Egypt landscaps

Khách du lịch cưỡi những con ngựa và lạc đà thuê tại khu Kim tự tháp Giza nổi tiếng nhất Ai Cập, nằm gần thủ đô Cairo. Kim tự tháp là kỳ quan duy nhất trong 7 kỳ quan kiến trúc thời cổ đại còn tồn tại đến ngày nay và được lưu danh là 7 kỳ quan thế giới mới năm 2008.

Đại nhân sư Sphinx của Giza, bức tượng khổng lồ nửa người nửa sư tử nằm bên bờ tây sông Nile, gần Cairo. Đây là một trong những bức tượng có kích thước lớn nhất thế giới, được người Ai Cập cổ tạo dựng từ Thiên niên kỷ thứ 3 Trước Công nguyên (TCN).

Thánh đường Muhammad Ali Pasha nằm tại khu thành cổ Cairo có từ thời đế quốc Ottoman là thánh đường Hồi giáo lớn nhất thế giới được xây dựng trong nửa đầu thế kỷ 19.

Kim tự tháp Maidum sừng sững tại Bein Sueif, cách Cairo 70 km về phía nam. Đây là kim tự tháp đầu tiên của Ai Cập có hầm an táng nằm phía trên mặt đất.

Pháo đài phòng thủ Quatbay xây từ thế kỷ 15 nằm tại thành phố Alexandria, bên bờ Địa Trung Hải.

Ngôi đền thờ thần Horus ở Edfu là ngôi đền lớn thứ hai tại Ai Cập sau đền Karnak và là một trong những công trình cổ được bảo tồn tốt nhất.

Du ngoạn sông Nil bằng tàu hơi nước "Sudan" cổ điển, hướng về phía thành phố Aswan, là một trong những đặc sản của du lịch Ai Cập.

Du khách khám phá những cột đá khổng lồ tại đền Karnak ở Luxor, ngôi đền có quy mô lớn nhất Ai Cập.

Hình vẽ trang trí trên các bức tường của đền Karnak ở Luxor. Trong suốt 40 năm qua, ngôi đền cổ này là nơi nhóm các nhà khảo cổ học hỗn hợp Pháp và Ai Cập nghiên cứu và trùng tu.

Di sản thế giới đền Abu Simbel được xây dựng trong 24 năm từ 1244 TCN đến 1224 TCN nằm gần thành phố Aswan.

Một du khách đứng cạnh tảng đá vôi khổng lồ bị gió và cát bào mòn tại vùng sa mạc Trắng ở Farafra.

Khu chợ cổ Khan El-Khahili có quy mô lớn nhất Cairo vẫn mang không khí cổ xưa đặc trưng của Ai Cập.

Một người đàn ông đang ngắm toàn cảnh các ngọn núi lửa của sa mạc Đen.

Bảo tàng Ai Cập ở Cairo, nơi lưu giữ những bộ sưu tập độc nhất vô nhị về nền văn minh Ai Cập của thế giới.

Thư viện nổi tiếng Bibliotheque ở Alexandria, một trong những điểm hấp dẫn du khách nhất tại Ai Cập.

Dòng sông Nil hiền hòa, báu vật thực sự trong lịch sử của người Ai Cập, nhìn từ khách sạn Old Cataract trên đỉnh đồi ở thành phố Aswan.

Ngôi đền Nữ hoàng Hatshepsut nổi tiếng ở Luxor được xây dựng bằng đá vôi chứ không phải nguyên liệu phổ biến ở Ai Cập là sa thạch. Nữ hoàng Hatshepsut là vị Pharaoh thứ 5 trong triều đại thứ 18 của Ai Cập cổ đại và cầm quyền lâu hơn bất cứ người phụ nữ nào trong lịch sử Ai Cập.

Công trình Colossi of Memnon, hai bức tượng đá khổng lồ tạc Pharaoh Amenhotep III. Bộ đôi công trình này nằm cách thành phố Luxor bằng dòng sông Nil.

Đình Chính (theo MSNBC)

Ai Cập - Món quà của các vị thần

Trong Nghìn lẻ một đêm, tác phẩm vĩ đại của nền văn học Ba Tư (Perse) có viết: 'Những ai chưa đến Ai Cập được xem như chưa biết thế giới. Bụi nơi đây được làm bằng vàng. Dòng sông Nile ở đây là một kỳ quan. Phụ nữ nơi này giống như những thiên thần. Và không thể khác hơn được vì Ai Cập là chiếc nôi của nền văn minh nhân loại'.

