Lưu Quang Vũ-Thơ

Anh đã mất chi anh đã được gì

Phải chăng anh đã mất giấc mơ

Mất tiếng ve và những mùa dưa chín

Anh đã mất cả mây qua lòng giếng

Cả tiếng gà hẻm núi cả cơn mưa

Mất những tiếng rung mơ hồ mà biết gọi người đi

Mất niềm tin vào chiếc thuyền buồm trắng

Mất đom đóm đầm sâu mất nụ cười phố vắng

Mất bài thơ trao tay nhỏ em cầm

Giờ lạnh tanh anh không còn xao động nữa

Không nỗi buồn không cay đắng không niềm vui

Khổ đau hôm nay không như khổ cũ

Nỗi lo âu cũng khác hẳn xưa rồi

Anh đã cho nhiều anh đã phải lãng quên

Người ta chê anh nhiều lưu luyến quá

Anh gắng gượng nghe theo anh vứt bỏ

Bao diệu kỳ chân thực thuộc về anh

Mất hạnh phúc rồi ư nhưng anh cần chi hạnh phúc

Hai tiếng xa với hiểu rõ nghĩa từ lâu

Ừ thì ngẩn ngơ anh đành nhận thế

Giọt lệ trong không tủi hổ gì đâu

Anh chẳng mang cho đời những tiệc vui ảo ảnh

Nỗi buồn chân thành đời chẳng nhận hay sao

Cái bay thợ nề sinh ra để dựng xây

Anh sinh giữa ngày lo âu bề bộn

Bàn tay phải trồng đôi vai phải gánh

Anh có ngại chi anh đã hiểu rồi

Anh vẫn còn nguyên cái tính chất của đời

Anh đã được vầng trán cao được cái nhìn trí tuệ

Được rèn đi như luống đất được cày

Anh đã khổ đau khổ đau dài hơn số tuổi

Vẫn trong lành khi em đến cầm tay

Dẫu chẳng lấy về tất cả cho anh

Em vẫn như sông rộng tốt lành

Em mà ngọn gió chiều nức nở

Em mà ngày xưa run rẩy cả lòng anh

Em đã tới giữa mưa dầm nắng lửa

Dẫu anh mất nhà ga êm đẹp đó

Vẫn còn con tàu chuyển bánh đi xa

Anh đã mất ngôi sao trên mái nhà

Anh vẫn còn ngôi sao ngoài cửa sổ

Và nếu mất em rồi anh vẫn còn đôi mắt của em

Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưa

Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưa

Xoá nhoà hết những gì em hứa

Mây đen tới trời chẳng còn xanh nữa

Nắng không trong như nắng thủa ban đầu

Cơn mưa rào nối trận mưa ngâu

Xoá cả dấu chân đi về thủa ấy

Gối phai nhạt mùi hương bối rối

Lá trên cành khô tan tác bay

Mưa cướp đi ánh sáng của ngày

Đường chập choạng trăm mối lo khó gỡ

Thức chẳng yên dở dang giấc ngủ

Hạnh phúc con người mong manh mưa sa

Bản nhạc ngày xưa khúc hát ngày xưa

Tuổi thơ ta là nơi hiền hậu nhất

Dẫu đường đời lắm đổi thay khó nhọc

Tựa đầu ta nghe tiếng hát ru nhau

Riêng lòng anh anh không quên đâu

Chỉ sợ trời mưa đổi mùa theo gió

Cây lá với người kia thay đổi cả

Em không còn màu mắt xưa

Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưa

Thương vườn cũ gẫy cành và rụng trái

Áo em ướt để anh buồn khóc mãi

Ngày mai chúng mình ra sao em ơi....

Anh chẳng còn gì nữa

Anh chẳng còn gì nữa để yêu em

Chẳng còn gì nữa

Những con chim ngờ nghệch tuổi thơ

Trong chiếc bẫy thời gian đã chết

Hàng rào mát với quả chuông sùng tín

Đã tan thành cát bụi dưới lòng sông

Bây giờ anh trong suốt như không khí

Như gió hoang không hình không giới hạn

Không nhà không chốn nghỉ không tên

Không gương mặt nụ cười để hiện ra trước em

Chỉ có gió

Em làm sao thấy được

Tay xinh nhỏ mắt nhìn nghiêm khắc

Em có nhận ra không?

Em đi nhanh cho kịp chuyến tàu đông

Và anh đứng âm thầm trong bóng tối

Bầy ong trong đêm sâu

Tâm hồn anh dằn vặt cuộc đời anh

Thắp một ngọn đèn hồng như ánh lửa

Đêm sâu quá đêm nào biết ngủ

Chỉ con người đến ngủ giữa đêm thôi

Mà có ngủ đâu người ta đợi mặt trời

Đợi lâu quá nên để cơn mơ chờ đợi vậy

Trong cơn mơ là cuộc đời thức dậy

Con ong vàng bé nhỏ đến tìm em

Con ong xanh có đôi mắt đen

Con ong trắng bơ vơ trong tổ vắng

Con ong đỏ là con ong thơ thẩn

Bay đi tìm hương nhuỵ mất từ lâu

Đã chết rồi ơi chú ong nâu

Để hoa rụng mùa thu thương nhớ bạn

Anh là con ong bay giữa trời lận đận

Trời đêm dài chẳng có một ngôi sao

Em ở đâu em ngủ ở phương nào

Môi em thở những điều gì khe khẽ

Em em gần hay em xa thế nhỉ

Đến bất ngờ loá nắng giữa lòng đau

Anh có hẹn đâu anh chả nói câu nào

Anh chỉ buồn thôi em chỉ buồn thôi ai biết

Tóc em dài như một ngày mỏi mệt

Em đợi chi anh em cần chi anh

Anh đợi chờ em không đợi sao đành

Đêm như biển không bờ bóng tối rất thẳm sâu

Đời cũng như biển kia anh lại giống con tàu

Tàu anh đi đi hoài trên biển vắng

Mong tìm được một bóng hình bè bạn

Đến bây giờ anh gặp được tàu em

Anh mở gió tâm hồn cho buồn thắm kéo lên

Anh ngờ tàu em lại là tàu cướp biển

Em cướp hết cuộc đời anh em lấy hết

Trói anh vào cột buồm của tình yêu

Bão táp nổi lên chớp giật tàu xiêu

Em đứng đó hãi hùng ngơ ngác

Anh cũng thương em suốt đời trên sóng nước

Cướp được tàu anh tưởng có ngọc vàng

Ngờ đâu chỉ là ván nát sàn hoang

Còn trơ lại hồn thơ tai ác quá

Nhưng thôi em ơi đấy chỉ là lời ru trong giấc ngủ

Anh thương em đây anh lại êm đềm

Làm con ong vàng đến ngủ giữa tóc em

Con ong xanh có đôi mắt đen

Con ong trắng là con ong thương nhớ

Con ong đỏ chính niềm tin ấp ủ

Còn hạnh phúc cuối cùng là tiếng hát chú ong nâu

Bài hát ấy vẫn còn là dang dở

Nắng đã tắt dần trên lá im

Chiều đã xẫm màu xanh trong mắt tối

Đường đã hết trước biển cao với vợi

Tay đã buông khi vừa dứt cung đàn

Gió đã dừng nơi cuối chót không gian

Mưa đã tạnh ở trong lòng đất thẳm

Người đã sống hết tận cùng năm tháng

Sau vô biên sẽ chỉ có vô biên

Anh vẫn chưa nói được cùng em

Bài hát ấy vẫn còn là dang dở

Chưa hiểu được mùi thơm của lá

Chưa nghe xong tiếng hót của chim rừng

Yêu thương hoài vẫn chưa đủ yêu thương

Ôi nếu phải tan thành bụi cát

Thành hư vô, không khí trời, không ánh sáng

Chỉ rỗng không câm lặng vô hình

Sẽ ở đâu bàt hát ấy của anh

Gương mặt của hôm nay ơi, em của những ngày đang sống

Không thể ôm cả bầu trời lồng lộng

Những có thể cầm một chùm quả trên tay

Có thể trồng thêm một bóng mát cho ngày

Không tới được một vì sao xa lắc

Nhưng có thể đến trong mùa cấy gặt

Làm thuyền trên sông làm lúa trên đồng

Làm ngọn lửa hồng làm tấm gương trong

Và nhận hết niềm vui trên cõi sống

Mũi kim nhỏ mà chiều mau tắt nắng

Có sao đâu: áo đẹp đã xong rồi

Phút cuối cùng tay vẫn ở trong tay

Ta đã có những ngày vui sướng nhất

Đã uống cả men nồng và rượu chát

Đã đi qua cùng tận của con đường

Sau vô biên dẫu chỉ có vô biên

Buồm đã tới và lúa đồng đã gặt

Chiều chuyển gió

Chân bước vội em về từ phố rộng

Mang mùa hè xanh biếc trên vai

Chiều mênh mông gió lớn thổi từ trời

Em bỏ nón tóc loà xoà trên má

Ngày thường nhật chẳng có gì lạ cả

Sao suốt chiều anh cứ đợi mong em

Anh hồi hộp vào ra anh xếp sách dọn bàn

Và gió cứ đập hoài ngoài cửa sổ

Chỉ gió chuyển chứ có gì khác lạ

Hè sắp qua thu sắp trắng bên trời

Sống bên em thấm thoắt tháng năm trôi

Lòng sao vẫn ngỡ ngàng như mới gặp

Anh nghe tiếng những vòm cây gió động

Lá chập chờn muôn chấm nắng rung rinh

Nắng tan ra như hơi thở vô hình

Hơi thở lớn ào ào trên phố xá

Những mái nhà trập trùng như biển cả

Sự diệu kỳ của trời đất mông mênh

Sự diệu kỳ của tia nắng mong manh

Sự diệu kỳ của cuộc đời mạnh mẽ

Vừa bí ẩn vừa rõ ràng đến thế

Không cho ai được sống nửa vời

Có em anh hiểu lại cuộc đời

Có em anh bắt đầu tất cả

Bắt đầu con đường bắt đầu nhịp thở

Mùa hạ đầu tiên ngọn gió đầu tiên

Muồn trao em gương mặt đến tâm hồn

Đều trong trắng tràn đầy thuần khiết nhất

Niềm vui sống như dòng sông mãnh liệt

Mỗi sớm mai một cảng mới để lên đường

Đất đai thành xứ lạ lúc trăng lên

Còn bao chân trời mình chưa tới được

Bao hy vọng khổ đau nụ cười nước mắt

Mỗi con đường lại có những ngã ba

Dẫn đến vô biên bao chuyện bất ngờ

Rao bài hát mình chưa nghe kịp

Trang giấy rộng ngòi bút đưa gấp gấp

Quyển sách hay cuống quýt lật trên tay

Muồn đọc hết trang kia sợ bỏ sót trang này

Anh là kể suốt đời tất bật

Suốt đời vội đi suốt đời nóng ruột

E tới nơi mùa đã gặt xong rồi

Nhưng cốc rượu đầy uống mãi chẳng hề vơi

Sau mùa hạ đến mùa thu lá đỏ

Sau mùa cúc lại mùa hoa vạn thọ

Sau cửa gương là đôi mắt thương yêu

Ôi vai em mềm ấm biết bao nhiêu

Em ngoảnh lại nhìn buổi chiều lộng gió

Tim anh đập như quả chuông bé nhỏ

Dưới hồi chuông vô tận của trời xanh

Có những lúc

Có những lúc tâm hồn tôi rách nát

như một chiếc lá khô như một chồng gạch vụn

một tấm gương chẳng biết soi gì

một đáy giếng cạn không một hốc mắt đen sì

trời chật trội như chiếc lồng trống rỗng

thành phố đầy bụi bặm

những mặt người lì nhẵn chen nhau

tôi biết làm gì tôi biết đi đâu

tôi chẳng còn điếu thuốc nào

đốt lên cho dỡ sợ

yếu đuối đến cộc cằn thô lỗ

tôi xấu xí mù loà như đứa trẻ mồ côi

tình yêu trong lòng tôi chẳng ích lợi cho ai

những gì mọi người cần, tôi chẳng thiết

tôi khao khát yêu người

mà không yêu sao được

cuộc đời như một mụ già dâm đãng

một núi giây thừng bẩn thỉu rối ren

Tôi chán cả bạn bè

Mấy năm rồi họ chẳng nói được câu gì mới

tôi bỏ ra đi, họ ngồi ở lại

tôi đi một mình trong phố vắng ban đêm

tôi chẳng dám về gian phòng nhỏ của em

tấm áo đẹp của em và chiếc đồng hồ em xinh xắn

mặt tôi âm u như khu rừng rậm

nghe em cười giữa bè bạn đông vui

những bức tường dựng đứng quanh tôi

có những lúc tôi xuôi tay đuối sức

nhưng từ đáy nỗi buồn tôi thăm thẳm

một cái gì như nhựa thắm trong cây

một cái gì trắng xoá tựa mây bay

là hoa gạo của lòng tôi chẳng tắt

tôi đập tay lên bức tường lạnh ngắt

dù tiếng tôi chỉ một người nghe

tôi phải đốt lên một cái gì

cho sáng rực giữa chênh vênh vực thẳm

dẫu bao lần người làm tôi thất vọng

tôi vẫn yêu người lắm lắm người ơi

tình yêu tôi như tiếng chuông dài

làm run rẩy hoa hồng trên ngực nắng

1972

Chuyện nhỏ bên sông

Em mới về làm dâu thôn ta

Chuyện cái bên sông này em chả biết

Bãi cát lún bao mùa mưa trước

Mỗi câu hò gợi một chuyến đi

Em chẳng biết ngọn cỏ thơm kia

Con nghé ăn vào bỗng nhiên nhớ mẹ

Quẫy sóng trên sông là con cá mè

Hay đậu theo bầy là con chim dẽ.

Con tép nhỏ thường kho với khế

Con bồ nông trên cát ướt lao xao…

Chuyện xóm chuyện nhà em chưa biết đâu

Chuyện bến sông này một chiều năm ấy

Mẹ đã tiễn cha đi bộ đội

Tiếng súng đòn Tây ngơ ngác hoàng hôn

Con rô sục bùn, con vạc kêu sương

Cha lội tắt qua dòng nước lạnh

Một nắm cơm đùm, một manh áo rách

Ngẩng lên ngang trời một mảnh trăng non…

-Anh bảo hiểu em mà hiểu không tròn

Em đã yêu anh em yêu trọn vẹn

Em về với anh như mùa cam chín

Những gì anh quý lòng anh cũng thương

Quê em cách anh nhiều xóm nhiều làng

Nhưng vẫn uống chung dòng nước ấy

Cũng có bến sống như nơi anh đấy

Cũng bãi cát dài con dẽ con giang

Cũng trận mưa tào thơm ngọn cỏ non…

Nước tương ngon kho con bống bé

Em thương anh còn mẹ mất cha

Đánh Pháp hy sinh ở chiến trường xa

Cha hẳn biết mình thành đôi anh nhỉ?

Cứ thế hai người tâm tình thủ thỉ

Nghe trọn chuyện này chắc chỉ dòng sông…

Qua mùa hoa gạo, tới mùa hoa vông

Người chồng trẻ lên đường đánh giắc

Chật bến sông bà con đủ mặt

Vui như hôm nao đón điện về làng

Mía tím đôi bờ, phấn trắng thương thương

Muốn nói bao điều bạn tình ta hỡi!

