Zondag 22 september 2013 - Vredeszondag - Vredesgebed. Protestantse Gemeente Broek in Waterland
(orde van dienst als file onderaan de pagina)
Gemeente van Jezus Christus,
Woensdag stond in de krant Trouw de kop: Wie preekt er nog over vrede?
Bijna niemand. Vrede staat niet meer op de agenda van de kerk.
Dat was ooit wel anders: de oorlog in Viëtnam, Nigaragua, Zuid-Afrika, de bewapeningswedloop.
En iedereen had er wel een mening over. De lieve vrede was soms ver te zoeken, maar het ging ergens over.
Ik bedacht van de week dat preken over vrede misschien ook moeilijker geworden is. Aan welke kant moet je staan? Wat draagt bij aan vrede in de wereld?
Hoe gaan we om met de armoede in het Zuiden van Europa, met broeders en zusters met dezelfde munt, maar vaak zonder geld en kansen. En dichterbij: voedselbanken die het werk nauwelijks aankunnen. Massale werkloosheid. Het is alsof we de grip op de werkelijkheid zijn kwijtgeraakt. Alsof die werkelijkheid alleen nog maar bepaald wordt door – voor niet economen – onbegrijpelijke economische factoren. Het zou toch moeten gaan om mensen, om het oude visioen. Om gerechtigheid en vrede en om het behoud van de goede aarde. De economie is er toch voor de mensen niet andersom, maar we lijken dat besef kwijtgeraakt.
En hoe zou ik moeten preken over Syrië? Assad is verschrikkelijk, maar zijn tegenstanders vaak ook. Voor christenen is het geen leven meer. Miljoenen mensen – moslimsen en christenen- zijn op de vlucht uit angst voor geweld, anderen blijven in Syrië. Er is armoede, angst, bezorgdheid, verdriet. Is er een goede keuze, een uitweg? Kunnen mensen ooit terug naar hun land, gaat de ballingschap voorbij. Hoe komt daar vrede, hoe komt daar gerechtigheid?
Iedere avond bid je voor familie: voor je moeder, voor je familie in Syrië of gevlucht naar Libanon. Soms is er contact via internet, maar vaak is er geen stroom of geen verbinding. Je bent zo verbonden, maar ook zo van elkaar gescheiden. Maar één ding weet je, namelijk dat Jezus weet van angst en dood. Dat Jezus de pijn kent van geweld. Daarom bid je tot hem, iedere avond. Hij draagt deze wereld. Hij laat jou niet in de steek, al is het zó moeilijk en heb je pijn in je hart.
Vanmorgen ontmoeten we in het boek Koningen een weduwe met een zoon. Als de bijbel over toekomst spreekt dan doet ze dat vaak door te vertellen over een zoon. In de tijd dat dit verhaal speelt gaat het economisch goed in Israël. Via het huwelijk met Izebel zijn de contacten met het buitenland optimaal. Israël beleeft zijn gouden eeuw.
Maar zoals zo vaak, ten koste van anderen. Het kinderoffer is weer in ere hersteld. Niet de stem van de Tora klinkt – de roep om liefde en gerechtigheid – maar de profeten van Baäl adviseren de machthebbers. De stad Jericho is weer opgebouwd. Niets herinnert meer aan het volk van slaven dat hier ooit intocht hield.
Maar een profeet staat op. Een profeet wordt geroepen. Eerst moet hij zich afzonderen. Drinken uit de beek en door raven te eten krijgen. Hij moet leven van wat de Eeuwige hem geeft. En daarna moet hij naar het buitenland. Daar treft hij een weduwe. Door dit soort verhalen leer je anders kijken. Je leert kijken naar de andere wereld, naar de keerzijde, naar de arme, de weduwe en de wees. Vrede is geen vrede. Elia ontmoet een weduwe en haar toekomst, haar zoon. Elia vraagt haar om eten en drinken. Maar alles wat ze heeft is een handvol meel en wat olie in de kruik. `Kijk mij`, zegt ze, `ik sprokkel een paar houtjes, dan kom ik thuis en maak het klaar voor mij en mijn zoon. We eten het en dan sterven we.`
Elia antwoordt. Alsof hij haar niet gehoord heeft. Zegt het onmogelijke. `Vrees niet`, zegt hij. Wees niet bang. Want zo waar de Heer, de God van Israël spreekt, de pot met meel raakt niet open de olie ontbreekt niet in de kruik, tot de dag dat de Heer regen geeft op de akker.` Het onmogelijke wordt gezegd. Het moet anders zijn en het zál anders zijn. Dat is de taal van Israël, van Jezus. Het is een taal die doorbreekt in de werkelijkheid. De grote theoloog Karl Barth schijnt op zijn sterfbed gezegd te hebben: `er wordt geregeerd.` Hij doelde niet op de politici, op de economen, op de Verenigde Naties of op de grootmachten. Hij doelde op déze stem in onze geschiedenis. Stem die niet zwijgt, stem die doorwerkt. Op déze God die zijn hand uitstrekt naar een weduwe en haar zoon, op Jezus die volgens een bekende spiritual `de hele wereld in zijn hand heeft.`
De weduwe. Ze gingen deed naar het woord van Elia. En ze at. Hij en zij en haar huis, van dag tot dag Het meel in de pot raakte niet op en de olie in de kruik ontbrak niet.
