Lucas 1, 26-38 en 2 Samuel 7, 4-16

Zondag 21 december 2014, 4e adventszondag.

Rochus Zuurmond, hoogleraar bijbelse theologie, zei ooit dat de Heilige Geest geen copyrights kende. Ik heb dat in mijn oren geknoopt. Deze preek leunt zeer sterk op de preek van Coen Wessels over Lucas 1, 26-38.

Gemeente van Jezus Christus,

David is koning geworden.  De profeet Nathan doet een belofte, de zogenoemde Nathans belofte: Wanneer uw dagen voorbij zijn en u met uw vaderen ontslapen bent, zal Ik uw nakomeling na u, die uit uw lichaam voortkomt, doen opstaan en Ik zal zijn koningschap bevestigen. Dus het is God zie zijn Naam verbindt aan de dynastie van David, niet andersom.  De geschiedenis kent vele voorbeelden van het omgekeerde. Mensen, families, krijgen de macht en zeggen dan dat het bij de gratie Gods is. Maar dat is niet aan ons om Gods Naam aan wat dan ook te verbinden. Wat wel kan – maar dat is iets heel anders – dat is dat God je overkomt. Dat God op je weg komt en dat je dan probeert antwoord te geven. En dat gebeurt Maria.

Maria, ondertrouwd met een man genaamd Jozef, die uit het huis van David was. We moeten onze oren spitsen bij die woorden `uit het huis van David`. Want het zou kunnen dat het hier uiteindelijk zal gaan om die belofte van Nathan. Ik zal zijn koningschap bevestigen, vast maken. Een messiaans koningschap, een koningschap waarin God zelf aan het licht komt

En zo geschiedt, in de zesde maand, wordt een boodschapper door God gezonden naar een stad in Galilea genaamd Nazareth. Een onaanzienlijk gehucht. God had de engel ook naar de tempel in Jeruzalem kunnen sturen, maar dat doet hij niet. Nee, hij kiest een gewoon plaatsje en een gewone vrouw met de naam Maria.

De Aankondiging van de geboorte is in de loop der eeuwen duizenden malen afgebeeld op heel verschillende manieren: schilderijen, muurschilderingen, beelden. Vaak wordt Maria afgebeeld als een vrome vrouw. Op het moment dat Gabriël verschijnt is ze aan het bidden of in de bijbel aan het lezen. Alsof ze hem verwacht. Soms zie je op haar gezicht niet de minste verbazing.

Maar er zijn ook schilderijen waarop de engel totaal onverwacht verschijnt. Afgelopen week vond ik er een. Een Vlaams dorpje, witte huisjes, een kerk, een man met een schop over zijn schouder op weg. En voor één van die huisjes zit een vrouw op een bankje. Misschien mijmert ze een beetje, wacht ze tot het water kookt om een kopje koffie te zetten. En voor haar plotseling, zo stel ik mij voor, die engel die boodschapper van God.

`Gegroet Maria,  je bent begenadigd, de Heer is met je.` En Maria raakt in verwarring. Ze was er niet op voorbereid en ze had zich er niet op kunnen voorbereiden. Vanaf nu zal haar leven nooit meer zijn wat het geweest is.

Een verhaal van een moeder: `Ze was aan onze zorg toevertrouwd. De eerste jaren samen met haar was alles gewoon. We waren heel gelukkig met z’n drietjes en alles ging goed. En toen werd onze dochter ziek. Haar spieren begaven het. Eerst kreeg ze moeite met dingen vasthouden, later kon ze niet meer lopen…Op het laatst kon ze niet meer praten. We konden haar alleen knuffelen, laten voelen hoeveel we van haar houden en haar verzorgen met alles wat we in ons hadden. Ze heeft ons leven veranderd, voor eens en voorgoed. Dit kind van God. En als je me nu vraagt wie voor mij dat kind is dat we in de adventstijd verwachten, dan denk ik aan haar. Aan de liefde die ze in ons leven bracht. Zo anders dan we aanvankelijk gehoopt en verwacht hadden. Wat heeft ze ons leven verdiepten verrijkt. Nee, niet dat het makkelijker geworden is of leuker – al hebben we verschrikkelijk veel schik gehad – maar zo wil God toch bij ons zijn. Hier in ons kwetsbare, eindige leven.`

`Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.` dat zegt de engel. Met alles wat er staat te gebeuren. Hij zal Gods zoon genoemd worden. Een onmogelijk kind dat vanaf dat hij kan praten verz-et oproept. Hij zal je hele leven op z’n kop zetten, alle verwachtingen die je had – rustig zorgeloos op je bankje voor het huis – beschamen. Hij zal om asiel vragen waardoor je huis in waarde daalt, hij zal zichzelf uit eenzaamheid ongevraagd uitnodigen voor oudejaarsavond terwijl je er  helemaal geen zin in hebt, hij zal ongenadige kritiek hebben op een kerk die in woord of daad iets anders verkondigt dan zijn liefde. Maar zò, en niet anders, zal hij de koning uit het geslacht van David zijn. Vredevorst. Niet geboren uit mannelijke vruchtbaarheid, maar van God gegeven. Hij zal mijn huis bouwen in jullie midden. Een levend huis voor alle mensen. Liefde waarin je wonen kunt.

Als God in je leven komt, door een kind, door het besef dat de wereld in elkaar stort, door wat je eigenlijk niet wil…En dan zegt Maria: mij geschiedde naar uw Woord. Laat er met mij en met de hele wereld gebeuren wat u gezegd hebt.

We hebben zijn komst al ingebed. We kijken al vier zondagen vooruit naar zijn geboorte. En toch hoop ik dat zijn komst ons zal verrassen. Dat het ons overkomt. En dat we dan- en steeds opnieuw – durven antwoorden: laat er met ons gebeuren wat U gezegd hebt. Zet ons op uw weg. Dat we mogen leven uit zijn liefde en antwoord geven: mij geschiedde naar uw woord. Amen.

Bronnen:

Onze lieve vrouwe….,  bijbelse theologie Karel Deurloo

preek Coen Wessel, Heereveen 4 december 2011