- Xưa cha tòng quân mo cơm mẹ gói

Trốn khỏi nhà giàu lại tránh đồn Tây

Hôm nay anh đi cũng ở bến này.

Cột điện qua sông ngang dọc đường dây

Thôn xóm tiễn đưa bạn bè tấp nập

Mấy núi đèo rồi anh cũng vượt

Chỉ nhớ quê nhiều, nhiều lắm nhớ em…

- Anh đến đâu cũng sẽ gặp quê hương

Những dòng sông rộng hơn sông tuổi nhỏ

Cũng đò sang nang cũng con tép nhỏ

Cũng nước đậm bờ chung thuỷ như em.

4.1967

Cầu nguyện

Lá cơm nguội rơi vàng rãnh nước

Mưa ướt dầm trên gạc võ tan hoang

Đêm nô en

Trời vòi vọi màu hoa huệ trắng

Mưa rửa sạch máu tươi trên đá lạnh

Những bé em nằm ngủ trong mồ

Trên hoang tàn tắm tối các cửa ô

Người kéo về dự lễ

Khăn tang trắng xoá

Toá xoã âm u

Áo dài lễ chập chờn

Những cô gái gầy thơm

Như nến trắng đi trong đêm tối

Vòm nhà thờ cao nghi ngút khói

Tiếng đàn oóc vang trầm

Dàn đồng ca khóc than

Hoa hồng rụng trên bàn như máu úa

Tôi không tin

Lỗ đinh trong tay tượng Chúa

Chúa của tôi ngồi ở bên đường

Ngủ gọc trên nắp hầm trú ẩn

Chúa của tôi bom thiêu cháy xém

Chúa của tôi hát xẩm trên tàu điện

Chúa của tôi bới gạch vụn tìm con

Chúa của tôi đêm nay lang thang

Không cửa không nhà vật vờ đối rét

Tôi lớn lên trong thời bạo ngược

Biết trông đợi gì biết tin tưởng vào đâu

Giêsu

Tình thương không thể ngăn tội ác

Đêm nay kẻ giết người

Ngồi quanh bàn ăn mừng Chúa ra đời

Đêm nay những vĩ nhân nâng cốc

Cò kè mặc cả với nhau

Nói cho các người biết

Tôi không quên gì đâu

Tôi nhớ hết và tôi không tha thứ

Phố nghèo hút gió

Dưới vòm cây run rẩy tối đen

Tôi thì thầm lời cầu nguyện của mình

Sao cho máu đừng chảy nữa

Sao cho người lính trở về

Lũ trẻ ngủ ngon

Cái chết không cắt nang giấc ngủ

Nguyện cho phố tôi

Không ai phải quanh năm túng đói

Không còn ai bị mỏi mòn sỉ nhục

Nguyện cho kẻ ốm mau lành

Nguyện cho người tôi thương không phải khóc

Nguyện cho lòng tôi đừng sợ hãi

Nguyện cho lòng tôi đừng nguội lạnh tình yêu

Người ơi tôi gục xuống tay người

Quỳ dưới chân người

Hãy tha thứ cho tôi

Đã bất lực đã yếu hèn mệt mỏi

Chỉ xin người thức tỉnh

Đừng bị dối lừa đừng rời rã tan hoang

Đêm nô en

Thành phố rú còi báo động

Những dòng người tán loạn

Những giọt mưa trên mặt tôi lạnh buốt

Bầu trời cứ dâng lên cao tít

Và gió thổi bùng lời nguyện ước của tôi

Noen 1972

Di chúc tình yêu

Trên bình nguyên đá và cát bỏng

Nỗi cô quạnh con người dưới nắng

Thịt xương ta là tù ngục của hồn ta

Thân xác hẹp hòi mà ta khao khát bao la

Bầy chim dữ đen ngòm đang chặn lối

Những buồn chán nửa người nửa khói

Những thân cây mệt mỏi

Đang chồm lên như nghiến nát ta rồi

Lại gần đây gần nữa em ơi

Ta tựa vào nhau không sợ hãi

Anh và em, đôi ngực trần trơ trọi

Thách thức tương lai

Thách thức hào sâu thách thức bầu trời

Những cối xay gió và bóng đêm độc ác

Em - vết thương và bàn tay hàn gắn

Là cơn khát khô cũng là suối mát lành

Anh nâng tình yêu làm chiếc mộc làm thanh gươm

Nhận tất cả và chối từ tất cả

Tìm đến, vượt lên, rồi lại tìm đến nữa

Dòng sông lớn luôn băng đi hối hả

Là sự tự do ta tặng cho mình

Lẽ sống và lẽ chết của anh,

Ta đi mãi về nhau tìm mãi bản thân mình

Cuộc chinh phục suốt đời không tới đích

Cuộc chinh phục suốt đời không chiếm lĩnh

Những địa tầng đảo mới những ngôi sao

Thật nhọc nhằn mà cũng sướng vui sao

Ta gửi lại những đỉnh non cao vời nên giá lạnh

Nỗi thất vọng làm gương soi hy vọng

Ta gửi lại tình yêu như ánh sáng hiền hoà

Và chân trời - di chúc của đời ta.

Em vắng

Cốc nước trên bàn

Quyển sách gập giữa trang

Tấm gưng soi vào khoảng trống

Ngọn đèn soi gian phòng vắng

Tấm áo em trên thành ghế im lìm

Chiếc thìa con lát chanh mỏng úa vàng

Vài sợi tóc đen

Vướng trên chiếc lược

Những đồ vật lung linh dấu vết

Của dịu hiền thân thuộc ngón tay em

Chiếc xe ca lầm lũi bánh đầy bùn

Một người đàn bà lên xe chiếc ba lô cũ bạc

Tình yêu của anh ở sau cửa kính

Tình yêu của anh đi với mùa hè

Anh về nhà không có ai chờ

Chiếc chìa khoá quay trong ổ khoá

Chiều đã tắt thành đêm

Người đã xa thành nhớ

Vùng núi mây bao trắng xoá

Mưa dài cỏ rậm thảo nguyên cao

Con đường về nơi ấy biết đâu

Bây giờ thành khoảng cách

Chợt thức dậy biết em không ở cạnh

Anh ra đường thành phố không em

Kẻ lẻ loi còn được lặng yên

Anh như đứng trên gai đi trên lửa

Không đủ sức sướng vui hay buồn khổ

Chỉ còn là bậc cửa đợi chờ em

Gió bồn chồn nhắc gọi bước chân quen

Em như thời khắc của anh như dáng hình như trí nhớ

Phải xa em anh chẳng còn gì nữa

Chẳng còn gì kể cả nỗi cô đơn

Em có nghe

Em có nghe từ phía nào đang tới

Trên những ngả đường trở gió chiều nay

Sau mỗi ngôi nhà trên mỗi vòm cây

Một cái gì chúng ta còn chưa biết

Một cái gì chưa ai đoán được

Đang rung rinh xao động cả đất trời?

Những ngày qua nào đã xa xôi

Ngỡ năm tháng chẳng mất đi mãi mãi

Như con tàu chúng ta còn ở đấy

Chỉ ta lên đường náo nức những ga sau

Em nhắc ngày ta mới bên nhau

Xấp báo cũ trải nằm đêm giá rét

Bát mì nóng ngọn đèn con thao thức

Mái giấy dầu lộp độp mưa rơi

Ta đã cùng đi những chuyến đi dài

Thành phố lạ những vùng biển mới

Vườn cây ngợp bốn bề nắng chói

Mắt em xanh những lá ổi mùa hè

Ta đã tới những dải đồi biên giới

Căm hầm rung pháo giặc, khét tro than

Người sơ tán bản mịt mù mưa khói

Áo em hong bên bếp lửa nhà sàn

Có chuyến đi em dậy sớm tiễn anh

Gói cơm nắm với bao lời nhắc nhở

Chiếc ba lô của người lính cũ

Qua trăm đèo ngàn suối nhớ thương em

Và bây giờ lại tháng tư sang

Hoa đã rụng nhưng chưa thành quả

Những chùm xanh bé nhỏ

Chưa rõ hình dáng chi

Nắng đầu hạ chưa về

Mưa cuối xuân sắp tạnh

Một cái gì mong manh thấp thoáng

Đang bồn chồn chuyển động giữa không gian

Một cái gì mới mẻ khác thường

Chúng ta chưa hề gặp

Chưa hề có trong những ngày ta đã sống

Ngỡ cuộc đời ta mới bắt đầu

Bắt đầu tình yêu hy vọng khát khao

Năm tháng cũ như con tàu ở lại

Lòng chưa biết những gì đang ngóng đợi

Nào em yêu, chúng ta lại lên đường

4.1980

Gửi mẹ

Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ

Cũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta

Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ

Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học

Đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh

Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa

Ước mẹ trẻ hoài như buổi mới gặp cha

Ước con được sống suốt đời bên mẹ

Mẹ muốn ăn cá thu con chẳng nề xuống bể

Chẳng ngại lên ngàn kiếm đọt măng mai

Nhưng xứ sở ta quân Mỹ tới rồi

Cùng bè bạn con lên đường đuổi giặc

Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc

Việc cơ quan việc Đảng việc nhà

Đánh Pháp năm xưa đánh Mỹ bây giờ

Quen vất vả mẹ quản gì sương nắng

Đêm nay con nằm rừng xa gió lạnh

Mẹ nghỉ chưa hay đã thức rồi

Suốt một đời chưa có lúc nghỉ ngơi

Nghĩ thương mẹ giận quân thù quá đỗi

Lo trước mọi điều mẹ thường ít nói

Mắt tin yêu nhìn thấu tận đường xa

Mọi giả dối quanh co mọi tàn bạo hận thù

Đều nát vụn trước mắt hiền của mẹ

Dẫu cuộc đời là con đường dài thế

Con sẽ đi qua mọi đèo dốc trông gai

Bằng đôi chân của mẹ mẹ ơi

1969

Gửi em và con

Lần đầu tiên nghe con trở đạp

Em quặn lòng nhưng náo nức yêu thương

Tháng thứ tám mang thai em mệt

Da xanh gầy đôi mắt cũng to hơn

Từ nay trong em có hai trái tim

Tim của mẹ đập dồn mong đợi

Trái tim con mong manh êm ái

Anh đếm thầm trong mỗi đêm sâu

Ơi người thương sắp tới ngày làm mẹ

Anh nhìn em như mới gặp lần đầu

Dẫu yêu nhiều chưa hiểu hết em đâu

Trong đáy mắt có gì như ánh lửa

Em nhẹ bước đi nâng niu gìn giữ

Cắt áo mềm may mũ bé cho con

Anh quên đi bao nỗi lo buồn

Nghe con khoẻ ngày thêm đạp mạnh

Anh mong đợi ngày cha con gặp mặt

Con thân yêu người bạn nhỏ của cha

Mẹ là cây con là trái là hoa

Trong gian khổ con là mầm xanh biếc

Buổi ra đời thấy trời cao có ngợp

Con hãy nhìn vào mắt mẹ con ơi

Đời chông gai vẫn mong con ra đời

Bài thơ đẹp cha dành cho buổi ấy

Mẹ bấm ngón tay mong con lắm đấy

Cha chờ con càng yêu mẹ của con

Thay đổi đời cha sinh nở đời con

Mẹ là bến của mênh mông biển thẳm

Mẹ là mái che đời cha mưa nắng

Con là cánh buồm cha gửi đến mai sau

1970

Gửi ...

Chúng ta gặp nhau quá muộn trong đời

Chúng ta cách nhau như buổi sáng cách buổi chiều

Chẳng dám mong một lần gặp gỡ

Giữa chúng ta có cả một ngày cực khổ

Có nắng gắt buổi chiều, có bụi nóng ban trưa

Có bao nhiêu mệt mỏi và xa lạ

Tôi biết trái tim không có tội gì đâu

Nhưng thuyền có bến rồi không dại dột đi tìm sông nữa

Còn lạ gì khe khăt của người qua

Dẫu chán nản dẫu lỡ rồi đành cứ sống

Cũng chẳng nơi nào khác được thế đâu

Câu chuyện này rồi sẽ dễ quên thôi

Chúng ta gặp nhau quá muộn trong đời

Tôi chỉ là cây trong nỗi buồn bão gió

Tự hiểu nhé với nụ cười buồn bã

Chúc yên lòng và sẽ gặp niềm vui

Cũng là lời từ biệt của tôi

Gửi một người bạn gái

Ta lớn lên cửa sổ thay màu

Nghe tiếng chim không thấy mùa nắng nữa

Con thuyền giấy nát nhàu sau trận gió

Thành phố nghèo hơn và cũng buồn hơn

Mưa không mơ hồ mà tàn nhẫn từng cơn

Quyển sách cũ bài thơ nhoè nét chữ

Em đã tin trời xanh ngoài cửa sổ

Trời đen sẫm cửa sập nát vai em

Tưởng hoa hồng là hương của đêm

Hoa đã rụng và em không khóc được

Những câu hỏi ban đầu đơn giản nhất

Ngỡ giải đáp rồi nay vẫn xé lòng em

Trang sách tình yêu có ngôi sao lên

Không giống với cuộc đời thô bạo

Vì ta lầm đường hay vì trời nổi bão

Thương bạn bè ngơ ngác ngóng tin nhau

Ngày xưa anh có hẹn hò đâu

Thư em viết anh chẳng hề đáp lại

Em nông nổi như một dòng suối chảy

Tin bình minh nhưng chỉ gặp sương chiều

Giữa chiến tranh hiểu đời thực hơn nhiều

Rách tan cả những làn sương đẹp phủ

Chỉ còn lại nỗi nhớ buồn trơ núi đá

Điều em tin là nhảm nhí mà thôi

Nơi xa xôi lầy lội mưa dài

Ngôi trường nhỏ một ngọn đèn khuya khuắt

Em có nghĩ về ngôi sao đã mất

Khi mùa hè vẫn trời thẳm như xưa

Đường về em lận đận chuyền tàu trưa

Ga vắng vẻ chỉ có mùi đá khét

Chiếc cốc rơi mọi điều tan vỡ hết

Em có còn mong ước nữa không em?