Een stem, dé stem van vrede. Dat we die stem mogen horen. Dat we elkaar mogen zien en aanspreken en ondersteunen. Dat we in alles die vrede mogen zoeken. Dat we niet voorbijgaan aan elkaar. En dat we in verbondenheid mogen bidden, om Gods vrede, voor anderen, voor onszelf, voor deze wereld. Door Hem die onze vrede is, Jezus Christus onze Heer. Amen.
Kyriëgebed
God van vrede
We zijn hier samengekomen
Omdat U onze vrede bent
Omdat U nooit laat loslaat
Het werk van uw handen
Ontferm u over ons
Zo bidden wij:
God van gerechtigheid
Omdat u gerechtigheid liefheeft
Omdat u een God bent
Van armen, weduwen en wezen
Omdat u op aarde bent
Als de minste der mensen
Ontferm u over ons
Zo bidden wij:
God, Vader, Zoon en Heilige Geest
Omdat u de wereld draagt
Omdat u van mensen houdt
Omdat we tot u kunnen bidden
Ontferm u over ons
Zo bidden wij:
Zondagsgebed
God, U zegt, vrees niet
Maar mensen zijn vaak bang
En er is geweld, oorlog, armoede.
Geef dat we uw woord mogen horen
Laat niemand alleen
Wijs ons uw weg
En geef ons geloof
Dwars tegen alles in
In Jezus’ naam
Amen.
2 Johannes 1, 3
Genade, barmhartigheid en vrede zullen bij ons zijn, van God, de Vader, en van Jezus Christus, de Zoon van de Vader, in waarheid en liefde.
Voorbeden
Wij danken u God
Dat u ons niet alleen laat
Wij danken u
Dat u onze vrede bent
Dat we u mogen kennen
Wij danken u
Om wat u zegt
Uw Woord tegen alles in
Uw Woord tegen oorlog en geweld
Uw Woord tegen onrecht
Uw Woord dat troosten verbindt
Uw Woord dat heel maakt
Wij danken u voor Jezus
Die onze vrede is
Die weet van oorlog en vluchten
Die dichtbij is
In verdriet
Wij bidden u
Voor Syrië, land in oorlog,
Mensen bang,
Mensen gevlucht,
Mensen die verschrikkelijke dingen meemaken
Dona nobis pacem
Wij bidden u
Voor ........, .........
En hun kinderen ..............
In een vreemd land
Met een nieuwe taal en nieuwe gewoontes
Met heel veel zorgen
Over hun families in Syrië en Libanon.
Vanmorgen bidden wij met hen
We bidden u Jezus, om kracht,
Om vrede
Voor hun gezin, voor hun familie
Dona nobis pacem
Wij bidden
Omdat er mensen zijn
Vol van haat en geweld
Mensen die vermoorden
Mensen die het goede in zichzelf
Kwijt zijn
Om bevrijding
Dona nobis pacem
Wij bidden u voor mensen met macht
Dat gerechtigheid en vrede
Bepalen wat zij doen
Dat en niets anders
Dona nobis pacem
Wij bidden u voor de armen
Dichtbij, mensen uitgesloten van welvaart,
Van meedoen
Verder weg, mensen met honger en dorst
Kinderen, vrouwen, mannen
Dona nobis pacem
Wij bidden u om vrede
Vanwege grote, maar ook kleine oorlogen
In huizen, in gezinnen, tussen buren,
In families.
Dona nobis pacem
Wij bidden om uw vrede
In deze wereld,
In onszelf
Om vrede met elkaar
Dona nobis pacem
Wij bidden om vrede, om heelheid,
Waar ziekte naar lichaam of geest
Als een barst door ons leven loopt
Dona nobis pacem
En we bidden in stilte wat ons bezighoudt:… Onze Vader