Prawo własności intelektualnej pozwala na zapewnienie sobie wyłączności właśnie w zakresie niematerialnych składników przedsiębiorstwa.
Obejmuje dość szeroki zakres tematyczny. Najczęściej wskazuje się na:
1) patenty,
2) prawa ochronne obejmujące wzory przemysłowe i znaki towarowe (własność przemysłowa),
3) prawa autorskie i prawa pokrewne.
Przedmiotem ochrony nie są przedmioty materialne, lecz pewne dobra stanowiące zjawiska o charakterze niematerialnym.
Cechą wspólną wszystkich praw własności intelektualnej jest to, że dają uprawnionemu możliwość zakazania innym pewnych czynności związanych zazwyczaj z gospodarczą eksploatacją dóbr będących przedmiotem ochrony. Ten zakazowy charakter praw ma bardzo istotne konsekwencje praktyczne.
1.2. Zasada terytorialności
Podstawą wszelkich praw wyłącznych jest ich terytorialny charakter. Oznacza to, że każde prawo dotyczące tego samego dobra niematerialnego (np. identycznego znaku towarowego lub tego samego wynalazku) funkcjonujące w dwóch krajach jest od drugiego całkowicie niezależne.
Możliwe jest zatem, że ten sam wynalazek zgłoszony w dwóch krajach zostanie objęty patentem w jednym z nich, a w drugim nie.
Możliwe jest też, że te same prawa przysługiwać będą w dwóch krajach różnym osobom.
Fakt istnienia, zakres ochrony oraz podmiot uprawniony w jednym kraju są bez znaczenia dla sytuacji odpowiednich praw w innych krajach.
3.1. Definicja i rodzaje licencji
Jak opisano w poprzednich rozdziałach, prawa własności intelektualnej tworzą pewien zakres wyłączności, który pozwala podmiotowi uprawnionemu na zakazanie innym gospodarczej eksploatacji tych praw. Istnienie tego typu praw wyłącznych jest podstawą funkcjonowania rynku rozwiązań technologicznych.
Licencja jest umową, w której jedna ze stron zezwala drugiej na działanie, którego inaczej mogłaby zakazać. Jest to więc porozumienie zazwyczaj dwustronne, w którym jedna ze stron (licencjodawca) upoważnia drugą (licencjobiorcę) do wkroczenia w swój własny zakres wyłączności.
Co istotne, tak określona umowa zazwyczaj nie będzie dotyczyć praw wyłącznych osób trzecich. Jedynie w ekstremalnych sytuacjach licencjodawca może zgodzić się na zagwarantowanie licencjobiorcy bezpieczeństwa przed zarzutami ze strony osób trzecich co do innych praw wyłącznych nie będących przedmiotem umowy.