Hoa tigôn

Tặng Giang

Nhà văn xưa tôi yêu mến mê say

Nay già lão được chính quyền sủng ái

Lưng còng xuống quên cả lời mình nói

Phản bội những điều trong cuốn sách thiêng liêng

Bác tôi chỉ huy trinh sát trung đoàn

Người anh hùng tuổi thơ tôi thán phục

Nay thủ trưởng một văn phòng lớn

Suốt ngày lau xe đạp chữa đèn pin

Cô bé tôi yêu giờ đã lấy chồng

Béo tốt càu nhàu tẻ nhạt

Thằng bạn nhỏ cùng vui đùa thủa trước

Cụt hai chân từ mặt trận lê về

Chỉ lũ chim xưa vẫn đập cánh bên hè

Hoa tigôn đẫm nước

Hoa tigôn của TTKH

Bài thơ thời đi học nhớ không em

Bài thơ đắng cay tuy điệu mà buồn

Nay đọc lại chẳng còn rơi nước mắt

Hoa tigôn như trái tim vỡ nát

Chết âm thầm dưới những bước chân quen

Hoa vàng ở lại

Mưa thu ướt đẫm cánh hoa vàng

Gió lục địa tràn về như bão

Gió phiêu bạt phập phồng nếp áo

Mây đầy trời đất lạnh sáng mênh mông

Những cánh đồng hoa cúc mọc rưng rưng

Chùm nắng lạ tươi vàng trên cỏ dại

Trăng ngả xuống cho hoa mềm thức dậy

Những bức tường lẩy bẩy bóng hoa lên

Em trở về đêm lạnh áo em đen

Gian phòng nhỏ một bình hoa ướt sũng

Em đã ngủ anh ngồi im lặng

Cái màu hoa ám ảnh suốt đêm dài

Ở ngoài kia thành phố mưa bay

Bùn lầy lội những ngả đường khuya khoắt

Mưa và gió ầm ào trên mặt đất

Hai chúng mình bên cạnh một loài hoa

Sắc hoa vàng những miền đất ta qua

Biển và cát của một thời trẻ dại

Những làng vắng màu hoa trên cát cháy

Con sóng đêm vàng chói cánh tay nâu

“Quả chuông vàng rung ở cuối rừng sâu”

Bài hát ấy bây giờ ai hát lại

Khói nghi ngút suốt mùa hè bom dội

Một chùm hoa bên suối báo vào thu

Một chùm hoa hái vội đặt trên mồ

Thằng bạn cũ nơi đỉnh đèo nằm lại

Đêm nay gọi tìm nhau trong đất tối

Mắt to vàng nóng bỏng giữa đài hoa

Đã qua đi thời say đắm mong chờ

Vẫn còn đó một màu hoa gay gắt

Cái màu hoa cô độc

Nở âm thầm trong giá buốt heo may

Em của năm nào em của hôm nay

Em đang thở hay hoa vàng đang thở

Gương mặt của tình yêu và nỗi khổ

Phương xa nào đến ở cùng tôi

Cái người trai đêm vắng lặng im ngồi

Cốc rượu đắng cùng hoa chuốc lửa

Tưới rượu xuống hoa vàng lả tả

Thấy chập chờn sao mọc nắng dâng lên

Cháy bên mình không một phút nguôi yên

Tình đã hẹn đời không thể khác

Chỉ e nữa lòng em rồi cũng nhạt

Quên hoa vàng ở lại những đêm mưa

Hơi ấm bàn tay

Phút đưa nhau ta chỉ nắm tay mình

Điều chưa nói thì bàn tay đã nói

Mình đi rồi hơi ấm còn ở lại

Còn bồi hồi trong những ngón tay ta.

Như hai dòng sông gặp gỡ đổi phù xa

Nhập luồng nước, hoà nhau mầu sắc

Trao cảm thương, hai bàn tay nắm chặt

Nghe máu mẹ cha chuyển giữa mỗi tay mình.

Những ngày xa, trời nhớ một màu xanh

Xây trận địa bàn tay ta rám nắng

Khi vuốt ngọ cỏ non khi lắp đạn

Khi áp lên vầng trán thấm mồ hôi.

Bàn tay trên ngực lớn cuộc đời

Ấm hơi ấm ở tay mình lưu luyến

Và ở tận đầu kia trận tuyến

Bàn tay mình mang ánh nắng tay ta.

Khi đàn chim bay tới rợp trời trưa

Cồn mây về mang cơn mưa đầu hạ

Hai vì sao đổi ngôi trong đêm gió...

Đó chính tay mình đang vượt khoảng xa

Tìm đén nơi này âu yếm nắm tay ta.

1967

Hoa tầm xuân

Tặng H bé

Con đường này xưa có tầm xuân nở

Dòng sông cũ cánh buồm giăng trắng xoá

Nay cạn khô trong cỏ dại u buồn

Những đền đài thửa trước đã tan hoang

Những chùa cổ chiều mưa rêu lạnh ướt

Chìm trong đất những chùm hương dĩ vãng

Tầm xuân ơi hoa chết đã lâu rồi

Nay ta về lặng lẽ tháng giêng hai

Em nhắc chuỵên những bông tầm xuân cũ

Giọng em sáng như một chùm nắng nhỏ

Ấm chiều sương run lạnh của chùa hoang

Tro phủ lòng anh những trìu mến đã tàn

Em chẳng biết em vô tư khêu dậy

Và gió thổi quanh em, tóc rối

Những bông hoa đã vụt mất bay về

Như giọt sương run rẩy cạnh đường đi

Như hoa vẫn còn hồng trên mặt đất

Hoa tìm mùa xuân suốt đời chẳng gặp

Anh suốt đời chẳng gặp sắc tầm xuân

Em hồn nhiên em chẳng biết anh buồn

Em cứ kể về loài hoa bé nhỏ

Những chùm hoa nở bừng trong gióư

Những chùm hoa ngày cũ chết lâu rồi.

Mùng 3 Tết Nhâm tí

Không đề

Anh xé quyển thơ anh viết mấy năm ròng

Anh xé lòng anh những đêm mất ngủ

Cửa kính đóng xong anh đưa tay đập vỡ

Đời anh ổn định rồi anh lại phá tung ra

Anh khờ dại anh tự làm mình khổ

Anh sợ những dây chằng anh sợ cái lồng chim

Muốn quên nỗi đau mà không thể nào quên

Anh buồn lắm em đừng giận nữa

Đừng giận những khi bỏ em anh lang thang

Như một kẻ không nhà không cửa

Em chong đèn ngồi bên cửa sổ

Mong anh về trong khoé mắt đăm đăm

Anh như con sông cứ muốn chảy ngược dòng

Khi tuyệt vọng không muốn làm em khổ

Anh bỏ nhà ra đi như ngọn gió

Ngọn gió âm thầm quằn quại vẫn yêu em

Em mênh mông đôi mắt mở to nhìn

Anh trở lại như chim về với tổ

Em là bóng cây em là bếp lửa

Che mát và sưởi ấm lòng anh

Bây giờ anh chỉ còn lại em thôi

Anh chẳng nghĩ những gì xa xôi nữa

Anh chẳng đua chen chẳng mất công cãi vã

Chẳng nói những lời to tát rỗng không

Mọi tên tuổi vinh dự chỉ hư danh

Chẳng nghĩa lý bằng chiều nay em nhóm bếp

Phiên chợ xanh non màu rau diếp

Tiếng trẻ cười tiếng chim hót xa xa

Buồn làm chi này đây những bông hoa

Hoa trong trắng hiểu rõ lòng anh lắm

Như kẻ đi xa vứt áo choàng bụi bặm

Anh trở về nhà tắm nước giếng trong

Trước nhộn nhạo của đời nay anh dửng dưng

Điều dối trá anh chẳng màng nghe nữa

Anh có tấm lòng anh còn tất cả

Anh còn em ta sống lại cuộc đời

Không đề

Phố Hàng Buồm không còn một cánh buồm

Phố Hàng Lược chẳng còn ai bán lược

Phố Hàng Bạc những người thợ bạc

Đã chết cùng đêm hội ngày xưa

Chợ Mơ không còn mơ

Cửa Hà Khẩu đã trở thành phố xá

Qua Ngõ Trạm chẳng còn ai đổi ngựa

Đường Cựu Lâu lầu cũ cháy lâu rồi

Người ta uống bia hơi

Dưới tấm dù xanh đỏ

Phố Hàng Bài bán giầy da dép nhựa

Đông Bộ Đầu thành bến ô tô

Trên thềm rêu điện cũ những triều vua

Lũ trẻ lấm lem đùa nghịch

Bao quyền uy chót vót

Nay đã thành đất bụi lãng quên

Tiếng nấc Nguyễn Du giọt lệ Xuân Hưng

Những câu thơ buồn khổ yêu thưng

Ngày ấy chẳng ai cần

Bây giờ ta nhớ mãi

Ngọn gió của ngàn đời

Chiều nay ùa trở lại

Nơi xa

Một con tàu xuyên bóng tối

Đi về miền núi đá vôi

Một vùng nước trắng xa xôi

Một nhà ga cô quạnh

Một người đàn bà ướt lạnh

Đứng chờ anh

Khúc hát

Mưa ướt lá đài bi

Trúc xinh cơn gió dập

Chị hai đứng một mình

Qua lối tôi ngẩn ngơ

Làng tôi cách bãi xa

Châu chấu nằm trên cỏ

Tôi có gian nhà nhỏ

Nở vàng hoa mướp leo

Tôi mê cô đào chèo

Tôi bỏ cả làm ăn

Khoác bị lang thang

Sọc bờ sông trắng xoá

Chị hai không yêu

Lòng tôi cứ nhớ

Chị hai có dạ nào

Qua lối vẫn làm ngơ

Tôi bỏ ruộng bỏ nhà

Bỏ làng tìm lên phố

Tôi đứng ngoài cổng chợ

Chẳng thấy chị hai về

Mưa đổ cành tre

Ấo quần tôi rách rưới

Những cô buôn nâu bán vải

Những bà đi chợ cười tôi

Những người lính gác đánh tôi vào mặt

Tôi đợi bạn tình chẳng gặp

Dao đâm muối xát

Tôi trở thành điên dại bạn tình ơi

Tôi lậy bạn đừng cười

Lòng tôi không giăng gió

Nhưng gặp người gió giăng

Tôi bắt ông trăng rằm

Bỏ vào trong áo

Tôi thương con sáo sậu

Chết rũ giữa lồng nan

Các em bé ngoan

Đừng theo tôi vứt bùn lên áo

Đừng ném gạch xuống đầu tôi chảy máu

Hãu nghe tôi hát đôi lời

Tình dậu tình ôi

Ngực đau, trống vỡ

Điều tôi tin cõi đời này chẳng có

Cô đào chèo xa lạ

Sao tôi còn nhớ mong

Bẻ gãy làm đàn

Tôi gẩy tịch tình tang

Trăng lặn, canh tàn

Giọng tôi khản đặc

Tôi ngồi ôm mặt khóc

Chị hai nào có nghe

1973

Không đề III

Anh lên xứ Đoài xưa

Ba Vì mây trắng

Nhớ mặt em gầy sau lá mưa

Lênh đênh bến nước Trung Hà

Những chị buôn chè

Ngủ hè phố cũ

Con bò gầy đói cỏ

Đi trên đồng mê man

Những pho tượng gỗ chùa Phùng

Thiêm thiếp dưới tầng lá mục

Còn cõi bà già chợ huyện

Khóc thời con gái thuốc lào say

Ông tiến sĩ giấy ngồi chắp tay

Ham rượu nên vua bỏ

Hia rách áo hồng ủ rũ

Em mua về cho anh

Khuôn tượng dân gian

Anh treo trên tường

Nhìn em mà thương

Đốt một tuần nhang

Lau bức sơn dầu lấm bụi

Cô Kiều đàn nguyệt tặng chàng Kim

Người hoạ sĩ nay giả điên

Mắt buồn ngơ ngác

Mặc áo mưa đi lang thang

Giấy vụn lông chim dính đầy tóc bạc

Tranh đẹp chẳng ai mua

Gác xép gió lùa

Hoạ sĩ già nằm dưới pho tượng cổ

Nghe trong đầu sóng vỗ

Tiếng trẻ con thì thào

Bàng hoàng thức dậy

Ôm phích nước hát nghêu ngao

“ Người đẹp trong tranh chẳng có đâu

Mong gì kì ngộ..”

Em đừng thương anh nữa

Anh đi lủi thủi trên đường

Đánh mất lòng tin

Tìm về bếp lửa

Xem trẻ mục đồng

Múa trong tượng gỗ

Những đôi vợ chồng

Cởi áo cho nhau

Bài thơ không đề

Chép trên giấy bản

Em cần gì giếng lạnh

Tâm hồn anh cô quạnh dưới lòng sâu

Ngẩng lên biền biệt mây cao

Cuộc đời thăm thẳm

Tình anh như cỏ lau

Tìm nhau trên đất vắng

Nơi ấy em về mưa sẽ tạnh

Hoa cúc nở vàng trên cánh tay

11.1972

Lá thu

Quán cà phê dưới gầm xe lửa

Hạt mưa đen rơi trên ô kính vỡ

Ngón tay dài trong bóng tối run run

Lá đầu thu xao xác bên đường

Trời chuyển gió sắp quay cuồng bão lớn

Điều tôi nói phải chăng là quá muộn

Em u buồn em có nhận hay không

Em gầy như huệ trắng xanh

Ngọn lửa nhỏ giữa hai vực thẳm

Em tê dại em âm thầm kiêu hãnh

Em cô đơn như biển lạ lùng ơi

Đi tìm nhau suốt đời

Sao bây giờ mới gặp

Khi mặt đất mênh mông đầy biến loạn

Khi bước chân lầm lạc

Khi con người giết nhau

Những lá thư không biết gửi về đâu

Những hải cảng không có tàu cặp bến

Quen thất vọng tôi hồ nghi mọi chuyện

Tìm trong mắt em náo động những chân trời

Ngõ phố dài hôm ấy mưa rơi

Đã xa vắng trên mặt đường ướt lạnh

Tóc em rối và áo em đỏ thắm

Những bức tranh nổi gió ở trên tường

Hoa cúc vàng nỗi nhớ của hoàng hôn

Những dãy phố những con thuyền phiêu bạt

Những người con gái con trai im lặng

Mắt mở to trong nắng thẳm mong chờ

Thế giới xanh xao những sự thật gầy gò

Em đã đập vỡ ra từng mảnh

Giấu sôi sục trong những đường nét lạnh

Em đi tìm thế giới của riêng em

Tình yêu và nỗi khổ của riêng em

Niềm tin lớn giữa cuộc đời vô lý

Nghĩ về em bao buổi chiều lặng lẽ

Tìm trong em bao khát vọng không ngờ

Môi tôi run những lời nói dại khờ

Em ẩn hiện sao còn xa lạ thế

Tôi ảo tưởng quá nhiều ư có lẽ

Em cần gì gió lốc của đời tôi

Mai em đi mùa hạ cũng qua rồi

Tôi ở lại một mình trên phố vắng

Hoa cúc rồi chiều xuân nào tôi đến

Chẳng gặp em chỉ màu hoa vàng rực

Đêm nay về đốt lửa giữa hồn tôi

Đêm phòng không tiếng nổ vỡ khắp trời

Thời đau khổ chung quanh đều đổ nát

Nỗi cô đơn đen ngòm như miệng vực

Tôi muốn đi tới đích cùng em

Tôi phải đi tới đích cùng em

Lòng tôi như buổi sớm vẫn nguyên lành

Em nhận lấy em đừng e ngại mãi

Tôi tan nát kinh hoàng sợ hãi

Em cô đơn rồ dại của tôi ơi

1972

Lý thương nhau

Con cá rô nằm vũng chân trâu

Đồng mưa nước trắng

Bàn tay em mát lạnh

Bây giờ đâu?

Ngón tay xanh xao

Nắng chiều kẽ lá

Ngón tay gầy nhánh mạ

Anh không còn nắm nữa

Bây giờ đâu?

Lý thương nhau

Câu hát chiều dông trước

Gà con cỏ ướt

Chân vàng run run.

Đã trót thương em

Làm sao xa được

Thôi em đừng khóc

Đường dài nắng chang.

Muốn bỏ đi tất cả

Mặc trống đánh ngũ liên

Mặc quan sai xuống thuyền

Vứt bao vàng bẻ giáo

Anh ở lại cùng em.

Nếu đường đừng xa thế

Nếu em chẳng mạ xanh lá bé

Nếu anh không giếng thẳm rơi gầu

Ích chi đâu

Đành ngoảnh mặt cúi đầu

Thôi đừng thương mến nữa

Thôi tiếng hát chớ nghẹn ngào trong gió

Lý thương nhau...

