Restless legsyndroom

Klachten

• Niet te bedwingen aandrang om de benen te bewegen + 'onprettig' gevoel in de benen (zelden is er pijn)
• Klachten treden op in rust, verminderen bij beweging
• Klachten zijn het ergst in de avond en de nacht
• De sensaties zijn vrijwel altijd in beide benen aanwezig.
• RLS en slaapstoornissen gaan vaak samen.

De prevalentie neemt toe met de leeftijd en is hoger bij de vrouw dan bij de man. Deze zou variëren tussen de 3 en 15 %.

Oorzaken:

• ijzergebreksanemie, 25% (meestal ferritinedeficiëntie)
• foliumzuurdeficiëntie
• zwangerschap
• uremie
• nierinsufficiëntie
• ziekte van Parkinson
• polyneuropathie
• RA
• radiculopathie
• chronische myelopathie
• gebruik van bepaalde geneesmiddelen:
  • TCA's
  • SSRI's
  • cafeïne
  • antipsychotica
  • lithium
  • calciumkanaalblokkers
  • Diuretica
  • Fenytoïne

Incidentie neemt toe met het ouder worden

Bij patiënten met RLS zou er ook een hogere prevalentie zijn van cardio-vasculair lijden.

Diagnose

• De diagnose wordt gesteld op het klinische beeld, de anamnese.
• Kenmerkend zijn de onplezierige sensaties in de benen, waarbij bewegen van de benen de klachten verlicht.
• Polysomnografisch onderzoek kan soms nuttig zijn om een slaapapnoe uit te sluiten.
• Labo-onderzoek naar nierinsufficiëntie en ijzerdeficiëntie moet aangevraagd worden

Vragenlijst voor de diagnostiek van RLS

• Heeft u een terugkomend ongemakkelijk gevoel in uw benen als u zit of ligt, of heeft u dit gevoel soms gehad als u zit of ligt ?
• Heeft u een terugkomende behoefte of dwang om uw benen te bewegen als u zit of ligt, of heeft u deze behoefte of dwang soms gehad als u zit of ligt ?
• Wanneer dit gevoel of deze bewegingen zich voordoen, worden ze minder of verdwijnen ze als u opstaat en gaat lopen en zolang u blijft lopen ?
• Wanneer dit gevoel of deze bewegingen zich voordoen, zijn ze ’s avonds of ’s nachts erger dan overdag?

Naast deze screeningslijst bestaan er nog verschillende lijsten om de diagnose van RLS te bevestigen en om de invloed van RLS op het dagelijks functioneren te “objectiveren”.

• IRLS–rating scale
• MOS-schaal
• SF-36-schaal

Differentiele diagnose

• nachtelijke spierkrampen
• acathisie
• PAV
• dyskinisie bij de zv. Parkinson

Behandeling

• Algemene maatregelen zijn belangrijk; geruststellen, slaap verbeteren, langdurig stilstaan of zitten vermijden.
• Vermijden van bovenvermelde medicatie.
• Indien er een ijzertekort is, wordt dit natuurlijk behandeld
• Mogelijks is massage, stretching, stappen en relaxatie nuttig.

Medicamenteuze behandeling

• Dopamine-agonisten
  • Pramipexol 1dd 0,125mg,
    • 1 a 2u voor het naar bed gaan
    • indien nodig wekelijks op te bouwen in stappen van 0,125mg tot max. dosering van 1dd 0,75mg
    • R/ Sifrol, 0,16mg 's avonds, op te titreren, na twee weken herbeoordelen
  • Ropinirol 1dd 0,25mg wekelijks op te bouwen met 0,25mg tot max. dosering van 1,5mg
  • Bij voldoende effect:
    • Continueer gedurende 3 tot 6 maanden en probeer medicatie geleidelijk op proef af te bouwen in enkele weken
  • Bij onvoldoende effect:
    • Bouw medicatie geleidelijk af (in enkele weken)
    • Heroverweeg diagnose en overweeg verwijzing naar neuroloog
  • Veel nevenwerkingen, vnl in het begin
    • misselijkheid
    • duizeligheid
    • slaperigheid
    • oedemen
    • ...
• Benzodiazepines
  • Clonazepam is het enige onderzochte product bij de behandeling van RLS
    • 0,5 tot 2 mg voor de nacht
  • Alhoewel het nuttig lijkt te zijn is langdurig gebruik zeker niet aangewezen.

• Anti-epileptica
  • Gabapentine en carbamazepine kunnen nuttig zijn maar zijn zeker geen eerstekeuzemiddelen.
• Andere
  • Bepaalde opiaten, dextropropoxyfeen, oxycodon en methadon, en clonidine zouden nuttig kunnen zijn, maar zijn niet gerechtvaardigd wegens de nevenwerkingen.
• Hydrokinine wordt door huisartsen veel voorgeschreven. Alhoewel dat bewezen is dat het niet werkt bij RLS.