(Zondag gaudete - 2012 - Protestantse Gemeente Assendelft)
Gemeente van Christus,
de Heer is het begin van de tijd, en hij is het einde van de tijd.
En zo is de tijd waarin wij leven gerelativeerd. Wat er gebeurt, in ons, in ons leven, in de wereld, dat is betrekkelijk.
Niet dat ik dat zelf altijd zo beleef. O nee, meestal niet. Het gewone leven neemt je soms verschrikkelijk in beslag. Het gewone leven met zijn grote en kleine zorgen. De wereld en al wat er daarin aan de hand is: Syrië, Egypte, de honger, de eenzaamheid, de crisis. Het is van zichzelf in geen enkel opzicht betrekkelijk.
En toch waag ik het er vanmorgen op dat het relatief is, in navolging van Paulus. Paulus gevangen in Rome en schrijft aan de gemeente te Filippi: verblijd u, ik zeg het opnieuw, verblijd u!
Dat is vreemd. De gemeente in Filippi wil meeleven en ze maakt zich zorgen over Paulus en hoe het met hem zal aflopen. Misschien moet hij dat mooie evangelie van Christus met de dood bekopen, dat zou zomaar kunnen. Is het in die situatie niet bijna onzinnig dat Paulus schrijft dat ze zich moeten verblijden? Alsof je dat zomaar kunt.
Of is het toch niet zo vreemd? Verblijd u in de Heer zegt Paulus. Niet in je situatie, niet in je leven als zodanig – al is daar uiteraard helemaal niets op tegen, integendeel – maar: verblijd je in de Heer.
Want hij is er toch maar, als het begin van de tijd en als het einde van de tijd. Zoals in dat mooie lied: voor ik als kind ter wereld kwam was Gij voor mij geboren. Hij was er al, en hij zal er zijn. De blijdschap daarover, dát is de blijdschap waarover Paulus het heeft. Dat je niet overgeleverd bent aan jezelf, aan dat leven waarin je soms niets hebt om je in te verheugen, maar dat je bij Hem hoort. Dat hij er is. Zoals de oude Heidelbergse catechismus dat zegt: dat je in leven en sterven aan Hem behoort. Dát is voor Paulus de bron van blijdschap.
Afgelopen week pakte is weer eens het bijbeltje uit mijn boekenkast mijn grootmoeder aan mijn moeder gaf toen ze haar in Nederland achterliet en zelf weer met mijn grootvader terugkeerde naar toenmalig Nederlands-Indië. Mijn moeder was toen zestien, voor het eerst in Nederland, ondergebracht bij haar streng gereformeerde grootouders. Naast de woorden `van Mamy` voorin dat Bijbeltje staat een bladzijde verder geschreven `werp al uw bekommernis op hem`. Dat klinkt oppervlakkig beschouwd, zo makkelijk. Bij mij werkt dat meestal niet, behalve op zondagmorgen als we met elkaar bidden. Als je eigen bekommernis wordt opgenomen in het bidden van de gemeente.
Werp al uw bekommernis om Hem. Paulus lijkt iets dergelijks te zeggen . `Weest in geen ding bezorgd.` Dat is weer zo’n vreemde oproep. Natuurlijk maak je je zorgen. Verschrikkelijke zorgen soms, over de uitslag van de dokter, over je kinderen als je die hebt, over de komende reorganisatie, over je zieke hond.
Afschuwelijke zorgen. Maar weer staat het niet op zich, in de zin van `maak je geen zorgen, dat is nergens voor nodig, het zal allemaal wel goed komen` en meer van die goedbedoelde onzinnigheden, maar: `Wees in geen ding bezorgd, maar laat uw verlangens in alles, door bidden en smeken, met dankzegging bekend worden bij God.` Als Hij nabij is, en dat willen we hier toch blijven volhouden omdat we niet anders kunnen, dan mag het bekend worden bij Hem. Het blijft niet onopgemerkt, ons bidden en smeken, je bezorgdheden. En daar mag je dankbaar voor wezen, dat hij ook je draagt
Verblijd u! Die woorden bepalen sinds eeuwen de kleur van deze derde zondag van de advent. De Heer is nabij. Maar tegelijkertijd moeten we ons laten welgevallen dat we aangesproken worden als adderengebroed. Beroep je maar niet op je afstamming of in ons geval op je kerkelijkheid.
Want een kind van Abram is een kind dat weet dat het bestaande niet het laatste woord heeft. Als God het zou willen verwekt hij uit stenen kinderen van Abraham.
Want een kind van Abram leeft niet uit wat is en altijd zo blijven zal – dit bij tijd en wijle zo vreugdeloze en zorgelijke bestaan - maar een kind van Abram leeft van de verwachting, leeft van wat hij of zij gehoord heeft.