Lại sắp hết năm rồi

Buổi sáng chúng ta gặp nhau

Lá cuối mùa đông

Như những bàn tay rụng xuống

Chúng ta bảo nhau tin chiến sự

Những vùng đất thân yêu trong đạn dữ

Hạm đội Mỹ đậu sát đất liền

Những tên nghị viện đòi đổ bộ

Những đứa trẻ con vô tư

Những đứa trẻ con mười bày tuổi

Hôm nay tòng quân

Lại sắp hết một năm

Đất nước chưa xong giắc

Bao nhiêu người chết

Tiếng súng đóng đinh lên ngực cuộc đời

Trên nền cũ tay ta phá nát

Chưa xây xong được gì

Những ước mơ tuổi mười tám của ta

Tất cả còn đang dang dở

Nụ cười trên môi thật khó

Trồng cây lúa thật cay cực

Sắp hết năm đêm nằm thường muốn khóc.

Người qua đường với ta như ruột thịt

Chưa ai trọn một ngày vui

Buổi sáng chúng ta gặp nhau

Bao nhiêu dự định phải làm

Buổi sáng xua tan mộng đẹp của đêm

Buổi sáng đuổi đi chỗ khuất của lòng

Năm mới sắp sang

Hoa cải tươi vàng

Độ này thức ăn rẻ hơn trước

Mọi người nói thật hơn

Những mần cây lớn âm thầm trong tối

Sẽ làm cho mặt đất ngập màu xanh

Cần phải yêu thương hy vọng đấu tranh

Để giải thích và đổi thay cuộc sống

12.1970

Mắt của trời xanh

Tóc của đêm dài mắt của trời xanh

Mắt của phương xa tay của đất nâu lành

Người yêu như lửa và như lụa

Bản nhạc ngày xưa con tàu xứ lạ

Nắng cuối mùa đông hoa chớm thu

Bánh xe lăn bờ biển cát bao la

Con ve xanh mưa rào ướt đẫm

Đôi mắt to nóng bỏng

Nói chi lời tàn nhẫn để anh đau

Ru em bên hồ sâu

Lòng đêm rừng thăm thẳm

Mặt trời chiếc mũ vàng chói sáng

Nghiêng một ngày xuống ngủ ở vai em

Anh muốn làm cánh cửa để em quên

Ngọn gió nhỏ trên trán em kiêu hãnh

Làm cốc nước em cầm trưa nắng gắt

Làm con đường quen thuộc để em qua

Vì em anh viết những bài thơ

Gương mặt ấy không gì thay được cả

Mặc ai rằng tình yêu giờ đã cũ

Như vầng trăng như ngọn thuỷ triều

Anh vẫn dựng ngôi nhà theo quy luật của tình yêu

Chẳng cần những lâu đài lạnh giá

Chỉ tin nơi nào có em đến ở

Chỉ sống bằng hơi thở của em thôi

Mùa thu ấy vẫn còn nguyên ở đó

Ta sẽ qua bao năm tháng rộng dài

Mùa thu đó vẫn còn nguyên ở đó

Sẽ đến lúc em không còn e sợ

Trước những gì sẽ tới trước tình anh

Ta sẽ qua bao cánh cửa nhọc nhằn

Qua lửa ấm của những mùa đông lạnh

Qua gió ngợp của những bờ sông nắng

Qua sóng bồi cát lở của buồn vui

Cát vô biên che phủ dấu chân người

Thành phố mới chắc ta không kịp tới

Trang giấy hết vầng trăng vừa khép lại

Hết nhà ga chỉ còn có con tàu

Mưa trên sông tóc trắng ở trên đầu

Anh sống hết bài thơ anh đã viết

Em thương ơi khi đó em hiết hết

Điều anh không biết nói hôm nay

Ta ngoảnh đầu nhìn lại tháng năm dài

Mùa thu ấy vẫn còn nguyên ở đó

Mưa

Em đứng bên anh nồng nàn mùa hạ

Chưa kịp lời tình tự

Trời đã oà cơn mưa

Vườn run lên trong nước mắt trẻ thơ

Mắt em ướt nhoà sung sướng

Nước rửa sạch bụi đường trên trán

Tóc hoá thành dòng suối màu đen

Những chậu thau đồng lanh canh dưới hiên

Những mái tôn ào ào nước dội

Trẻ hò reo xe bóp còi inh ỏi

Đường thành sông nước xiết trôi băng

Những cánh hoa kim phượng như những chiếc thuyền vàng

Chở niềm vui đơn sơ kỳ lạ

Mưa rộng dài xoá những nỗi lo riêng

- Thôi anh đừng nói với em anh đừng nói với em

Về hạnh phúc khó khăn về đường xa ngái

Đừng dò hỏi tương lai đừng đắn đo e ngại

Đừng thổ lộ yêu thương đừng nhắc chuyện xa xưa

Anh hãy nghe tiếng mưa tiếng mưa tiếng mưa

Trên những cánh đồng đất nâu tơi tả

Ướt đẫm cả tiếng cười ướt đẫm cả lưỡi cày cả hạt ngô mầm mạ

Các tường nhà trong một sắc áo chung

Chùm vải sẽ sai quả mận sẽ hồng

Cửa kính ướt sẽ thành gương trong trẻo

Tất cả sẽ giản đơn chân thành dễ hiểu

Trên đất đai từng đau khổ của ta

Em đưa tay hứng những hàng mưa

Bàn tay như đài hoa như búp lá

- Thôi anh đừng nhìn em đừng nhìn em nữa

Em hiểu điều gì đã gắn bó đôi ta

Em hiểu điều gì... ôi tiếng mưa tiếng mưa

Một thành phố khác một bờ bến khác

Một thành phố khác một bờ bến khác

Con thuyền trên sóng mạnh chồm lên

Những quả chuông thuỷ tinh

Ngân vang trong ánh sáng

Bàn chân dẫm lên một vùng đất khác

Những cánh đồng vụt mở bao la

Chim én bay trên nóc nhà xa

Sau cuộc đời này một cuộc đời mới nữa

Nơi không có lo âu buồn khổ

Con người được nghỉ ngơi ở giữa con người

Anh đưa em đi hết ánh trăng này

Một dòng sông khác một vầng trăng khác

Một bài ca rì rầm trên cỏ mát

Một nụ cười mới gặp đã thân yêu

Hay chỉ giấc mơ của những buổi chiều

Chiến tranh khổ nghèo cái chết

Vượt lên những vách tường chật hẹp

Một chân trời xanh biếc lúc hoàng hôn

Một con đường thăm thẳm dẫn về em

Anh thương nhớ trong tận cùng ước vọng

Một mùa hạ anh chưa tới được

Một thành phố xanh một bến bờ xanh

Mặt trời trong trí nhớ

Đời tôi những chuyến ra đi

Tàu thuỷ kéo còi buồn bã

Những con tem xanh đỏ

Những ngọn đèn heo hút ngoài ga

Em là món ăn quen thuộc chốn quê nhà

Chiếc chìa khoá năm xưa đánh mất

Những ghế bàn tuổi nhỏ đã quên đi

Em cách xa như đất nước chia lìa

Như hạt bụi cay xè trong mắt

Em như đất này khó nhọc

Thành phố này gian truân

Những chuyến tôi đi sao em không hiểu được

Tôi tìm em trong nỗi khổ muôn người

Khát khao sao những phía trước chân trời

Tôi đập vỡ những bức tường thê thảm

Những ngón tay em nhỏ nhắn

Đã giữ từ lâu cái đích của loài người

Trái dâu mùa hạ hồng tươi

Những bông hoa cắm trên bàn đơn giản

Quyển sách em đọc thầm đêm vắng

Mớ rau cải cúc xanh rờn

Và những đứa con

Lớn lên trong tháng ngày nối tiếp

Những đứa trẻ không bị ai giết chết

Không bị ai làm nhục

Mang niềm vui cho tất cả mọi người

Vâng mọi điều bình dị thế thôi

Anh nào dám trách lòng em nhỏ hẹp

Cho đời đẹp ta sợ gì cái chết

Mọi khổ đau ao ước cũng vì em

Người đánh lên tiếng trống của rừng đêm

Người nổi gió những vần thơ có cánh

Người thức tỉnh những cánh đồng im lặng

Những lá cờ chôn cất ở rừng sâu

Những mặt trời trong trí nhớ lao đao

Hoa bất tử mọc lưng đồi hoang dại

Những cánh buồm mênh mông trên biển chói

Những con tàu tất cả dẫn về em

Mắt một mí

Mắt một mí ngồi tựa mạn thuyền

Lòng như sóng vỗ

Con sáo sang sông bạt gió

Cánh cò lặn lội đồng ca

Mắt một mí nhìn sau lá thưa

Soi mảnh gương tròn trong nón

Đồi rậm trồng khoai giếng sâu nuôi bống

Miếng ngọt bùi dâng mẹ nhường em

Mắt một mí ngày nắng đêm sương

Đường dài gánh nặng

Áo nâu non bùn lấm

Mồ hôi đầm tóc mai

Mắt một mí bỏ nhà theo trai

Dì mắng thầy la chẳng sợ

Gửi áo thay lời thương nhớ

Qua cầu ai nỡ đánh rơi

Mắt một mí tiễn chàng ra trận

Vai vác gươm, tay xách nón

Áo lông ngỗng đá vọng phu

Ru con gió mùa thu

Năm canh chầy thức trắng

Mắt một mí người ơi người ở đừng về

Hun hút bờ đê

Đứng ngồi đống lửa

Thương em cháy lòng cháy dạ

Đất nghèo thân bống long đong

Biết nhau từ thửa buông thừng

Từ khi mót lúa

Sao em còn dặn chi hoài

Xa em nào nỡ

Đứng ngồi với ai

Mưa dữ dội trên đường phố trên mái nhà

Tặng Quỳnh, ngày xưa

Mưa dữ dội trên đường phố trên mái nhà

Như thác trắng vỡ tan như bạc của trời như bước chân của ký ức

Em vuốt nước mưa chảy ròng trên mặt

Ngoảnh đầu nhìn về đâu?

Trong tiệm cà phê, bài hát về một người đàn bà cầm trái táo

Người đàn bà mặc áo xanh đi dưới biển lá vàng

Những người ngồi sau cửa kính nói gì ta chẳng biết

Chỉ thấy họ cười và bình hoa đổ máu run run

Những điếu thuốc những làn khói những vỏ chai rỗng không

Những tờ báo, tấm ảnh cũ, một nửa khuôn mặt trong tấm gương

Một chiếc xe bịt kín đi qua

Năm tháng và tuổi trẻ đi qua

Mắt em buồn hoang vắng

Làm sao anh biết được

Điều ta tìm ẩn hiện nơi đâu

Mỗi con người một vật thể cô đơn

Nhìn rõ nhau qua cửa kính trống trơn

Nhưng không thể nghe nhau không thể nói

Bây giờ anh chỉ còn là một chiếc cốc vỡ, một vết thương

Buổi chiều, những trái cây mùa thu thơm ngát

Em bảo phải cần tìm một lý do để sống

Để gắn bó để lòng mình yên ổn

Thật thế chăng, có thể có không em?

Thuốc người ốm có chữa được người ốm khác?

Bàn tay xanh xao quả táo âm thầm

Con chim sẻ bay vù qua khung cửa vỡ.

Tiếng chuông rung tiếng ngón tay ai gõ

Hãy bình tĩnh, bình tĩnh

Những khuôn mặt những vòng xoáy những đám mây

Sẽ hiểu được sẽ không còn đáng sợ

Chúng ta sẽ chịu được khổ đau sẽ làm việc

Đóng một cái đinh treo một tấm áo

Và yêu nhau dưới một ngọn đèn

NHững ngón tay có thật thế chăng em?

Mưa như bước chân những khát vọng vô hình

Trên một biển lá vàng đang nổi gió

9.1973

Nơi ấy

Ở nơi ấy có đồi mua tím

Có con đường đất mịn mát chân đi

Ở nơi ấy có một rừng bưởi chín

Có người em bé nhỏ ngóng ta về

Tia nắng hạ sáng bừng trên lá cọ

Chim chào mào ăn hạt dẻ mùa thu

Rơm khô ủ những quả hồng chín đỏ

Ngọn gió chiều, hoa nở trắng như mưa.

Ở nơi ấy, suối thành sông mùa lũ

Xuyên qua rừng, ngập ớt cả bờ lau

Đèn nhựa trám tinh mơ em nhóm lửa

Sương mịt mù trước cửa, thấy em đâu

Gương mặt ấy, nụ cười bên lửa thắm

Quả doi rừng trong nón để phần nhau

Ở nơi ấy vị măng vầu chẳng đắng

Củ sắn lùi ống nứa vẫn thơm lâu

Hoa chẳng sớm và trái không quá muộn

Xuân không nhanh và đông chẳng kéo dài

Mỗi khóm lá một hương rừng bí mật

Nắng dong vàng thung lũng tiếng ong bay

Tôi đã đi bao đường xa tít tắp

Bao mùa đông mùa hạ đã trôi qua

Bao cửa bể, xóm thôn, thành phố rộng

Một vùng quê nơi ấy ngỡ phai nhoà

Nếu em biết những gì tôi đã sống

Những buồn vui tôi đã có trong đời

Nếu em biết bây giờ tôi khác lắm

Buổi cùng em kiếm củi ven đồi?

Người ta bảo: Cả em giờ cũng khác

Đã con bồng, con dắt, nhớ chi tôi...

Có sao đâu: trái mùa thu vẫn thắm

Mây mùa thu vẫn trắng những chân trời.

