Zondag 18 december 2016, Vierde advent, Protestantse Gemeente Assendelft,
Mattheüs 1, 18-25
18 De geboorte van Jezus Christus was zó: Terwijl Maria, zijn moeder, verloofd was met Jozef, blijkt zij het in de schoot te hebben,voordat zij samengekomen zijn.
19 Jozef, haar man, was rechtvaardig, en wilde haar niet te kijk zetten en in het geheim loslaten.20 Terwijl hij deze dingen overwoog, zie,een engel van de Heer verscheen in een droom aan hem zeggende: Jozef, Zoon van David, vrees niet om Maria jouw vrouw bij je te nemen want wat in haar geboren wordt is uit de heilige geest 21 Zij zal een zoon baren en zij zal zijn naam noemen: Jezus Want hij is het die het volk zal bevrijden van hun zonden. Dit alles is geschied opdat wordt vervuld wat vanwege de Heer is gezegd door de profeet, zeggende: Een maagd zal het in de schoot krijgen en een zoon baren En zij zal zijn naam noemen: Immanuel Dat is vertaald: God met ons Toen Jozef uit zijn slaap ontwaakt was Deed hij zoals de engel van de Heer hem had opgedragen En nam zijn vrouw bij zich Hij heeft haar niet bekend totdat zij een zoon baarde En hij riep zijn naam: Jezus!
Preek
Gemeente van Jezus Christus,
Moet je alles wat in de bijbel staat letterlijk nemen, is het nu allemaal gebeurd zoals het er staat? Er is een tijd geweest dat veel predikanten dat wat ze geleerd hadden voor zichzelf hielden. De gedachte was: als we dat vertellen, dan vallen de mensen van hun geloof. Er was ook een andere groep predikanten en die geloofden gewoon niet wat ze op college leerden. Zij zeiden: die professor die kan wel overtuigend beweren dat de uittocht uit Egypte nooit zo kan hebben plaatsgehad, maar ik geloof de bijbel toch meer dan de wetenschap.
Wat valt er te zeggen over de maagdelijke geboorte? Sommige dominees die wel verder vertelden wat ze op school geleerd hadden die kwamen met het verschrikkelijke onderscheid tussen een biologische maagd en een theologische maagd. Een theologische maagd… iedereen met een beetje taalgevoel krijgt er pukkeltjes van. Natuurlijk was Maria maagd. In de tijd dat het evangelie geschreven werd was kwam het vaker voor dat maagden zwanger werden. Ook al planten mensen zich al zo’n grove 120.000 jaar op dezelfde manier voor, in de tijd van het evangelie waren moeders van keizers en helden niet zelden maagd. Voor keizers en helden was een gewone vader niet goed genoeg dus kregen ze een godheid als vader. En goden die doen het anders dan mensen, vandaar dat die vrouwen maagd bleven.
Dus toen Matheus wilde vertellen hoe bijzonder Jezus was, toen leed het geen twijfel dat zijn moeder maagd moest zijn. Of onvruchtbaar, dat had ook gekund. Net als zoveel vrouwen in het zogenoemde oude testament in wie God iets nieuws begint. In ieder geval moest de moeder van Jezus op een bijzondere manier zwanger worden om duidelijk te maken hoe bijzonder haar zoon was. Want daarmee zegt Matheus: Jezus ligt niet in het logisch verlengde van onze geschiedenis. Hij ligt niet in het logisch verlengde van Klaas en Heleen, van mijnheer en mevrouw Jansen en mijnheer en mevrouw Trump. Als uit zulke stellen een kindje geboren wordt is dat een wonder, maar de geschiedenis verandert er niet wezenlijk door. Maar als de God van Israël een kind verwekt, dan gebeurt er wat… dan zou het allemaal nog weleens heel anders kunnen gaan dan je verwacht. Maar Jozef, die eerste denkt dat er sprake is van overspel en Maria in het geheim wil loslaten, mag wel de vader van het kind zijn. Want Jozef is uit het huis van koning David en het was een oud geloof, dat uit het huis van David, de Messias, de bevrijder, geboren zou worden. Dus vandaar dat Jozef toch de vader is.
Ach, het is een vreemd verhaal, en het heeft er alle schijn van dat Mattheus het verhaal zelf zo in elkaar gezet heeft om duidelijk te maken wie Jezus is. Hoe vertel ik het nu op zo’n manier dat duidelijk wordt wat ik wil zeggen? En toen dacht hij ook aan koning Achaz die meer op zichzelf en op zijn eigen plannen en politiek vertrouwde dan op God. Op een dag kwam de profeet Jesaja bij hem om hem te zeggen dat een jonge vrouw zwanger zou worden en een zoon zou baren en dat die zoon Immanuel zou heten. Dat betekent: God met ons. Nou, moet Mattheus gedacht hebben, dat is nu precies wat ik over Jezus wil vertellen. Geen God ver weg, geen God alleen in de hemel of na dit leven, maar God in ons midden, God met ons. En daarom gaan de dingen in het evangelie vanmorgen zoals ze gaan. Omdat God met ons wil zijn.
En dat vind ik nu zo’n troostrijke gedachte. Dat in de bijbel de dingen gebeuren niet omdat wij dat willen, niet omdat de natuurwetten nu eenmaal zo in elkaar steken, maar omdat God het wil. Wij willen vaak wat anders. Misschien willen we wel Wilders, economische groei of een vluchtelingendeal. Of een sterk leger tegen Poetin. Of misschien weten we wel helemaal niet meer wat we willen en moeten met IS en met de politiek en de toekomst. Misschien zijn we het geloof ook wel een beetje kwijtgeraakt. En als wij het niet zijn kwijtgeraakt dan wel onze kinderen of kleinkinderen. U weet het ook wel. Natuurlijk kan een maagd niet zwanger worden en kan het niet, vrede op aarde. Natuurlijk kan het niet… Dat hele kerstfeest. Maar als God bij ons wil zijn, dan is dat toch zo. Omdat God, God is.
Tot slot, nog één ding. Dat `God met ons`, dat is iets dat God zegt, dat is zijn idee. Dat is nogal eens vergeten en zo kon het gebeuren dat `God met ons` op vaandels en op koppelriemen kwam te staan of op de zijkant van muntstukken. Dus wij kunnen beter niet zeggen dat God met ons is. Maar als God het zegt `Ik ben met jou` of `Ik kom jou tegemoet`, dan mogen we hem ontvangen, dan mogen we hem welkom heten. Want dan zullen we thuis komen….Amen.