Tôi bắt đầu kể câu chuyện của tôi theo cách của nàng Scheharazade (nhân vật kể chuyện trong Nghìn lẻ một đêm) như sau:

Trên bản đồ, hình bình hành Ai Cập và bán đảo Sinai tạo thành một vùng đất có diện tích hơn một triệu cây số vuông. Dòng sông Nile mang hai sắc màu xanh trắng bắt đầu từ cao nguyên Ruanda, chảy qua Ai Cập theo hướng Nam - Bắc và kết thúc tại biển Địa Trung Hải. Châu thổ sông Nile như một cây quạt khổng lồ màu xanh đang xòe ra và thủ đô Cairo như một viên ngọc sáng đính vào đầu mút của nó.

Cairo - thành phố của ngàn ngọn tháp

Những ngọn kim tự tháp huyền thoại.

Tháng 4 thường làm người ta suy nghĩ về những đóa anh đào bên đất Phù Tang nhưng Cairo đón tiếp chúng tôi bằng những tòa nhà đỏ quạch chưa tô vữa, vẫn vậy sau tám năm tôi trở lại đây. Đơn giản vì nếu tô vữa đầy đủ cho căn nhà, chủ nhà phải đăng ký hoàn công và phải trả thêm thuế. Ở đây người ta cần nhà phía trong để ở chứ đâu cần cái bề ngoài vôi vữa đâu.

Đang tiết xuân nên thành phố Cairo nằm ven sa mạc Sahara này không nóng lắm. Từ tháng 2 đến tháng 4 hàng năm thường có những trận gió cát nóng, được gọi là khamsiin, thổi từ sa mạc vào thành phố. Những ngọn gió cát này làm thành phố ô nhiễm hơn bên cạnh khói xe và khói của các nhà máy xi măng. Tuy vậy, đâu đó tôi vẫn thấy hoa họ nhà mimosa nở vàng ven đường kèm theo những đóa tử kinh tim tím bên hàng rào nhà ai.

The Pyramids hay Kim tự tháp, theo cách gọi của người Trung Quốc vì hình dáng giống chữ “kim” luôn là điểm thu hút du khách. Đến nay, Ai Cập đã phát hiện được khoảng 100 kim tự tháp lớn nhỏ, nhưng nổi tiếng nhất là ba tháp ở cao nguyên Giza cách trung tâm Cairo không xa về phía Tây Nam. Hùng vĩ và tráng lệ nhất trong đó là kim tự tháp của vua Chéops, xây dựng vào khoảng năm 2.600 trước Công nguyên.

Chiều cao của kim tự tháp là 146,5m và bốn cạnh đáy mỗi cạnh dài 230,5m tạo nên một diện tích hình vuông rộng 5,5 hecta (do tác động của thiên nhiên và con người qua hàng ngàn năm, các con số thực tế này hiện nay có nhỏ đi). Các mặt tháp tạo nên một góc nghiêng 51 độ 51 phút so với mặt đất. Khi chia chu vi hình vuông cho hai lần chiều cao của tháp, chúng ta có con số pi = 3,1416 và góc nghiêng 51 độ 51 phút 14 giây chính là con số arctg (4/pi).

Điều ngạc nhiên hơn nữa là sai số xây dựng chỉ khoảng 15mm đối với các chiều dài và 12 giây đối với các góc nghiêng. Con số này ngày nay vẫn là sai số lý tưởng đối với các công trình hiện đại với sự trợ giúp của các thiết bị tiên tiến. Khi Napoleon và đội quân của ông có mặt tại Ai Cập, người ta tính có khoảng 2,3 triệu phiến đá được dùng để xây kim tự tháp này trong thời gian khoảng 30 năm.

Một phiến đá ở đây nặng từ 2 đến 4 tấn, có khối nặng đến 7 tấn. Số đá này đủ để xây một bức tường cao 3 mét đi vòng quanh nước Pháp! Người xưa phải gọt đẽo, vận chuyển, sắp xếp và xây với một tốc độ rất nhanh, tám phiến đá trong một giờ mới kịp tiến độ. Hiện nay còn nhiều giả thiết trái ngược nhau về cách xây kim tự tháp. Phải chăng kim tự tháp được xây bởi các vị thần?