Những chữ

Những chữ đẹp ngày xưa giờ đã bỏ tôi rồi

Mở trang thơ chúng biến đi đâu cả

Chữ biển chữ trời từ cây xanh từ hương cỏ

Từ bình minh hạnh phúc tình yêu

Những chữ ngọt ngào lộng lẫy gọi kêu

Tôi dùng chúng quen tay đến nhẵn mòn sờn rách

Không chịu theo tôi chúng rủ nhau nổi loạn

Tôi bán chúng nhiều lần nay chúng chống lại tôi

Còn lại trên trang giấy mênh mông những chữ trần truồng

Những chữ như cây đinh nhìn tôi sắc nhọn

Chữ gầy guộc chữ bùn lầy cống rãnh

Từ ho lao giận dữ than tro

Tên những bông hoa thường mọc trên mồ

Tên những con chó hoang những quả bom những đứa giết người những thằng lừa dối

Tên những dãy phố nghèo u tối

Những bàn tay đang mọc dậy âm thầm

Những chữ xưa giờ đã bỏ tôi đi

Đã bỏ đi lũ bướm vàng lười nhác

Đã bỏ đi tuổi trẻ tôi vô tư ngu ngốc

Tôi chẳng tiếc gì khi cùng nó chia tay

Tôi ở cùng những chữ hôm nay

Điều còn lại sau đường dài tôi vượt

Những chữ lấm lem đứng dậy từ đời thật

Tin yêu cuộc đời theo cách của tôi

Những chữ đẹp xưa giờ tôi đuổi đi rồi

Bao chữ mới đang ầm ầm đập cửa

Thơ rộng dài cánh lớn hãy bay đi

1972

Ngã tư tháng Chạp

Ngã tư mưa

Oà lên vai gương mặt đẹp

Nhà cửa như quần áo rách

Xích lô lầm lũi lên cầu

Bà già bán thông phong bóng đèn

Ca thán về thời buổi khó

Người ta đánh một thằng ăn cắp

Mặt trẻ ranh gian giảo

Máu chảy ròng xuống vai

Ai nói oang oang

Những tin chiến sự

Ai cười lên ha hả

Riễu một người ngã xe

Tôi mua hào thuốc lá

Ngồi hút mà buồn thiu

Em yêu hay không yêu

Quan trọng gì mà phải khổ

Thôi chẳng chờ mong nữa

Chẳng đua chen với cuộc đời này

Xin chối từ cái bàn tiệc đắng cay

Lòng tốt ai cần đến

Thơ không đâu dùng

Anh như thằng bờm

Chẳng thiết trâu bò chẳng thiết lim

Chỉ nhận nắm xôi cười ngặt nghẽo

Muốn lên tàu đi đâu thật xa

Nhưng nhà ga đã sụp

Ngã tư mưa nhớ em

Vừa thương vừa trách giận

Sao chân em dẫm đạp

Lên những gì tôi yêu

1972

Nếu đó là tội lỗi

Một con người không phải chỉ là một cái tên trong hộ khẩu

Một con tốt trong bàn cờ

Một viên gạch một cái đinh

Để treo biển hàng và đặt ghế

Con người chưa được làm người

Bao lệnh cấm đang đè lên thế giới

Cấm yêu thương cấm khát vọng cấm tự do

Bao con chim bị nhốt ở trong tù

Bao giải băng đen che kín mắt

Khi bè bạn gặp nhau có người theo dõi

Thầm thì không dám nói to

Khi những bài thơ anh viết ra

Chỉ một mình anh đọc

Nhưng trước khi có chữ viết

Đã có thơ ca

Như tình yêu thơ đã sinh ra

Không phải vì tiền nhuận bút

Không sợ ngục tù bạo lực

Dù khổ sở dù phiền hà

Thơ không bao giờ câm lặng

Như nhịp đập của trái tim trung thực

Là nhân chứng của anh

Là ngọn lửa trắng trong

Trên lịch sử tối tăm trên tro bụi

“Và nhân thế sẽ còn yêu ta mãi

Bởi giữa thủa bạo tàn ta đã ca ngợi tự do”

Ca ngợi tình yêu giữa thế giới hằn thù

Trước đau khổ của nhân dân thơ đã không tội lỗi

Nếu đó là tội lỗi

Anh hãy nhận về mình như trách nhiệm như niềm vui

Và sống chết cùng người đất nước mến thương ơi

Nhà chật

Nhà chỉ mấy thước vuông sách vở xếp cạnh nồi

Nếu nằm mơ em quờ tay là chạm vào thùng gạo

Ô tường nhỏ treo tranh và phơi áo

Ta chỉ có mấy thước vuông cho hạnh phúc của mình

Nhà chật như khoang thuyền hẹp nhỏ giữa sông

Vừa căng buồm để đi vừa nấu cơm để sống

Phải bỏ hết những gì không cần thiết

Ta chỉ có mấy thước vuông cho hành lý của mình

Khoảng không gian của anh và em

Khi buồn bã em không thể quay mặt đi nơi khác

Anh không giấu em một nghĩ lo nào được

Ta chỉ có mấy thước vuông để cùng khổ cùng vui

Anh ngẩng lên là ở cạnh em rồi

Bạn thuyền ơi ngoài kia chiều lộng gió

Bên cửa sổ của gian phòng nhỏ

Mắt em xanh thăm thẳm những chân trời

Nói với mình và các bạn

1

Chúng ta tụm năm tụm ba

Họp hành giễu nhau uống trà đọc thơ đi thực tế

Ta viết những suy tư ngây ngô vờ là trí tuệ

Những câu nhạt phèo chiếu lệ

Những lời nhàm tai ai cũng quen rồi

Mọi người quanh ta mang nỗi khổ cằn vai

Ngược đất nước tai ương xé rách

Ta viết mãi những điều vô ích

Vô duyên sao ta cứ nhoẻn miệng cười

Như phường bát âm thánh thót

Mong cuộc đời xuôi tai

Tôi không muốn viết những lời như thế

Tôi không thể viết những lời như thế

Chẳng muốn ai vui lòng khi đọc thơ tôi

Tôi viết những bài thơ chống lại chính tôi

Chống lại bóng đen trì trệ của đời

Chống lại những bài thơ tôi đã viết cùng những ai ưa thích nó

Làm sao đọc thơ tôi anh giận dữ băn khoăn xấu hổ

Cãi lại tôi hay ghét tôi đi nữa

Nhưng anh thôi hờ hững sống bình yên

Tôi xé đi vòng hoa giầy bức màn sương

Những niềm vui dại khờ những nỗi buồn yếu đuối

Cuộc sống còn dở dang

Cần đóng góp không cần ngồi ca ngợi

2

Thơ không phải là chứng minh

Không phải hào quang phản chiếu của tấm gương

Thơ là bó đuốc đốt thiêu là bàn tay thắp lửa

Thơ sinh sự với cuộc đời không cho ai dừng bước cả

Càng thương yêu càng không vừa ý với mọi điều

Đã qua cái thời nhà thơ nhìn đời bằng con mắt trong veo

Con mắt xanh non ngỡ ngàng như mắt trẻ

Hát cái lá mùa xuân ca lời chim son sẻ

Thơ tươi mát cuộc đời và an ủi lòng ta

Nhưng đến nay tất cả đã vỡ ra

Giữa tàn bạo hư vô giữa đấu tranh khốc liệt

Thơ phải dạy ta nhìn bằng con mắt thật

Đập vào ngực ta không cho ta cúi mặt

Không cho ta lảng tránh

Đập cửa mọi nhà

Đứng ở mọi ngã ba

Không hát ta say mà lay ta thức

Dù ngày mai đời có trăm lần đẹp

Thơ vẫn gọi mọi người vươn đến tưng lai

3

Ta đã làm gì như lũ viết thuê

Chạy theo những biển hàng ngắn ngủi

Những khuôn phép những trang in những hư danh một buổi

Ta nịnh người để người lại khinh ta

Sớm già cỗi cố quên đi phẩm cách

Muốn yên thân ta trở thành hèn nhát

Nhân dân có cần thơ của ta đâu

Các bạn tôi hiền lành trong sạch

Là bạn nhau thôi chắc là bạn tốt

Nhưng bạn ơi ta là những nhà thơ

Lòng tốt ở đây chẳng đáng một xu

Càng có tài tội lọc lừa càng nặng

Để yên ổn lưng tâm ta tìm đến nhau thở than bực dọc

Rồi lại về cần cù ngồi viết nhảm

Ta an ủi mình đang thời buổi khó khăn

Nhưng nào có thời buổi nào không khó

Và nếu dễ cần gì thơ ta nữa

Nhân dân quá hiền nhân dân chưa xé bỏ

Những ngọt ngào hoa cỏ của ta

Những nụ cười ngộ nghĩnh của ta

Những trầm tư về thế kỷ của ta

Lắm kiểu nói mà giống nhau đến thế

Nịnh đời dễ chửi đời cũng dễ

Chỉ dựng xây đời là khó khăn thôi

Đừng hiểu sai lòng tôi

Làm việc cô đơn thật là quá sức

Sau những lúc bông phèng bên các bạn

Tôi càng thêm buồn chán đến rùng mình

Đã quá nhiều người làm tôi thất vọng

Tôi chỉ còn các bạn nữa thôi

Hạnh phúc của tôi là được các bạn mến yêu

Là được mến yêu và tin các bạn

Thế hệ mình cần những người dũng cảm

Dũng cảm yêu thương dũng cảm căm thù

Ta đã hẹn cùng nhau đi tới đích

Nay rất buồn nếu phải chia xa

Nước lũ qua sẽ còn lại phù sa

Những tình yêu những ước vọng thiết tha

Dẫu bay đi không một lời đáp lại

Dẫu trơ trọi trong lạnh lùng bóng tối

Dẫu đường dài xa ngái

Đừng phút nào mệt mỏi thơ ta ơi

1970

Người cùng tôi

Người cùng tôi bên bờ biển bão

Người cùng tôi đầu ngọn gió mùa

Người vỡ rừng mở đất bao la

Bàn tay chai làm ra tất cả

Làng xóm đền đài thành phố

Tháp bút cao điệu múa những cung đàn

Đi chân không người thêu vạn hài cong

Mặc vải nâu người dệt muôn sắc lụa

Không biết chữ người làm ra tục ngữ

Những thuyền to chuông lớn những vườn cây

Người làm nên cuộc đời

Ngàn năm bàn tay trắng

Ăn những thứ nộm rau chát đắng

Mặc áo quần vá víu lem nhem

Lời ngọt ngào người dễ dàng tin

Chuyện không đâu người cũng cười thích thú

Người gối đầu cán gươm nằm ngủ

Người suốt đời trận mạc xa quê

Người đánh bò đi kéo xe thuê

Người đẻ con đàn nheo nhóc

Mụn vải mẩu đinh người đều nhặt nhạnh

Mất nắm rơm cũng cãi vã kêu ca

Nhưng khi cần mang tất cả đem cho

Xẻ áo nhường cơm quên mình cứu bạn

Người mài mực cho Nguyễn Trãi viết Bình Ngô

người cùng Quang Trung đi đánh giặc

Quang Trung ngồi trên bành voi người cầm giáo xông lên phía trước

Quang Trung lên làm vua người về nhà cày ruộng

Bị lão trương tuần quát nạt cũng run

Nhưng mỗi lần đất nước sắp suy vong

Người đều cứu cỗ xe ra khỏi vực

Đôi khi người nổi giận

Đôi khi thôi nhưng thật là khủng khiếp

Như gió điên như nước phá tung bờ

Người vung tay cung điện ra tro

Người xô khẽ thế là nhào vua chúa

Người phân xử công minh ít bữa

Chia áo cơm khắp lượt dân nghèo

Rồi lại về cày ruộng chăn trâu

Đơm cá bế con nuôi gà nấu rượu

Như an phận ngù ngờ cam chịu

Mặc những ngài xảo quyệt lăng xăng

Gã Lý Thông nhận đã giết trăn tinh

Trói Thạch Sanh tống giam vào ngục

Người im lặng nhưng người biết hết

Lý Thông kia chỉ là bọ hung thôi

Đất đẫm mồ hôi và máu của người

Ngàn năm bị khinh thường đầy đoạ

Đã hết thời vua quan thời bọn chủ

Lần đầu tiên đất nước thuộc về người

Đất nước tôi ơi

Những dòng sông đã cho tôi gương mặt

Những chân trời đã cho tôi tiếng hát

Đồng bãi cho tôi sức vóc bàn tay

Đồi núi cho tôi những bước đi dài

Hoa và chim đã cho tôi mộng ước

Những trái tim đập dồn trong ngực

Là của người lẽ sống của đời tôi

Tôi cùng người chung lúa chung khoai

Chung cơn bão chung cánh rừng lửa đạn

Chung ca nước dưới đường hào nắng gắt

Chung lá cờ chung ngọn lửa ban mai

Giữa đau thương người đã nắm trong tay

Địa chỉ của Niềm Vui

Những lý do của hy vọng

Dạy tôi biết gieo trồng và cấy gặt

Tôi tìm đời tôi trong số phận người

Tìm lẽ phải nơi trán người bình tĩnh

Hạt muối tôi trong biển người vô tận

Chỉ khổ đau vì đau khổ của người

Chỉ sướng vui trong vui sướng của người thôi

Những vườn dâu đã mất

Con đường em đi

Xuống tàu ra biển trắng

18 năm không về

Quán Nải ngày mưa

Mái chiều khói ướt

cô bé bán hàng xưa

đã con bồng con dắt

lá vườn dâu xanh ngắt

lao xao gọi bóng người

bãi sú cát sa bồi

phải sóng này đã vỗ

đưa Huyền Trân bé nhỏ

theo thuyền về xứ Chiêm?

đất chia cắt ngàn năm

nên lòng người rách xé

anh về bờ sông Nhuệ

đi qua cầu Tế Tiêu

sao lòng cứ thương yêu

khi khắp trời oán giận

em còn nhớ không em

những vườn dâu đã mất

hàm răng xưa cắn chặt

bây giờ cười với ai?

đời loạn lắm đổi thay

trách nhau làm chi nữa

người cùng em thành đôi

bạn quen hay khách lạ

em ở phía bên kia

giữa ta là đạn lửa

dẫu chồng em là kẻ

gieo bom xuống đất này

anh cũng chẳng gọi em

là quân thù cho được

tơ bền may áo đẹp

mẹ vẫn giữ chờ em

bờ đê vẫn dành em

cỏ bông và cỏ mượt

lòng ta nào cách biệt

sao đất trời phân chia

bao giờ em về

Phù Lưu hoa gạo thắm

nong tằm đã mất

sẽ bàng hoàng lá tươi

trên mọi điều thù hận

những vườn dâu còn lại với con người.

Nói với con cuối năm

Tặng Lưu Minh Vũ

Cha lên làng sơ tán thăm con

hoa mận nở trắng vườn

năm sắp hết

chợ quê rộn rịp

vàng hương nếp mới lá rong xanh

Hai cha con ngồi trên bờ đê cao

sông chiều nhút khói

gió rạp mình cả dại

sau lưng Hà Nội sương mờ

thành phố vừa trải qua

những trân bom huỷ diệt

lòng cha giờ dập nát

những xác người máu loang

biết nói gì với con

đôi mắt trẻ đen tròn ngơ ngác thế

cuộc chiến đã mấy chục năm trời

con mới gần ba tuồi

tia nắng sớm mong manh chùm lá mới

đêm của đời gió bão đã dài lâu

Con bi bô với bàn ghế cỏ cây

tập gọi tên các sự vật trên đời

tập tin lời người lớn

cha làm sao nói được

những khổ đau lầm lạc trên đường

các ác đen xì trong mỗi quả bom

mang mặt đẹp nói cười khôn khéo

Con hát ngọng nghịu

"vịt dắt tay gà đi chơi"

áp trán vào gò má thơ ngây

cha bỗng thấy chẳng còn gì đáng sợ

cha đậy con mến thương tất cả

rồi tự con sẽ biết căm thù

cha dậy con tin yêu từ ngọn cỏ

rồi mai sau con sẽ nghi ngờ

con sẽ trả lời những câu hỏi đời cha

Con cũng sẽ đặt nhiều câu hỏi mới

lòng cha dẫu héo khô cành mận dại

nhựa âm thầm buốt trắng những chùm hoa

con ơi con hãy tha thữ cho cha

cha chẳng thể nào sống cùng mẹ được

đời cha nắng gắt

mẹ con cần mật ngọt của đồng vui

con khôn lớn trên đời

hãy yêu thương mẹ

và hãy hiểu cho cha

Tết hoà bình đầu tiên

đất nước nghèo xơ xác

cha cũng chẳng đủ tiền

mua cho con áo đẹp

chiều bên sông gió rét

con lặng nhìng tít tắp bãi ngô xa

- Bên kia sông là gì hở cha?

- Bên kia sông có đường đất đỏ

có ruông mía trỗ cờ trắng xoá

những vườn đầy quả ngọt những đồng hoa.

- Có bươm bướm không cha?

- Có, có rất nhiều bươm bướm

Con thì thầm trong hơi thở mạnh

- Sông rộng thế làm sao sang được?

