Vroegdetectie:
- PSA test niet bij asymptomatische mannen. Echter een goed geïnformeerde man, geschikt voor vroegopsporing naar prostaatcarcinoom moet, op verzoek, toegang hebben tot een PSA test en eventuele aanvullende diagnostiek
- Mannen (vanaf 50 jaar) met PSA waarde < 3.0 ng/mL: prostaatbiopsie niet geïndiceerd (afhankelijk van andere risicofactoren).
- Mannen (vanaf 50 jaar) met PSA waarde 2.0-2.9 ng/mL: herhaling van de PSA test binnen 1-2 jaar.
- Mannen (vanaf 50 jaar) met PSA waarde <2.0 ng/mL: hertesten kan 4 tot 8 jaar uitgesteld worden.
Bij iedere patiënt dient de familie anamnese te worden afgenomen.
Diagnostiek:
- Rectaal toucher/palpatio per anum:
- Effect van het rectaal toucher op het serum totaal PSA is gering en kan dus voorafgaand aan de bloedafname worden uitgevoerd
- Bloedname:
- Beeldvorming:
- Transrectale echografie via de uroloog, eventueel met punctiebiopties (nadien)
- MRI prostaat
Stadiëring:
- obv Gleason-score
- Gelokaliseerd prostaatcarcinoma:
- Laag-risico: T1c-T2a, Gleason score <7, iPSA <10 ng/mL
- Matig-risico: T2b-c, of Gleason score 7, of iPSA 10-20 ng/mL [bij twee ongunstige factoren: hoog-risico]
- Hoog-risico: T3, of Gleason score >7, of iPSA >20 ng/mL [één of meer factoren].
- Lokaal uitgebreid:
- T3 carcinoom (tumoruitbreiding buiten het prostaatkapsel)
- Gemetastaseerd:
Behandeling:
- Active surveillance vs waakzaam afwachten
- Curatief:
- Radicale (robot-geassisteerde) prostatectomie (al of niet zenuwsparend) (onder de 65j, grijze zone tot 75j)
- Uitwendige radiotherapie (boven de 75j, grijze zone vanaf 65j)
- Brachytherapie
- Lokale uitbreiding:
- Radicale prostatectomie of uitwendige radiotherapie, beide met of zonder hormonale therapie of hormonale therapie alleen
- Gemetastaseerd:
- Hormonale behandeling door middel van chirurgische/chemische castratie en/of androgeen receptor blokker
- Chirurgisch: orchiectomie
- Chemisch/androgeenreceptorblokker:
- LHRH-agonisten: Depo-Eligard, Zoladex, Decapeptyl
- LHRH-antagonisten: Firmagon
- Chemo-therapie: taxanen