Perifeer arterieel vaatlijden

3 klinische manifestataties:

• Chronisch obstructief vaatlijden
• Claudicatio intermittens:
  • Pijn, moe en stijf gevoel of krampen in de beenspier (bil, dijbeen, kuit), die optreden bij lopen.
  • De pijn is zelden hevig.
  • Bij stilstaan verdwijnen de klachten, ze komen terug als de patiënt verder loopt.
• Kritieke (acute) ischemie:
  • Pijnklachten aan voet of been in rust en/of trofische stoornissen aan voet of been.
  • De met doppler gemeten systolische enkeldruk is <50 mmHg.
  • In het begin allen 's nachts last, pijn vermindert door been uit bed te laten hangen.
  • Acute ischemie van het (onder)been: de 5 P's:
    • Pijn in rust
    • afwezige Pulsaties
    • Palor (bleekheid)
    • Paresthesieën (doofgevoel)
    • Paralyse

Trofische stoornissen:

• Verminderde huidcirculatie (koude, dove voeten)
• Nagelafwijkingen
• Verminderde haargroei op tenen en onderbenen
• Slecht genezende huidwondjes
• Ernstige vormen: ulcera of (dreigende) necrose of gangreen

Anamnese

• Hoe lang bestaan de klachten? Snelle progressie?
• Acute ischemie (5 P's?)
• Claudicatio intermittens?
• Links-rechts verschil?
• Kritische ischemie van het been?
• Kwaliteit van leven?
• Gebruik van vaatvernauwende medicatie? (bètablokkers of ergotamine)
• Riscofactoren voor HVZ?
• Donkere huidskleur?

KOZ

• Arteriële pulsaties
• Auscultatie a. femoralis
• Huidtemperatuur
• Bleekheid van het been?
• Trofische stoornissen?
• BD
• Neurologisch onderzoek:
  • Gevoelsstoornissen (vaak de interdigitale ruimte/voetrug tussen de eerste en tweede straal)
  • Spierzwakte van het been

Enkel-armindex:

• Bij een goede arteriële beencirculatie is de EA index > 1.
• Bij een éénmalig gemeten EA index in rust < 0,8 of gemiddelde van 3 metingen < 0.9:
  • diagnose chronisch obstructief vaatlijden

Verwijzing

• Bij ontbreken van arteriële pulsatie van de enkelslagaders + neurologische uitval:
  • DV naar vaatchirurg

Controles bij HA:

• De eerste 3 maanden maandelijks
• Vervolgens 3maandelijks ged.het 1ste jaar (klinisch beeld is leidend, niet de EAI)

Voor het maken van een behandelplan bij kritieke ischemie, in het bijzonder bij afwijkingen in het onderbeen, is multidetector CT-angiografie (CTA) en magnetische resonantieangiografie (MRA) het referentie onderzoek.

Behandeling

• Acute ischemie/ kritieke ischemie:
  • verwijs met spoed voor ontstolling en zo nodig revascularisatie
  • pijnstilling
• Chronisch obstructief arterieel vaatlijden:
  • cardiovasculair risicomanagement
  • stoppen met roken: gunstig effect op andere HVZ zoals ischemische HZ en CVA's
  • gesuperviseerde looptraining: min. 6 maanden, 3x/week
  • voetverzorging

! alarmsymptomen: snelle progressie, pijn in rust of snelle verkleuring van voeten of tenen !

DD:

• Neurologische aandoeningen (spinale stenose, ischialgie, discusprotrusie, perifere neuropathie)
• Gewrichtsaandoeningen (artrose van de heup of knie)
• Arteriële aandoeningen (tromboangitis obliterans, entrapment a.poplitea, tibialisanteriorsyndroom)
• Veneuze aandoeningen (veneuze insufficiëntie, nachtelijke krampen en RLS)