Казахські загадки про тварин - жұмбақ туралы жануарлар

Жұмбақ - түпнұсқасы

₪ ₪ ₪

Бітік көз, салпаң құлақ, қайқы мұрын,

Көріп пе ең мұндай хайуан бұдан бұрын.

Домалақ, алды-арты бірдей екен,

Және де көріп жүрсіз әрбір түрін.

( Шошқа )

₪ ₪ ₪

Өзі сұр, бөрі емес,

Ұзын құлақты, қоян емес,

Жұмыр тұяқты, жылқы емес.

( Есек )

₪ ₪ ₪

Ол надыр құм жануары,

Көзі өткір, көңілі тар,

Басқа ұрсаң, қылмайды намыс-ар.

Қара түгіл ханда бар,

Қытайда бар, Қырымда бар,

Түркістан, Үрімде бар,

Хоразым, Бұхарада бар.

( Ит )

₪ ₪ ₪

От басында орайған,

Құйымшағы сорайған.

( Тазы ит )

₪ ₪ ₪

Үй артында шоңқайма,

Буы шығып тұрмай ма?

Салпаң құлақ келед деп,

Қорқа-қорқа тұрмай ма?!

( Ит )

₪ ₪ ₪

Шықпайды үйден,

Тоны жібектен.

Күндіз ұйықтайды,

Түнде дамыл таппайды.

Аңға барады,

Сол аңды үйден табады.

( Мысық )

₪ ₪ ₪

От басында бүкір шал,

Құдайына шүкір шал.

( Мысық )

₪ ₪ ₪

Түссе күннің шуағы

Көзді еріксіз жұмады.

Жылы жерді сүйеді,

Беті-қолын жуады.

( Мысық )

₪ ₪ ₪

Жол бойында жортқан,

Сыбызғысын тартқан.

( Қасқыр )

₪ ₪ ₪

Тоң мойынды жуан көк,

Желіп, жортып бүкеңдеп,

Несібесі даладан,

Еңбек қылмай жүрер тек.

( Қасқыр )

₪ ₪ ₪

Бір нәрсе қайраты көп, болған күшті,

Басынан өткізеді әрбір істі.

( Арыстан )

₪ ₪ ₪

Жануар мақұлықтың біреуі өзі,

Іркілмей жұмсайтұғын ірі тісті.

( Арыстан )

₪ ₪ ₪

Бар екен бір айуан көпке таныс,

Мекені жүрер оның тау мен қамыс.

Бұл өзі ойласа көп, шапшаң, епті,

Жүректі бір айуанға қойса бетті.

Қайтпайды жара алмаса не өледі,

Өлмесе тынбайды ол алмай көкті.

( Жолбарыс )

₪ ₪ ₪

Мақұлық бар екен даусы зор,

Адамға ұқсап бойында аяқ пен қол,

Мекені тас бұлақтың төңірегінде,

Мынаны тапқан жанның ақылы мол.

( Аю )

₪ ₪ ₪

Ыржаяды, күледі,

Басқан ізді біледі.

Таусылмайтын шабысы,

Жұртқа мәлім жүрісі.

( Түлкі )

₪ ₪ ₪

Жақпар тастың астында

Қызыл тонды қыз жатыр.

( Түлкі )

₪ ₪ ₪

Белестегі бес бие,

Бақылдайды, құрылдайды;

Құйрықтары қара ала,

Қанаттары сары ала.

( Ұлар )

₪ ₪ ₪

Жылқыны қарнына қыстырып,

Түйені ерніне қыстырып,

Есекті құлағына қыстырып,

Қасқырды ат қып мініп,

Айт дегенде жүре берген.

( Қоян )

₪ ₪ ₪

Әңгелейді, дөңгелейді,

Ұшқан құстай,

Құс десем, төрт аяғы бар,

Елек-селек, екі құлағы бар.

( Қоян )

₪ ₪ ₪

Демсіз-үнсіз,

Жүрсе-үнсіз.

Басса ізі жоқ,

Жүрсе жолы жоқ.

( Балық )

₪ ₪ ₪

Жаны бар, қаны бар,

Бес сағат жерде тұрса,

Жаны да жоқ, қаны да жоқ.

( Балық )

₪ ₪ ₪

Тарпаң, тарпаң тарбиған,

Түрі жаман жарбиған.

( Бақа )

₪ ₪ ₪

Сасық көлде ит үрер.

( Құрбақа )

₪ ₪ ₪

Көл, өзен, дарияны жаны сүйген,

Жасынан қора салып, қамыс шиден.

Қаншама терең суды бойлағанда

Үстіне бір тамшы да су тимеген.

