Zondag 11 juni 2017, Trinitatis, Protestantse Gemeente Assendelft
Gemeente van Jezus Christus,
Een bekende alternatieve therapie is rebirthing, wat zoiets betekent als `opnieuw geboren worden`. De geachte achter deze therapie is dat je door een bepaalde ademhalingstechniek teruggaat in de tijd, misschien wel tot aan je geboorte, en dat je weggestopte en negatieve ervaringen opnieuw ervaart maar ze nu op een andere, positiever, manier verwerkt. Rebirthing wil het verleden opnieuw scheppen. Het christendom heeft ook `iets` met opnieuw geboren worden. Op internet kun je lezen dat er verschil is tussen christenen uit traditie of uit gewoonte en zogenoemde wedergeboren, opnieuw geboren, christenen. Die laatsten zijn bekeerd en ze zijn anders. Ze hebben hun zonden beleden en Jezus bewust aangenomen als hun redder. De meesten van hen zijn er zeker van dat ze daardoor de eeuwigheid met God in de hemel zullen doorbrengen.
Mensen hebben behoefte aan `opnieuw beginnen`, misschien zelfs wel aan `opnieuw geboren worden`. In ieder leven gaan er dingen mis. Een enkele oudere `als ik het over moest doen, dan deed ik het precies zo`, maar verreweg de meeste mensen die hebben toch dingen in hun leven waar ze spijt van hebben, keuzes die ze liever anders hadden gemaakt, kansen die ze hebben laten liggen, dingen die ze hebben gedaan en beter hadden kunnen laten en omgekeerd. Maar dat soort dingen worden altijd pas achteraf gezegd. Zoals politici plegen te zeggen `ja, met de kennis van nu hadden we een andere afweging gemaakt, hadden we anders besloten.`
Je leeft je leven en je maakt je keuzes, maar veel zaken die je levensweg bepalen heb je niet in de hand: je familiegeschiedenis, het gezin waarin je geboren wordt, je karakter, je intelligentie, je opvoeding. Je moet het er maar mee doen.
Maar is dat nu alles wat er te zeggen valt? Afgelopen week las ik over de Amerikaans- Joodse filosofe Hannah Arendt. Volgens haar is vallen, opstaan en opnieuw beginnen ons talent. Zij noemt de mens dan ook geen sterfelijk, maar een geboortelijk wezen. Na de eerste geboorte, die ingeblazen adem, volgen er ons leven lang, als het goed is, tweede geboortes, nieuwe ademtochten. Opnieuw beginnen is breken met het oude wanneer dat bewegingloos, bitter, zelfgenoegzaam of ziek maakt; van koers veranderen als je weg naar de afgrond leidt; op je schreden terugkeren naar lavende bronnen wanneer je uitgedroogd raakt; of gewoon een volgende stap zetten op die lange levensweg. Opnieuw beginnen vanuit het wenkende visioen van de
mens die we willen worden; de zwaartekracht van het verleden overwinnen; boetseren en beitelen aan onszelf zodat we steeds vaker, in glimpen en flitsen,- een heel klein beetje gaan lijken op de mens zoals we bedoeld zijn… (Preek Colette van der Ven, 160228)
Over dat opnieuw geboren worden gaat het in dat nachtelijk gesprek tussen Jezus en Nicodemus. Nicodemus is leider van de Joden, een theoloog van formaat. Misschien is zijn naam ook van belang. Nicodemus betekent: de overwinning aan het volk. Zowel uit zijn positie als uit zijn naam zou je denken dat hij het voor elkaar heeft.
Het verhaal volgt vrij snel op het verhaal over de bruiloft te Kana. Misschien heeft Nicodemus van dat teken gehoord en stapt hij daarom op Jezus af. Rabbi, wij weten dat u van God gekomen bent als leraar, want deze tekenen die u doet kan niemand doen als God niet met hem is. Vertel me eens, hoe kom je bij die bron, wijs me de weg naar die levensader.
En dan zegt Jezus: je moet opnieuw geboren worden, dan weet je wat leven is. Als volwassene weet je het misschien allemaal al. Je bent een bekende Jeruzalemmer, een theoloog van naam, je kent de heilige schrift, je hebt je levenservaring, je hebt je universitaire graad – niemand hoeft jou wat te vertellen want je weet wel hoe het zit – maar toch – of misschien juist wel daarom – krijg je te horen dat je opnieuw geboren moet worden.
En dan zegt Nicodemus, die toptheoloog: dat kan niet. Ik ben al een keer geboren, toen is het begonnen, en nu ben ik een man op leeftijd met de nodige ervaring. Het enige dat ik nodig heb is nog wat wijsheid en ik dacht dat jij die had. Geef me een paar handvatten voor hoe ik wat verder kom, een zelfhulpboek of een therapie.
