Maak onderscheid tussen een centrale of perifere oorzaak van de aangezichtsverlamming.
- Centrale oorzaak
- Alleen de onderste helft van de aangezichtsmusculatuur is aangedaan
- Perifere aangezichtsverlamming
- Volledige of gedeeltelijke, eenzijdige verlamming van de aangezichtsmusculatuur door een functiestoornis van de nervus facialis.
- Bij volledige uitval is de aangezichtsmusculatuur geheel verlamd, met een hangende mondhoek en onvermogen om het oog te sluiten aan de aangedane zijde.
- Idiopathische perifere aangezichtsverlamming (IPAV):
- Een perifere aangezichtsverlamming waarvoor geen oorzaak kan worden gevonden.
Etiologie
- Idiopathische perifere aangezichtsverlamming (IPV) heeft geen duidelijke oorzaak, maar reactivatie van het Herpes Simplex virus lijkt een belangrijkste rol te spelen. 70% van de patiënten herstelt volledig en 85% in de eerste 3 weken.
- Stel de diagnose IPAV (Bell's palsy) indien de aangezichtsverlamming perifeer is, in korte tijd is opgetreden en er geen aanwijzingen zijn voor een onderliggende oorzaak.
Anamnese
- Acuut optredend binnen 1 tot 2 dagen
- Peracusis en een voorbijgaande, lichte pijn achter het oor
- Milde spraak- en slikstoornissen
- Verminderde speeksel- en traansecretie
Klachten die passen bij een IPAV (Bell's palsy)
- Klachten zijn in korte tijd (één tot twee dagen) ontstaan.
- Verandering van de smaak, verminderde speekselvloed, verminderde traansecretie, overgevoeligheid voor geluid, (milde) spraak- en/of slikstoornissen.
- Lichte pijn in of rond het oor.
Alarmsymptomen
- Algemeen:
- een geleidelijke, progressieve verlamming van de aangezichtsmusculatuur.
- Op kno-gebied:
- hevige (peri-) auriculaire pijn
- otorroe en/of aanwijzingen voor een otitis
- gehoorverlies
- oorsuizen
- evenwichtsstoornis
- vesiculae in de gehoorgang of in de mond.
- Op neurologisch gebied:
- krachtverlies of coördinatiestoornis van arm en/of been
- hoofdpijn
- nekstijfheid
- multipele hersenzenuwuitval
- ernstige spraak- en/of slikstoornissen
- vermoeden van lymeborreliose met pijn in gewrichten, extremiteiten of romp, en/of koorts.
Beoordeel:
- Asymmetrie van het gelaat;
- Functie van de aangezichtsmusculatuur;
- Functie van de andere hersenzenuwen;
- Coördinatie en kracht van armen en benen;
- Meningeale prikkeling (zoals nekstijfheid).
Indien een perifere aangezichtsverlamming is vastgesteld, onderzoek dan:
- De huid op de aanwezigheid van blaasjes
- gehoorgang
- slijmvliezen van mond en tong
- Het oor op tekenen van een
- otitis media
- otitis externa
- de aanwezigheid van een tumor of cholesteatoom;
- De aanwezigheid van een tumor
- de mondholte
- tonsilregio
- hals
- De mogelijkheid tot sluiting van de oogleden en eventuele conjunctivale roodheid.
Voorlichting:
- Leg uit dat de patiënt niet door een beroerte getroffen is, maar dat de functie van de aangezichtszenuw door een onbekende oorzaak is uitgevallen.
- Het beloop is meestal gunstig.
Medicamenteuze therapie:
- Corticosteroïden vergroten de kans op volledig herstel bij alle patiënten met een IPAV:
- Geef zo snel mogelijk en uiterlijk een week na het begin van de klachten prednisolon 2x/d 25 mg gedurende 10 dagen;
- Wees bedacht op het hyperglykemische effect van corticosteroïden;
- Geef maagprotectie bij gelijktijdig gebruik van NSAID’s of acetylsalicylzuur.
- Oogmedicatie:
- geef bij onvoldoende sluiting van het oog een ooggel om uitdroging van de cornea te voorkomen.
- Geef voor de nacht een horlogeglasverband of een indifferente oogzalf (oculentum simplex) met een oogverband.
Verwijzen
- Kinderen < 15 jaar
- Vermoeden van centrale oorzaak
- Indien geen beterschap na 1 maanden of restklachten na 3 maanden
DD
- Geboortetrauma
- barotrauma
- rotsbeenfractuur
- herpes zoster
- otitis externa
- otitis media
- cholesteatoom
- Lyme disease
- vaak dubbelzijdige parese
- R/ doxycycline 2x 200 mg ged 21 dagen
- tumor van de parotis
- neurinoma
- metastase
- MS
- Guillain-Barré