( Андатыр )

₪ ₪ ₪

Алуан дүркін аузында бір әккәр,

Неше жұтқан жануарды көрдім әней,

Сүйегі бақша-бақша тұр дәней.

( Балық )

₪ ₪ ₪

Бар екен үш қанаты ұшып кетпес,

Егін сап жұрт қатарлы кәсіп етпес.

Өзінің мекенінен шығып кетсе,

Тіршілік көремін деп үміт етпес.

( Балық )

₪ ₪ ₪

Өзі шұбар,

Тамағына таққаны -

Екі тұмар.

( Шортан )

₪ ₪ ₪

Текшелеп тебен арттым томашаға,

Домалағы жазылар оңашада.

( Кірпі )

₪ ₪ ₪

Төрт аяқты,

Мың таяқты.

( Кірпі )

₪ ₪ ₪

Ізі бар,

Адымы жоқ.

( Жылан )

₪ ₪ ₪

Төсек астында шылғи қайыс.

( Жылан )

₪ ₪ ₪

Жапырақ астында қара пышақ.

( Жылан )

₪ ₪ ₪

Жол үстінде майлы қайыс.

( Жылан )

₪ ₪ ₪

Жау келсе қатты сасады,

Құйрығын тастай қашады.

( Кесіртке )

₪ ₪ ₪

Сауыттан мықты шапаны,

Жиырылып кейде жатады.

( Тасбақа )

₪ ₪ ₪

Асты тас,

Үсті тас,

Ортасында шандыр бас.

( Тасбақа )

₪ ₪ ₪

Жер астында жездекем аты кісінейді.

( Суыр )

₪ ₪ ₪

Ары жүгір қара шарт,

Бері жүгір қара шарт.

Тал түбіне тасталған,

Жылқыны қарнына қыстырған.

Түйені ерніне жапсырған,

Мұрты бар, сақалы жоқ,

Айт дегенде аяуы жоқ.

( Құндыз )

₪ ₪ ₪

Кішкене ғана бойы бар,

Айналдырған тоны бар.

Қанар қапта не болса,

Бәрін жейтін ойы бар.

( Тышқан )

₪ ₪ ₪

Ат та емес, ит те емес,

Тістейтінін қайтерсің.

( Тышқан )

₪ ₪ ₪

Таптым-таптым, тап жорға,

Табаны жалпақ боз жорға.

( Түйе )

₪ ₪ ₪

Маң-маң басып келеді,

Тапырақтап желеді.

Мойны ұзын, үсті тау,

Ертеден елге бел еді.

( Түйе )

₪ ₪ ₪

Кезікті бір жануар,

Үстінде екі тауы бар.

Мойны ұзын, көзі үлкен,

Бұл не,өзің тауып ал?

( Түйе )

₪ ₪ ₪

Даусы қоңыр, үні мұң,

Тесіп қойған мұрынын.

( Түйе )

₪ ₪ ₪

Дүниеде ақас бар бек жайлаған,

Жанына адам барса ойбайлаған.

Ақастың адам білер мінезі бар,

Мінгесіп екі бала той тойлаған.

( Түйе және оның өркеші )

₪ ₪ ₪

Бір тақыт бар дүниеде әркім білер,

Ол тақыт қымбат емес, әркім мінер.

Мінерінде төмендеп келеді екен,

Мінгеннен соң жоғары көтерілер.

( Түйе, оған мінген адам )

₪ ₪ ₪

Дүбір-дүбір төртеу,

Есенгелді екеу.

Жағалбайлы жалғыз,

Оның таңы қарбыз.

( Түйенің аяғы, екі құлағы, құйыршығы )

₪ ₪ ₪

Төрт кісі төсек сал дейді,

Екі кісі қарауыл қарайды,

Үлкен әйел есік аш дейді,

Кіші әйел төмпештейді.

( Түйе, төрт аяғы, екі өркеші,

түйенің құмалақ тастағаны )

₪ ₪ ₪

Төсек астында төрт күлше.

( Түйенің төрт табаны )

₪ ₪ ₪

Таудан тас домалайды,

Тас бұршақтай сабалайды.

( Түйенің құмалағы )

₪ ₪ ₪

Жоғарыдан көп тас домалайды,

Кезектесіп бірін-бірі қуалайды.

( Түйенің құмалағы )

₪ ₪ ₪

Шашылды маржан,

Бағасы арзан.

( Құмалақ )

₪ ₪ ₪

Апан-апан,

Ескі шапан.

Иір қобыз,

Жарық жұлдыз.

( Түйенің шудасы, мойны,көздері )

₪ ₪ ₪

Мамам маң басып барады,

Күлшесі қалып барады.

