Aften

Ronde of ovale, oppervlakkige, pijnlijke ulcera op de slijmvliezen van lip, wang, mondbodem of tandvlees.

De oorzaak is onbekend, maar een rol spelen mogelijk lokale traumata, spanning, overgevoeligheid, deficiënties en immuun-aandoeningen.

Geneesmiddelen als bètablokkers of NSAID's verhogen de kans licht.

3 verschijningsvormen:

• Minor vorm:
  • Recidiverende, pijnlijke, over het algemeen kleine (3-5 mm), goed omschreven, ronde of ovale zweertjes met een grijsgeel beslag en omgeven door een rode hof. De laesies genezen spontaan in 1tot 2 weken zonder littekens.
• Major vorm:
  • Aften zijn groter (tot 2 cm), minder laesies tegelijk, volledige genezing kan soms maanden duren
• Herpetiforme vorm:
  • Aanvankelijk kleine laesies vloeien samen tot grotere ulcera

Multifactorieel bepaald:

• Erfelijke factoren, voedingsdeficiënties (Fe, vit B en foliumzuur) en infecties met verschillende micro-organismen.

Behandeling

• Aften genezen meestal spontaan binnen 14d.
• Vermijden van prikkelende stoffen (kruiden, zuur)
• Lokale pijnstillende middelen:
  • aften 4-6 x per dag aanstippen met een wattenstaafje gedrenkt in een verdovende vloeistof of gel R/ lidocaïne gel 2% FNA

Lokale pijnstillende middelen

• Indien de pijn op de voorgrond staat kunt u de aften 4-6 x per dag aanstippen met een wattenstaafje gedrenkt in een verdovende vloeistof of gel (b.v. lidocaïne 2% gel). Uiteraard kunt u ook gewone pijnstillers gebruiken zoals paracetamol. Spoelen met een verdovende vloeistof, vlak voor de maaltijden, kan ook (Chloorhexidine 0,2% mondspoeling).

Bacteriedodende / ontsmettende mondspoelingen

• Ontsmettende mondspoelingen verminderen het aantal bacteriën in de mond. Voorbeelden zijn chloorhexidine mondspoelvloeistof (Corsodyl, chloorhexidine mondspoeling 0.2% FNA),
• 3x/d ged 6w: ter bekorting van de ziekteduur + bij frequente recidieven
  • kan bruinverkleuring van de tanden geven, vnl bij tanninebevattende dranken zoals thee, koffie, rode wijn !!
  • Best voor het spoelen de tanden poetsen.
  • R/ Eludril
    • heeft analgetische eigenschap, 6,50 euro
    • moet verdund worden met water
    • geïrriteerd tandvlees, licht bloedend tandvlees
    • aften, aandoeningen van de mondholte
  • R/ Hextril
  • R/ Corsodyl
  • R/ chloorhexidine mondspoeling 0.2% FNA
  • R/ chloorhexidine zuigtabletten (Hibitane)
  • R/ waterstofperoxyde
  • R/ natriumperboraat (Bocasan)
  • R/ tetracycline mondspoeling 5% FNA.
  • Ontstekingsremmende middelen (corticosteroïden)
• Deze middelen dempen de ontstekingsreactie in en rond de zweer, en reduceert daarmee ook de pijn.
• Voor gebruik in de mondholte zijn speciale corticosteroïdzalven, gels, en sprays beschikbaar, in verschillende sterkten. Ze kunnen bijwerkingen hebben (bij teveel gebruik bijvoorbeeld overgroei van schimmels in de mondholte) en zijn alleen verkrijgbaar op recept.
• Ontstekingsremmende middelen:
  • R/ Hydrocortison 2,5 mg zuigtabletten
  • Om de genezing te versnellen (NW'en: schimmelinfectie in de mond)

DD:

• infectieuze oorzaken: (herpessimplexvirus, coxsackievirus) - gepaard met koorts en alg. ziek zijn
• onderliggende GI aand'en (coeliakie, Crohn, CU): eveneens GI klachten
• ziekte van Behcet (eveneens ulceraties van de genitaliën en uveïtis
• onderliggende immuundeficiëntie (HIV, cyclische neutropenie): afwijkend verloop
• maligniteit: bij niet genezende unlcera