады.

Терезеге қонады,

Әсем ою ояды.

( Қырау )

₪ ₪ ₪

Құлағы мен көзі жоқ,

Жоқ тіпті қол мен аяғы.

Бірақ ғажап өнерпаз,

Мәнерлеп ою ояды.

( Қырау )

₪ ₪ ₪

Қолы жоқ, сурет салады,

Тісі жоқ тістеп алады.

( Аяз )

₪ ₪ ₪

Есіктен кірді еңкейіп,

Төрге шығады қампайып.

( Аяз )

₪ ₪ ₪

Терісін жыртпай етін жеген,

Жілігін шақпай майын жеген.

( Аяз )

₪ ₪ ₪

Қуып едім мойнын бұрмады,

Ұстайын деп ем қолға тұрмады.

( Боран )

₪ ₪ ₪

Қанаты жоқ ұшады,

Аяғы жоқ желеді,

Аузы жоқ ұлиды.

( Боран )

₪ ₪ ₪

Қол-аяғы жоқ болса да,

Қақпа есікті аша алған.

( Жел )

₪ ₪ ₪

Бар екен бір мақұлық боздайтұғын,

Жұлқынып төңіректі қоршайтұғын.

Жаһанды жалпағынан басып өтіп,

Ұшқан құс, жүгірген аң озбайтұғын.

( Жел )

₪ ₪ ₪

Ашуланып бұртиды,

Аузы көпіріп құтырды.

Ашушаң ақымақ,

Кез келгенді ұшырады.

( Құйын )

₪ ₪ ₪

Өрге қарай құтылды,

Сырына келіп қосылса,

Өз-өзінен құтырды.

( Құйын )

₪ ₪ ₪

Қусам да жеткермеді, тұра қашты,

Барды да бұрыш қаптың аузын ашты.

( Боран )

₪ ₪ ₪

Бір нәрсе көруге көп, ұстауға жоқ,

Жаздыгүні көп болар, қыстауға жоқ.

Тұрмайды бір мекенде қарауытып,

Қаншама жалынып, жалпайсаң жоқ.

( Сағым )

₪ ₪ ₪

Алтын аяқ,

Жете алмадым,

Жалаң аяқ.

( Сағым )

₪ ₪ ₪

Қанатсыз құс жақын барады,

Көзінен жас тамып барады.

( Бұлт )

₪ ₪ ₪

Көк көрпенің мақтасы,

Әр жерде жүр бытырап.

Біріктіруге қол жетпес,

Болды-ау шіркін ысырап.

( Бұлт )

₪ ₪ ₪

Айдаһар аузын ашса, арс етеді,

Гауһары жерге түссе, жарқ етеді.

( Найзағай )

₪ ₪ ₪

Бір нәрсе етегі кең, найзасы бар,

Қосылған адамзатқа хайласы бар.

Мекені жерде емес, көлде емес,

Адамға әр уақытта пайдасы бар.

( Найзағай )

₪ ₪ ₪

Әуеден күбі түсті,

Күбінің түбі түсті.

( Күннің күркіреуі )

₪ ₪ ₪

Мені ешкім көрмейді,

Дауысымды есітеді.

( Күннің күркіреуі )

₪ ₪ ₪

Аспандағы әсем белбеуді,

Алып белге буынсам.

( Кемпірқосақ )

₪ ₪ ₪

Көкке шықса бұлт,

Жерге түссе шаңыт.

( Тұман )

₪ ₪ ₪

Қара таудың басында

Киік кетіп барады.

Қол-аяғы баурына

Тиіп кетіп барады.

( Тұман )

₪ ₪ ₪

Көтеріліп теңізден

Аспанға биік барамын.

Биіктен қайта түскенде

Өңі кірер даланың.

( Жаңбыр )

₪ ₪ ₪

Таудан топ түсті,

Аяқ-қолы жоқ түсті.

( Бұршақ )

Український переклад

₪ ₪ ₪

Үш жүз алпыс бес жасадым болып жуан,

Қырық сегіз қызды болдым бір алуан.

Қатар өскен бар менің он екі ұлым,

Бір ұлым бар олар да ерек туған.

(Бір жыл, қырық сегіз жұма,он екі ай,бір ай)