Acrovesiculeus (dyshidrotisch) eczeem

Eczemateuze huidaandoeningen aan de handpalmen, voetzolen en zijkanten van vingers en tenen (jeuk + blaasjes domineren)

Oorzaak:

De oorzaak is helaas vaak onduidelijk, meestal wordt er geen oorzaak gevonden. In die gevallen dat er wel een oorzaak is gaat het om:

• atopische constitutie (atopie)
• contactallergie (cosmetica, nikkel, chroom, kobalt, perubalsem, rubber, parfum, planten)
• hyperergische reactie (ide reactie) op (voet)mycosen (mykide) en misschien ook op bacteriën (bacteride).
• reactie op antibiotica (penicilline, erythromycine)
• eczeemreactie op contact met nikkel
• absorptie van via de voeding opgenomen metalen (nikkel) wordt ook genoemd maar de evidence is niet heel sterk.
• bijwerking van IvIg (intraveneuze immunoglobulinen)
• stress (als verergerende of uitlokkende factor ?)
• filaggrine tekort (gekoppeld aan atopie)
• bij HIV na starten HAART als immune reconstitution inflammatory syndrome

DD:

• mycose (Candida of Trichophyton) met pustels
• pustulosis palmoplantaris
• psoriasis pustulosa
• acrodermatitis continua van Hallopeau
• impetigo bullosa
• juveniele plantaire dermatose
• atopisch eczeem nno
• keratosis exfoliativa (dyshidrosis lamellosa sicca)
• dyshidrosiform pemphigoid
• dyshidrosis-like variant van T-cell lymfoom
• lineaire IgA dermatose.

Therapie:

• Als er contactallergieën een rol spelen, deze vermijden. Vooral nikkel is daarbij belangrijk omdat dat een vaak voorkomende contactallergie is, en nikkel volop voorkomt in voorwerpen die met de handen worden aangeraakt.
• Verder de handen goed vet houden en irriterende stoffen vermijden. Een nikkel-arm of kobalt-arm dieet zou volgens sommige publicaties enig effect hebben, volgens de meeste is het echter weinig effectief en niet vol te houden. Blaren doorprikken, blaardak laten zitten (wel weghalen als het infecteert). Bij acuut sterk nattend eczeem of grote blaren kan indrogende therapie worden gegeven bestaande uit natte omslagen (gazen gedrenkt in kraanwater, of aluminiumacetotartraat oplossing 1.2% FNA). Bij tekenen van infectie een antibioticum starten gericht op stafylokokken en streptokokken.
• R/ Indifferente therapie (koelzalf, vaselinelanettecrème FNA, vaseline 20% in cetomacrogolcrème FNA, etc.).
• R/ Corticosteroïden klasse III of IV. Voor handpalmen en voetzolen is een sterk steroïd nodig, vanwege de dikke huid.
• R/ Overdag continu vet houden met een licht steroïd in een vetcrème, bijvoorbeeld Calmurid HC, of hydrocortison vaselinecrème 1% FNA (cremor vaselini hydrocortisoni 1% FNA).
• R/ Diprosalic of 10% salicylzuur in Dermovate zalf (salicylzuur bevordert de penetratie).
• R/ Protopic zalf (tacrolimus) of Elidel crème (pimecrolimus) als monotherapie, of overdag in combinatie met een sterk steroïd of een teerzalf 's nachts.
• R/ Triamcinolon 0.1%, tetracycline 3% in oogzalfbasis.
• R/ Triamcinolon 0.1% in fusidine crème of zalf.
• R/ Triamcinolon 0.1%, solutio carbonis detergens (LCD) 10% in vaselinelanettecrème FNA.
• R/ Koolteer oplossing (LCD) 10 of 20% in lanettezalf FNA, 's nachts laten intrekken onder katoenen handschoenen.
• R/ UVB 2-3 x per week (soms verergert acrovesiculeus eczeem door UVB).
• R/ Topicale PUVA therapie 2-3 x per week.
• R/ UVA1-therapie.
• R/ Iontopherese of Botox injecties als adjuvante therapie bij hyperhidrosis component.
• R/ Prednisolon 30-40 mg, afbouwen naar 10-15 mg of naar 0 in dagen tot weken.
• R/ Methotrexaat 10-20 mg per week.
• R/ Imuran (azathioprine) 1 dd 50-150 mg.
• R/ Cellcept (mycofenolaat mofetil).
• R/ Neoral (ciclosporine) 3-5 mg/kg in 2 doses.
• R/ Toctino (alitretinoïne) 1 dd 10-30 mg. Vanwege de teratogeniciteit niet eenvoudig voor te schrijven.
• R/ Enbrel (etanercept) 2 x per week 25 mg (case reports, evidence gering).
• R/ Floxapen 4 dd 500 mg of 3 dd 1000 mg bij tekenen van infectie.

Indrogende therapieën:

• R/ Zinkoxide smeersel FNA, daarover katoenen handschoenen.
• R/ hydrocortison 1% in zinkoxidesmeersel FNA of in zinksulfaatvaselinecrème 0.5% FNA.
• R/ Vochtige omslagen (gazen gedrenkt in koud kraanwater), gefixeerd met een hydrofiel verband.
• R/ Aluminiumacetotartraat oplossing 12% FNA (Solutio aluminii acetotartarici 12% FNA), verdunnen 1:10 met water voor een 1.2 oplossing die gebruikt kan worden in vochtige omslagen. Ook kaliumpermanganaat (KMNO4 1:4000) kan worden gebruikt (maar vanwege de paarse verkleuringen wordt dat niet zo vaak meer toegepast), of triamcinolonsalicylzuuroplossing FNA (solutio triamcinoloni salicylici FNA)