Zondag 14 mei 2017, 5e Paaszondag, Protestantse Gemeente Assendelft
Gemeente van Jezus Christus,
Heel soms zijn er op de televisie van die interreligieuze gebedsdiensten. Dan staan de religieuze leiders – nog altijd voornamelijk mannen – gebroederlijk in hun mooiste religieuze outfit naast elkaar te bidden: de imam, de priester, de dominee, de brahmaan, de rabbi. Een eendrachtig gebed voor wereldvrede of ander moois.
Er zijn ook gelovigen die vinden dat dat absoluut niet kan en voor wie het samen opzeggen van de apostolische geloofsbelijdenis in een oecumenische dienst al een stap te ver is. Zolang de Protestantse kerken sommige delen van het credo nog anders uitleggen dan de Rooms Katholieke kerk kunnen we maar beter niet doen alsof we het eens zijn.
En de atheïsten die vinden het allemaal wel best. Die zeggen: die gelovigen die doen maar, zolang ze mij maar respecteren; zolang ze anderen maar vrij laten en ze er geen gekke ideeën op na houden over homoseksualiteit.
De uitspraak van Jezus `in het huis van mijn vader zijn vele woningen` biedt alle ruimte om eens lekker na te denken over mensen hen al hun verschillen. Vrij vertaald zegt Jezus dan: bij God is plaats voor iedereen. Of je nu moslim bent of christen, homo of hetero, rijk of arm, gelovig of misschien zelfs ongelovig, bij God is plaats voor iedereen. Het huis heeft wel meerdere woningen of vertrekken. Blijkbaar heeft iedereen nog wel zijn of haar eigen plek – maar niemand is dakloos. En dat is een prettige gedachte.
De tekst staat ook nog weleens op rouwkaarten. De tekst lijkt dan te gaan over het leven na dit leven, vaak aangeduid als `de hemel`. De tekst wil dan troost bieden. Ik heb het ooit ongeveer zo horen zeggen: hij was een rare vogel en hij hoorde ook nog bij een andere kerk, maar het huis van de Vader heeft vele woningen dus het moet wel heel vreemd lopen wil God hem buiten laten staan.
We zijn vrij tolerant geworden. Nog niet eens zo heel lang geleden zaten mensen nog wat meer met de vraag: aan wat voor voorwaarden moet je nu voldoen om een plaatsje bij God te krijgen? Je moest minstens gedoopt zijn en als je volwassen was toch minstens geloven. Daar was men het in brede kring toch wel over eens. Dat was vervelend voor al die geweldige mensen die niet in God geloofden en die hooguit een vlieg kwaad hadden gedaan, maar dat was nu eenmaal niet anders.
Nog steeds hebben veel kerken hun eigen gedachten over het voor de hemel benodigde entreebewijs. Als de Paus de regels niet versoepeld heeft dan is een goed Rooms Katholieke hemel nog altijd gesloten voor mensen die zelf hun leven beëindigd hebben. En een orthodox protestantse hemel is gesloten voor degene die de Here in zijn eeuwig raadsbesluit bestemd heeft tot eeuwige verdoemenis.
Maar de gemiddelde protestant en katholiek in Nederland heeft dat soort gedachten achter zich gelaten: in het huis van de vader zijn vele woningen. Daar is voor iedereen plaats. Misschien een paar echte rotzakken – zoals Hitler, Pol Pot en de leiders van Boko Haram - uitgezonderd, maar daar gaan wij niet over.
En dat is een prettige gedachte, dat er voor iedereen plaats is bij God. Het beantwoordt die bange vraag: hoor ik erbij, is er plaats voor mij? Is er plaats voor dat kind dat gepest wordt, voor degene die gevlucht is, voor de man die verschrikkelijke fouten heeft gemaakt. Daar ben je `eindelijk thuis`, wie je ook bent, wat je ook gedaan hebt. The les Humphries singers zongen erover begin jaren 70: Come and go with me to my fathers house. Kom en ga met mij naar mijn Vaders huis. Daar is geen geween en geen dood. Daar zijn veel woningen. Als dat niet de waarheid was zou ik het jullie gezegd hebben. Ik ga daar voor jou een plaats bereiden. Nu ga ik, en jij kan er ook komen.
Het Vaderhuis met zijn vele verblijfplaatsen als beeld van het leven a dit leven. Het is maar één kant van het verhaal.
