Meta Model

http://michalpasterski.pl/2013/02/meta-model/

Za pomocą zmysłów odbieramy ze świata surowy materiał – to, co widzimy, słyszymy, czujemy, smakujemy i wąchamy. Ta pełna informacja zmysłowa to struktura głęboka. Wszystko, co odbieramy ze świata zewnętrznego, bez umysłowej interpretacji.

Abyśmy mogli funkcjonować w otaczającym nas świecie musimy upraszczać ten surowy materiał, bo inaczej byśmy nie byli wstanie ogarnąć całości.

Język służy do reprezentowania naszego doświadczenia, a także do jego komunikowania. Za pomocą języka tworzymy mapy rzeczywistości i jest to przewaga, którą mamy nad innymi zwierzętami.

Nasza mapa rzeczywistości, czyli uproszczona wersja surowego doświadczenia, to właśnie struktura powierzchiowa. Na nią reagujemy codziennie. To nasze przekonania i myśli na temat otaczającej nas rzeczywistości.

Meta model jest zestawem struktur lingwistycznych (głównie pytań), dzięki którym możemy uzyskać informacje, które zostały „ukryte“. Ukrywamy te informacje, bo wtedy łatwiej nam jest się komunikować z innymi – możemy przekazywać sobie uogólnione informacje. Niestety to wielokrotnie rodzi problemy, bo reagujemy na nieprawdziwe przekonania, które powstały w wyniku tworzenia ogólnego obrazu rzeczywistości.

Podczas tworzenia mapy rzeczywistości z surowego doświadczenia zachodzą trzy główne procesy: usunięcia, generalizacje i zniekształcenia. Każdy z tych procesów obdziera naszą komunikację z informacji, przez co trudniej jest nam się porozumieć i wzajemnie zrozumieć. Meta model może w tym przypadku pomóc.

Usunięcia

Usunięcie to pomijanie informacji, które są istotne w danej sytuacji.

Proste usunięcie – wypowiadanie się na wysokim poziomie ogólności.

Porównanie – usuwanie informacji, które są kluczowe w porównywaniu się.

„Oni są ode mnie lepsi“

Kto konkretnie? W czym są lepsi? W jaki sposób są lepsi?

Brak wskaźnika odniesienia – w wypowiedzi brakuje rzeczownika. Osoby zaangażowane w sytuację w ogóle nie zostali wymienieni.

„Grożono mi“

Kto Ci groził?

Zniekształcenia

Ten proces to zmiana znaczenia danej sytuacji lub zjawiska.

Nominalizacja – zmiana czasownika na rzeczownik, czyli uczynienie procesu pojedynczym wydarzeniem lub rzeczą.

„Mam doła“

W jaki sposób się dołujesz? (to pytanie przy okazji pomaga odzyskać odpowiedzialność za proces)

Przyczyna – skutek (jak A, to B) – wyjaśnienie jednej sytuacji inną, która nie ma z nią bezpośredniego związku przyczynowo – skutkowego.

„On mnie nie słucha, więc nie zależy mu na mnie.“

Nigdy Cię nie słucha? W jaki sposób jedno jest związane z drugim? Czy Ty zawsze go słuchasz?

Czytanie w myślach – wspieranie swojej wypowiedzi domysłami na temat myśli innych ludzi.

„Ona sądzi, że jestem beznadziejny.“

Skąd dokładnie to wiesz? Po czym to poznajesz?

Kompleksowy równoważnik (A = B)

„Święta bez śniegu są beznadziejne“

Generalizacje

Uogólnianie zjawisk i sytuacji, na podstawie pojedynczych lub kilku doświadczeń.

Liczebniki – zawsze, wszyscy, każdy, nikt, żaden.

„Wszyscy przedsiębiorcy zmagają się z płynnością finansową.“

Absolutnie wszyscy? Czy znasz wszystkich przedsiębiorców?

Operatory modalne – muszę, powinienem, nie mogę.

„Nie mogę na to pozwolić.“

Meta model

Ważne, aby meta model stosować z umiarem i subtelnie. Ciągłe zadawanie celnych pytań dla niektórych może być niewygodne, bo nie wszyscy są gotowi obnażyć swoje myślenie i przyznać się do niedoskonałości tego myślenia. Meta model ma Ci służyć do poprawienia komunikacji, dlatego używaj go z umiarem i subtelnie.