( Түйенің ізі )

₪ ₪ ₪

Екі төлдің атынан

Бір төлдің аты шығады.

( Тайлақ )

₪ ₪ ₪

Түбірлі төртеу,

Түймемен бесеу,

Ерубай екеу,

Мамық жалғыз.

( Жылқы )

₪ ₪ ₪

Қоян жақты, тақыр жонды,

Төрт тұяқ, екі аяқты, екі қолды.

Салпы ерін, өзі жүйрік,

Кең омырау, жуан құйрық.

( Ат )

₪ ₪ ₪

Төрт түп тұт мәуітімен кесіледі,

Үстіне мінген адам есіреді.

Құрдасым, тапқын мұны ойлы көзбен,

Ойласаң тереңірек шешіледі.

( Ат )

₪ ₪ ₪

Отырдым мұнан барып оймауылға,

Қлінді екі аяғым байлаулыға.

Қолыма екі қайыс ұстап алып,

Жүргіздім қайда барсам айдауыма.

( Мінген ат )

₪ ₪ ₪

Екеуі елеңдеп келеді,

Төртеуі төбелесіп келеді.

( Аттың екі құлағы мен төрт аяғы )

₪ ₪ ₪

Ана таумен мына тау соғысып келеді.

( Аттың төрт тұяғы )

₪ ₪ ₪

Кішкене ғана тостаған,

Көтеріп қана тастаған.

( Аттың тұяғы )

₪ ₪ ₪

Алды қияқ, арты шалғай.

( Аттың жалы )

₪ ₪ ₪

Ұштым,ұжмаққа шықтым,

Тептім, терекке шықтым.

( Атқа міну )

₪ ₪ ₪

Қарасам, қайдан келдің,

Малы қара сайдан келдің.

( Аттың тезегі )

₪ ₪ ₪

Кекендеткен несі екен,

Келіп салған несі екен?

Сорпылдатқан несі екен,

Сорқылдатқан несі екен,

Суырып алған несі екен,

Суы тамған несі екен?

( Желідегі биені емген құлын )

₪ ₪ ₪

Төртеу келеді,

Төртеу асылып тұрады,

Екеу жол көрсетеді,

Екеу иттен сақтайды,

Енді біреу артында асылып тұрады.

( Сиыр )

₪ ₪ ₪

Екі айнасы бар,

Екі найзасы бар,

Төрт жаптырмағы бар,

Бір шыбыртқысы бар.

( Сиыр )

₪ ₪ ₪

Бүкір ағашқа қар жұқпас.

( Сиырдың мүйізі )

₪ ₪ ₪

Ел жатса да енекем жатпайды.

( Сиырдың мүйізі )

₪ ₪ ₪

Төсек астында төрт бауырсақ .

( Сиырдың желіні )

₪ ₪ ₪

Төрт туысқан бір шұңқырға құяды.

( Сиырдың емшегі )

₪ ₪ ₪

Арқасы бар, аунамайды,

Аузы бар, күйсемейді.

( Сиыр мен ат )

₪ ₪ ₪

Кішкентай ғана бойы бар,

Айналдырып киген тоны бар.

( Қой )

₪ ₪ ₪

Төрт тағанды бойы бар,

Момындық дұрыс ойы бар.

Кербезденіп жүрмейді,

Айналдырған тоны бар.

( Қой )

₪ ₪ ₪

Азанда кетер ләйлекен,

Кеште келер ләйлекен.

Түрлі-түрлі жібектен,

Түймесі бар ілгектен.

( Қой, ешкі )

₪ ₪ ₪

Шапаным да, тоным да,

Арқаның жүр жонында.

Атам соның соңында,

Таяғы бар қолында.

( Қой, қойшы )

₪ ₪ ₪

Ашылмаған сандықта,

Пішілмеген құндыз бар.

( Қозы )

₪ ₪ ₪

Қайырып басын тастаған,

Қайқайып қойды бастаған.

( Ешкі )

₪ ₪ ₪

Асты пышақ, үсті істік,

Өзіне лайықтап киім пішкен,

Секіріп-секіріп түскен.

( Ешкі )

₪ ₪ ₪

Төрт аяғы бар,

Басында екі таяғы бар,

Иегінде екі сақалы бар.

( Ешкі )

₪ ₪ ₪

Сақалы бар,

Санасы жоқ.

( Ешкі )

Український переклад

₪ ₪ ₪

Үш жүз алпыс бес жасадым болып жуан,

Қырық сегіз қызды болдым бір алуан.

Қатар өскен бар менің он екі ұлым,

Бір ұлым бар олар да ерек туған.

(Бір жыл, қырық сегіз жұма,он екі ай,бір ай)