Jezus zegt: ik ga heen om een plaats voor jullie gereed te maken en jullie weten de weg.` Maar Thomas, die de geschiedenis is ingegaan als de ongelovige Thomas, antwoordt: we weten niet eens waar u heengaat, laat staan dat we de weg weten. U zegt dat allemaal wel mooi, maar straks bent u niet meer bij ons, en hoe moet het dan verder. Hoe moet het dan verder met al die mensen die op aarde geen thuis vinden. Met de zieken, de zondaars, de lammen en de blinden. Hoe moet het verder met de vluchtelingen, en de slachtoffers, en de armen?
Ja, dat weten we eigenlijk nog niet echt. Dat is ook voor ons een vraag. Het antwoord dat Jezus geeft is: ik ben de weg de waarheid en het leven. Een zin die in gelovige streken ook nog weleens op een bord in een weiland langs de weg staat.
De weg is een oud beeld voor de Tora, voor het geheel van Gods geboden. Je zult de Heer je God liefhebben en je naaste want dat is er net zo één als jij. Dat is de weg waarvan de psalm zingt: leer mij in uw waarheid wandelen. Want die weg, dat is de weg die naar het leven leidt. Als je die weg volgt dan wordt de aarde beloofd land, een vaderhuis, een moederhuis. En Jezus is die weg gegaan.
En nu aan het eind van zijn verblijf op aarde zegt hij tegen in zijn afscheidsrede: als ik straks niet meer in jullie midden ben, gedenk dan die weg. Wij waren slaven in Egypte, maar de Heer heeft ons met sterke hand uit Egypte uitgeleid om ons te brengen naar het land dat Hij beloofd heeft. Blijf dan bij je bevrijder.
Het is een troostrijke gedachte dat Vaderhuis, dat Moederhuis, met vele verblijfplaatsen. Dat er plaats is bij God. Omgekeerd ligt er ook de vraag of er voor God plaats is bij ons. Vindt God woning op aarde, mensen die zijn wil doen, elkaar een dak boven het hoofd zijn, die de ander niet uitsluiten? Gerechtigheid doen?
Dat de mensheid thuis mag komen. Eindelijk thuis. In dat huis met vele verblijfplaatsen, beloofd land, een goede plaats. Gelijk in de hemel alzo ook op de aarde. Amen.
Drempelgebed
Goede God, wij danken u dat wij hier samen mogen zijn
Om u en elkaar te ontmoeten.
U kent ons
Een liefdevol kennen.
Wil in ons midden zijn
Wil tot ons spreken
Wil wonen in ons midden
In Jezus’ naam, Amen.
Kyriëgebed
We bidden tot u voor de mensen die in deze wereld niet thuis zijn
De mensen die vluchten
Weg van armoede, geweld en onderdrukking
Weg van al die onherbergzame plaatsen
Waar geen ruimte is om mens te zijn, om mens te worden
Dat zij een thuis mogen vinden:
We bidden u voor mensen die in deze wereld vaak niet thuis zijn
Omdat ze worden uitgesloten
Omdat anderen bepalen dat ze er niet bij horen
Mensen die worden gediscrimineerd
Om hun afkomst, huidskleur, geaardheid, sexe, religie
Om een samenleving waarin mensen elkaar als gelijken ontmoeten:
We bidden u voor mensen die in deze wereld niet thuis zijn
Omdat ze te ziek zijn, naar lichaam of geest,
Mensen voor wie het leven vaak te zwaar is
Mensen die opzien tegen vandaag en zovele morgens
Bidden we om een uitweg, om een thuis:
Zondagsgebed
In het huis van U
Zijn vele kamers, vele verblijfplaatsen.
Geef dat we bij u kind aan huis mogen zijn.
Maak ons vertrouwd met uw goedheid
En uw liefde
En geef dat we daaruit mogen leven.
Amen.
Dankgebed - voorbeden
Goede God
We danken U
Dat er een thuis is bij u
Dat we bij u thuis mogen komen
Dat we mogen weten dat er een thuis is
Waar we verdwaald zijn
In ons leven en samenleven
In onszelf
In onze dwaalwegen
In onze verkeerde stappen
We danken U
Dat u voor Christus
In wie we uw weg mogen zien
Geef dat we in die waarheid mogen wandelen
Dat we mogen leven
Tot zegen van elkaar
Wil onze weg zijn
Waar we verdwaald zijn
Wil onze waarheid zijn
Waar we verstrikt geraakt zijn in zovele grote en kleine leugens
In het gewone leven misschien,
Maar ook in de politiek en in de economie
Wil het leven zijn,
De opstanding
Waar geen leven is
Letterlijk en figuurlijk
Wil zijn bij ieder van ons
Wil ons horen nu we in stilte bidden