Albert Kahn Garden

Hơn 400 khu vườn cảnh và công viên góp phần khắc họa hình ảnh một Paris xanh và thơ mộng. Mỗi công trình, mỗi bức tượng ở đó gắn liền với những tên tuổi của lịch sử và văn hóa Pháp.

Hơn một khu vườn tĩnh lặng trên con phố hẹp phía rừng Boulogne sát Paris, ẩn mình sau song cửa sơn đen bình dị lưu giữ tên một ông chủ ngân hàng thành đạt gốc Do Thái từ thế kỷ XIX, Albert Kahn (1860-1940), để lại bao tình cảm thương mến và kính trọng trong lòng du khách viếng thăm.

Là nhà tài trợ cho nhiều chương trình nghiên cứu tại các trường đại học, người bảo trợ quỹ học bổng cho sinh viên toàn thế giới, khu vườn Albert Kahn từng ghi dấu chân của nhiều người nổi tiếng: các nhà vật lý học Marie Curie, Albert Einstein… các nhà văn, nhà thơ : Anatole France, André Gide, Rabindranath Tagore… Và thật thú vị khi thấy tên của vua Bảo Đại cũng nằm trong danh sách các ông hoàng bà chúa đã ghé nơi này.

Bị phá sản trong cuộc khủng hoảng kinh tế những năm ba mươi, tài sản của ông bị tịch thu cùng với kho sưu tập ảnh theo kỹ thuật kính màu và hàng trăm thước phim tư liệu hành tinh quý quay từ những nơi ông đã đến, xoay quanh chủ đề văn hóa và hòa bình nhân loại đành chịu phân tán. Khu vườn và một phần sưu tập của ông được bán lại cho thành phố và từ năm 1986, trở thành bảo tàng Albert Kahn. Ông được trông coi khu vườn của mình những năm cuối đời.

Bốn hec-ta vườn rủ bóng, đan xen các khu vườn Nhật bản, vườn Pháp, vườn Anh và rừng Vosges nơi ông sinh ra được thu nhỏ về đây, kề cận mà riêng biệt, một tổng thể hài hòa mang đậm ý tưởng sáng tạo của cá nhân ông.

(Tấm ảnh đẹp nhất này của bảo tàng)

Khu vườn truyền thống Pháp được thiết kế bởi đôi bàn tay của Achille Duchêne, nổi tiếng với công trình trùng tu vườn cảnh của lâu đài Vaux-le-Vicomte, mang nét đặc trưng của nghệ thuật vườn cảnh Pháp thời Phục hưng, từ tòa nhà kính trắng bảo vệ các loại cây không chịu được tuyết lạnh đến những giàn hồng leo và hàng cây ăn trái thẳng tắp, những thảm cỏ vuông vức và đều đặn. Thiên nhiên hoa cỏ rạng ngời qua bàn tay tinh tế và trân trọng của con người. Khi mùa xuân đến là lúc hoa pensée, hoa huệ dạ hương, hoa tuy líp…lần lượt hé nụ, rực sắc màu.

Chỉ một bước chân qua bậc cửa là khu vườn thiết kế phong cách Anh cổ điển. Tảng đá lớn gồ ghề, lồi lõm, cành khô cong queo, sần sùi làm thành vịn cho cầu. Mái nhà rơm dân dã ám khói kiểu nông thôn, vẻ đẹp tự nhiên, mộc mạc, là kỷ niệm và sự gắn bó của Albert Kahn với phong cảnh nước Anh và miền Normandie nước Pháp.

Hồ nước len lỏi giữa hốc đá, cụm tre nghiêng bóng đổ sang khu vườn Nhật bản giao hòa, cũng chỉ một bước chân qua bậc, một khung cửa không che chắn.

Chìm trong tĩnh lặng. Khách dừng chân, quanh quẩn mãi nơi này, tìm cho mình một góc nhỏ kín đáo sau một gốc trà, bờ đá…

Có cát, nước và đá. Vòm lá tỉa đan xen cao thấp theo hình những đám mây vờn. Đá bao bọc, hàng rào của trời. Suối, hàng rào nước. Và bụi cây, nơi ở của thánh thần.

Có trà thất mà không có bóng gheisa. Thoảng hương thiền mụ mị.

Có những bàn chân đá ẩm ướt của xuân đưa lối đến vườn đào. Li ti muôn cánh hoa trắng phớt hồng bay chao đảo trước khi hạ vào lòng suối, chụm ẩn giữa rong rêu, đổ khuất vào khe đá.

Có ai đặt tay lên đá, nhắm mắt chờ mát lạnh tan nhòa những ngột ngạt của khủng bố, bệnh tật và chết chóc, những khóc những cười giả lả của thế gian, lắng nghe âm thanh nhẹ và trong của nước rót thanh thản vào hồn.

Khu vườn hay một bức tranh chứa đựng ngôn ngữ và giá trị nhân văn: khát vọng của Albert Kahn cùng nhân loại về một thế giới yên ổn và hòa bình.

Hoa trong vườn Nhật - Albert Kahn.

(bài viết của Nico)