Nạn chèo kéo khách chụp ảnh và cỡi lạc đà tại khu vực kim tự tháp luôn là nỗi ám ảnh cho du khách. “Đây là một đòn tra tấn của những người nghèo để xin tiền mà không bút nào có thể miêu tả được”, nhà văn Mark Twain đã viết như vậy khi tham quan kim tự tháp từ năm 1866. Đứng một mình giữa những kim tự tháp, trước mắt là bạt ngàn cát của Sahara, tự nhiên thấy con người nhỏ bé quá. Ở đây có ba cái “có”: có nắng, có cát và có gió; và ba cái “không”: không thức ăn, không thức uống và không nhà ở. Tôi hay bạn, nếu sống ở đây, có lẽ cũng phải thay đổi để thích nghi thôi.

Trong một thánh đường cổ tại Cairo.

Cairo là một trong hai thành phố lớn nhất châu Phi, diện tích trên 1.200km2 với số dân gần 18 triệu người. Nhiều góc phố làm du khách như nghẹt thở trước nạn kẹt xe, mật độ dân số quá cao, môi trường ô nhiễm...

Khu Cairo cổ với cổ thành là nơi ở của những vị vua cai trị đất nước này hơn 700 năm, thánh đường Mohammed Ali bằng đá hoa cương sừng sững trên đồi cao, nhà thờ cổ Saint Serge được xây lại từ thế kỷ thứ IV với những chuyện kể về thời kỳ đức Chúa hài đồng Jesus cùng gia đình thần thánh (gồm có ba người: Chúa hài đồng, ông thợ mộc Joseph và bà Maria) đến tị nạn tại đây để tránh sự truy sát của vua Herod xứ Jerusalem... và hàng ngàn những ngọn tháp của các thánh đường Hồi giáo khác làm lưu luyến những người khách phương xa như chúng tôi.

Có những buổi tối, tôi đi ra chợ Khan al-Khalili một mình chỉ để được thưởng thức ly trà đen pha cùng vài lá húng thơm ngát. Ngồi uống trà ở quán Fishawi cổ nhất thành Cairo kèm theo một điếu thuốc lào sheesha mùi trái cây (khoảng 45 ngàn đồng) sẽ mang lại cảm giác nhẹ nhàng, một chút bay bổng và thích nhất vẫn là cái cảm giác hòa nhập với văn hóa địa phương. Ngoài ra, chúng tôi dành một buổi tối xem múa bụng nổi tiếng và màn biểu diễn không quên của các diễn viên múa sufi tài hoa.

Trong bảy kỳ quan kiến trúc thời cổ đại, kim tự tháp là kỳ quan duy nhất còn tồn tại. Những câu chuyện về Hải đăng Alexandria - một kỳ quan khác cũng của Ai Cập - tuy không còn nữa nhưng đã thôi thúc chúng tôi đến với thành phố cùng tên.

Alexandria - thành phố biển nổi tiếng

Thật không uổng công khi chúng tôi phải vượt chặng đường hơn 220km (từ Cairo) để đến được Alexandria, thành phố này sạch, xanh và được sắp xếp tốt hơn Cairo. Alexandria nằm bên bờ Địa Trung Hải nên khí hậu tương đối dễ chịu, khi Cairo hay Aswan đang sôi lên khoảng 40 độ C vào những ngày hè, Alexandria vẫn ôn hòa ở mức 30 độ C.

Pháo đài Qaitbey thay thế cho ngọn

hải đăng huyền thoại tại Alexandria.

Tương truyền rằng Alexander Đại đế được đón chào tại Ai Cập như một đấng quân vương giải phóng. Nhà vua đã đích thân chọn địa điểm và vạch ra ranh giới của thành phố Alexandria mới. Công cuộc xây dựng được bắt đầu vào năm 332 trước Công nguyên theo bản quy hoạch của kiến trúc sư Dinocrates người đảo Rhodes. Nhờ có vị trí địa lý thuận lợi và bến cảng được thiết kế hợp lý, Alexandria đã trở thành một trong những nơi giao lưu lớn nhất của các tuyến đường thương mại và hàng hải thời cổ đại.

Một viên tướng của Alexander trở thành nhà vua đầu tiên của triều đại Ptolemy (tức Ptolemy I) đã trung thành với tinh thần và chính sách mà vị tiền nhiệm đề ra. Tôn trọng các thể chế dân sự và chính trị, các tín ngưỡng và tôn giáo địa phương, nhà vua đã tạo lập tại Ai Cập một bầu không khí khoan dung và yên ổn, đặc biệt thuận lợi cho việc phát triển văn hóa. Chính Ptolemy I là người ra lệnh xây dựng ngọn hải đăng nổi tiếng và thảo ra dự án xây dựng Thư viện Alexandria lớn nhất thời cổ đại.