Zo was daar ooit die stem die sprak: ga naar het land dat ik je zal laten zien. En Abram ging. En dat is een wonder, dat doe je niet zomaar.
Zoals Abram, zo horen de mensen in de woestijn, bij de Jordaan, de oproep tot omkeer, tot bekering. En dan vragen ze: wat moeten we doen?
Ja, zegt Johannes, je kleren delen, en je voedsel. Niet meer eisen dan voorgeschreven. Dus hou maar op met die graaicultuur en die bonussen. En als je in dienst bent van de Romeinen, als belastingambtenaar of als soldaat, haal de mensen dan niet het vel over de oren of wees tevreden met je soldij.
Het klinkt eigenlijk erg braaf. Delen wat je hebt. Je hoeft niet eens je baan als in dienst van Rome op te geven. Je lijkt te mogen blijven waar je bent. Op sommige plaatsen is het evangelie heel wat radicaler. Maar misschien mag het vanmorgen even zo zijn: gewoon op de plaats waar je bent: delen, het redelijke doen. Dat lijkt overigens al moeilijk genoeg.
Maar door vanmorgen even te blijven waar we zijn – niet tot het grootste in staat - zien we vanmorgen des te scherper wie er komt! Hij is nabij. Sterker dan jij, sterker dan alles waardoor je je niet kunt verblijden, sterker dan alles waar je zo afschuwelijk en zo volkomen terecht zorgen over maakt. Een omwenteling die tot ons komt, groter dan wijzelf.
Lieve gemeente, dat bedenk je niet. Dat bedenkt u niet, en dat bedenk ik niet. Dat Hij nabij is,
Hij die was, die is, en die komt. Laten we ons, misschien met een brok in je keel of met een hartgrondige vloek, verblijden in Hem in wie we leven. Hij die al kwam, al voor je geboren werd, nog voor wij het levenslicht zagen. En die ons draagt, dag aan dag. Amen
U roepen wij aan om ontferming
Voor de wereld waarin u komt
Vrijwillig en steeds opnieuw
En iedere dag
Om God met ons te zijn
God van de minste der mensen
De arme, de weduwe en de wees
Daarom roepen wij:
Wij bidden u voor mensen
Naakt en weerloos
Gevlucht of op de vlucht
Dakloos
Onbeschermd in deze wereld
Mensen in de kou, levend op straat
Mensen verhandeld,
Mensen zonder kans
Daarom roepen wij:
U roepen wij aan om ontferming
Vanwege vrede die niet daagt
En licht dat niet in de duisternis komt
Daarom roepen wij:
----
God, geef dat we blij mogen zijn
Misschien niet altijd over onszelf
Of over elkaar, of over hoe het in de wereld gaat
Maar dat we blij mogen zijn in U
Omdat u komt, omdat u kwam
Omdat u er altijd zal zijn
Door Jezus Christus onze Heer
Amen.
----
Goede God
We danken u
Dat u er bent, in alles.
Dat we niet overgeleverd zijn
Aan wat de blijdschap neemt
Aan de zorgen
We danken u
Dat u naar ons omziet
Als de komende
Voor uw komst,
Voor uw aanwezigheid
Danken wij u
Wij danken u voor deze tijd van verwachting
Dat we meer mogen en kunnen verwachten
Dan we op grond van wat we zien en meemaken
Zouden kunnen.
En zo bidden we voor de mensen voor wie er geen blijdschap is
Maar verdriet
Voor hen die iemand verloren aan het leven of aan de dood
Voor mensen voor wie er geen blijdschap is
In het massieve grijs
Van een depressie
Voor wie er geen blijdschap is
Vanwege de voortdurende dreiging
Van dood, geweld, tekort.
We bidden u, wil nabij zijn waar we ons zorgen maken
Over onszelf, over gezondheid, over naasten, over de wereld
Wil die zorgen met ons dragen en ons een weg wijzen
Wil bij ons zijn waar we ons zorgen maken over uw kerk
En haar gedoe.
Dat we de werkelijkheid van wie u bent
Recht blijven doen, in blijdschap en zorgeloosheid.
Wil zijn bij hen voor wie december al te donker is
Voor hen die zich vooral verheugen op
De dag dat kerst en oud en nieuw voorbij zijn
En alles weer gewoon is
Want dat is voor sommigen al ingewikkeld genoeg.
En geef ons bovenal God dat we mogen leven
In het licht dat u doet stralen
Kom Heer, kom,
En hoor ons nu we in stilte bidden wat ons bezighoudt:…. Onze vader