Blefaritis

Stafylococcen blepharitis

Stafylococcen blepharitis wordt veroorzaakt door overgroei van stafylococcen. Op de ooglidrand en aan de voorzijde er van zitten harde adherente crustae en schilfers, gelig. Soms ook pusteltjes, zweertjes, rode ooglidrand, uitval wimpers (madarosis), witte wimpers (poliosis), ingroeiende oogharen (trichiasis). Soms conjunctivitis en een beginnende keratitis. Vaak droge ogen. Het komt vaker voor bij atopie.

Seborroische blepharitis

Bij seborroische blepharitis zitten er zachte vettige schilfers op de oogleden en rond de haren. De haren zijn aan elkaar geplakt. De patienten hebben ook een seborroisch eczeem met schilfering in de wenkbrauwen, naast de neus, in en achter de oren, een vettige huid op het voorhoofd, en vaak ook roos. Overgroei van gisten (Malassezia furfur) speelt een rol en de behandeling is gericht op het reduceren van het aantal gisten en het losweken van schilfers.

Blefaritis is een meestal chronische ontsteking van de ooglidranden van beide ogen. De patiënt heeft vaak al jaren klachten, waarbij de volgende symptomen op de voorgrond staan:

• jeuk,
• een brandend of zanderig gevoel,
• pijn
• ooglidranden zijn rood en licht gezwollen
• (kan bijzonder hardnekkig zijn)
• De klachten zijn 's ochtends bij het opstaan het meest uitgesproken.

Incidenteel is er een toegenomen tranenvloed of lichtschuwheid.

Bij een infectieuze blefaritis zijn de ontstekingsverschijnselen ernstiger en ontstaan er bovendien kleine ulcera en korstjes.

Voorlichting

• Leg uit wat de meest waarschijnlijke oorzakelijke factoren zijn en dat de talg producerende meibomkliertjes niet goed functioneren. Dit gaat vaak gepaard met droge ogen
• Leg uit dat de behandeling primair bestaat uit ooglidhygiëne, bedoeld om verstopte kliertjes te openen en overtollige talg en/of huidschilfers/bacteriën te verwijderen en ontsteking van het ooglid te voorkomen.
• Leg uit dat bij ooglidhygiëne de verwarming van de oogleden belangrijk is. Door verwarming smelten de ingedikte meibomvetten, kunnen zij makkelijker uit de meibomkliertjes worden gemasseerd, verdwijnt de meibomklierobstructie en verbetert de traanfilmkwaliteit. Daardoor verminderen de klachten over droge ogen.

Reinigen:

• Leg warme washandjes/ warme theelepeltjes, zo heet mogelijk, op de gesloten ogen, talg en korsten raken hierdoor verweekt en gaan makkelijker los.
• Reinig de ooranden met wattenstaafjes gedoopt in verdunde babyshampoo (1 theelepel shampoo op een glas lauw kraanwater) of met Zwitsal baby olie. Blijf poetsen tot al het vet en de schilfers of korsten zijn verdwenen. Er zijn ook speciale geïmpregneerde doekjes verkrijgbaar om de oogrand mee te poetsen (Supranettes, Cil Clar, Blephasol lotion, Blephaclean, Blephagel). 2x per dag
• Alle schilfers worden zorgvuldig weggeborsteld bij gesloten ogenleden (niet knijpen! )
• De oogleden worden met lauw water schoongespoeld (in ieder geval 's ochtends, evt. ook voor het slapengaan
• Het is verstandig de ooglid reiniging ook in de wat rustiger fasen van de kwaal toch dagelijks vol te houden, zodat zoveel mogelijk de vetverzuring wordt tegengegaan.
• Bij branderigheid: kunsttranen geven verlichting
• Pas de ooglidhygiëne tweemaal daags toe. Bij ernstige vormen kan het zinvol zijn dit vaker te doen.
• Benadruk het belang van continuïteit van ooglidhygiëne, omdat na stoppen de klachten vaak weer terugkomen.
• Als de klachten verminderen, vaak na enkele weken, kan men de frequentie van ooglidhygiëne geleidelijk verlagen naar eenmaal per dag tot eenmaal per week.