Cha ôm con vào lòng, con bé bỏng của cha

- Bên kia sông có nhiều bướm nhiều hoa

rồi cha con ta sẽ tìm được con đò

đi sang bên ấy.

1972

Nửa đêm nỗi nhớ

Em kỳ lạ làm sao, tôi vừa yêu vừa sợ

Đã tránh đi vẫn muốn tìm gặp nữa

Quá xa xôi em lại quá gần

Lúc kiêu ngạo lúc như cô gái nhỏ

Xách đôi guốc mòn trong khu rừng lạ

Nhiều bùn lầy và đom đóm ma

Tôi thương em thương đến xót xa

Em quá hiểu tôi, tôi e ngại

Khao khát của em không phải của người con gái

Không có ở người con trai

Nỗi buồn riêng trong cây

Chỉ có mình em biết

Suốt đời không ngủ được

Là ngọn gió heo may

Trời rộng của anh ơi

Biết em xa thẳm thế

Vẫn muốn bồng trên tay

Nơi đảo xa chỉ nước với trời

Nơi cát vắng em đi bao ngả gió

Nửa đêm nỗi nhớ

Đập cửa gọi thành tên

Lần đầu tiên tôi nghĩ trọn về em

Chẳng biết giấu lòng mình

Anh trẻ dại anh có bao tính xấu

Trước mặt em anh cứ huyên thuyên

Đỏ mặt sợ mình lố bịch

Có ích gì đâu có cách nào cứu vãn

Người đã lên đường, tàu đã đi xa

Anh chỉ là ngọn lửa ở thềm ga

Sao cứ đêm ngày khao khát

Nghĩ về em không một phút nào yên

Ngoài kia mưa trong nằng sáng bừng lên

Như những nắm hoa ai ném vào cửa kính

Dẫy phố xám hết nằm trong gió lạnh

Em đi xa em trở lại rồi

Anh vẫn rụt rè không dám nói

Chẳng lẽ em chưa biết hay sao

Em lấy nụ cười giấu nỗi lo âu

Che yếu mềm bằng lời giễu cợt

Em gượng bông đùa mà anh muối xát

Ước chi còn tất cả để trao em

Mơ ước, tình yêu, nỗi vui sướng đầu tiên

Gửi em hết, em đừng đi vắng nữa

Nằng mong manh, cành xoan cao bỡ ngỡ

Những dòng thơ anh viết đã vui hơn

Ta sẽ ra ngoại thành xem rau cải lên non

Em trẻ đẹp như ngày ta mới gặp

Anh lại có sự tươi bền của đất

Nói với thời gian bằng sắc cỏ xanh rờn

Ngày hè trở rét

Giữa mùa hè nắng chang

sớm nay ngày trở lạnh

heo may và mưa xám

se lòng như chớm đông

phố phường ngỡ rộng hơn

gió lùa khung cửa rét

như một chiều đông trước

em về mưa ướt vai

"nỗi buồn riêng trong cây

chỉ có mình em biết

suốt đời không ngủ được

là ngọn gió heo may"

vòm lá ướt sớm nay

sau mưa càng óng mượt

người đi xe tíu tít

phải em đang mong chở

Ôi cái rét trái mùa

đất trời kỳ lạ thật

khó hiểu như lòng người

những vui buồn trái ngược

Hôm qua còn nóng bức

và mai lại nắng thiêu

ngày lạnh được bao nhiêu:

một nụ cười bé bỏng

một lá thư đến chậm

từ đâu ngọn gió về?

Thương ngày lạnh giữa hè

không theo mùa định trước

thương em, thương chẳng hết

năm tháng đã qua nhanh

em ở giữa lòng anh

một ngày hè trở rét...

Những ngày chưa có em

Những ngày chưa có em

Anh như suối lang thang trong núi

Chưa từng biết trung du chua có bến có thuyền

Những ngày chưa có em

Anh như một toa tầu bỏ vắng

Rất nhiều gió thổi qua cửa lạnh

Nhưng thiếu lửa thiếu tiếng còi không biết lối về ga

Cậu bé con đôi mắt thơ ngây

Đã đánh mất kho vàng và tiếng hát

Anh bỏ hồ trong, bỏ vườn cây mát

Đi tìm chân trời nhưng chỉ thấy cô đơn

Mưa trên đường xa mưa trên cửa sổ tâm hồn

Ôi tuổi thanh xuân trôi qua bằng những đêm trăn trở

Sách vở và cha anh không giải được cho mình

Anh trở thành đứa trẻ hư thân

Không chịu vâng lời không chịu ngủ

Chẳng lời ru nào làm anh yên lòng cả

Anh nghi ngờ đến cả giọt sương rơi

Bỗng một ngày em tới em ơi

Anh như gặp biển khơi gặp nhà ga bóng mát

Anh thấy chân trời tuổi thơ bát ngát

Em dậy anh nhìn cái thật cảu đời

Hiểu bao điều lòng anh vẫn non tươi

Chẳng còn là đám mấy rách rưới

Từ nay có nhau từ nay không còn bóng tối

Em trả lại cho anh hơi thỏ dáng hình

Mang niềm tin thầm lặng của bình minh

Em giải thoát cho anh khỏi nỗi cô đơn lầm lỗi

Anh trẻ lại, đời chẳng còn rắc rối

Trước câu trả lời đơn giản: hãy yêu thương

Em dậy anh biết mơ ước biết tin

Bạn bè trẻ con đất đai mùa gặt

Gạt khổ đau bàn tay em gieo hạt

Xoá lo âu hy vọng lai căng buồm

Trước tình em đáng lẽ phải lặng yên

Như biển cả vỗ bên mình Tổ quốc

Mãi tóc em là xứ sở của anh

Mãi tóc đen như một nỗi kinh hoàng

Phủ xuống hồn anh hoang dại mà ấm áp

Em đã tới diệu kì như âm nhạc

Đất mênh mông chuyển gió tới chân trời.

Trăng mọc rồi đêm rộng quá em ơi

Người con giai đến phòng em chiều thu

Người con giai đến phòng em chiều thu

Mặc áo mưa lính rách rưới

Hắn buồn và nói huyên thuyên

Người con giai đi tìm em mười năm

Hắn từ mặt trận trở về

Từ quán rượu từ phố đông huyên náo

Từ những câu thơ tuyệt vọng trở về

Bị lừa dối, bị lăng nhục

Rách rưới, bơ phờ, cô độc

Hắn ngồi trước mặt em

Bây giờ sắp hết năm

Đường vào ô lem luốc bụi than

Những mái nhà xám đen

Những người đẩy xe gầy guộc

Tiếng chim tring veo trên đỉnh thông chiều

Anh muốn nói những lời thầm kín

Như men trắng lên màu trong lòng nung

Những đường nét hiện hình

Phút hồi hộp lạ lùng

Chỉ riêng lửa biết

Phút khát vọng thành màu trên khung vải

Phút tình yêu đậu cánh xuống trang thơ

Điều anh không nói ra

Riêng lòng em hiểu biết.

Em bảo cuộc đời này thảm hại lắm xấu xa lắm

Tất cả đều buồn cười vô nghĩa lý

Mà khổ sở mà chết người

Nhưng em ơi đâu đã là tuyệt vọng

Nếu mọi người tốt đều lặng im

Giữ riêng bàn tay sạch

Ai là người đi dọn bùn rác

Ai là người gieo hạt

Cho ban mãi tươi lành?

Người con giai nói với em

Hắn không phải là tấm hình trong sách

Hắn chỉ là dẫy phố nghèo lấm đất

Không giấu che sự thật của lòng mình

Chỉ là bờ đê nhiều khói và than

Là con thuyền

Luôn luôn kiếm tìm luôn luôn từ bỏ

Với cuộc đời thường em còn bao mối dây gắn bó

Em đi được với hắn không?

Quán cà phê ngoại ô

Quán cà phê ngoại ô

Căn nhà gỗ bộ ghế bàn thấp nhỏ

Mảnh vườn tối với những pho tượng cổ

Bức sơn dầu đã cũ

Nắng chiều phố vắng ven sông

Ông chủ quán gầy bạc phếch chiếc quần nhung

Cô con gái mắt đen dài ngơ ngác

Cái máy hát ở góc phòng khẽ hát

Phơ răng xoa Hác đy

Cô danh ca người Pháp giọng trầm khàn

Cháy trên lò tí tách ngọn lửa xanh

Khi mưa đổ bất thần ngoài cửa sổ

Mười bảy tuổi chúng ta thường tới đó

Nói rất nhiều về những cửa biển xa

Cái tuổi trẻ ồn ào mà cay cực của ta

Trước ngưỡng cửa cuộc đời mênh mông khu rừng tối

Vừa quyến rũ vừa phập phồng lo ngại

Như anh điên trước quán tóc bù xù

Cứ mỉm cười bí hiểm dõi nhìn ta

Nay một mình trở lại ngoại ô mưa

Lụp xụp quán cà phê ngày cũ

Chiến tranh mãi bạn đã nằm dưới mộ

Em nơi nào trong tít tắp chia xa

Ông chủ quán đã già

Mặt vàng vọt và tay xương run rẩy

Cô con gái vẫn ngồi trong bóng tối

Đã có chồng và tay đã xấu nhiều đi

Chiếc máy hát rè rè

Bài hát cũ nghẹn không thành tiếng được

Cô danh ca nghe nói giờ đã chết

Và bức tranh màu nắng đã phai sơn

Anh đã đi dằng dặc những ngả đường

Những rừng tối mịt mù muỗi độc

Điều anh có không giúp gì ai được

Gương mặt em chỉ còn là kỷ niệm

Mối tình xưa anh cũng đã quên rồi

Quán cà phê chạng vạng khói bay

Mùi khói cũ cay xè con mắt

Ngồi quanh bàn giờ bao người lạ khác

Cãi ồn ào những chuyện làm ăn

Chỉ anh điên vẫn đứng sững ngoài đường

Thân tiều tuỵ ôm mặt cười lặng lẽ

1972

Quả dưa vàng

Chúng ta ăn một quả dưa vàng

Vào lúc bốn giờ chiều

Nở bàng hoàng hoa tím khắp đường đi

Trong xưởng hoạ ngổn ngang dao và bút đầy sơn

Chúng ta ăn quả dưa tròn chín rực

Em đánh đổ một ống màu xuống đất

Trái dưa thơm nứt vỡ nước chảy ròng

Tiếng kèn đồng tiếng trống vang vang

Đội nhạc binh qua phố

Con gà đất gáy ngoài cửa sổ

Trời loé ngời cửa kính những chùm hoa

Những bưu ảnh màu bán ở sân ga

Những viên kẹo bọc giấy hồng giấy đỏ

Em nâng trên bàn tay

Quả địa cẩu bé nhỏ

Xanh là đất liền vàng là biển cả

Đỏ âu lẫn với tương lành

Những khung tranh những giá vẽ ngổn ngang

Phố ầm ĩ tiếng trẻ đùa đập bóng

Mùa hạ đầu tiên chiến tranh chấm dứt

Bụi trắng đường, lộng gió mặt hồ xa

Sọc dưa xanh- những tín hiệu mùa hè

Trong mắt em bối rối

Sao bao nhiêu đắng cay buồn tủi

Trái dưa vàng thơm ngọt đến ngây thơ

Trái dưa vàng đơn giản thế thôi ư

Như hạnh phúc, tình yêu, như cuộc sống

Suy tưởng

Xưa anh như lá thư không địa chỉ

Con tàu không lửa than con thuyền cũ không buồm

Anh nghĩ quá nhiều về những khoảng vô biên

Những đảo lạ trong khói mờ ẩn hiện

Nay anh chỉ tin

Những nhành cây trong tầm hái của con người

Những nguồn suối có thể cho nước uống

Những mảnh ruộng có thể sinh quả ngọt

Những ngôi nhà sống được ở bên trong

Xưa anh thích những lời nói đẹp

Nay anh thích những lời nói đúng

Anh hiểu lại từ đầu những chân lý giản đơn

Con người cần đến nhau con sông về biển rộng

Muốn gặt hái phải tự mình gieo hạt

Không làm người thua cuộc ở trong đời

Xưa anh tưởng chỉ cần can đảm

Nay anh hiểu phải làm người chiến thắng

Anh không tin kẻ buồn nản cô đơn

Anh đã chán những anh hùng thất bại

Trước anh tự hào thấy mình chẳng giống ai

Nay anh vững tâm thấy mình với mọi người

Chung nỗi khổ niềm vui chung ước vọng

Hôm qua đời anh chẳng có ích cho ai

Như cái vỏ diêm ướt lạnh giữa trời

Anh đo niềm vui bằng những gì anh nhận được

Nay bằng những gì anh mang cho người khác

Chẳng khoanh tay chờ đợi ở ngày mai

Anh nhập vào hơi thở lớn hôm nay

Anh có lại niềm vui và sức lực

Nhờ em cho em đời sống của anh ơi

1978

Tiếng Việt

Tiếng Việt gọi trong hoàng hôn khói sẫm

Cánh đồng xa cò trắng rủ nhau về

Có con nghé trên lưng bùn ướt đẫm

Nghe xạc xào gió thổi giữa cau tre.

Tiếng kéo gỗ nhọc nhằn trên bãi nắng

Tiếng gọi đò sông vắng bến lau khuya

Tiếng lụa xé đau lòng thoi sợi trắng

Tiếng dập dồn nước lũ xoáy chân đê.

Tiếng cha dặn khi vun cành nhóm lửa

Khi hun thuyền, gieo mạ, lúc đưa nôi

Tiếng mưa dội ào ào trên mái cọ

Nón ai xa thăm thẳm ở bên trời.

"Ðá cheo leo trâu trèo trâu trượt"

Ði mòn đàng dứt cỏ đợi người thương

Ðây muối mặn gừng cay lòng khế xót

Ta như chim trong tiếng Việt như rừng.

Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói

Vầng trăng cao đêm cá lặn sao mờ

Ôi tiếng Việt như đất cày, như lụa

óng tre ngà và mềm mại như tơ.

Tiếng tha thiết nói thường nghe như hát

Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh

Như gió nước không thể nào nắm bắt

Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh.

Dấu hỏi dựng suốt ngàn đời lửa cháy

Một tiếng vườn rợp bóng lá cành vươn

Nghe mát lịm ở đầu môi tiếng suối

Tiếng heo may gợi nhớ những con đường.

Một đảo nhỏ xa xôi ngoài biển rộng

Vẫn tiếng làng tiếng nước của riêng ta

Tiếng chẳng mất khi Loa thành đã mất

Nàng Mỵ Châu quỳ xuống lạy cha già

Tiếng thao thức lòng trai ôm ngọc sáng

Dưới cát vùi sóng dập chẳng hề nguôi

Tiếng tủi cực kẻ ăn cầu ngủ quán

Thành Nguyễn Du vằng vặc nỗi thương đời.

... Buồm lộng sóng xô, mai về trúc nhớ

Phá cũi lồng vời vợi cánh chim bay

Tiếng nghẹn ngào như đời mẹ đắng cay

Tiếng trong trẻo như hồn dân tộc Việt.

Mỗi sớm dậy nghe bốn bề thân thiết

Người qua đường chung tiếng Việt cùng tôi

Như vị muối chung lòng biển mặn

Như dòng sông thương mến chảy muôn đời.