Đường phố Alexandria.

Ngày nay, du khách không còn được nhìn thấy ngọn hải đăng xưa nữa, pháo đài Qaitbey được thay vào đó năm 1480. Vào cuối năm 1994, ông Frank Goddio được sự trợ giúp của Viện Khảo cổ Phương Đông và các nhà khảo cổ Ai Cập đã tìm ra ngọn hải đăng chìm dưới đáy biển bằng thiết bị cộng hưởng từ hạt nhân.

Cùng chung số phận với ngọn hải đăng, vết tích của thư viện xưa không còn nữa. Theo các nhà sử học, phần lớn các bộ sưu tập của thư viện đã bị thiêu hủy trong trận hỏa hoạn tàn phá hải cảng này khi hoàng đế La Mã Jules Caesar đánh chiếm Alexandria. Tuy nhiên, niềm mơ ước của Ptolemy I không phải đã vĩnh viễn bị chôn vùi khi trường Đại học Alexandria và Chính phủ Ai Cập cộng tác với Unesco và UNDP (Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc) khôi phục lại thư viện này. Đứng trước tượng của Alexander và tượng Ptolemy sừng sững trước thư viện mới, xung quanh tôi toàn là sinh viên trẻ, tôi thầm cầu mong cho đất nước này có những bước phát triển thoát khỏi đói nghèo.

Luxor - Viện bảo tàng ngoài trời lớn nhất

Những ngôi đền tuyệt đẹp ở Luxor.

Những cổ vật vô giá trong Bảo tàng Ai Cập (tại Cairo) và những câu chuyện xác ướp trả thù khi khai quật mộ của vị pharaoh Tutankhamun tại Thung lũng Đế vương đã gợi lên trí tò mò của chúng tôi. Chuyến tàu đêm đầy mùi hơi người và hàng hóa chậm chạp “bò” trên đoạn đường 679km đưa chúng tôi đi Luxor.

Thành phố Luxor được chia làm ba bộ phận: thành phố Luxor nằm ven dòng sông Nile, thị trấn Karnak tọa lạc ở phía Đông Bắc và cố đô Thebes ở bên bờ Tây của sông Nile. Từ năm 1570 đến 1090 trước Công nguyên, thành phố Thebes đã trải qua một thời kỳ phồn thịnh nhất. Những ngôi đền Luxor hay Karnak… đã làm du khách choáng ngợp về mức độ hùng vĩ và nguy nga của nó. Nơi này đã được nhiều người viết, mô tả và vẽ nhưng có lẽ không giấy mực nào tả hết những cảm nhận. Phải mất hàng tuần mới khám phá được phần nào các kho tàng văn hóa ở đây.

Chúng tôi chọn cách cưỡi… khinh khí cầu để xem di tích vì thời gian ở lại có hạn, giá khoảng 180 USD cho gần nửa giờ bay. Nhìn từ trên cao, Luxor đẹp mê hồn: thành phố của người sống với những đền thờ thần Amun, thần Mut hay thần Montu, bên kia bờ Tây của sông Nile là thành phố vĩnh hằng của người chết.

Trong thời tân vương quốc này, người Ai Cập tin rằng mọi người đều phải thực hiện một cuộc hành trình vượt qua cái chết để đến Cánh Đồng Sậy (chốn thiên đàng). Cuộc đời như một chốn dừng chân trước khi đến Cánh Đồng Sậy. Bất chợt bên tôi văng vẳng câu hát của Trịnh Công Sơn, tôi nay ở trọ trần gian, trăm năm về chốn xa xăm cuối trời...

Tôi phải dừng câu chuyện Nghìn lẻ một đêm của mình ở đây khi chuyến tàu về lại Cairo đã gần đến ga cuối và trời sắp sáng. Cho dù nàng Dinarzade (em của Scheharazade) nằng nặc đòi nghe nốt câu chuyện về Ai Cập, thì tôi đành xin hẹn một dịp khác.

Kính chào Người, vị thần toàn năng!

Người soi sáng trái đất bằng ánh sáng tốt lành

Và mang lại cho nó hơi nóng và sự sống.

Người sáng tạo mọi kỳ quan,

Người làm nảy sinh sông Nile từ lòng trái đất

Và cho dòng nước chảy qua sa mạc

Để nuôi sống con người,

Bởi chính con người cũng do Người tạo ra

Kính chào Người và món quà của Người!