Spierkrampen en fasciculaties

Spierkrampen zijn onwillekeurige, pijnlijke spiercontracties, die bij rust optreden en spontaan verdwijnen.

Oorzaken van spierkrampen

Benigne krampen

• nachtelijke krampen (bij de bejaarde)
• spierspanningskrampen
• zwangerschap
• benigne familiale krampen
• krampen in grote spieren

Pathologische krampen

• Primair
  • motorische-neuronziekten :
    • ALS
    • oude poliomyelitis
  • (poly)radiculopathie :
    • spinaal stenose
  • perifere neuropathie
  • kramp-fasciculatiesyndroom
  • myopathieen
• Secundair
  • volumedepletie, electrolietenstoornissen
  • endocrien :
    • hypothyreoidie
    • bijnierinsuff.
  • intern :
    • levercirrose
    • gastrectomie
    • maligniteit
    • nefrologisch
      • hemodialyse
      • uremie
  • Satoyoshi-syndroom
  • medicatie :
    • diuretica
    • nifidepine
    • salbutamol
    • terbutaline

Behandeling

• De behandeling dient etiologisch te zijn indien mogelijk.
• Als behandeling van idiopathische benigne spierkrampen kan men gebruik maken van kininesulfaat in een dosis van 200 à 300 mg /d. Het kininegebruik mag niet chronisch worden. Het is belangrijk om regelmatig te stoppen.
  • Uit een aantal meta-analyses blijkt nu dat het effect van kinine erg beperkt is. Slechts één episode van krampen /w. wordt vermeden met kinine !
  • De nevenwerkingen van kinine zijn niet onbelangrijk.
    • hematologisch : trombocytopenie
    • hemolytische anemie
    • pancytopenie
    • gedissemineerde intravasculaire stolling
    • anafylactische reacties
    • dermatologische reacties
    • gevoelstoornissen
    • oorsuizen

Nachtelijke kuitkrampen

Kuitkrampen zijn ’s nachts optredende pijnlijke spiercontracties. Ze kunnen een aantal seconden tot minuten duren.

De prevalentie neemt toe met de leeftijd.

30 à 50 % van de ouderen heeft last van nachtelijke kuitkrampen.

Pathofysiologie

Er zijn twee theorieën. Volgens de ene zouden abnormale prikkelbare motorische zenuwuiteinden tot krampen leiden en volgens de andere ligt de oorzaak bij en instabiliteit op spinaal niveau van de voorste hoorncellen, leidend tot hyper-activiteit van motoneuronen en snelle contracties van verschillende spiergroepen.

Etiologie

• erfelijkheid ?
  • Kuitkrampen komen in bepaalde families zeker meer voor.
• sommige activiteiten, lopen op tenen, laarzen uittrekken…
• extracellulaire vochtdepletie
• electrolytenstoornissen
• extreem spiergebruik
• neurologische afwijkingen
• medicatie

Differentiële diagnose

• RLS
• slaapschokken, myoclonus nocturnus

Diagnose

• Anamnese
• Bijkomend labo-onderzoek :
  • electrolyten
  • TSH
  • nierfunctie

Behandeling

Voor geen enkel advies dat gegeven wordt is er een bewijs van effectiviteit.

• voldoende drinken
• kuitoefeningen
• massage
• stretchen

Kinine 300 à 400 mg ’s avonds ged. 3 à 4 weken blijkt effectief.

Bij zwangeren kan Mg een effectieve keuze zijn.

Fasciculaties

Fasciculaties zijn zichtbare trekkingen in een spierbundel. De trekkingen zijn gewoonlijk fijn, onregelmatig en kortdurend. Ze zijn meestal het gevolg van een aandoening van het motor neuron. Soms ziet men de fasciculaties in normale spieren, vooral dan in de kuit van oudere personen.

Oorzaken van fasciculaties

• Benigne fasciculaties
• Aandoeningen van het motorische neuron
  • ALS
  • spinale musculaire atrofie
  • cervicale myelopathie
  • postpoliosyndroom
• Motorische neuropathieën en radiculopathieën
  • multifocale motorische neuropathie met conductieblocks
  • spierkramp-fasciculatiesyndroom
  • (chronische) inflammatoire demyeliniserende radiculopathie
  • CIDP
  • Guillain-Barré
  • neuromyotonie (Isaacs)
  • paraneoplastisch (lymfomen)
  • na tramatische zenuw- of plexusletsel
  • goudtherapie bij RA