Ai thuở trước nói những lời thứ nhất

Còn thô sơ như mảnh đá thay rìu

Ðiều anh nói hôm nay, chiều sẽ tắt

Ai người sau nói tiếp những lời yêu?

Ai phiêu bạt nơi chân trời góc biển

Có gọi thầm tiếng Việt mỗi đêm khuya

Ai ở phía bên kia cầm súng khác

Cùng tôi trong tiếng Việt quay về.

Ôi tiếng Việt suốt đời tôi mắc nợ

Quên nỗi mình quên áo mặc cơm ăn

Trời xanh quá, môi tôi hồi hộp quá

Tiếng Việt ơi, tiếng Việt ân tình

Từ biệt

Thôi nhé em đi

Như một cánh chim bay mất

Phòng anh chẳng có gì ăn được

Chim bay về những mái nhà vui

Nghĩa gì đâu kỷ niệm tháng năm dài

Lời thương mến nhớ lại thành chua chát

Lòng ta cạn hay tại đời quá hẹp

Nghĩ cho cùng nào dám trách chi em

Những ngày qua không thể dễ nguôi quên

Em lạc đến đời anh tia nắng rọi

Anh thủa ấy lòng thơm trang giấy mới

Mối tình đầu tóc dại tuổi mười lăm

Anh làm sao quên được những con đường

Lá vàng rơi trên cỏ

Nhớ vai em chập chờn hoa gạo đỏ

Nhớ vầng trăng xẻ nửa lúc xa xôi

Nhớ lời yêu trong những lá thư dài

Sao em muốn anh quên nhanh chóng thế

Anh cũng lạ cho mình xe cát bể

Chắp đời em vào với cánh buồm anh

Anh giặt áo cho em anh dọn bếp sửa buồng

Lúc em vắng anh thường ngồi tựa cửa

Anh cứ nghĩ thưng nhau là tất cả

Nhưng em cười khi anh chẳng thể vui

Hai ta không đi một ngả đường dài

Không chung khổ đau không cùng nhịp thở

Những gì em cần anh chẳng có

Em không màng những ngọn gió anh trao

Chiếc cốc tan không thể khác đâu em

Anh nào muốn nói những lời độc ác

Như dao cắt lòng anh như giấy nát

Phố ngoài kia ngột ngạt những toa tàu

Tiếng bán mua tiếng cãi chửi ồn ào

Những nhà cửa nhỏ nhoi những mặt người bụi bẩn

Cánh chim vàng lạc đến đỉnh rừng hoang

Nay trở lại với cỏ mềm quả ngọt

Hãy ra đi sung sướng

Thật ra mà nói chẳng có gì để nói

Giã từ

1972

Thơ tình viết về một người đàn bà không có tên (I)

Lá cơm nguội rụng vàng mặt phố

Mùa đông sắp tới rồi

Mùa đông này ta sẽ phải chia tay

Một chuyện chia tay có gì đâu em nhỉ

Một chuyện tình tan vỡ có gì đâu

Kết thúc một năm bao giờ chả thế

Sau mọi điều lại chỉ có mùa đông

Có gì đâu mà tiếc mà buồn

Em biết đấy anh chẳng tin định mệnh

Nhưng trên đời này chỉ ước mơ là có thật

Hai ta hãy là giấc mộng của nhau thôi

Em là tia nắng soi anh đến trọn cuộc đời

Chẳng có ai yêu em như thế được

Em ở đâu dù cùng trời cuối đất

Dù năm tháng dài lâu

Dù sướng vui hay cùng cực khổ đau

Anh vẫn ở bên em mãi mãi

Là bậc cửa dưới chân em qua lại

Là cốc nước trên môi em run rẩy

Chiếc lá trên tay em

Giọt mưa trên áo em

Như hạt bụi trên mặt bàn em quét

Có gì đâu mà khóc

Hạnh phúc chỉ là điều bịa đặt

Nên tình yêu là chuyện viển vông thôi

Sương mùa đông lặng lẽ đã giăng đầy

Bao kỷ niệm quên đi đừng nhớ nữa

Lá sẽ rơi trên cỏ mòn lối cũ

Thân cây xưa sẽ gục đổ bên thềm

Lời anh nói vang lên

Như những lời vĩnh biệt

“Cuộc sống chia rẽ chúng ta

Chỉ cái chết là nối gần nhau lại”

Sau này chết đi ở bên nhau mãi mãi

Chấm dứt mọi đắng cay buồn tủi

Mọi nhọc nhằn ngang trái

E chúng mình không nhận được ra nhau

Thơ gửi người tình cuối cùng

Mấy đoạn thơ

Tặng Q.

Mùa vải thiều đã hết

Mùa nhãn còn chưa sang

Tôi đi những vùng nắng hạn chang chang

Những ngả đường nhiều mưa tháng Bảy

Bùn lầy

bóng tối

Đêm nay

Thị xã ướt đầm cỏ lạ

Những trái dâu da trên thềm không ai nhặt

Như những trẻ con bị bỏ rơi lăn lóc

Đêm nay tôi chẳng biết lối về

Phía nào cũng hàng rào trước mặt

Thế giới có bao nhiêu tường vách

Ngăn cản con người đến với nhau

Sao tôi lại muốn em tin

Khi chính tôi cũng chẳng tin ai cả

Tôi là đứa con cô đơn ngay khi ngồi cạnh mẹ

Thằng bé lẻ loi giữa lớp học ồn ào

Bàn chân hồ nghi giữa đường phố xôn xao

Giữa sự thông minh của đông vui bè bạn

Vứt sách xuống gầm bàn đi ra mặt trận

Tôi là người lính cô đơn ở giữa trung đoàn

Bao lâu rồi vẫn chỉ có thế thôi

Nỗi cô đơn hoàn toàn nỗi cô đơn khủng khiếp

Trước và sau trong và ngoài cuộc đời và trang sách

Tôi gục xuống tay em

Trong cái đêm lặng lẽ này

Giữa run rẩy những hàng cây

Giữa bóng tối và gập ghềnh bãi đá

Em mang gì cho tôi

Một bao thuốc lá một bài thơ về nước Arập bại trận

Một bức tranh cổ xưa trong viện bảo tàng

Nếu bây giờ đang mùa hè

Tôi sẽ vào rừng đan cho em chiếc mũ mềm bằng cói

Nếu quên mình không còn ít tuổi

Tôi sẽ hái cho em chùm hoa xoan tây

Nhưng em ơi đây chỉ có gió may

Lòng tôi trắng mà mùa thu gió độc

Em sập cửa lại rồi

Tôi đã nhận bao cái tát

Của đời của bạn thân

Em sập cửa lại rồi

Tôi còn gì mà đau khổ nữa

Chỉ biết tự mỉm cười

“Chuyện như trong tiểu thuyết”

Nhưng giờ đây một mình

Như kẻ yếu hèn tôi bỗng khóc

Ngoài kia sông Hồng mênh mông nước xiết

Những cánh đồng nằm trong lũ lụt

Những xóm làng tan hoang

Những người chết đuối

Những đê cao tưởng không gì phá nổi

Bây giờ tan vỡ trong đêm

Tôi còn gì mà đau khổ nữa em

1971

Tiễn bạn

Tặng Ng. Lâm

Ngày mai mày đi xa

Bỏ lại gian phòng những bức tranh

Cái máy hát cũ

Tập Apollinaire dịch giở

Quảng Trị mùa gió Lào

Cuộc chiến còn dai dẳng

Hai bên chĩa súng vào nhau

Tuổi trẻ buồn những chuyến đi bao câu hỏi không lời giải

Đất nước mênh mông nắng cháy

Mai Nguyễn mặc áo lính khoác ba lô

Khánh xuôi về Phòng mình ở lại

Người ra đi không biết đi làm gì

Người ở lại không biết ở lại làm gì

Đêm mưa thức với nhau trong quán cà phê

Đốm thuốc cháy môi không nói

Tinh mơ một thằng con giai râu rậm lên xe

Không cô gái nào vẫy theo

Ra tiễn chỉ có hai anh trông có vẻ dở người

Ngồi uống một ấm trà ở ngã tư chợ Hôm

Hẹn nhau viết thư rồi im lặng

Xe chạy Khánh bỗng vội vàng căn dặn

“Đi đường cẩn thận

Gặp nơi ẩu đả phải tránh cho xa

Kẻo mang vạ vào thân”

Chiếc xe khuất phố

Mây xám bay đầy trời

1973

Thơ ru em ngủ

Ngủ đi em trời xanh sau lá thưa

Trưa đã sẫm rồi cửa ngỏ sương sa

Em nằm nghiêng tóc cụp xuống như lông thỏ

Như con sóc hiền như chùm dẻ mùa đông

Ngủ đi em ơi gian phòng nhỏ như thuyền

Giấc ngủ trôi về như dải sông đen

Có rong dại và ngút ngàn lau trắng

Một thành phố xa xôi có nhịp cầu đá xám

Con quay nâu quay trên hè phố vắng

Con sẻ gầy trên gió hát ngu ngơ

Ngủ đi em sân thượng áo phơi

Những tấm chăn hoa những thảm màu sặc sỡ

Rãnh nước chung quanh khu nhà nhỏ

Khói mịt mù mắt trẻ con cay

Ngủ đi em ơi trên tường mảnh chai

Không ngăn nổi những đám mây xô giạt

Những quả đồi cao những thung lũng hẹp

Tiếng tù và vang dội lòng khe

Ngủ đi em ơi những người gặt lúa về

Đang múa trên bờ ruộng

Tiếng tay vỗ nhịp nhàng như sóng

Tiếng hát chập chờn lúc hiện lúc tan

Ngủ đi em ơi làng biển nắng chang

Không có chiếc thuyền nào bão lật

Trong rừng thẳm không ai lên cơn sốt

Người lính bị thương vết bỏng đỡ đau rồi

Em hãy yên lòng một lát thảnh thơi

Ước chi lo mọi nỗi em lo buồn mọi nỗi em buồn

Cho phút giây này em được ngủ ngon

Ta sẽ cùng qua bao làng mạc ruộng vườn

Bao giếng nước ngày vui bao mùa cấy gặt

Người đi đường mệt mỏi ơi ngủ đi cho lại sức

Như chưa hể khổ nhọc

Như chưa hề đắng cay

Anh ở cạnh em đây

Đừng sợ xa nhau nữa

Nắng chiều trên ngọn lá

Gió cồn bụi trắng bay

Nẻo dài còn đợi đấy

Ngủ đi bạn đường ơi

Thu

Thu chưa vàng

nắng đã se se

thu đến rồi ư

gió đã về

cây trớt xạc xào bao lá nhỏ

phập phồng sông đỏ cỏ ven đê

thu sớm đầu ô những mái tranh

em của anh

ôi ngón tay lành

ta ngồi trên bến con tàu trắng

sông rộng mây mờ chân núi xanh

như một người quen xa vắng mãi

anh ngỡ quên thu bỗng trở về

đã lâu ta chẳng ngồi trên cát

lâu rồi em chẳng hát anh nghe

bao nhiêu ngày tháng bao đường sá

khuya sớm vui buồn nay có em

em gầy đi đấy đôi vai nhỏ

lẫn với bờ cây lẫn với thuyền

ta ngước nhìn lên

hoa mướp vàng

rung rinh như những quả chuông con

nắp lấp loáng trên buồm

thuyền mịt mù trong khói

sông thời gian trôi băng

cây mùa thu ở lại

lòng ta như đất bãi

rì rầm con sóng nâu

lại gặp trời thu xa

như buổi đầu cuộc đời

trong xanh và rộng rãi

ngỡ ngàng mà mến yêu

anh vẫn như con tàu

luôn bồn chồn ra đi

nhưng chiều nay bên em

lòng như con chim nhỏ

như rung rinh lá cỏ

trên tay mình xanh non

Thư viết cho Quỳnh trên máy bay

Có phải vì mười lăm năm yêu anh

Trái tim em đã mệt

Cô gái bướng bỉnh

Cô gái hay cười ngày xưa

Mẹ của các con anh

Một tháng nay nằm viện

Chiếc giường trắng vách tường cũng trắng

Một mình em với giấc ngủ chập chờn

Thương trái tim nhiều vất vả lo buồn

Trái tim lỡ yêu người trai phiêu bạt

Luôn mắc nợ những chuyến đi những giấc mơ điên rồ những ngọn lửa không có thật

Vẫn là gã trai nông nổi của em

Người chồng đoảng của em

15 mùa hè chói lọi 15 mùa đông dài

Người yêu ơi

Có nhịp tim nào buồn khổ vì anh

Thôi đừng buồn nữa đừng lo phiền

Rồi em sẽ khoẻ lên

Em phải khoẻ lên

Bởi ta còn rất nhiều dặm đường phải đi

Nhiều việc phải làm nhiều biển xa phải tới

Mùa hè náo động dưới kia

Tiếng ve trong vườn nắng

Và sau đê sông Hồng nước lớn

Đỏ phập phồng như một trái tim đau

Từ nơi xa anh vội về với em

Chiếc máy bay bay dọc sông Hồng

Hà Nội sau những đám mây

Anh dõi tìm đâu giữa chấm xanh nào

Có căn phòng bệnh viện nơi em ở

Trái tim anh trong ngực em rồi đó

Hãy giữ gìn cho anh

Đêm hãy mơ những giấc mơ lành

Ngày yên tĩnh như anh luôn ở cạnh

Ta chỉ mới bắt đầu những ngày đẹp nhất

Vở kịch lớn bài thơ hay nhất

Dành cho em chưa kịp viết tặng em

Tấm màn nhung đỏ thắm

Mới bắt đầu kéo lên

Những ngọn nến lung linh quanh giá nhạc

Bao nỗi khổ niềm yêu thành tiếng hát

Trái tim hãy vì anh mà khoẻ mạnh

Trái tim của mùa hè tổ ấm chở che anh

7/5/1988

Trung Hoa

Gió bấc thổi từ phía xa

Bên kia núi cao sừng sững

Trung Hoa.

Trung Hoa của tuổi thơ

Tiếng ngựa hí đêm khuya

Đoàn xe Chiến Quốc đi trong tuyết

Não bạt thanh la xủng xoẻng

Dữ tợn mà sầu thương.

Bờ sông trắng hoa dương

Chia ly buồn đứt ruột

Dậm chân hát mà từ biệt

Đường thì vằng vặc…

Ào ạt Hoàng Hà

Quán núi đêm hàn rượu nóng

Vạt áo xanh giang hồ

Những mắt xếch Võ Tòng

Những đầm sâu Thuỷ Hử

Ngời đi như nước đông trong cỏ

Sáng suốt mà tối tăm

Uyên thâm mà nhẹ dạ

Tin ngay mọi đIều, dám làm tất cả

Cái người Tàu kỳ lạ

Ngồi dầm củ cải giữa đêm khuya…

Lòng kiên nhẫn của người

Trải ra trên mặt đất

ở bất cứ nơi nào có khói

Trung Hoa

Nét bút vờn như cánh hạc vút qua

Lóng lánh tay ngà rượu đỏ

Bể thịt rừng xương Kiệt Trụ

Những hôn quân bạo chúa

Những hoàng hậu hồ tinh

Những anh gàn và những triết nhân

Hái rau vi, mơ giấc bướm

Trung Hoa Tây Thi, Trung Hoa Lý Bạch.