Medicamenteuze behandeling

• Geef bij een stafylokokkenblefaritis anterior en bij blefaritis die door ooglidhygiëne na vier weken niet verbetert fusidinezuur-ooggel 10 mg/g, 2-6 dd 1 druppel en continueer de ooglidhygiëne. Breng de gel op de ooglidranden of in de conjunctivaalzak aan en masseer die vervolgens in de ooglidranden.50
• De klachten van droge ogen verminderen doorgaans door gebruik van indifferente middelen
• Gaat de blefaritis samen met verschijnselen van rosacea of seborroïsch eczeem, dan is de behandeling ook gericht op de huidaandoening

Antibiotische oogzalf of combinaties met corticosteroïd: Bij onvoldoende effect:

• R/ Fucithalmic (fusidinezuur) ooggel, tube à 5 g, 2 dd.
• R/ Chlooramfenicol oogzalf 1% FNA, tube à 3 g, 2 dd.
• R/ Azyter (azitromycine) oogdruppels 'single dose' 15 mg/g, tube à 0.25 g (olie-achtige vloeistof).
• R/ Erytromycine oogzalf 0,5% FNA, tube à 5 g (Oculentum erythromycini FNA).
• R/ Tobrex (tobramycine) oogzalf 0.3%), tube à 3.5 g.
• R/ Terra-cortril oogzalf (oxytetracyclinehydrochloride, hydrocortisonacetaat en polymyxine-B sulfaat), tube à 3.5 g.
• R/ HCA 1%, tetracycline 3% in oogzalfbasis (oculentum simplex), tube à 30 g (Fagron nr 101984).

Deze behandeling kan gedurende enkele maanden noodzakelijk zijn.

• orale R/ met erytromycine of doxycycline heeft bij langdurige chronische blefaritis de voorkeur.

Bij gedachte aan Demodex folliculitis:

• R/ metronidazolcreme 0.75% (Rosiced, tube à 30 g).
• R/ metronidazol 1% in carbomeerwatergel FNA.
• R/ metronidazol 2% in vaseline lanette creme, tube à 30 g (Fagron nr 5077).
• R/ Rozex (metronidazol) gel, tube à 30 g.

Bij seborrhoisch eczeem:

• R/ HCA 1% in ketoconazol 2% crème, tube à 30 g (Fagron nr 5042).
• R/ HCA 1%, ketoconazol 2%, vaseline 20%, in cetomacrogolcrème, tube à 30 g (Fagron nr 102030).
• R/ HCA 1% in oogzalfbasis (oculentum simplex), tube à 30 g (Fagron nr 102088).
• R/ Daktacort crème, tube à 30 g.

Preventie:

• Aanraken van de oogleden met de vingers zoveel mogelijk vermijden / cosmetica, rook en stof zo veel mogelijk vermijden
• In veel gevallen bestaat er seborroïsch eczeem, soms spelen rosacea, constitutioneel eczeem of psoriasis een rol.
• Daarnaast zijn infectieuze processen van belang. In de meeste gevallen gaat het om een bacteriële infectie. (vaak stafylokok), soms virale infectie (bv. Herpes simplex), een schimmelinfectie (bv. Candida) of een parasitaire infestatie.
• Dikwijls ziet men ene combinatie van seborroïsche en infectieuze blefaritis.

Complicaties: vnl bij de infectieuze vorm van blefaritis

• Lichte conjunctivitis en evt. zelfs een keratitis
• De oogharen kunnen uitvallen (madarosis)
• Oogharen kunnen door littekenvorming een verkeerde stand aannemen (trichiasis), wat weer kan leiden tot beschadiging va de cornea
• Extreme verlittekening kan resulteren in een ectropion van het onderooglid
• Bij een infectieuze blefaritis komen het hordeolum en chalazion frequenter voor.

Verwijzing

• Verwijs de patiënt bij onvoldoende effect naar de oogarts voor nadere diagnostiek naar zeldzame aandoeningen.
• Verwijs indien een forse entropion, ectropion, trichiase of een cornealaesie bestaat naar de oogarts voor eventuele behandeling daarvan.