Прислів'я та приказки про суддю - Мақал-мәтелдер туралы Би

Мақал-мәтелдер - түпнұсқасы

₪ ₪ ₪

Аталыдан би қойсаң

адаспас жол мен жобадан.

Атасыздан би қойсаң

босамас аузы парадан (Бұқар жырау).

₪ ₪ ₪

Аянбаған жауды алар

Абайлаған дауды алар.

₪ ₪ ₪

Әділ бидің елін дау араламайды,

Әділ патшаның елін жау араламайды.

₪ ₪ ₪

Әділ бидің өлгені — сөзінің болса жалғаны.

Ғұламаның өлгені — болмаса тәлім алғаны.

₪ ₪ ₪

Әділ би халық үшін,

Залым би құлқын үшін.

₪ ₪ ₪

Әділсіз болса би оңбас,

Әйелсіз болса үй оңбас.

₪ ₪ ₪

Әулекі би ат үстінен билік айтар.

₪ ₪ ₪

Барма ханға, өзі келер малға,

Барма биге, өзі келер дауға.

Бас-басыңа би болсаң

манар тауға сыймайсың.

Бір данаға жол берсең

жанған отқа күймейсің.

₪ ₪ ₪

Батыр деген бір барақ ит,

екі қатынның бірі табады.

Би деген ақ шариғат,

Ілуде бір-ақ қатын табады.

₪ ₪ ₪

Би айтқанды құл да айтады,

тек құл аузының дауасы жоқ (Төле би).

₪ ₪ ₪

Би болған кісі бақырып бола ма екен.

₪ ₪ ₪

Би болмақ ініден,

Белге шықпақ баладан.

₪ ₪ ₪

Би болмасаң болма, би түсетін үй бол.

₪ ₪ ₪

Би болмас белін жалпақ буғанменен,

Ағармас асылы арам жуғанменен (Әбубәкір).

₪ ₪ ₪

Бидің жолы — ақ,

Судың жолы — сара.

₪ ₪ ₪

Би екеу болса, дау төртеу.

₪ ₪ ₪

Би жаманы дауға алдырады,

Жігіт жаманы жауға алдырады.

₪ ₪ ₪

Би жоқта жораға құл жүреді.

₪ ₪ ₪

Билік айту оңай,

Біліп айту қиын (Шақшақ Жәнібек).

₪ ₪ ₪

Билік мыкты болса, тірлік құгты болады.

₪ ₪ ₪

Би мен бектің сәні жоқ:

елін қорғай алмаса,

тура жолға салмаса,

ыстығына күймесе,

суығына тоңбаса (Дулат).

₪ ₪ ₪

Биің қылаң болса,

елің ылаң болады.

₪ ₪ ₪

Болмайтын істің басыңда болма,

Бітпейтін даудың қасыңда болма.

₪ ₪ ₪

Бұзылған елдің ішіне

сормандай би кез болар (Толе би).

Бұратынына бұрады,

бұрмайтынын қос қолдап ұрады.

₪ ₪ ₪

Хан азарында қарашасымен қас болады,

Би азарында қайырымы жоқ баймен дос болады.

₪ ₪ ₪

Шешендерді сынаған тізелескен дау болар.

Ер жігітті сынаған қарсы шапқан жау болар(Ақтамберді).

₪ ₪ ₪

Шешен жауға жарамас,

Батыр дауға жарамас.

₪ ₪ ₪

Шешеннің күші — шындық.

₪ ₪ ₪

Шешендіктің сәні жоқ

басына бақыт қонбаса.

Батырлықтың сәні жоқ

тұтамдап оқ жонбаса (Дулат).

₪ ₪ ₪

Шешеннің аты өлмейді,

Ғалымның хаты өлмейді.

₪ ₪ ₪

Шешеннің нақылы ортақ,

Көсемнің ақылы ортақ (Шэкерім).

₪ ₪ ₪

Шешеннің сөзі дәмді келер,

ақыл берер, мәнді келер.

₪ ₪ ₪

Шешеннің сөзі мерген,

Шебердің көзі мерген.

Шешеннің сөзі ортақ,

Шебердің бөзі ортақ.

₪ ₪ ₪

Шешеннің сөзіндей, ботаның көзіңдей.

₪ ₪ ₪

Шешеннің тілі — семсердің жүзі.

₪ ₪ ₪

Шешен сөз бастар,

Батыр қол бастар.

₪ ₪ ₪

Шешенің судай төгілген,

Тындаушың бордай егілген.

₪ ₪ ₪

Шын би сөзіңе бағады,

Сұм би көзіңе бағады.

Український переклад

₪ ₪ ₪

Алты аға бірігіп әке болмас,

Жеті жеңге бірігіп ана болмас.

₪ ₪ ₪

Әке балаға қарыз,

Бала далаға қарыз.

₪ ₪ ₪

Әке балаға сыншы.