Nee, zo werkt het niet, blijkbaar. Je loopt toch lang genoeg me we om te weten dat het niet werkt. Dat dat koninkrijk van God er niet zomaar komt omdat je beter je best doet, een wijzer mens wordt, een betere christen. Je wordt geboren, en maak er alsjeblieft iets moois van met de mogelijkheden die je hebt. Zoek alsjeblieft een weg die goed is voor jou en voor je naaste. En durf te leven, en wees een koning op je eigen vierkante meter, en zoek hulp als je er niet uitkomt.
Doe dat allemaal Alsjeblieft. Maar weet ook één ding. Er is nog iets anders dan geboren worden uit een moeder, er is nog iets anders dan het leven zoals je dat leeft en geleefd hebt. Er is nog iets anders dan dat leven waar je met tevredenheid of met spijt op terugkijkt… wat het precies is dat weten we niet. Het heeft te maken met een nieuw begin en met een toekomst die we zelf niet in de hand hebben, maar die ons gegeven wordt. Als je niet opnieuw geboren wordt zul je het koninkrijk van God niet zien, letterlijk staat er `als je niet van boven geboren wordt`. Nee, dat koninkrijk van God dat komt niet uit de natuur of uit hoe de dingen nu eenmaal gaan. Het wordt je gegeven, iedere dag, als nieuw begin, als toekomst, als vergezicht….daartoe ben je geboren en word je geboren. Steeds opnieuw, elke morgen tot de dag waarop de zon niet meer onder gaat. Amen.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Welkom en mededelingen
Orgelspel
- Gemeente gaat staan -
V: De Heer zal bij u zijn
G: DE HEER ZAL U BEWAREN
V: Onze hulp in Naam van de Heer
G: DIE HEMEL EN AARDE GEMAAKT HEEFT
Drempelgebed
Goede God , dank u dat we er zijn. Dat u ons liefdevol kent en dat u ons op handen draagt. We prijzen ons gelukkig om hier te mogen zijn om u en elkaar te ontmoeten.
Zie ons aan met alles wat we met ons meedragen. Vergeef ons onze fouten en wijs ons de weg. Amen.
Als intochtspsalm lied 8a
- Gemeente gaat zitten -
Kyriëgebed afgesloten met 301k
Vader, zoon en heilige geest. God die niet voor één gat te vangen is, maar steeds weer verrassend God is. Bevrijder, naaste, Geest die onder ons waait.
Wees in al uw veelkleurigheid, in al uw betrouwbaarheid en al uw liefde nabij.
Waar mensen leven in de schaduw van de dood. Door geweld, door onrecht, door ziekte.
Wees nabij als bevrijder
Wees nabij als onze naaste
Wees nabij als de geest die troost en bemoedigt en nieuwe wegen wijst
Zo bidden en zingen wij
I: voorganger II predikant
Meteen doorspelen naar Glorialied : 302 (helemaal)
Gesprek met de kinderen waarna ze naar de kindernevendienst gaan
Zondagsgebed
Goede God, we zouden misschien wel opnieuw geboren willen worden. Of misschien wel helemaal niet, omdat het leven te ingewikkeld en te pijnlijk is. Maar als u nu tot ons spreekt en u met ons een nieuw begin maakt, iedere dag.
Dat wij mogen leven in de nabijheid en de verwachting van uw koninkrijk en u en elkaar mogen zien.
Amen
1e Schriftlezing: Jesaja 6, 1-8
Lied 833
2e Schriftlezing: Johannes 3, 1-15
Lied 834
Preek
Lied 353
Dankgebed – voorbeden – stil gebed – Onze Vader
Goede God, wij danken u
Om de mogelijkheid van nieuw begin
Waar we vastgelopen zijn
Wij danken u voor nieuw begin
Waar we vastgelopen zijn
In onszelf, in onze relaties,
In onze praatjes,
In onze beelden van onszelf en van elkaar
Wij danken u voor nieuw begin
Waar we vastgelopen zijn
In de politiek in de verdeling van rijkdom
In onze omgang met het milieu
Maak een nieuw begin bidden wij
Waar we geen uitweg zien
Maak een nieuw begin, een opening
Waar we verblind zijn
Maak een nieuw begin
Waar de dood alles heeft stil gelegd
Maak een nieuw begin
Waar verdriet ons vasthoudt
Maak een nieuw begin
Waar we moeten loslaten
Maak een nieuw begin
Waar we onze bestemming als mens zijn kwijtgeraakt
Doe ons geboren worden door u
En hoor ons nu we in stilte bidden ….
Inzameling van de gaven
(Kinderen komen terug uit de kindernevendienst. Er wordt vaak even verteld wat ze daar gehoord en gedaan hebben)
- Gemeente gaat staan -
Lied 823: 1, 4 en 5
Zegen
G: Amen (gezongen)