Trung Hoa đói rách

Xác người chết trận trắng xương phơi

Trung Hoa tuổi thơ tôi

Đâu phải chỉ bầy ngựa dữ

Đêm lửa đuốc Chi Lăng

Gò Đống Đa vùi xác vạn quân Thanh

Nhng Mã Viện, Liễu Thăng, Sầm Nghi Đống…

Không ngăn nổi lòng tôI yêu bác Võ Tòng

Cố cung xa bao đảo lộn kinh hoàng

Như sóng xanh không ngừng một phút

Dưới liễu xanh, lũ quỉ đổi thay màu

Trong chiêng trống, tiếng loa gào thét

Chín trăm triệu người ồn ào mà nín lặng

Trung Hoa muốn gì

Nhân dân đi về đâu?

Đêm nay

Trang sách tuổi thơ đưa tôi gặp lại

Gian nhà nhở ven thành

Vách lủng lẳng cỏ khô, lá thuốc

Một người đầu trọc

áo bông đen khuy vải cũ sờn

Một người không râu lừng lững ngồi im

Giữa hũ lọ, mực tàu, chăn rách

Chồng sách dầy, đĩa đèn dầu leo lắt

Tuyết rơi trắng xoá ngoài thềm

Ông Tư Mã Thiên

Một mình ngồi thức

Ông Tư Mã Thiên mắt nhìn sáng quắc

Hiểu đời hiểu nước hiểu dân mình

Một ông Tư Mã Thiên

Ngàn ông Tư Mã Thiên

Muôn ngòi bút uy nghiêm

Đang ghi sâu mọi việc

“Hồn bạo chúa nghiến răng trong bụi cát

Mọi ngai vàng, theo lửa hoá tro than…”

Trung Hoa khổng lồ, Trung Hoa đau thương

Mai tan hết mây mù mưa xám

Trung Hoa Võ Tòng Trung Hoa Lý Bạch

Lại là Trung Hoa từ tuổi nhỏ ta yêu…

Thằng Mí

Buổi chờ con ra đời

Cả nhà mong con gái

Cứ tưởng nếu là giai

Chẳng yêu như thế này

Thằng Mí của bố ơi

Đôi mắt to lay láy

Miệng bi bô tập nói

Làm gà "ò ó o"

Hoa con gọi là "tư"

Vịt thì kêu "kẹp kẹp"

Khom cái vai bé bỏng

Làm bà còng lon ton...

Mẹ khen thằng Mí khôn

Một tuổi đầu đã biếtLàm trò cho mẹ vui

Tính tình cũng rõ rồi

Hay tủi thân hay giận

Sợ, mừng đều quá đáng

Khóc đấy lại cười ngay...

Tháng tư, nắng trở trời

Con thường hay ốm vặt

Mẹ lo, đêm thức suốt

Bố thương, ngày bế hoài

Bà đe: "đừng có chiều

Con hư là tại bố"

Nhưng con còn nhỏ quá

Mai đây khôn lớn rồi

Con một mình giữa đời

Bố muốn chiều chẳng được

Trưa nay mẹ đi vắng

Các anh mải chạy chơi

Chỉ bố với con thôi

Bố nằm ru con ngủ

Cái giọng bố thì khàn

Lời ru thì đã cũ

Có con cò bé nhỏ

Kiếm tép ở đầu sông

Từ đời bà đời ông

Cò vẫn còn lận đận...

Trời xa ngoài cửa vắng

Nhìn con ngủ mơ màng

Bố cứ nghĩ miên man

Đến những giòng sông rộng

Ngay mai con khôn lớn

Biết có còn khổ không?

Ôi ngày mai của con

Chắc sẽ nhiều mới lạ

Bố mẹ thì sẽ già

Như lời ru đã cũ

Chẳng được cùng con qua

Những mùa thu mùa hạ

Dòng sông và biển cả

Cánh buồm nào chờ con?

Bây giờ lòng bố thương

Thằng Mí yêu của bố

Thằng con giai bé nhỏ

Ngủ đi nào, ngủ ngoan...

1976

Tôi chẳng muốn kỷ niệm về tôi là một điệu hát buồn

Bao bài ca xáo trộng trong tôi

Có tiếng khóc của con chim gẫy cánh

Tiếng đau rên của ngôi nhà đổ sập

Tiếng con thuyền không về được bờ quen

Tiếng mưa rơi trên ngọn cỏ yếu mềm...

Nhưng đêm hội này, chỉ một lần tôi được hát

Chỉ sôdng một cuộc đời giữa vô cùng năm tháng

Chỉ một lần gặp bạn, bạn yêu thương

Chẳng muốn kỷ niệm về tôi là một điệu hát buồn

Tôi chọn bài ca của mùa hạ nắng

Tôi chọn bài ca của người gieo hạn

Hôm nay là mầm, mai sẽ thành cây

Khổ đau dẫu nhiều, tôi chọn niềm vui

Là suối mát lòng tôi gửi bạn

Một cuộc đời - một bài ca duy nhất

Tôi chẳng muốn điệu hát buồn là kỷ niệm về tôi.

Và anh tồn tại

Giữa bao la đường xá của con người

Thành phố rộng , hồ xa , chiều nổi gió

Ngày chóng tắt , cây vườn mau đổ lá

Khi tàu đông anh lỡ chuyến đi dài

Chỉ một người ở lại với anh thôi

Lúc anh vắng người ấy thường thức đợi

Khi anh khổ chỉ riêng người ấy tới

Anh yên lòng bên lửa ấm yêu thương

Người ấy chỉ vui khi anh hết lo buồn

Anh lạc bước , em đưa anh trở lại

Khi cằn cỗi thấy tháng ngày mệt mỏi

Em là sớm mai là tuổi trẻ của anh

Khi những điều giả dối vây quanh

Bàn tay ấy chở che và gìn giữ

Biết ơn em , em từ miền cát gió

Về với anh , bông cúc nhỏ hoa vàng

Anh thành người có ích cũng nhờ em

Anh biế sống vững vàng không sợ hãi

Như người làm vườn , như người dệt vải

Ngày của đời thường thành ng`y - ở - bên - em

Anh biết tình yêu không phải vô biên

Như tia nắng chúng mình không sống mãi

Như câu thơ , chắc gì ai đọc lại

Ai biết ngày mai sẽ có những gì

Người đổi thay , năm tháng cũng qua đi

Giữa thế giới mong manh nhiều biến đổi

" Anh yêu em và anh tồn tại "

Em của anh ơi , đôi vai ấm dịu dàng

Người nhóm bếp mỗi chiều , người thức dậy lúc tinh sương

Em ở đấy , đời chẳng còn đáng ngại

Em ở đấy , bàn tay tin cậy

Bàn tay luôn đỏ lên vì giặt giũ mỗi ngày

Đôi mắt buồn của một xứ sở có nhiều mưa

Ngọn đèn sáng rụt rè bên cửa sổ

Đã quen lắm , anh vẫn còn bỡ ngỡ

Gọi tên em , môi vẫn lạ lùng sao .

Việt Nam ơi

Những áo quần rách rưới

Những hàng cây đắm mình vào bóng tối

Chiều mờ sương leo lắt đèn dầu

Lũ trẻ ngồi quanh mâm gỗ

Lèo tèo mì luộc canh rau

Mấy mươi năm vẫn mái tranh này

Dòng sông đen nước cạn

Tiếng loa đầu dốc lạnh

Tin chiến trận miền xa

Những người đi chưa về

Những quả bom những hầm hào sụt lở

Những tên tướng những lời hăm doạ

Người ta định làm gì Người nữa

Việt Nam ơi

Mấy mươi năm đã mấy lớp người

Chia lìa gục ngã

Đã tận cùng nỗi khổ

Người ta còn muốn gì Người nữa

Việt Nam ơi

Người đau thương tôi gắng gượng mỉm cười

Gắng tin tưởng nhưng lòng tôi có hạn

Chiều nay lạnh tôi nghẹn ngào muốn khóc

Xin Người tha thứ Việt Nam ơi

Tổ quốc là nơi toả bóng yên vui

Nơi nghĩ đến lòng ta yên tĩnh nhất

Nhưng nghĩ đến Người lòng tôi rách nát

Xin Người đừng trách giận Việt Nam ơi

Tôi làm sao sống được nếu xa Người

Như giọt nước đậu vào bụi cỏ

Như châu chấu ôm ghì bông lúa

Người đẩy tôi ra tôi lại bám lấy Người

Không vì thế mà Người khinh tôi chứ

Việt Nam ơi

Không vì tôi đau khổ rã rời

Mà Người ghét bỏ

Xin Người đừng nhìn tôi như kẻ lạ

Xin Người đừng ghẻ lạnh Việt Nam ơi

Người có triệu chúng tôi tôi chỉ có một Người

Tất cả sẽ ra sao

Mnh đất nghèo máu ứa

Người sẽ đi đến đâu

Hả Việt Nam khốn khổ

Đến bao giờ bông lúa

Là tình yêu của Người

Đến bao giờ ngày vui

Như chim về bên cửa

Đến bao giờ Người mới được nghỉ ngơi

Trong nắng ấm và tiếng cười trẻ nhỏ

Đến bao giờ đến bao giờ nữa

Việt Nam ơi

Vườn trong phố

Trong thành phố có một vườn cây mát

Trong triệu người có em của ta

Buổi trưa nắng bầy ong đi kiếm mật

Vào vườn rồi ong chẳng nhớ lối ra

Vườn em là nơi đọng gió trời xa

Hoa tím chim kêu bàng thưa lá nắng

Con nhện đi về giăng tơ trắng

Trái tròn căng mập nhựa sinh sôi

Nơi ban mai cỏ ướt sương rơi

Một hạt nhỏ mơ hồ trên má

Hơi lạnh nào ngón tay cầm se giá

Suốt cuộc đời cũng chẳng hiểu vì sao

Nơi đêm khuya vọng lại tiếng còi tàu

Bỗng nhớ xa xôi những miền đất nước

Nơi bài hát lên đường ta hẹn ước

Nơi góc vườn ta để quên chùm hoa

Nơi vòm lá rì rào xao động cơn mưa

Quả ngọt chín khi mùa ve lại đến

Những chân trời màu hồng những chân trời màu tím

Những ngôi sao bàng bạc cả hoàng hôn

Nơi lá chuối che nghiêng như một cánh buồm

Cánh buồm xanh đi về trong hạnh phúc

Se sẽ chứ không cánh buồm bay mất

Qua dịu dàng ẩm ướt của làn môi

Dưa hấu bổ ra thơm suốt ngày dài

Em cũng mát lành như trái cây mùa hạ

Nước da nâu và nụ cười bỡ ngỡ

Em như cầu vồng bảy sắc hiện sau mưa

Đến bây giờ đánh giặc anh đi xa

Nhìn lại mảnh vườn xưa thấy hẹp

Biết bao điều anh còn chưa nói được

Rối rít trong lòng một nỗi em em

Rừng rậm đèo cao anh đã vượt lên

Theo tiếng gọi con tàu ngày bé dại

Vườn không níu được bước chân trở lại

Nhưng lá còn che mát suốt đường anh

Mảnh vườn em vẫn là mảnh vườn xanh

Nơi ban đầu lòng ta ươm tổ mật

Nơi ta hái những chùm thơ thứ nhất

Nơi thu sang mây trắng vẫn bay về

1967

Viết lại một bài thơ Hà Nội

Thành phố tiếng cười thành phố nước mắt

Con gió đi về ngõ chợ mùa đông

Những bầy ve suốt mùa hè kêu khát

Những quả bóng màu bay mất

Những mặt hồ vụt mở giữa trưa xanh

Cái thành phố lam lũ mà chải chuốt

Cứng cỏi mà đau xót

Hay nhớ và hay quên

Nơi năm đói người kéo về nằm chết

Nơi những Giáng Kiều gặp gỡ Tú Uyên

Nơi tôi vào đời cùng với cuộc chiến tranh

Những năm khó khăn

Hè phố đầy hầm tường đầy khẩu hiệu

Quần áo và mặt người màu cỏ héo

Thiếu ăn thiếu mặc thiếu nhà

Người đợi tàu ngủ chật sân ga

Trẻ con thiếu nơi học hành dạy dỗ

Các cô gái trở nên suồng sã

Những năm già trước tuổi

Những năm thương Hà Nội trăm lần hơn

Ngày ấy mắt còn trong trẻo trước tai ương

Em còn trẻ chúng mình sôi nổi lắm

Thích gặp nhau giữa đám đông bè bạn

Yêu em nhiều mà cứ cố quên đi

Tưởng như thế mới là người cứng rắn

Hôm nay từ mặt trận

Tôi trở về thành phố tuổi thơ

Trời trong veo dưới những vũng nước mưa

Người trên phố xếp hàng dài mua củi

Nghe loáng thoáng bên tai vài câu nói

Thấy bao mối lo bao việc nặng phải làm

Tôi nhớ quả đồi khét lẹt khói bom

Gian hầm nóng thiêu dưới đất

Máu ướt đẫm bàn tay khi tôi nâng xác bạn

Anh ấy chết cho Hà Nội của tôi

Cho mỗi ngôi nhà cho mỗi niềm vui

Các anh không về chúng ta còn lại

Thật vô cùng tội lỗi

Nếu ta thiếu lòng dũng cảm lớn lao

Dũng cảm trước quân thù dũng cảm với nhau

Để biến ước mơ thành sự thật

Vết thương thành tiếng hát

Mọi người thành anh em

Người ta không thể sống bằng niềm tin đẹp

Bằng áp phích trên tường bằng những lời đanh thép

Phải mang cho mọi người áo mặc cơm ăn

Phải có nhà trường cửa sổ trời xanh

Những bàn tay dám làm những tấm lòng dám thật

Cuộc đời chẳng dừng chân một phút

Những điều hôm qua tưởng tuyệt vời tốt đẹp

Đến nay thành không đủ nữa rồi

Những người tốt tự bằng lòng với hôm nay

Mai sẽ là kẻ xấu

Thành phố lớn lao bí mật tựa cuộc đời

Tốt đẹp mà dang dở

Tôi dâng trọn đời tôi còn chưa đủ

Không đắn đo tôi gửi hết niềm tin

Hà Nội một công trường ngổn ngang

Hà Nội bàn tay cô gái dệt

Vầng trán cụ giá nhăn nheo dĩ vãng

Những ngọn đèn đọc sách thâu đêm

Những quán cà phê ngon

Những bức tranh sơn dầu đầy nắng

Hà Nội trái tim của những cuộc chiến đấu ở Đông Dưng

Những cửa gương hy vọng

Trên chông gai trên ngói nát

Nhà mới sẽ cao lên

Sẽ có mái hồng sẽ có tổ chim

Nụ cười mới cơn mưa rào cũng mới

Anh vẫn như ngày mười bảy tuổi

Ngực bồn chồn ước ao

Như chưa hề có chuyện khổ đau

Đêm nay đi bên nhau tới sáng

Mặt trời từ vực sâu đen thẳm

Từ biển đêm trằn trọc

Sáng dần lên trên những ngón tay em

Viết cho em từ cửa biển

I

Con sông như anh thợ tàu mười bẩy tuổi

Quả cảm và du đãng

Nhem nhuốc và mơ mộng

Những xà lan sơn nham nhở

Những cánh buồm rách vá

Sắt bộn bề hòm gỗ chất cao

Mùi hắc ín dầu in

Mùi gió mặn nồng tanh vị cá

Hoa héo và lá tươi

Mắt quen và mắt lạ

Thành phố là một con tàu đang đóng dở